Rah Lan Tlong, người “thổi hồn” cho tượng gỗ dân gian

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Với niềm đam mê cùng đôi tay khéo léo và óc sáng tạo, ông Rah Lan Tlong (buôn Du, xã Chư Rcăm, huyện Krông Pa, tỉnh Gia Lai) đã “thổi hồn” cho những bức tượng gỗ dân gian Jrai, góp phần gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc mình.

Sinh ra trong gia đình có truyền thống tạc tượng, từ nhỏ, ông Rah Lan Tlong đã quen với tiếng đục trên những thân gỗ. Lên 7 tuổi, cậu bé Tlong ngày ngày xem ông ngoại tạc tượng mà không biết chán; thậm chí còn xin theo chân ông ngoại đi đốn cây, học cách chọn gỗ. Lớn thêm một chút, ông Tlong được giao những công việc đơn giản như vót gỗ, sơn màu.

Dần dần, ông học cách cầm đục, rìu và làm quen với những đường nét cơ bản. Năm 15 tuổi, ông Tlong bắt đầu tự tay tạc nên những bức tượng đầu tiên.

Nhớ lại những ngày đầu tạc tượng, ông Tlong cười hiền nói: “Hồi đó, tay mới cầm đục, cứ đè vào gỗ là trượt, chẳng ra hình thù gì. Ông ngoại phải chỉ cho mình cách đặt đục, đẽo như thế nào để không bị trúng vào tay. Tập lâu thành quen, càng làm, mình càng hăng say”.

Tùy vào kích thước gỗ và độ phức tạp của bức tượng mà ông mất 1-2 ngày để tạc những bức tượng đơn giản và gần 1 tuần để hoàn thành sản phẩm khó hơn. Những bức tượng gỗ của ông chứa đựng hồn cốt của núi rừng Tây Nguyên, phản ánh sinh động đời sống và tâm hồn của người Jrai.

1-1457.jpg
Ông Rah Lan Tlong (ở giữa) chia sẻ về các công đoạn tạc tượng gỗ. Ảnh: L.H

Theo ông Tlong, để hoàn thành một bức tượng phải trải qua nhiều công đoạn. Loại gỗ được dùng để tạc tượng thường là gỗ sao, gỗ hương, dầu… Đây là những loại gỗ có độ bền cao, ít bị mối mọt và dễ đục đẽo.

Vì thế, trước đây, ông thường vào rừng để tự tay chọn những thân gỗ phù hợp, vừa chắc chắn, vừa có thớ đẹp để khi tạc lên vân gỗ hiện rõ và tạo được chiều sâu cho tác phẩm. Sau khi chọn được gỗ, ông tiến hành phác thảo hình dáng tượng bằng những vết khắc nhẹ trên thân gỗ theo kinh nghiệm và trí tưởng tượng của mình. Khi đã tạo dáng thô cho tượng, ông tiếp tục dùng các loại đục để đi vào chi tiết.

“Chạm khắc chi tiết là giai đoạn quan trọng nhất, đòi hỏi sự khéo léo và tỉ mỉ. Chẳng hạn, với bức tượng người mẹ cõng con hay người đánh trống, mình cần chú trọng đến thần thái, cử chỉ của nhân vật; từ đó, truyền tải câu chuyện, cảm xúc thông qua bức tượng”-ông Tlong chia sẻ.

mot-buc-tuong-do-ong-tlong-che-tac-anh-lac-ha.jpg
Một bức tượng do ông Tlong chế tác. Ảnh: L.H

Hiện nay, ông Tlong đã tạc được hơn 100 bức tượng, chủ yếu tái hiện những hình ảnh quen thuộc trong đời sống hàng ngày của người Jrai như: mẹ cõng con, đánh trống, giã gạo, muông thú... Phần lớn những bức tượng trang trí nhà mồ trong buôn Du đều do ông chế tác. Với người Jrai, chết không phải là hết mà về với Yàng, với Atâu. Việc trang trí tượng gỗ quanh nhà mồ để người sống bày tỏ niềm tiếc thương với người chết. Ngoài ra, người Jrai quan niệm rằng, những bức tượng này sẽ bầu bạn, hầu hạ những người đã khuất ở thế giới bên kia.

Năm 2023, ông Tlong tham gia và đạt giải nhất phần thi tạc tượng trong Ngày hội Văn hóa-thể thao các dân tộc thiểu số lần thứ nhất huyện Krông Pa. Sau đó, ông còn được xã, huyện “chọn mặt gửi vàng” cử đi thi tạc tượng gỗ dân gian và trình diễn trong các dịp lễ, hội do các cấp, ngành của tỉnh tổ chức.

Trao đổi với P.V, anh Hiao Khanh-Trưởng thôn Du-cho biết: “Ông Rah Lan Tlong là người hiếm hoi của buôn còn giữ nghề tạc tượng truyền thống. Ông không chỉ tạc tượng nhanh mà tác phẩm của ông còn đẹp và sắc sảo. Với niềm đam mê và sự tận tâm, ông đã góp phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy văn hóa tạc tượng gỗ của người Jrai tại địa phương. Chúng tôi đang khuyến khích thanh niên trong buôn theo ông Tlong học tạc tượng để gìn giữ nét văn hóa truyền thống tốt đẹp này”.

Có thể bạn quan tâm

Tiểu thuyết 'Mưa đỏ' cháy hàng, in không kịp bán

Tiểu thuyết 'Mưa đỏ' cháy hàng, in không kịp bán

Sau thành công vang dội của bản điện ảnh, "Mưa đỏ" tiếp tục gây “cơn sốt” trên thị trường xuất bản. Nhiều hiệu sách cho biết độc giả phải chờ tới 15-20 ngày mới nhận được tiểu thuyết. Hiện tại, lượng đặt hàng sách đã vượt xa dự đoán, lên tới hàng chục nghìn cuốn chỉ trong ít ngày.

Hòa tiếng cồng chiêng vang vọng đại ngàn

Hòa tiếng cồng chiêng vang vọng đại ngàn

(GLO)- Cồng chiêng của người Jrai và người Bahnar cùng sinh sống trên mảnh đất Gia Lai đã hòa quyện trong mạch nguồn chung của bản sắc-niềm tự hào văn hóa truyền thống. Tiếng cồng chiêng nối liền con người với đất trời, gắn kết bền chặt cộng đồng nơi rừng núi.

Chạm vào thế giới trẻ thơ...

Chạm vào thế giới trẻ thơ...

(GLO)- Từ ống kính nhiếp ảnh, nét cọ hội họa, câu chữ văn chương đến giai điệu âm nhạc, nhiều nghệ sĩ ở Gia Lai đang lặng lẽ gìn giữ, khơi gợi, ươm hạt giống tâm hồn cho thế giới tuổi thơ; đồng thời, gửi gắm thông điệp về sự kết nối, về trách nhiệm của người lớn trước “tuổi thơ đang mất dần”.

Giải Booker 2025: Danh sách đề cử đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm

Giải Booker 2025: Danh sách đề cử đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm

(GLO)-Danh sách đề cử của Giải Booker 2025 danh giá mới được công bố, trong đó có 13 tác phẩm của các tác giả đến từ nhiều quốc gia khác nhau, cũng như sự cân bằng về tỷ lệ nam - nữ và sự đan xen giữa tên tuổi cũ và mới. Điều này cho thấy sự đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm của giải thưởng này.

Vũ Văn Tam Lang & 50 cây violon đặc chế

Vũ Văn Tam Lang và 50 cây violon đặc chế

(GLO)- Cách đây vài năm, khi ngắm 22 cây đàn violon do ông Vũ Văn Tam Lang (phường An Phú, tỉnh Gia Lai) chế tác bằng tất cả tâm huyết được giới chuyên môn đánh giá cao, tôi thầm nghĩ, ông đã có thể tự hài lòng với những gì mình có.

Mở lối vào thế giới sắc màu

Mở lối vào thế giới sắc màu

(GLO)- Từ nét màu nước chấm phá, mực tàu loang trên giấy dó, đến những dòng thư pháp bay bổng hay gam màu rực rỡ của tranh sáp màu, acrylic - tất cả hòa quyện tại những lớp học vẽ. Mùa hè, những lớp học nhỏ ấy lặng lẽ góp phần vun đắp tâm hồn nghệ thuật cho nhiều bạn trẻ.

null