Rah Lan Tlong, người “thổi hồn” cho tượng gỗ dân gian

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Với niềm đam mê cùng đôi tay khéo léo và óc sáng tạo, ông Rah Lan Tlong (buôn Du, xã Chư Rcăm, huyện Krông Pa, tỉnh Gia Lai) đã “thổi hồn” cho những bức tượng gỗ dân gian Jrai, góp phần gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc mình.

Sinh ra trong gia đình có truyền thống tạc tượng, từ nhỏ, ông Rah Lan Tlong đã quen với tiếng đục trên những thân gỗ. Lên 7 tuổi, cậu bé Tlong ngày ngày xem ông ngoại tạc tượng mà không biết chán; thậm chí còn xin theo chân ông ngoại đi đốn cây, học cách chọn gỗ. Lớn thêm một chút, ông Tlong được giao những công việc đơn giản như vót gỗ, sơn màu.

Dần dần, ông học cách cầm đục, rìu và làm quen với những đường nét cơ bản. Năm 15 tuổi, ông Tlong bắt đầu tự tay tạc nên những bức tượng đầu tiên.

Nhớ lại những ngày đầu tạc tượng, ông Tlong cười hiền nói: “Hồi đó, tay mới cầm đục, cứ đè vào gỗ là trượt, chẳng ra hình thù gì. Ông ngoại phải chỉ cho mình cách đặt đục, đẽo như thế nào để không bị trúng vào tay. Tập lâu thành quen, càng làm, mình càng hăng say”.

Tùy vào kích thước gỗ và độ phức tạp của bức tượng mà ông mất 1-2 ngày để tạc những bức tượng đơn giản và gần 1 tuần để hoàn thành sản phẩm khó hơn. Những bức tượng gỗ của ông chứa đựng hồn cốt của núi rừng Tây Nguyên, phản ánh sinh động đời sống và tâm hồn của người Jrai.

1-1457.jpg
Ông Rah Lan Tlong (ở giữa) chia sẻ về các công đoạn tạc tượng gỗ. Ảnh: L.H

Theo ông Tlong, để hoàn thành một bức tượng phải trải qua nhiều công đoạn. Loại gỗ được dùng để tạc tượng thường là gỗ sao, gỗ hương, dầu… Đây là những loại gỗ có độ bền cao, ít bị mối mọt và dễ đục đẽo.

Vì thế, trước đây, ông thường vào rừng để tự tay chọn những thân gỗ phù hợp, vừa chắc chắn, vừa có thớ đẹp để khi tạc lên vân gỗ hiện rõ và tạo được chiều sâu cho tác phẩm. Sau khi chọn được gỗ, ông tiến hành phác thảo hình dáng tượng bằng những vết khắc nhẹ trên thân gỗ theo kinh nghiệm và trí tưởng tượng của mình. Khi đã tạo dáng thô cho tượng, ông tiếp tục dùng các loại đục để đi vào chi tiết.

“Chạm khắc chi tiết là giai đoạn quan trọng nhất, đòi hỏi sự khéo léo và tỉ mỉ. Chẳng hạn, với bức tượng người mẹ cõng con hay người đánh trống, mình cần chú trọng đến thần thái, cử chỉ của nhân vật; từ đó, truyền tải câu chuyện, cảm xúc thông qua bức tượng”-ông Tlong chia sẻ.

mot-buc-tuong-do-ong-tlong-che-tac-anh-lac-ha.jpg
Một bức tượng do ông Tlong chế tác. Ảnh: L.H

Hiện nay, ông Tlong đã tạc được hơn 100 bức tượng, chủ yếu tái hiện những hình ảnh quen thuộc trong đời sống hàng ngày của người Jrai như: mẹ cõng con, đánh trống, giã gạo, muông thú... Phần lớn những bức tượng trang trí nhà mồ trong buôn Du đều do ông chế tác. Với người Jrai, chết không phải là hết mà về với Yàng, với Atâu. Việc trang trí tượng gỗ quanh nhà mồ để người sống bày tỏ niềm tiếc thương với người chết. Ngoài ra, người Jrai quan niệm rằng, những bức tượng này sẽ bầu bạn, hầu hạ những người đã khuất ở thế giới bên kia.

Năm 2023, ông Tlong tham gia và đạt giải nhất phần thi tạc tượng trong Ngày hội Văn hóa-thể thao các dân tộc thiểu số lần thứ nhất huyện Krông Pa. Sau đó, ông còn được xã, huyện “chọn mặt gửi vàng” cử đi thi tạc tượng gỗ dân gian và trình diễn trong các dịp lễ, hội do các cấp, ngành của tỉnh tổ chức.

Trao đổi với P.V, anh Hiao Khanh-Trưởng thôn Du-cho biết: “Ông Rah Lan Tlong là người hiếm hoi của buôn còn giữ nghề tạc tượng truyền thống. Ông không chỉ tạc tượng nhanh mà tác phẩm của ông còn đẹp và sắc sảo. Với niềm đam mê và sự tận tâm, ông đã góp phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy văn hóa tạc tượng gỗ của người Jrai tại địa phương. Chúng tôi đang khuyến khích thanh niên trong buôn theo ông Tlong học tạc tượng để gìn giữ nét văn hóa truyền thống tốt đẹp này”.

Có thể bạn quan tâm

Núi lửa Chư Đang Ya (huyện Chư Păh) đã đi vào thơ của tác giả Nguyễn Thanh Mừng. Ảnh: Phạm Quý

Cao nguyên trong thơ Nguyễn Thanh Mừng

(GLO)- Tên tuổi nhà thơ Nguyễn Thanh Mừng gắn liền với các tập thơ “Rượu đắng”, “Ngàn xưa”, .... Viết không nhiều nhưng thơ ông lại có mặt trong hầu hết các tuyển tập danh tiếng thơ Việt Nam hiện đại. Mấy năm gần đây, ông dành tình thương mến với Tây Nguyên và viết nhiều về vùng đất này.

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

(GLO)- Với đặc thù làm việc trong sự cô đơn, tĩnh lặng, nhiều kỹ thuật viên (KTV) có kinh nghiệm tại một số phòng thu trên địa bàn TP. Pleiku (tỉnh Gia Lai) đang âm thầm đứng sau những bản thu chất lượng của các ca sĩ chuyên và không chuyên, chắp cánh cho đam mê âm nhạc.

Chuyện về những nhà báo không chuyên

Chuyện về những nhà báo không chuyên

(GLO)- Dù chưa được đào tạo chuyên ngành báo chí, nhưng bằng nhiệt huyết, nhiều cộng tác viên của Báo Gia Lai vẫn luôn nuôi dưỡng niềm đam mê với nghề báo, cần mẫn ghi lại từng khoảnh khắc đời sống ở cơ sở trở thành cánh tay nối dài của tòa soạn trong việc lan tỏa thông tin, kết nối cộng đồng.

Trong dòng chảy báo chí cách mạng

Trong dòng chảy báo chí cách mạng

Trong dòng chảy tròn một thế kỷ của nền báo chí cách mạng Việt Nam, cái tên Thanh Niên luôn mang trên mình một sứ mệnh thiêng liêng; luôn khát khao, ước vọng đồng hành cùng dân tộc trên mọi chặng đường phát triển.

Vui buồn phóng viên cơ sở

Vui buồn phóng viên cơ sở

(GLO)- Với đội ngũ phóng viên ở cơ sở-những người đang công tác tại các trung tâm văn hóa-thông tin và thể thao (VH-TT-TT), việc vừa khai thác thông tin, chụp ảnh, quay phim, viết tin bài, dựng hình, đọc phát thanh... là chuyện thường ngày.

Độc đáo bộ tem thông tin liên lạc - xưa và nay

Độc đáo bộ tem thông tin liên lạc - xưa và nay

Thông tin liên lạc xưa và nay - Bộ tem như tái hiện quá trình phát triển của ngành viễn thông và báo chí, đưa chúng ta quay trở về những ký ức từ thưở sơ khai với con tem đầu tiên dán trên bức thư tay gói giấy cho đến các hình thức liên lạc, các loại hình báo chí hiện đại như ngày nay.

“Tiếp nối truyền thống 100 năm với tinh thần đổi mới, dấn thân và trách nhiệm”

“Tiếp nối truyền thống 100 năm với tinh thần đổi mới, dấn thân và trách nhiệm”

(GLO)- Đó là chỉ đạo của đồng chí Hồ Văn Niên-Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh tại hội nghị “Gặp mặt, biểu dương người làm báo tiêu biểu” và trao Giải Báo chí tỉnh Gia Lai lần thứ XIV diễn ra vào chiều 17-6 tại Hội trường 2-9 (TP. Pleiku).

100 năm đồng hành cùng dân tộc

100 năm đồng hành cùng dân tộc

(GLO)- Chúng ta tự hào đã có một nền Báo chí cách mạng với thế hệ những nhà báo-chiến sĩ vừa cầm bút, vừa cầm súng ở tuyến đầu, sẵn sàng hy sinh cho Tổ quốc, với hơn 500 nhà báo là liệt sĩ, nhiều nhà báo mang thương tật suốt đời nhưng vẫn không ngừng lao động, cống hiến cho đất nước, Nhân dân.

Báo chí trong thời đại AI

Báo chí trong thời đại AI

(GLO)- Sẽ không quá khi nói rằng, chúng ta đang ngày ngày hít thở trong bầu không khí “số”. Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ nói chung và trí tuệ nhân tạo (AI) đang đưa các ngành nghề vào cuộc chạy đua để không bị tụt hậu. Báo chí càng không ngoại lệ.

 Siu Thu - “Giọng đọc không tuổi”

Siu Thu - “Giọng đọc không tuổi”

(GLO)- Phát thanh viên là người góp phần làm nên chiều sâu cảm xúc cho khán thính giả. Có những giọng đọc qua năm tháng đã trở thành ký ức trong lòng người nghe. Trong số đó, biên dịch viên, phát thanh viên tiếng Bahnar Siu Thu của Báo Gia Lai được ví là “giọng đọc không tuổi”.

null