'Hạt ngọc trời' - ngũ vị tử trên đỉnh Ngọc Linh

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

"Hạt ngọc trời" là tên mà người Xơ Đăng thường gọi với quả ngũ vị tử - loài cây mỗi năm cho quả 1 lần.

Ở vùng núi Ngọc Linh (thuộc các xã Tu Mơ Rông, Măng Ri, Đăk Sao…, tỉnh Quảng Ngãi), không chỉ nổi tiếng có sâm Ngọc Linh, nơi đây còn được thiên nhiên ưu đãi cho loài cây dược liệu quý mang tên ngũ vị tử. Người Xơ Đăng thường gọi là "hạt ngọc trời".

Ngũ vị tử được người Xơ Đăng gọi 'hạt ngọc trời'
Ngũ vị tử được người Xơ Đăng gọi "hạt ngọc trời".

Ngũ vị tử là cây dược liệu, thuộc họ dây leo, sống bám trên cây gỗ, thường mọc ở vùng giáp ranh giữa rừng non và rừng già.

Sở dĩ loại quả này có tên "ngũ vị tử" bởi vị đặc trưng, pha trộn giữa năm vị: Chua, ngọt, đắng, cay và mặn.

Người dân vào rừng hái ngũ vị tử
Người dân vào rừng hái ngũ vị tử
Ngũ vị tử mỗi năm cho quả 1 lần
Ngũ vị tử mỗi năm cho quả 1 lần.

Từ xưa, người dân thường hái quả về ăn, sau này, bán cho thương lái thu mua về làm gia vị, thuốc. Khi còn xanh, quả ngũ vị tử có màu vàng nhẹ, chuyển thành màu đỏ hồng mọng khi đã chín.

Ngũ vị tử được phơi khô

Loại cây này thường mọc trong những tán rừng, ở độ cao từ 1.200 - 1.600m, ra quả từ tháng 8 đến cuối tháng 10 hằng năm. Mỗi năm, ngũ vị tử ra quả một lần nên người dân tranh thủ hái về bán.

Ngũ vị tử được các thương lái vào tận làng thu mua
Ngũ vị tử được các thương lái vào tận làng thu mua.

Năm nào cũng vậy, vào mùa ngũ vị tử, 2 em chị Y Chủ (35 tuổi) và Y Chuông (31 tuổi, cùng trú làng Đăk Chum 1, xã Tu Mơ Rông) lại rủ nhau vào rừng hái loại quả này để kiếm thêm thu nhập. Nếu "trúng mánh", một người có thể thu về nửa tạ trong ngày, mang lại nguồn thu lớn.

Chị Y Chủ cho biết trước đây chẳng ai hái ngũ vị tử làm gì. Thấy quả rất ngon, bắt mắt nên khi đi rẫy, đi rừng, nhiều người tiện tay hái ăn rồi đem về cho các cháu nhỏ. "Vài năm trở lại đây, có thương lái vào tận xã tìm mua, thế là đến mùa, người dân lại rủ nhau lên núi tìm hái" - chị Chủ cho biết.

Quả ngũ vị tử trông rất bắt mắt
Quả ngũ vị tử trông rất bắt mắt

Theo lời chị Chủ, để hái được ngũ vị tử, họ phải chịu khó leo lên cây cao để hái, thay vì chặt hạ cây, như vậy, rừng được giữ gìn tốt hơn, năm sau còn có để mà hái. Mỗi ngày, 2 chị em có thể hái được 30 kg ngũ vị tử, bán với giá khoảng 25.000 đồng/kg.

Quả ngũ vị tử chín mọng nước
Quả ngũ vị tử chín mọng nước

Ông Dương Đăng Khoa, Phó Chủ tịch UBND xã Tu Mơ Rông, tỉnh Quảng Ngãi, cho biết cây ngũ vị tử thường mọc ở bìa rừng hoặc rừng non. Loài cây này đã gắn bó với đồng bào Xơ Đăng từ xưa tới nay. Ít năm trở lại đây, đến mùa là thương lái tới địa phương tìm mua ngũ vị tử nên người dân đi hái về bán, mang lại nguồn thu nhập tốt.

"Quả ngũ vị tử chín vào mùa mưa nên việc thu hái khá khó khăn. Tuy nhiên, người dân không muốn bỏ lỡ sản vật quý nên sẵn sàng lặn lội để đi thu hoạch. Sau khi hái về, người dân có thể trực tiếp mang đến hợp tác xã hoặc chợ phiên để bán" - ông Khoa nói.

Trong những năm gần đây, ngũ vị tử được người dân và thương lái thu mua
Trong những năm gần đây, ngũ vị tử được người dân và thương lái thu mua

Ngũ vị tử là vị thuốc quý, được dùng từ lâu trong y học cổ truyền. Theo Đông y, nó có tác dụng, bổ thận, cố tinh, giảm tiểu nhiều; dưỡng phổi, chỉ khái, trị ho mãn tính, hen suyễn; an thần, tăng trí nhớ, giảm mệt mỏi; bảo vệ gan và tăng sức đề kháng.

Theo T.Trực (NLĐO)

Có thể bạn quan tâm

Chuyện cổ tích của buôn làng

Chuyện cổ tích của buôn làng

(GLO)- Ở làng Tươl Ktu (xã Đak Đoa), khi nhắc đến vợ chồng bác sĩ Nay Blum - H’Nơn, người dân nơi đây luôn kể về họ như kể lại những câu chuyện cổ tích. Với họ, đôi vợ chồng bác sĩ ấy là quà của Yang tặng cho làng Tươh Ktu.

Chiêu trò “việc nhẹ, lương cao”: Vỏ bọc tội phạm mua bán người - Kỳ cuối: Cùng ngăn chặn tội ác

Chiêu trò “việc nhẹ, lương cao”: Vỏ bọc tội phạm mua bán người - Kỳ cuối: Cùng ngăn chặn tội ác

(GLO)- Các cơ quan chức năng, nhất là ngành Công an, chính quyền địa phương là lực lượng chủ công trong phòng, chống mua bán người. Tuy nhiên, toàn xã hội cũng phải cùng vào cuộc và quan trọng nhất là mỗi cá nhân phải chủ động bảo vệ mình bằng cách nâng cao nhận thức, hiểu biết pháp luật.

Dư vang Plei Me

Dư vang Plei Me

(GLO)- 60 năm đã trôi qua kể từ chiến thắng Plei Me lịch sử (tháng 11-1965), nhưng dư vang của trận đầu thắng Mỹ trên chiến trường Tây Nguyên vẫn còn vẹn nguyên trong ký ức của những cựu binh già. 

Một góc trung tâm xã Kon Chiêng.

Đánh thức Kon Chiêng

(GLO)- Từ quốc lộ 19 rẽ vào tỉnh lộ 666 khoảng 40 km thì đến xã Kon Chiêng. Hai bên đường là những triền mía xanh mát, thấp thoáng những mái nhà sàn trong không gian xanh thẳm của núi rừng, gợi về một Kon Chiêng đang vươn mình đổi thay.

Sống chậm với đĩa than trong thời đại số - Kỳ 1: Sự hồi sinh của dòng đĩa Vinyl

Sống chậm với đĩa than trong thời đại số - Kỳ 1: Sự hồi sinh của dòng đĩa Vinyl

Trong thời đại mà một thiết bị đeo tay có thể chứa đến 60 triệu bài hát, việc lựa chọn nghe nhạc từ một chiếc đĩa than tưởng như là lỗi thời. Nhưng thực tế, đó lại là biểu hiện của một xu thế tìm lại sự nguyên bản, chậm rãi và thật lòng trong trải nghiệm thưởng thức.

Sợi tơ mong manh kết nối trăm năm

Sợi tơ mong manh kết nối trăm năm

Khi nói đến sưu tầm đồ cổ ở Việt Nam, người ta thường nghe tới đồ gốm, sành sứ, hay đồ gỗ… chứ ít ai biết đến những món đồ vải mà qua đó thể hiện tay nghề thêu huy hoàng, vang danh thế giới của người Việt hàng trăm năm trước.

Tiến sĩ Nguyễn Minh Kỳ lọt Top 2% nhà khoa học ảnh hưởng nhất thế giới năm 2025.

Tiến sĩ Nguyễn Minh Kỳ và hành trình vào top 2% nhà khoa học ảnh hưởng nhất thế giới

(GLO)- Với nghiên cứu về ô nhiễm vi nhựa và công nghệ xử lý nước thải, Tiến sĩ Nguyễn Minh Kỳ (SN 1985, Phân hiệu Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh tại Gia Lai) được Đại học Stanford (Mỹ) và Nhà xuất bản Elsevier vinh danh trong top 2% nhà khoa học ảnh hưởng nhất thế giới năm 2025.

Sê San: Sông kể chuyện đời…

Sê San: Sông kể chuyện đời…

(GLO)- Dòng Sê San miệt mài chở nặng phù sa; sóng nước bồng bềnh không chỉ kể câu chuyện mưu sinh, bảo vệ phên giậu, mà còn gợi mở tương lai phát triển bền vững, góp phần khẳng định vị thế của vùng biên trong hành trình dựng xây quê hương, đất nước.

Chiếc nỏ của người lính trận Ia Drăng

Chiếc nỏ của người lính trận Ia Drăng

(GLO)- Mang ra chiếc nỏ được cất giữ hơn 30 năm, ông Siu Long (làng Gòong, xã Ia Púch, tỉnh Gia Lai)-nhân chứng trong trận đánh thung lũng Ia Drăng 60 năm trước chậm rãi nói: “Tôi muốn tặng món quà Tây Nguyên này cho một người bạn đến từ nước Mỹ”.

Ông Ksor Yung có lối sống trách nhiệm, gần gũi nên được mọi người quý mến. Ảnh: R’Ô Hok

Ksor Yung: Từ lối rẽ sai lầm đến con đường sáng

(GLO)- Từ một người từng lầm lỡ, ông Ksor Yung (SN 1967, ở xã Ia Rbol, tỉnh Gia Lai) đã nỗ lực vươn lên trở thành người có uy tín trong cộng đồng. Ông tích cực tham gia vận động, cảm hóa những người sa ngã, góp phần giữ gìn an ninh trật tự và củng cố khối đại đoàn kết dân tộc.

null