Năm học 2025-2026, Trường Mẫu giáo Hoa Sữa có 7 lớp với 233 trẻ. Tất cả đều là người dân tộc thiểu số. Với các em, tiếng Việt không phải tiếng mẹ đẻ nên trước đây, mỗi trò chơi, bài hát đều có rào cản nhất định.
Thêm vào đó, giáo viên của trường trước đây hầu hết chưa quen với phương pháp dạy trẻ dân tộc thiểu số nên đôi lúc còn bối rối trong tiếp cận, tổ chức các hoạt động giáo dục trong nhà trường.
Kể từ năm 2019, trong vai trò Hiệu trưởng, cô Dương Thị Mai Lan mang tâm huyết xây dựng môi trường giáo dục chất lượng đến với tập thể sư phạm nhà trường.
Từng công tác ở khu vực thuận lợi, khi chuyển về xã Ia Kly cũ (nay là xã Chư Prông), cô Lan chọn cách quản lý sâu sát: tự tay lên kế hoạch giảng dạy, bài trí lớp, tổ chức hoạt động rồi truyền đạt cho giáo viên thực hiện. Phong cách này giúp nhà trường ổn định ban đầu, song dần dần lại khiến giáo viên chỉ biết làm theo và thiếu sự sáng tạo.
“Lúc bấy giờ, công việc cứ dồn hết lên vai. Tôi nghĩ mình làm đúng trách nhiệm, song càng ôm đồm, tôi càng thấy nặng nề. Mỗi ngày đến trường đều như một cuộc chiến và tôi cũng không tận dụng được sức sáng tạo của các giáo viên trong trường”-cô Lan nhớ lại.
Bước ngoặt đến khi trường tham gia Dự án “Giáo viên mầm non áp dụng kiến thức và kỹ năng giảng dạy tạo môi trường học giàu ngôn ngữ cho trẻ” (Dự án TALK) do VVOB triển khai vào năm 2023.
Qua các buổi tập huấn về “môi trường học tập giàu ngôn ngữ”, “quan sát trẻ theo quá trình”, “lãnh đạo trường học” và đặc biệt là kỹ năng giao quyền, cô Lan nhận ra rằng, quản lý không phải là làm thay tất cả mà là khơi gợi, đồng hành để giáo viên tự phát triển. Lúc đó, cô Lan đã tự hỏi: “Tại sao mình không tin tưởng để giáo viên tự làm, trong khi họ chính là người hiểu học trò nhất?”.
Đầu năm học 2023-2024, thay vì Phó Hiệu trưởng nhà trường lên kế hoạch cho toàn trường, cô Lan đã giao cho từng giáo viên tự xây dựng kế hoạch của lớp mình, dựa trên chương trình giáo dục mầm non và bộ chuẩn quy định. Sau đó, các cô giáo chia sẻ qua nhóm Zalo, họp Tổ để chỉnh sửa trước khi thống nhất.
Trong xây dựng môi trường học tập, Hiệu trưởng chỉ đưa định hướng: cần có góc cát-nước, góc khám phá âm thanh, góc địa phương…; còn lại, giáo viên tự nghĩ, tự làm.
Khi có ý kiến khác nhau, thay vì chỉ đạo chi tiết từng công việc, cô Lan áp dụng kỹ năng khai vấn để giáo viên tự tìm ra giải pháp. Từng chút một, sự sáng tạo được đánh thức trong mỗi giáo viên của trường.
Chỉ sau vài tháng, các lớp học đã khoác lên mình tấm áo mới. Ở góc cát-nước, những bàn tay nhỏ bé xây thành, đắp cầu. Góc âm thanh vang tiếng gõ leng keng từ lon thiếc, hòn sỏi. Góc địa phương rộn ràng váy áo thổ cẩm, tiếng trẻ cười nói, đan xen giữa tiếng mẹ đẻ và tiếng Việt.
Phụ huynh đứng ngoài cổng nhìn con say mê chơi, ánh mắt cũng biểu lộ sự an tâm, tin tưởng vào các cô và nhà trường. Anh Kpuih Phen (42 tuổi, làng Klă) phấn khởi nói: Con tôi đang theo học lớp mẫu giáo 4-5 tuổi tại Trường Mầm non Hoa Sữa. Bé thích đi học lắm, mỗi sáng đều dậy thật sớm, giục bố mẹ cho ăn sáng, chuẩn bị quần áo để đến lớp. Con hay khoe trường lớp rất đẹp, các cô làm nhiều đồ dùng, tổ chức nhiều trò chơi rất vui”.
Còn với giáo viên, thay đổi rõ nhất chính là tinh thần làm việc. Từ rụt rè, họ bắt đầu mạnh dạn đề xuất những ý tưởng làm đồ chơi từ vỏ hộp, tổ chức trò chơi dân gian, thử cách kể chuyện mới… Họ cảm thấy mình thực sự được lắng nghe, được trao quyền để sáng tạo.
Cô Nguyễn Thị Thúy Loan (giáo viên lớp mẫu giáo 4 tuổi) bày tỏ: “Khi tiếp xúc với Dự án TALK, được cô Lan tin tưởng, trao quyền cùng với những động viên, khuyến khích, chúng tôi rất vui. Không bị động hoặc theo những khuôn mẫu có sẵn, thay vào đó, tôi thấy mình có thể sáng tạo được nhiều hơn, chủ động, tự tin và mạnh dạn hơn trong suy nghĩ và cách làm, tất cả đều hướng đến những gì tốt nhất cho trẻ-những học trò thân yêu của mình”.
Trở lại với Hiệu trưởng Dương Thị Mai Lan, không còn những buổi tối thức trắng lo toan kế hoạch, thay vào đó là niềm vui khi đọc bản kế hoạch do giáo viên soạn, khi thấy họ hăng hái đứng lên thuyết trình trước đồng nghiệp. “Tôi nhận ra, trao quyền không làm tôi mất đi sự kiểm soát, mà giúp tôi có thêm niềm tin, thêm đồng đội”-cô Lan khẳng định.
Đến nay, tỷ lệ huy động trẻ đến lớp của Trường Mẫu giáo Hoa Sữa đạt hơn 98%. Quan trọng hơn, ngôi trường nhỏ nơi vùng ven đã thực sự trở thành một môi trường hạnh phúc: Trẻ vui học, phụ huynh tin tưởng, giáo viên gắn bó và chủ động sáng tạo.
“Nhờ có dự án TALK của VVOB đồng hành, tôi học được cách tin tưởng và trao quyền. Tôi cảm thấy tự hào khi nhìn giáo viên chủ động thay đổi vì trẻ”-cô Lan nói.
Câu chuyện của Trường Mẫu giáo Hoa Sữa có thể chỉ là một mảnh ghép nhỏ ở Gia Lai, song phản chiếu một bài học lớn: Khi niềm tin được trao, sức mạnh cộng đồng sẽ được nhân lên. Môi trường học tập hạnh phúc đã và đang được dựng xây từ chính những đôi tay, trái tim giàu yêu thương học trò của những người “gieo chữ”.
VVOB là tổ chức giáo dục phi lợi nhuận, hoạt động tại Việt Nam từ năm 1992. Từ 2008, VVOB tập trung vào giáo dục mầm non và phổ thông. Dự TALK triển khai giai đoạn 2022-2026 tại Quảng Trị, Tuyên Quang và Gia Lai, nhằm hỗ trợ giáo viên và cán bộ quản lý mầm non qua tập huấn, dự giờ và khai vấn tại lớp.