Không phải ngẫu nhiên mà nhóm 4 sinh viên năm cuối ngành Quản trị truyền thông đa phương tiện (Trường Đại học FPT TP. Hồ Chí Minh) gồm: Trảo Nhật Hằng, Lưu Vương Khánh Hà, Lương Nhật Thi và Cao Hoàng Anh lại chọn không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên làm đồ án tốt nghiệp. Bởi nhóm có 2 thành viên là những người con của Gia Lai-địa phương lưu giữ số lượng cồng chiêng nhiều nhất trong 5 tỉnh Tây Nguyên.

Đại diện nhóm thực hiện dự án, nữ sinh viên Trảo Nhật Hằng cho biết: “Là một người con Gia Lai, em luôn tự hào với di sản cồng chiêng được thế giới công nhận. Càng tìm hiểu, em càng thích thú trước giá trị và vẻ đẹp của văn hóa cồng chiêng nên đã thuyết phục nhóm bắt tay thực hiện.
Đây là một dự án truyền thông chú trọng quảng bá không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên thông qua công nghệ số và nghệ thuật sáng tạo, từ đó thu hút sự quan tâm và hứng thú của các bạn trẻ”.
“Để có thể yêu thì phải hiểu” là phương châm của nhóm sinh viên khi thực hiện dự án “Tọa độ cồng chiêng”. Trong giai đoạn 1, nhóm tập trung vào câu chuyện bảo tồn và lưu giữ giá trị di sản cồng chiêng Tây Nguyên. Được sự cho phép của nhà nghiên cứu Bùi Trọng Hiền (Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam), nhóm đã tổng hợp 40 bài nhạc chiêng cổ do ông và các cộng sự sưu tầm trong nhiều năm, trải rộng trên địa bàn 5 tỉnh Tây Nguyên để phát hành rộng rãi trên website chính thức của dự án “Tọa độ cồng chiêng” và trên nhiều nền tảng mạng xã hội khác.

“40 bài nhạc chiêng cổ cùng những thanh âm tưởng chừng đã thất truyền, được số hóa để mọi người có thể lắng nghe, cảm nhận và trải nghiệm một cách chân thực nhất trên nền tảng số.
Mỗi tiếng chiêng vang lên đều mang trong mình một câu chuyện, một ký ức của đại ngàn Tây Nguyên. Hy vọng những giai điệu đẹp đó sẽ chạm đến trái tim các bạn trẻ, là nguồn cảm hứng để các bạn làm nhạc, các producer khai thác, cho ra các bản phối khác nhau có sử dụng âm thanh và hình ảnh của cồng chiêng. Từ đó, tiếp thêm sức sống cho âm nhạc cồng chiêng”-Hằng chia sẻ.
Nhóm sinh viên cũng sử dụng mô hình 3D cồng chiêng dựa trên những bộ chiêng đang được trưng bày tại Bảo tàng tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk và qua các nguồn báo chí, tư liệu. Qua đó, giúp mọi người có cái nhìn cụ thể và tổng quan hơn về hình dáng, ý nghĩa của từng bộ cồng chiêng và âm thanh đặc trưng riêng của mỗi loại.
Nhóm thực hiện dự án còn có những chuyến thực địa về các ngôi làng ở Gia Lai để gặp gỡ nghệ nhân chỉnh chiêng Puih Đup, Nghệ nhân Ưu tú Rơ Châm Tih (bậc thầy chế tác nhạc cụ dân tộc đã góp phần đưa văn hóa, âm nhạc Jrai ra thế giới) và nghệ sĩ trẻ Rcom Bus (người được ví là Tarzan Tây Nguyên).
Từ kinh nghiệm của những người có nhiều đóng góp trong bảo tồn văn hóa và truyền cảm hứng trong cộng đồng này, nhóm hiểu sâu hơn câu chuyện trao truyền, gìn giữ và phát huy giá trị di sản hiện nay. Trên cơ sở đó, chắt lọc thông tin, chất liệu cho nội dung của dự án truyền thông.

Hằng hào hứng chia sẻ: Dự án của nhóm đã tiếp cận được rất đông các bạn trẻ tại 2 sự kiện lớn là “Cung đàn đất nước”-chuỗi sự kiện triển lãm nhạc cụ hàng năm của Đại học FPT và “FPTU Experience Day”-chào đón 4.500 học sinh đến từ các trường THPT trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận đến Đại học FPT trải nghiệm thực tế môi trường học tập.
Đây là những sự kiện lớn, quy tụ nhiều người, là cơ hội để nhóm giới thiệu rộng rãi các sản phẩm đã thực hiện trong dự án để mọi người có thể tiếp cận không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên thông qua âm thanh, hình ảnh cũng như trang phục truyền thống và nghệ thuật trình diễn cồng chiêng.
Sắp tới, nhóm tiếp tục giới thiệu cồng chiêng trong đêm nhạc di sản Gong Night tại Công viên sáng tạo (TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh). Từ thăm thẳm núi rừng, cồng chiêng sẽ âm vang giữa lòng thành phố mang tên Bác, tiếp cận giới trẻ bằng sự giao thoa từ những nhịp chiêng cổ đến những bản phối lại hiện đại.

“Cồng chiêng không chỉ có ý nghĩa trong đời sống văn hóa của cộng đồng các dân tộc thiểu số Tây Nguyên mà còn góp phần làm giàu bản sắc văn hóa của dân tộc Việt Nam. Đó cũng là niềm hãnh diện cho bất cứ người Việt nào khi đi ra quốc tế.
Nhóm hy vọng dự án “Tọa độ cồng chiêng” sẽ đem không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên đến gần hơn với các bạn trẻ và người dân cả nước nói chung, để mỗi người đều có thể trở thành một nhân tố chung tay bảo tồn di sản văn hóa này”-Hằng bày tỏ.
Với cách tiếp cận, góc nhìn mới của những gen Z, việc quảng bá giá trị cồng chiêng Tây Nguyên đã trở nên cuốn hút, hấp dẫn hơn, nhất là có điểm “chạm” đến thế hệ trẻ. Nhà nghiên cứu Bùi Trọng Hiền đánh giá cao tình yêu với di sản của các sinh viên.
Ông cho rằng: Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên là nền nghệ thuật đồ sộ nhưng cũng hết sức bình dân, giản dị. Việc bảo tồn, quảng bá không còn là câu chuyện riêng của chủ nhân di sản mà ngày càng thu hút sự quan tâm của nhiều người, trong đó có những bạn trẻ còn ngồi trên ghế nhà trường. Đây là điều rất đáng quý!