(GLO)- Chuyển đổi cây trồng kém hiệu quả sang trồng cây ăn quả đang là xu hướng được nhiều nhà nông trong tỉnh nhân rộng. Nhằm nâng cao giá trị các loại trái cây và vươn xa đến các thị trường khó tính, một số địa phương đã linh động chuyển đổi từ hình thức sản xuất tự phát sang sản xuất theo quy hoạch.
Theo đánh giá, thu nhập từ cây ăn quả luôn cao hơn so với thu nhập từ các loại cây trồng khác trên cùng một diện tích. Bình quân mỗi ha cây ăn quả cho thu 200-300 triệu đồng. Không ít nhà nông đã xây dựng những mô hình cây ăn quả cho thu nhập lên đến cả tỷ đồng/ha.
Hướng đi mới
Là một trong những hộ tiên phong trồng cây ăn quả, anh Nguyễn Đức Quyết (thôn Hợp Thành, xã Sơn Lang, huyện Kbang) quyết định chuyển đổi diện tích cà phê kém hiệu quả sang trồng cây ăn quả trên mảnh đất 2 ha của gia đình. Năm 2015, bước đầu thử nghiệm, anh Quyết chỉ trồng 200 cây cam Đường Canh lấy giống từ Hà Nội. Sau một thời gian thấy cây phù hợp với khí hậu và thổ nhưỡng, anh quyết định trồng thêm 300 cây. Ngoài ra, để tăng thêm thu nhập, anh mua thêm giống cam sành, quýt đường, cam Vinh để trồng xen.
 |
| Sản phẩm trái cây được trưng bày tại Ngày hội Du lịch Kbang năm 2019. Ảnh: Đ.T |
Anh Quyết cho biết: Đến nay, vườn nhà anh có 1.500 cây ăn quả các loại. Hiện nay, cam Đường Canh được bán cho thương lái tại vườn với giá 20.000-30.000 đồng/kg. Nhờ đó, thu nhập của gia đình anh đã ổn định hơn sau hơn 4 năm trồng cây ăn quả. Năm nay, riêng 200 gốc cam Đường Canh dự kiến sẽ cho thu khoảng 3 tấn, mang về hơn 100 triệu đồng. Nếu phát triển ổn định, 2 năm nữa, vườn cây ăn quả của gia đình sẽ cho thu nhập trên 300 triệu đồng/năm. “Tiêu chí đầu tiên trong trồng cây ăn quả là phải sản xuất theo phương thức hữu cơ để bảo vệ sức khỏe gia đình và người tiêu dùng. Không lạm dụng thuốc trừ sâu độc hại và phân bón hóa học nên dù trái cây của gia đình chưa được dán nhãn VietGAP nhưng đã tạo dựng được thương hiệu trên thị trường”-anh Quyết chia sẻ.
Cũng là hộ trồng cây ăn quả theo hướng xen canh, sau 12 năm xây dựng mô hình, giờ đây gia đình ông Nguyễn Văn Lập (thôn Đak Boong, xã Đak Djrăng, huyện Mang Yang) đã tạo dựng được một cơ ngơi khiến nhiều người mơ ước. Với 400 cây sầu riêng Thái Lan được trồng xen cùng 1.000 cây cà phê và 4.000 trụ hồ tiêu trên diện tích 5 ha, mỗi năm gia đình ông thu lãi hàng tỷ đồng.
Về kinh nghiệm trồng xen cây ăn quả, ông Lập chia sẻ: Sau 3 năm trồng, diện tích cà phê và hồ tiêu của gia đình ông đã cho thu hoạch. 4 năm sau, vườn sầu riêng cũng bắt đầu cho thu, mang về hàng tỷ đồng mỗi năm. Đơn cử như năm 2018, gia đình ông thu về hơn 1,3 tỷ đồng từ vườn sầu riêng và hơn 300 triệu đồng từ diện tích cà phê, hồ tiêu. “Năm 2019, thu hoạch sầu riêng đạt năng suất bình quân khoảng 1 tạ/cây, nhiều cây đạt 1,5-2 tạ quả. Với giá từ 55.000-60.000 đồng/kg, tôi thu về gần 2 tỷ đồng. Hiện nay, giá cà phê và hồ tiêu đang giảm nhưng bù lại thì sầu riêng được giá. Do đó, việc trồng cây ăn quả lâu năm vừa có tác dụng làm cây che bóng, chắn gió cho cà phê, hồ tiêu, vừa đa dạng sản phẩm, hạn chế những rủi ro về giá cả và biến động của thị trường”-ông Lập cho hay.
Theo ông Lập, thổ nhưỡng, khí hậu chỉ quyết định 50% chất lượng quả, còn lại phụ thuộc vào kinh nghiệm trồng, chăm sóc. Mặc dù sầu riêng của vườn thơm ngon, được thương lái khắp nơi đổ về thu mua nhưng ông vẫn trăn trở làm sao xây dựng được thương hiệu cho sầu riêng Gia Lai như các tỉnh miền Tây Nam bộ.
Liên kết để sản xuất bền vững
Để nông dân không đơn độc, những năm qua, các địa phương trong tỉnh rất quan tâm đến việc thành lập hợp tác xã (HTX), tổ hợp tác trồng cây ăn quả giúp nông dân liên kết tạo thành vùng chuyên canh, cung cấp cho thị trường những sản phẩm đảm bảo chất lượng.
Điển hình như HTX Nông nghiệp Thành Công Kông Lơng Khơng (huyện Kbang). Có 35 thành viên với diện tích cây ăn quả gần 40 ha gồm: ổi, mít, sầu riêng, na, dừa xiêm..., việc trồng, chăm sóc theo hướng hữu cơ là sự lựa chọn hàng đầu của HTX. Bà Trần Thị Cảm-Giám đốc HTX-cho hay: Hiện nay, ổi là cây trồng ngắn ngày đem lại thu nhập chính cho thành viên HTX. Với mỗi ha ổi, sau khi trừ chi phí người dân có thu nhập khoảng 200 triệu đồng. Đây là nguồn thu giúp các hộ đầu tư cho những loại cây trồng dài ngày. Để có sản phẩm đạt chất lượng, HTX tuân thủ nghiêm ngặt kỹ thuật chăm sóc, thu hái, đóng gói sản phẩm, dán tem truy xuất nguồn gốc. “Thời gian tới, khi những cây trồng khác cho thu hoạch thì việc tạo ra các sản phẩm có mẫu mã đẹp, chất lượng đảm bảo, nguồn gốc rõ ràng đáp ứng nhu cầu thị trường là điều HTX hoàn toàn có thể đạt đến”-bà Cảm kỳ vọng.
Ngoài ra, các huyện, thị xã như: Chư Pah, Chư Pưh, Chư Sê, thị xã An Khê... cũng có những mô hình liên kết trồng cây ăn quả hiệu quả theo tiêu chuẩn VietGAP. Ông Đoàn Ngọc Có-Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT-cho biết: Tỉnh ta có điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng thích hợp để trồng cây ăn quả. Với nhu cầu xuất khẩu hàng chục ngàn tấn trái cây/năm thì việc một nông dân sản xuất sạch theo hướng nhỏ lẻ hoàn toàn không đáp ứng được yêu cầu về sản lượng. Vì vậy, nông dân phải liên kết lại thông qua HTX, doanh nghiệp tạo thành vùng nguyên liệu sản xuất sạch, chất lượng, có truy xuất nguồn gốc để cung cấp số lượng lớn mà thị trường yêu cầu. “Đây là công cụ mấu chốt để xây dựng sự phát triển bền vững và toàn diện cho trái cây Gia Lai trong chuỗi giá trị, tạo đà để hướng tới thị trường tiềm năng như: Trung Quốc, EU, Mỹ...”-ông Có thông tin.
Quy hoạch phát triển vùng nguyên liệu
|
|
Toàn tỉnh Gia Lai hiện có khoảng 14.500 ha cây ăn quả các loại, trong đó có hơn 600 ha được sản xuất theo tiêu chuẩn GlobalGAP, VietGAP. Nhiều loại trái cây được người tiêu dùng biết tiếng như: sầu riêng, bơ, xoài, quýt đường, mít, bưởi da xanh, na dai, cam, ổi... Những năm qua, tỉnh đã quan tâm triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, chính sách hỗ trợ hoạt động sản xuất, kinh doanh nông sản, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất để nâng cao chất lượng sản phẩm. Lãnh đạo tỉnh cũng kêu gọi các nhà đầu tư xây dựng nhà máy chế biến trái cây sau thu hoạch. Hiện nay, nhà máy chế biến rau quả với công suất 50.000 tấn sản phẩm/năm của Công ty cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao (DOVECO) đã đi vào hoạt động. Đây là công trình có ý nghĩa quan trọng, không chỉ thúc đẩy ngành nông nghiệp phát triển mà còn tạo bước đột phá đưa Gia Lai trở thành một trong những trung tâm chế biến rau quả hiện đại, chất lượng cao của cả nước.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT cho biết thêm: Sau khi Tỉnh ủy có nghị quyết về phát triển sản xuất rau, hoa và cây ăn quả đến năm 2030, định hướng đến năm 2040, ngành nông nghiệp cũng xây dựng kế hoạch phát triển vùng nguyên liệu tùy theo từng khu vực. Phía Đông và Đông Nam tỉnh tập trung phát triển các loại cây như: xoài, cam, quýt, na dai, dứa, nhãn, mít. Khu vực phía Tây sẽ tập trung cho các loại cây bơ, sầu riêng, mít, chanh dây. Dự kiến giai đoạn 2025-2030, diện tích cây ăn quả toàn tỉnh sẽ đạt 25.000 ha. Cùng với đó, việc tổ chức lại sản xuất nông nghiệp của tỉnh theo hình thức liên kết, sản xuất theo chuỗi giá trị gắn với chế biến, xây dựng nhãn hiệu hàng hóa, truy xuất nguồn gốc là việc làm cấp bách, có ý nghĩa hết sức quan trọng nhằm thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm, nâng cao giá trị sản xuất.
Theo ông Có, hiện nay, tỉnh đã cho chủ trương Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai xây dựng nhà máy chế biến rau quả với công suất 100.000 tấn sản phẩm/năm. Bên cạnh đó, UBND tỉnh đang phối hợp với tỉnh Bến Tre xúc tiến thành lập trung tâm phát triển cây ăn quả nông nghiệp công nghệ cao trên diện tích khoảng 80 ha ở huyện Đak Đoa để cung cấp giống cho thị trường Gia Lai, các tỉnh Tây Nguyên cùng 2 nước Lào và Campuchia. Đồng thời, phối hợp với tỉnh Bến Tre chuyển giao khoa học công nghệ trong vấn đề nhân giống để sản xuất cây ăn quả trên địa bàn tỉnh.
PHẠM NGỌC - LÊ NAM
