TÀN PHÁ THIÊN NHIÊN VÀ CÁI GIÁ PHẢI TRẢ: Mất rừng nguyên sinh, thiên tai khó lường

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng, khai thác quá mức lâm sản là nguyên nhân chính khiến rừng tự nhiên của Việt Nam bị suy giảm diện tích trong nhiều thập kỷ qua, từ đó gây ra hệ lụy thiên tai nghiêm trọng
Theo nhận định của các chuyên gia, có hai nguyên nhân chính dẫn đến suy giảm diện tích rừng là việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng, đặc biệt là tình trạng khai thác lâm sản quá mức, nhất là khu vực Tây Nguyên và vùng duyên hải miền Trung.
Mỗi năm mất hàng ngàn hecta rừng
Tổng diện tích rừng cả nước được ghi nhận vào năm 1945 là 14,3 triệu ha, độ che phủ của rừng chiếm 43% diện tích đất tự nhiên. 30 năm chiến tranh (1945-1975) là giai đoạn rừng Việt Nam bị thu hẹp lại khá nhanh. Sau chiến tranh, diện tích rừng chỉ còn lại khoảng 9,5 triệu ha, chiếm 29% diện tích đất tự nhiên.
 
Nhiều cánh rừng tự nhiên ở tỉnh Quảng Nam bị lâm tặc tàn phá Ảnh: TRẦN THƯỜNG
Nhiều cánh rừng tự nhiên ở tỉnh Quảng Nam bị lâm tặc tàn phá Ảnh: TRẦN THƯỜNG
Đến năm 1995, rừng tự nhiên đã bị lấn chiếm, chuyển đổi mục đích sử dụng và khai thác quá mức, nên diện tích chỉ còn 8,25 triệu ha. Theo kết quả của Viện Điều tra và Quy hoạch rừng (1995), trong thời gian 20 năm từ năm 1975-1995, diện tích rừng tự nhiên giảm 2,8 triệu ha, độ che phủ rừng khoảng 28,2% diện tích đất tự nhiên. Cuối năm 1999, theo số liệu thống kê, độ che phủ rừng toàn quốc nâng lên là 33,2%.
Đặc biệt nghiêm trọng ở một số vùng như Tây Nguyên giai đoạn 1975-1995 mất 440.000 ha rừng, vùng Đông Nam Bộ mất 308.000 ha, vùng Bắc Khu IV cũ mất 243.000 ha, vùng Bắc Bộ mất 242.500 ha.
Vụ phá rừng Tánh Linh (Bình Thuận) năm 1997 gây chấn động cả nước, là một bằng chứng về sự yếu kém trong quản lý tài nguyên rừng, nạn tham nhũng và thoái hóa đạo đức của một số cán bộ địa phương khi cấu kết với lâm tặc phá một diện tích rừng rất lớn, mà phải sau một thời gian dài mới bị trừng trị.
 
Nhiều cánh rừng tự nhiên ở tỉnh Quảng Nam bị lâm tặc tàn phá Ảnh: TRẦN THƯỜNG
Nhiều cánh rừng tự nhiên ở tỉnh Quảng Nam bị lâm tặc tàn phá Ảnh: TRẦN THƯỜNG
Hay năm 2003, vụ phá rừng lớn trái phép tại Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh (Gia Lai) và Lâm trường Măng Đen (Kon Tum) do giám đốc Lâm trường Măng Đen, giám đốc Lâm trường Tân Lập cầm đầu. Tại hiện trường, cơ quan điều tra đã phát hiện hơn 2.400 m3 gỗ. Hàng loạt lãnh đạo lâm trường, giám đốc doanh nghiệp kinh doanh lâm sản đã bị khởi tố, truy tố, xét xử. Đây được coi là vụ án phá rừng lớn nhất Tây Nguyên thời điểm đó.
Những khu rừng rỗng ruột
Trong khi việc phá rừng làm thủy điện còn gây nhiều tranh cãi thì một thực tế vẫn diễn ra từ năm này sang năm khác là tình trạng lấn chiếm đất rừng, phá rừng tự nhiên. Phải thừa nhận rằng nhiều năm qua, chính quyền các cấp ở nhiều địa phương đã có rất nhiều nỗ lực trong công tác quản lý, bảo vệ rừng nhưng tình hình này không được cải thiện, đến mức Thủ tướng Chính phủ phải ra lệnh đóng cửa rừng.
Bằng chứng là ở tỉnh Quảng Nam, nơi có mật độ che phủ rừng thuộc hàng lớn nhất nước; nhiều khu rừng hàng trăm năm tuổi với nhiều cây gỗ quý, nhiều loài động thực vật quý hiếm được bảo vệ nghiêm ngặt. Dù vậy, công tác quản lý, bảo vệ rừng vẫn chưa hiệu quả khi nạn chặt hạ rừng tự nhiên vẫn diễn ra. Nhiều cánh rừng ở các huyện miền núi cao tại tỉnh này nhìn bên ngoài xanh tốt nhưng bên trong "rỗng ruột" khi hầu hết những cây gỗ quý đã bị lâm tặc chặt hạ.
 
Nhiều cánh rừng tự nhiên ở tỉnh Quảng Nam bị lâm tặc tàn phá Ảnh: TRẦN THƯỜNG
Nhiều cánh rừng tự nhiên ở tỉnh Quảng Nam bị lâm tặc tàn phá Ảnh: TRẦN THƯỜNG
Huyện Bắc Trà My gần đây được xem là "điểm nóng" ở tỉnh Quảng Nam với hàng loạt vụ phá rừng. Phần lớn các vụ việc khi báo chí phản ánh và quần chúng báo tin thì lực lượng chức năng mới vào cuộc điều tra xác minh, mặc dù xảy ra tại khu vực thuộc rừng tự nhiên, quy hoạch chức năng rừng phòng hộ, nằm trong lâm phận của Ban Quản lý rừng phòng hộ Bắc Trà My, đang thực hiện chi trả dịch vụ môi trường rừng.
Tình trạng phá rừng ở huyện Bắc Trà My cũng từng để lại hậu quả đau lòng. Trong đợt mưa lũ do ảnh hưởng của cơn bão số 12 năm 2017, tại huyện Bắc Trà My xảy ra hàng loạt vụ sạt lở đất khiến ít nhất 12 người chết. Hai năm qua, Quảng Nam nắng hạn nhiều, ít mưa lũ. Riêng trong năm 2020, chỉ mới xảy ra 2 đợt mưa lũ do ảnh hưởng của bão số 5 và bão số 6 nhưng hàng loạt địa phương miền núi tỉnh Quảng Nam phải "kêu cứu" vì tình trạng sạt lở xảy ra khắp nơi gây tổn thất nặng nề về cơ sở hạ tầng, giao thông...
Tại Tây Nguyên, năm 2019, theo kết quả công bố hiện trạng rừng năm 2019, tổng diện tích có rừng của các tỉnh là gần 2,6 triệu ha, chiếm 17,5% diện tích có rừng cả nước. Tỉ lệ che phủ rừng toàn khu vực Tây Nguyên đạt hơn 45,9%.
 
Trong năm 2019 và 5 tháng đầu năm 2020, các tỉnh Tây Nguyên đã phát hiện 4.863 vụ vi phạm pháp luật về lâm nghiệp, tịch thu 9.898 m3 gỗ các loại.
Trong năm 2019 và 5 tháng đầu năm 2020, các tỉnh Tây Nguyên đã phát hiện 4.863 vụ vi phạm pháp luật về lâm nghiệp, tịch thu 9.898 m3 gỗ các loại.
"Khu vực Tây Nguyên vẫn là trọng điểm phá rừng, khai thác, mua bán, vận chuyển, chế biến lâm sản trái pháp luật" - ông Nguyễn Quốc Trị, Tổng Cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), cho biết.
Rừng nguyên sinh nhiệt đới cây nhiều tầng, thảm thực vật phong phú có tác dụng giữ đất và điều tiết nước mưa. Khi rừng nguyên sinh này bị tàn phá, diện tích rừng ngày càng thu hẹp thì hệ quả thiên tai mà con người phải gánh chịu là khó lường! 
Vẫn còn những điểm nóng
Từ năm 2016-2018, tình trạng vi phạm pháp luật về bảo vệ và phát triển rừng giảm rõ rệt so với giai đoạn 2011-2015. Số vụ vi phạm xảy ra 52.995 vụ, bình quân 17.665 vụ/năm. Diện tích rừng bị thiệt hại giai đoạn 2011-2015 là 13.239 ha, trung bình 2.700 ha/năm. Trong 3 năm 2016-2018, diện tích rừng bị thiệt hại là 7.283 ha, trung bình 2.430 ha/năm.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đánh giá giai đoạn này vẫn còn những điểm nóng về phá rừng, vận chuyển, tàng trữ lâm sản trái phép và chống người thi hành công vụ. Sự vào cuộc của chính quyền một số địa phương còn thiếu quyết liệt, nhất là tại một số vùng trọng điểm phá rừng như: Điện Biên, Bắc Kạn, Quảng Nam... và các tỉnh Tây Nguyên.
(Còn nữa)
TRẦN THƯỜNG - VĂN DUẨN (NLĐO)

Có thể bạn quan tâm

Dìu dặt Kon Chênh

Dìu dặt Kon Chênh

Dìu dặt mấy mươi năm giữ lấy vốn liếng Mơ Nâm trên chốn chênh vênh này, lão nghệ nhân đã có thể yên tâm khi văn hóa của làng mình được mọi người biết đến, nhớ đến, và đổi thay cuộc sống nhờ những điều nho nhỏ.

Đề án 06: Động lực xây dựng tỉnh nhà hiện đại, văn minh - Kỳ cuối: Tháo gỡ điểm nghẽn để về đích đúng tiến độ

Đề án 06: Động lực xây dựng Gia Lai hiện đại, văn minh - Kỳ cuối: Tháo gỡ điểm nghẽn để về đích đúng tiến độ

(GLO)- Triển khai Đề án 06 về phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030, các cơ quan, ban, ngành, đơn vị phối hợp chặt chẽ để tháo gỡ những điểm nghẽn, khó khăn, bất cập nhằm thực hiện đúng tiến độ.

Pháo đài Đồng Đăng được công nhận Di tích Lịch sử Quốc gia - Kỳ 4: Ba ngày đêm máu lửa

Pháo đài Đồng Đăng được công nhận Di tích Lịch sử Quốc gia - Kỳ 4: Ba ngày đêm máu lửa

Cùng với mục tiêu đánh chiếm pháo đài Đồng Đăng, quân địch dồn lực lượng để bao vây, đánh chiếm cứ điểm hang Đền Mẫu án ngữ con đường dẫn đến thị trấn Đồng Đăng. Tại đây, quân và dân địa phương đã kiên cường bám trụ 3 ngày đêm chống lại quân xâm lược.

Nhân sự kiện pháo đài Đồng Đăng được công nhận di tích lịch sử quốc gia - Kỳ 3: Chứng tích bi hùng

Nhân sự kiện pháo đài Đồng Đăng được công nhận di tích lịch sử quốc gia - Kỳ 3: Chứng tích bi hùng

Đối với cư dân sống ở thị trấn miền biên viễn Đồng Đăng, những ngày tháng đối đầu với quân xâm lược tháng 2/1979 giống như những thước phim quay chậm bi thương mà hào hùng. Họ đã sống, chiến đấu cùng bộ đội hiên ngang như thành đồng lũy thép ngay tuyến đầu Tổ quốc.

Tình yêu từ chiến hào: Bất tử Pò Hèn

Tình yêu từ chiến hào: Bất tử Pò Hèn

Trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc, rất nhiều người lính đã không chỉ cống hiến xương máu, bảo vệ từng tấc đất biên cương, mà còn coi nơi mình chiến đấu là quê hương thứ 2 để ươm mầm tình yêu, cho hạnh phúc hôm nay.

Ở góc Tây Nam

Ở góc Tây Nam

Bà chủ homestay đầu tiên trên đảo Hòn Đốc (Kiên Giang) - Phương Thảo - kể hồi mới theo chồng ra đảo, ở đây cái gì cũng thiếu. Nước ngọt mỗi ngày đều phải chờ xà-lan chở từ Hà Tiên ra, mỗi nhà xách theo một can 30l ra cầu cảng nhận phát nước.

Rừng dừa Kinh Giang

Rừng dừa Kinh Giang

Rừng dừa nước bên bờ dòng Kinh Giang, xã Tịnh Khê (TP.Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi) gắn liền với lịch sử kháng chiến thống nhất đất nước. Hiện đây là nơi mưu sinh của người dân và là điểm du lịch hấp dẫn.

"Đã có thầy ở đây..."

"Đã có thầy ở đây..."

Có thầy ở đây, trái tim trẻ thơ được sưởi ấm giữa những giông gió cuộc đời. Có cô ở đây, trẻ thơ vững bước trên hành trình gom nhặt kiến thức. Có thầy, cô ở đây, các em không chỉ học cách viết những con chữ mà còn học cách sống, cách yêu thương, cách đứng dậy sau vấp ngã…

Đổi thay ở làng phong Quy Hòa

Đổi thay ở làng phong Quy Hòa

Làng Quy Hòa, ngôi làng nhỏ nằm nép mình bên bờ biển Quy Nhơn, là nơi trú ngụ cho những bệnh nhân phong trong nhiều thập kỷ. Trải qua nhiều biến động, cùng với tiến bộ của y học, căn bệnh nan y ngày nào đã không còn là nỗi ám ảnh.