Rah Lan Tlong, người “thổi hồn” cho tượng gỗ dân gian

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Với niềm đam mê cùng đôi tay khéo léo và óc sáng tạo, ông Rah Lan Tlong (buôn Du, xã Chư Rcăm, huyện Krông Pa, tỉnh Gia Lai) đã “thổi hồn” cho những bức tượng gỗ dân gian Jrai, góp phần gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc mình.

Sinh ra trong gia đình có truyền thống tạc tượng, từ nhỏ, ông Rah Lan Tlong đã quen với tiếng đục trên những thân gỗ. Lên 7 tuổi, cậu bé Tlong ngày ngày xem ông ngoại tạc tượng mà không biết chán; thậm chí còn xin theo chân ông ngoại đi đốn cây, học cách chọn gỗ. Lớn thêm một chút, ông Tlong được giao những công việc đơn giản như vót gỗ, sơn màu.

Dần dần, ông học cách cầm đục, rìu và làm quen với những đường nét cơ bản. Năm 15 tuổi, ông Tlong bắt đầu tự tay tạc nên những bức tượng đầu tiên.

Nhớ lại những ngày đầu tạc tượng, ông Tlong cười hiền nói: “Hồi đó, tay mới cầm đục, cứ đè vào gỗ là trượt, chẳng ra hình thù gì. Ông ngoại phải chỉ cho mình cách đặt đục, đẽo như thế nào để không bị trúng vào tay. Tập lâu thành quen, càng làm, mình càng hăng say”.

Tùy vào kích thước gỗ và độ phức tạp của bức tượng mà ông mất 1-2 ngày để tạc những bức tượng đơn giản và gần 1 tuần để hoàn thành sản phẩm khó hơn. Những bức tượng gỗ của ông chứa đựng hồn cốt của núi rừng Tây Nguyên, phản ánh sinh động đời sống và tâm hồn của người Jrai.

1-1457.jpg
Ông Rah Lan Tlong (ở giữa) chia sẻ về các công đoạn tạc tượng gỗ. Ảnh: L.H

Theo ông Tlong, để hoàn thành một bức tượng phải trải qua nhiều công đoạn. Loại gỗ được dùng để tạc tượng thường là gỗ sao, gỗ hương, dầu… Đây là những loại gỗ có độ bền cao, ít bị mối mọt và dễ đục đẽo.

Vì thế, trước đây, ông thường vào rừng để tự tay chọn những thân gỗ phù hợp, vừa chắc chắn, vừa có thớ đẹp để khi tạc lên vân gỗ hiện rõ và tạo được chiều sâu cho tác phẩm. Sau khi chọn được gỗ, ông tiến hành phác thảo hình dáng tượng bằng những vết khắc nhẹ trên thân gỗ theo kinh nghiệm và trí tưởng tượng của mình. Khi đã tạo dáng thô cho tượng, ông tiếp tục dùng các loại đục để đi vào chi tiết.

“Chạm khắc chi tiết là giai đoạn quan trọng nhất, đòi hỏi sự khéo léo và tỉ mỉ. Chẳng hạn, với bức tượng người mẹ cõng con hay người đánh trống, mình cần chú trọng đến thần thái, cử chỉ của nhân vật; từ đó, truyền tải câu chuyện, cảm xúc thông qua bức tượng”-ông Tlong chia sẻ.

mot-buc-tuong-do-ong-tlong-che-tac-anh-lac-ha.jpg
Một bức tượng do ông Tlong chế tác. Ảnh: L.H

Hiện nay, ông Tlong đã tạc được hơn 100 bức tượng, chủ yếu tái hiện những hình ảnh quen thuộc trong đời sống hàng ngày của người Jrai như: mẹ cõng con, đánh trống, giã gạo, muông thú... Phần lớn những bức tượng trang trí nhà mồ trong buôn Du đều do ông chế tác. Với người Jrai, chết không phải là hết mà về với Yàng, với Atâu. Việc trang trí tượng gỗ quanh nhà mồ để người sống bày tỏ niềm tiếc thương với người chết. Ngoài ra, người Jrai quan niệm rằng, những bức tượng này sẽ bầu bạn, hầu hạ những người đã khuất ở thế giới bên kia.

Năm 2023, ông Tlong tham gia và đạt giải nhất phần thi tạc tượng trong Ngày hội Văn hóa-thể thao các dân tộc thiểu số lần thứ nhất huyện Krông Pa. Sau đó, ông còn được xã, huyện “chọn mặt gửi vàng” cử đi thi tạc tượng gỗ dân gian và trình diễn trong các dịp lễ, hội do các cấp, ngành của tỉnh tổ chức.

Trao đổi với P.V, anh Hiao Khanh-Trưởng thôn Du-cho biết: “Ông Rah Lan Tlong là người hiếm hoi của buôn còn giữ nghề tạc tượng truyền thống. Ông không chỉ tạc tượng nhanh mà tác phẩm của ông còn đẹp và sắc sảo. Với niềm đam mê và sự tận tâm, ông đã góp phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy văn hóa tạc tượng gỗ của người Jrai tại địa phương. Chúng tôi đang khuyến khích thanh niên trong buôn theo ông Tlong học tạc tượng để gìn giữ nét văn hóa truyền thống tốt đẹp này”.

Có thể bạn quan tâm

"Núi trên đất bằng"

"Núi trên đất bằng"

(GLO)- Tiến sĩ Hà Thanh Vân đã nhận xét Tiểu thuyết "Núi trên đất bằng" của Võ Đình Duy là một tác phẩm văn chương đầu tay ra mắt năm 2025, đánh dấu bước chuyển đầy bất ngờ từ một kiến trúc sư trẻ sống ở Gia Lai sang hành trình kiến tạo thế giới văn chương.

NHÀ THƠ ĐÀO AN DUYÊN: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

Nhà thơ Đào An Duyên: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

(GLO)- Với nhà thơ Đào An Duyên, đọc và viết chính là hành trình nuôi chữ. Trong hành trình ấy, chị chọn một lối đi riêng, chắt chiu xúc cảm, gửi tiếng lòng vào từng con chữ với niềm mong giữ lại những xanh tươi cuộc đời, từ đó góp thêm một giọng thơ giàu hương sắc cho văn chương Gia Lai.

BẢO TỒN CÁC KỊCH BẢN TIÊU BIỂU CỦA HÁT BỘI BÌNH ĐỊNH: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

Bảo tồn các kịch bản tiêu biểu của hát bội Bình Định: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

(GLO)- Hát bội Bình Định là một di sản văn hóa đặc sắc với nhiều vở tuồng kinh điển như: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Ngũ hổ Bình Tây, Hồ Nguyệt Cô hóa cáo (còn có tên khác là Chém cáo, Cổ miếu vãn ca) của Nguyễn Diêu, Trầm hương các, Diễn võ đình và Cổ thành… của Đào Tấn.

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.

default

Địa phận Phủ Hoài Nhơn được xác lập năm Hồng Đức thứ 2 (1471), là miền “viễn châu” khá rộng; sau hơn 550 năm, vùng đất rộng lớn lúc ban đầu được phân chia thành nhiều tỉnh thuộc Nam Trung bộ và Bắc Tây Nguyên. 
Pleiku, miền nhớ...

Pleiku, miền nhớ...

(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Trong ngôi nhà sàn dưới chân núi ở làng K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), Nghệ nhân nhân dân Ðinh Chương nở nụ cười sảng khoái, hồ hởi nói: “Bà con trong làng đang trông chờ ngày 1.7.2025, để không chỉ núi liền núi, sông liền sông mà đồng bào Bana ở hai tỉnh trước đây sẽ về chung mái nhà tỉnh Gia Lai mới”.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Nhân dịp kỷ niệm 110 năm ngày sinh Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (1.7.1915 – 1.7.2025), sáng 29.6, tại Hà Nội, Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp” nhằm tri ân những cống hiến to lớn của đồng chí Nguyễn Văn Linh đối với Đảng, đất nước và nhân dân. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và cắt băng khai mạc Triển lãm.
Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Triển khai trong thời gian chưa tròn 1 năm, Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025 đã thu hút nhiều người yêu văn chương trong và ngoài tỉnh tham gia. Tác phẩm được gửi về không chỉ thể hiện sự đầu tư công phu về nội dung và hình thức, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh vùng đất Bình Ðịnh giàu bản sắc văn hóa, chiều sâu lịch sử.
Núi lửa Chư Đang Ya (huyện Chư Păh) đã đi vào thơ của tác giả Nguyễn Thanh Mừng. Ảnh: Phạm Quý

Cao nguyên trong thơ Nguyễn Thanh Mừng

(GLO)- Tên tuổi nhà thơ Nguyễn Thanh Mừng gắn liền với các tập thơ “Rượu đắng”, “Ngàn xưa”, .... Viết không nhiều nhưng thơ ông lại có mặt trong hầu hết các tuyển tập danh tiếng thơ Việt Nam hiện đại. Mấy năm gần đây, ông dành tình thương mến với Tây Nguyên và viết nhiều về vùng đất này.

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

(GLO)- Với đặc thù làm việc trong sự cô đơn, tĩnh lặng, nhiều kỹ thuật viên (KTV) có kinh nghiệm tại một số phòng thu trên địa bàn TP. Pleiku (tỉnh Gia Lai) đang âm thầm đứng sau những bản thu chất lượng của các ca sĩ chuyên và không chuyên, chắp cánh cho đam mê âm nhạc.

null