Viện Lowy (Australia) vừa công bố Chỉ số Quyền lực châu Á (API) cho thấy, Trung Quốc sẽ thay thế Mỹ, trở thành siêu cường châu Á vào năm 2030, nếu Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục chính sách đối ngoại như hiện nay.
 |
| Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: AP. |
API phác thảo 1 bức tranh toàn cảnh về cán cân quyền lực hiện tại và tương lai trong khu vực, gồm 3 trong số 4 nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Theo Viện Lowy, mặc dù Mỹ không phải là 1 quốc gia châu Á về mặt địa lý, nhưng nước này vẫn là quốc gia quyền lực nhất, với 85 điểm, trong đó Mỹ đứng đầu ở 5 chỉ số thành phần, gồm: nguồn lực kinh tế, năng lực quân sự, khả năng ứng phó/thích nghi, hệ thống phòng thủ và ảnh hưởng văn hóa.
Trong khi đó, Trung Quốc xếp ở vị trí thứ 2 với 75,5 điểm và đứng đầu ở các chỉ số: xu hướng tương lai, ảnh hưởng về ngoại giao và các mối quan hệ kinh tế.
Nhật Bản, Ấn Độ và Nga nằm trong top 5 quốc gia châu Á quyền lực nhất, trong khi Nepal, Lào, Mông Cổ và Campuchia xếp cuối bảng.
Viện Lowy cũng liệt kê những yếu tố ảnh hưởng chính của Mỹ tại châu Á, như: sức mạnh quân sự, mạng lưới phòng thủ, hệ thống giáo dục đại học và truyền thông.
 |
| Máy bay chiến đấu F18 của Mỹ cất cánh từ tàu sân bay USS Theodore Roosevelt trên Biển Đông. Ảnh: Reuters |
Tuy nhiên, so với Trung Quốc, Mỹ lại thua xa về các mối quan hệ kinh tế và Viện Lowy cho rằng điều này tiếp tục bị phá hỏng bởi TT Mỹ Donald Trump và các chính sách ngoại giao của ông.
Theo nhà nghiên cứu và giám đốc Dự án API tại Viện Lowy Herve Lemahieu, dù Trung Quốc hay Mỹ là cường quốc số 1 tại châu Á, cả 2 đều đối mặt với những thách thức tại khu vực này.
“Đối với Mỹ, chúng ta có thể thấy rõ rằng gót chân Achilles chính là các mối quan hệ kinh tế,” ông Lemahieu nói. Theo ông này, chính quyền dưới thời TT Donald Trump đang khiến Mỹ mất đi những lợi thế cạnh tranh vào tay Trung Quốc. “Ông ấy (Donald Trump) hoài nghi về hệ thống liên minh, phản đối tự do thương mại và bất kỳ hình thức chiến tranh thương mại nào giữa Mỹ và Trung Quốc cũng sẽ dính dáng đến các quốc gia khác”.
Ông Lemahieu cũng cho rằng, trong khi dường như Mỹ đang dựa vào sức mạnh quân sự để duy trì vị thế trong khu vực, thì sáng kiến “Vành đai và Con đường” của Trung Quốc lại cho thấy điều ngược lại, mặc dù sáng kiến này vẫn bị 1 số quốc gia láng giềng hoài nghi.
 |
| Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi. Ảnh: Reuters |
Viện Lowy dự đoán, vào năm 2030, GDP của Trung Quốc sẽ lớn gấp đôi của Mỹ và Bắc Kinh sẽ giữ vị trí là quốc gia quyền lực nhất ở châu Á.
Tuy vậy, điều này sẽ không phải dễ dàng gì, khi mà dân số Trung Quốc đang bị già hóa, với xu hướng giảm về số người trong độ tuổi lao động.
Ngoài ra, những tranh chấp lãnh thổ giữa Trung Quốc với các quốc gia láng giềng, như Ấn Độ, Nhật Bản, Việt Nam hay sự phụ thuộc và nguồn năng lượng nhập khẩu là những điểm yếu khiến Bắc Kinh dễ bị tổn thương về mặt quân sự và chiến lược.
“Trung Quốc hoàn toàn không có lợi về mặt địa chính trị,” ông Lemahieu nói. “Việc Trung Quốc tạo được sự tin tưởng rằng nước này đang trỗi dậy 1 cách hòa bình vẫn còn là điều xa vời, trong khi sự tin tưởng này dành cho Mỹ vẫn còn nguyên vẹn”.
Lê Quảng (theo SCMP)
