Sống... lậu ở Tây Nguyên

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Cả trăm hộ dân đang sống lậu (không hộ khẩu, không trường học) giữa vùng rừng tự nhiên thuộc các tiểu khu 295, 296 ở xã Cư M’Lan, huyện Ea Súp, tỉnh Đak Lak.

Đói là một ngôi làng điển hình ở khu vực được lập nên bởi di dân tự do.

Ngôi làng biệt lập

 

Hai trẻ lang thang kiếm cá ăn trong cánh rừng bị thiêu rụi.
Hai trẻ lang thang kiếm cá ăn trong cánh rừng bị thiêu rụi.

Đồng ý với mức thù lao khá cao để chở chúng tôi vào làng nhưng cậu thanh niên người Dao vẫn trù trừ cho biết trận mưa hôm trước có thể làm cho "con đường" trở nên khủng khiếp, không thể đi được. "Sợ vào không đến nơi, nếu không có xe cày hoặc xích quấn bánh xe máy" - cậu ta nói.

"Con đường" thật ra là một lối mòn nhỏ xíu dài non 20 cây số xuyên qua cánh rừng, đoạn thì sình lầy, đoạn chui qua cây bụi, đoạn lội qua suối sâu, chỗ phải rồ máy vừa đẩy mới vượt được con dốc cao chót vót...

Sau gần hai giờ vật lộn với con đường, chúng tôi cũng thở phào khi nhìn thấy mấy túp lều tạm bợ nhếch nhác cạnh một cánh rừng đã bị phá tan hoang...

Vừa đến đầu "làng", chiếc xe mắc kẹt giữa đám sình lầy. Một người đàn ông người Dao, quần áo đen, đeo bên hông túi vải đựng đủ thứ đồ đạc, nhe hai cái răng bọc vàng nhảy đâu từ trong lùm cây ra, nói vài câu tiếng Dao với cậu thanh niên đi cùng.

Nói đoạn, người này chuyển qua tiếng Việt lơ lớ và chậm rãi: "Vào đây làm gì thế, có giúp gì cho dân xóm này không?". Đó là Chíu Sáng Sày.

Biết chúng tôi là nhà báo, Chíu Sáng Sày chỉ ngay cho chúng tôi túp lều của mình nằm giữa con dốc rồi huyên thuyên rằng mình mới 21 tuổi mà lao động khổ quá nên già trước tuổi, rằng quê mình ở tỉnh Quảng Ninh, thiếu đất không có cái ăn nên cha mẹ dắt vào Tây Nguyên cuốc đất, làm rẫy.

Địa điểm đầu tiên mà cả gia đình đặt chân lên Tây Nguyên là thôn 6, xã Ea Mnang (huyện Cư M’Gar, Đak Lak).

Ở đó một thời gian, phần bị đuổi, phần thì không có tiền mua đất nên chuyển sang một số nơi khác, sau đó thì tìm về khu rừng sâu thuộc xã Cư M’Lan này để tá túc.

Tình cảnh khốn khó

 

Những túp lều của người di cư tự do dựng lên tại tiểu khu 295, xã Cư M’Lan (huyện Ea Súp, Đắk Lắk).
Những túp lều của người di cư tự do dựng lên tại tiểu khu 295, xã Cư M’Lan (huyện Ea Súp, Đak Lak).

Đi qua nhiều ngôi nhà tạm bợ của ngôi làng mà bên trong toàn quần áo luộm thuộm và không vật dụng gì đáng giá, chúng tôi may mắn gặp được ông Bàn Dào Phin, một người Dao khá thân thiện đang ở nhà cùng vợ và một con trai chừng 20 tuổi.

Ông Phin cho biết sáu năm trước ông còn là phó chủ tịch UBND xã Thái Học, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng.

Với trình độ lớp 9, vị đảng viên gần 20 năm tuổi Đảng này sau khi tuân thủ lời vận động về hưu trước tuổi, đã "nhận một cục tiền" hơn 100 triệu đồng rồi bán nhà dẫn vợ con vào Tây Nguyên sinh sống.

 Với tiếng Việt rành rọt hơn hẳn mọi người ở đây, ông Phin kể từng đến nhiều nơi ở các tỉnh Tây Nguyên này, nhưng có nơi đất xấu quá thì không làm ăn được, mà đất tốt quá không đủ tiền mua.

Đến năm 2013, ông cùng con trai vượt rừng đến giữa tiểu khu 295 này và mua 2ha đất ở đây của một người dân đã "khai phá" từ trước với giá 60 triệu đồng.

Ông Phin kể nhiều về sự khốn khó tột cùng của người dân ở đây: "Tất cả đều là dân... lậu, không hộ khẩu, vô thừa nhận ở địa phương, sống nghèo đói thiếu thốn, không có điện, nước lấy từ suối và không đủ để tưới tiêu, đường đi lại không có và biệt lập hoàn toàn khi trời mưa...".

Cũng chính vì không có đường mà các loại nông sản của người dân ở đây làm ra bán giá rất thấp. 1 tấn bắp tươi chỉ khoảng 2,4 triệu đồng thay vì gần 3 triệu đồng như những nơi khác. Trong khi một bao phân bón được đưa đến đây mất 100.000 đồng tiền vận chuyển...

Những đứa trẻ mù chữ

 

Lý Chòi chăm em cho cha mẹ đi làm.
Lý Chòi chăm em cho cha mẹ đi làm.

Trưa tháng 5, người làng lên rẫy, chỉ có trẻ con ở nhà... một mình. Những đứa trẻ ấy có đứa lên 3, có đứa mới tập bò... được cha mẹ bỏ lại lăn lóc trên những tấm gỗ kê cao trên nền đất.

Bên những túp lều mới được thưng lên nằm giữa trảng đất trống, lũ trẻ con đùa giỡn xong lăn ra ngủ mê mệt. Khuôn mặt lấm lem nhọ nồi, tóc cháy nắng và lỗ tai bám đầy côn trùng.

Một phụ nữ người Mông trong làng lầm tưởng chúng tôi là cán bộ xã vào thăm bà con để ghi danh sách làm thủ tục nhập khẩu nên hớt hải nói: "Mình không phá rừng đâu, cán bộ cứ nhìn quanh đây có chỗ nào còn rừng dày nữa đâu. Mà kể cả mấy cái lô rừng còn cây nhỏ kia cũng của người ta cả rồi. Mình vừa đến đây mua được 4 sào thôi. Cán bộ kê khai luôn cả nhà mình vào để các cháu được đi học".

Băng qua một đám cỏ khô xám xịt vì thuốc diệt cỏ, chúng tôi gặp anh em cậu bé người Dao Hoàng Vần Sơn (12 tuổi) và Hoàng Vần Chiêu (8 tuổi) đang cầm cần câu đi tìm nơi câu cá. Sơn cho biết hai anh em kiếm cá về nấu ăn.

Hỏi: "Biết chữ không?", cả hai lắc đầu trả lời: "Học đâu mà biết!". Đi hết đám cỏ cháy, chúng tôi đến một xóm lều tạm. Bên trong là bốn đứa trẻ nheo nhóc, lấm lem và hôi hám. Thằng anh lớn cho biết tên là Lý Chòi, 10 tuổi, đang chăm sóc ba đứa em để cha mẹ vào rừng kiếm ăn...

Theo ông Phin, trong "làng nguyên thủy" này có hơn 40 đứa trẻ, phân nửa số đó trong độ tuổi đến trường nhưng hoàn toàn mù chữ.

"Thấy tụi nó mù chữ, tội nghiệp mà chẳng biết làm gì, chẳng biết kêu đến ai cho được chú ạ!" - ông Phin chặc lưỡi...

Thái Lộc/Thái Bá Dũng/tuoitre

Có thể bạn quan tâm

Sê San: Sông kể chuyện đời…

Sê San: Sông kể chuyện đời…

(GLO)- Dòng Sê San miệt mài chở nặng phù sa; sóng nước bồng bềnh không chỉ kể câu chuyện mưu sinh, bảo vệ phên giậu, mà còn gợi mở tương lai phát triển bền vững, góp phần khẳng định vị thế của vùng biên trong hành trình dựng xây quê hương, đất nước.

Chiếc nỏ của người lính trận Ia Drăng

Chiếc nỏ của người lính trận Ia Drăng

(GLO)- Mang ra chiếc nỏ được cất giữ hơn 30 năm, ông Siu Long (làng Gòong, xã Ia Púch, tỉnh Gia Lai)-nhân chứng trong trận đánh thung lũng Ia Drăng 60 năm trước chậm rãi nói: “Tôi muốn tặng món quà Tây Nguyên này cho một người bạn đến từ nước Mỹ”.

Ông Ksor Yung có lối sống trách nhiệm, gần gũi nên được mọi người quý mến. Ảnh: R’Ô Hok

Ksor Yung: Từ lối rẽ sai lầm đến con đường sáng

(GLO)- Từ một người từng lầm lỡ, ông Ksor Yung (SN 1967, ở xã Ia Rbol, tỉnh Gia Lai) đã nỗ lực vươn lên trở thành người có uy tín trong cộng đồng. Ông tích cực tham gia vận động, cảm hóa những người sa ngã, góp phần giữ gìn an ninh trật tự và củng cố khối đại đoàn kết dân tộc.

Bền bỉ gieo yêu thương nơi vùng đất khó

Bền bỉ gieo yêu thương nơi vùng đất khó

(GLO)- Giữa bao thiếu thốn của vùng đất Pờ Tó, có một người thầy lặng lẽ, bền bỉ gieo yêu thương cho học trò nghèo. Thầy không chỉ dạy chữ mà còn khởi xướng nhiều mô hình sẻ chia đầy ý nghĩa như: “Tủ bánh mì 0 đồng”, “Mái ấm cho em”, “Trao sinh kế cho học trò nghèo”.

Trung tá Cao Tấn Vân (thứ 2 từ phải sang)-Phó Đội trưởng Phòng An ninh đối ngoại (Công an tỉnh Gia Lai) chụp ảnh cùng đồng đội. Ảnh: NVCC

Cống hiến thầm lặng vì sứ mệnh cao cả

(GLO)- Hành trình "gieo hạt" hòa bình bắt đầu từ những con người bình dị. Những cống hiến thầm lặng của họ vì sứ mệnh cao cả, góp phần tích cực đưa hình ảnh đất nước và con người Việt Nam yêu chuộng hòa bình đến bạn bè quốc tế.

Giới trẻ hào hứng tham gia các khóa học làm đèn lồng Trung thu thủ công

Hồi sinh Trung thu xưa

Giữa phố phường rực rỡ ánh đèn led, đèn ông sao và mặt nạ giấy bồi bất ngờ “tái xuất”, gợi lại ký ức những mùa trăng rằm xưa. Sự trở về của Trung thu truyền thống đã manh nha trong những năm gần đây, được nhiều người trẻ hào hứng đón nhận.

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

(GLO)- Trở về từ cuộc chiến khốc liệt ở Thành cổ Quảng Trị, cựu chiến binh Hồ Anh Hòa ít khi nhắc lại kỷ niệm chiến đấu với gia đình, con cháu. Bởi ông cho rằng, việc cầm súng lao vào cuộc chiến thời điểm ấy là trách nhiệm của một người con yêu Tổ quốc, “không nên công thần”.

Các cổ vật gốm sứ chén, bát, đĩa... được ngư dân nhặt được.

Làng cổ vật

Nép mình bên eo biển Vũng Tàu, thôn Châu Thuận Biển (xã Đông Sơn, huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi) không chỉ nổi tiếng là “làng lặn Hoàng Sa” với truyền thống bám biển, giữ chủ quyền, mà còn được ví như “kho báu” lưu giữ hàng loạt cổ vật từ những con tàu đắm hàng thế kỷ dưới đáy đại dương.

'Phu sâm' ở núi Ngọc Linh

'Phu sâm' ở núi Ngọc Linh

Nhiều doanh nghiệp và người dân lên ngọn núi Ngọc Linh hùng vĩ ở TP.Đà Nẵng thuê môi trường rừng để trồng sâm, mở ra một nghề mới để đồng bào Xê Đăng bản địa mưu sinh suốt nhiều năm qua: 'phu sâm', tức nghề cõng hàng thuê.

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

(GLO)- Không chỉ bền bỉ gieo con chữ cho học trò nghèo, thầy Võ Trí Hoàn-Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS Quang Trung (xã Ia Tul, tỉnh Gia Lai) còn là người đam mê sưu tầm đồ xưa cũ. Với thầy, mỗi món đồ là bài học sống động về lịch sử dân tộc mà thầy muốn kể cho học trò.

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

(GLO)- Hàng trăm năm qua, những gốc đa lặng lẽ vươn mình trong rừng già Kon Ka Kinh, thấm đủ chuyện nhân sinh để hóa thành "chứng nhân" của đại ngàn. Quần thể đa cổ thụ không chỉ tạo nên cảnh quan kỳ vĩ, mà còn trở thành di sản tinh thần gắn bó với bao thế hệ cư dân sống dựa vào rừng.

Vào mùa xoay chín

Vào mùa xoay chín

(GLO)- Sau hơn 4 năm chắt chiu nhựa sống, hấp thụ tinh hoa đất trời, những cây xoay ở cánh rừng Kbang, Sơn Lang, Đak Rong đã bung hoa kết trái. Vào mùa xoay chín, người dân cũng đón “lộc rừng”, mang về nguồn thu nhập đáng kể.

Dệt những sợi kí ức giữa đại ngàn

Dệt những sợi kí ức giữa đại ngàn

Khi sản phẩm công nghiệp ngày càng tràn ngập thị trường thì ở vùng núi rừng Đưng K’nớ (xã Đam Rông 4, tỉnh Lâm Đồng) vẫn còn những người phụ nữ cần mẫn bên khung cửi, kiên nhẫn nhuộm từng sợi chỉ, dệt từng hoa văn. Những tấm thổ cẩm ra đời từ nơi đây là hơi thở níu giữ kí ức truyền thống đại ngàn.

null