Phát huy giá trị di tích lịch sử-văn hóa Plei Ơi

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Nhằm phát huy giá trị Khu di tích lịch sử-văn hóa cấp quốc gia Plei Ơi, huyện Phú Thiện (tỉnh Gia Lai) đã chú trọng đầu tư tôn tạo cũng như tổ chức nhiều hoạt động văn hóa, thể thao, về nguồn nhằm xây dựng sản phẩm du lịch đặc thù tại địa phương.

Khu di tích lịch sử-văn hóa cấp quốc gia Plei Ơi (xã Ayun Hạ, huyện Phú Thiện) gắn liền với truyền thuyết Hỏa Xá. Theo truyền thuyết, các Vua Lửa là người có sức mạnh phi thường. Nhờ vào quyền năng của thanh gươm thần nên các Vua Lửa có thể hô mưa, gọi gió, giúp mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, dân làng ấm no. Bên cạnh thần quyền, trong những năm đầu thế kỷ XX, từ đời Vua Lửa thứ 11 Siu Ắt, đời Vua Lửa thứ 12 Siu Tũ đã liên kết với các tộc trưởng trong vùng lãnh đạo người dân chống lại các thế lực ngoại xâm.

Thực dân Pháp khi đến Tây Nguyên đã muốn thiết lập mối quan hệ với các thủ lĩnh và những người có uy tín trong cộng đồng các dân tộc, đặc biệt là các Pơtao Apui nhằm thu phục người dân một cách nhanh chóng, hiệu quả. Mặc dù bị mua chuộc, dụ dỗ, song các Vua Lửa đã kiên quyết từ chối, không chịu khuất phục trước sự thu phục, đàn áp của thực dân, trở thành thủ lĩnh quân sự, tổ chức những cuộc di dân, lập căn cứ, lãnh đạo người dân cùng tham gia chống thực dân.

Năm nay, theo dự kiến của Ban tổ chức, lễ cúng cầu mưa sẽ được livestream phục vụ người dân và du khách. Ảnh: V.C

Năm nay, theo dự kiến của Ban tổ chức, lễ cúng cầu mưa sẽ được livestream phục vụ người dân và du khách. Ảnh: V.C

Năm 1993, Plei Ơi được công nhận là Di tích lịch sử-văn hóa cấp quốc gia. Năm 2015, lễ cầu mưa Yang Pơtao Apui được Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Từ đó đến nay, khu di tích được chính quyền địa phương quan tâm đầu tư nhiều hạng mục nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa-lịch sử, qua đó thu hút du khách gần xa, tạo điều kiện phát triển du lịch địa phương.

Năm 2020, khu di tích được đầu tư xây dựng sân lễ hội, nhà giấu gươm, nhà dài, 2 nhà phụ tá, nhà trưng bày. Năm 2023, huyện đầu tư mở rộng tuyến đường nội bộ, trồng cây xanh. Theo kế hoạch, giai đoạn 2024-2025, khu di tích sẽ được đầu tư 9,014 tỷ đồng từ nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia để cải tạo, nâng cấp một số hạng mục. Bà Kpă Loan-Phó Trưởng phòng Văn hóa-Thông tin huyện Phú Thiện-cho biết: “Song song với việc đầu tư, tôn tạo di tích, những năm gần đây, huyện tổ chức phục dựng lễ cúng cầu mưa trên đỉnh Chư Tao Yang, tổ chức hội thi văn hóa thể thao các dân tộc thiểu số, giải marathon, phiên chợ nông sản ngay tại khu di tích nhằm giới thiệu, quảng bá nét đẹp văn hóa, phong tục tập quán, sản vật tại địa phương đến với du khách”.

Nhân kỷ niệm 93 năm Ngày thành lập Đoàn, mới đây, Đoàn xã Ayun Pa phối hợp cùng Trường Tiểu học Nguyễn Tri Phương, Trường THCS Quang Trung tổ chức hoạt động về nguồn tại Khu di tích lịch sử-văn hóa cấp quốc gia Plei Ơi với hơn 100 em học sinh và đoàn viên, thanh niên địa phương tham gia. Anh Phạm Nguyên Hoàng-Bí thư Đoàn xã-cho hay: Tại đây, đoàn viên, thanh niên và các em học sinh cùng nhau ôn lại truyền thống của Đoàn; truyền thuyết Vua Lửa và lễ hội cầu mưa Yang Pơtao Apui; nghe đại diện Hội Cựu chiến binh xã kể chuyện truyền thống; tổ chức kết nạp Đội cho 105 em học sinh Trường Tiểu học Nguyễn Tri Phương. “Thay vì tổ chức tại các đơn vị trường học như những năm trước, năm nay, Đoàn xã chọn khu di tích để tổ chức chương trình nhằm giáo dục về lịch sử hào hùng cũng như nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc”-anh Hoàng chia sẻ.

Đoàn xã Ayun Hạ tổ chức hoạt động về nguồn tại Khu Di tích. Ảnh: Vũ Chi

Đoàn xã Ayun Hạ tổ chức hoạt động về nguồn tại Khu Di tích. Ảnh: Vũ Chi

Ông Lê Xuân Mạnh-Chủ tịch UBND xã Ayun Hạ-thông tin: Thời gian qua, các đoàn thể tổ chức hoạt động về nguồn tại khu di tích gắn với các hoạt động văn hóa-văn nghệ, thể dục thể thao. Thông qua các hoạt động, cán bộ, công chức, người dân trên địa bàn xã hiểu thêm về lịch sử, truyền thống văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ; từ đó có ý thức giữ gìn, quảng bá tới du khách gần xa. Thời gian tới, xã tiếp tục tham mưu, đề xuất các hạng mục cần tôn tạo trong khu di tích, duy trì nghi lễ cúng cầu mưa, hình thành tour du lịch trải nghiệm-du lịch tâm linh-du lịch di tích.

Theo ông Nguyễn Ngọc Ngô-Phó Chủ tịch UBND huyện Phú Thiện: Hàng năm, UBND huyện đều tổ chức lễ cúng cầu mưa Yang Pơtao Apui thu hút đông đảo người dân trong vùng và du khách thập phương tới tham quan, tìm hiểu. Riêng lễ cúng cầu mưa vào dịp 30-4 và 1-5-2023, huyện đã đón gần 8.000 du khách tới tham quan, mang lại doanh thu trên 125 triệu đồng. Trên cơ sở đánh giá tiềm năng, lợi thế để phát triển du lịch, huyện đã xây dựng tour du lịch kết nối với các địa phương như: chùa Quang Sơn, đập Ayun Hạ (xã Ayun Hạ)-Làng văn hóa du lịch Plei Rbai (xã Ia Piar) và hồ sen Ktoang (xã Ia Yeng). Năm 2024, huyện dự kiến trang bị màn hình lớn livestream nghi lễ cúng cầu mưa trên đỉnh núi thiêng để du khách cùng theo dõi; mở rộng quy mô giải marathon với cung đường chạy lý tưởng, thu hút các vận động viên tham gia. Việc khai thác các di tích lịch sử gắn với phát triển du lịch không những đem lại lợi ích kinh tế-xã hội, thúc đẩy ngành du lịch huyện nhà phát triển mà còn góp phần bảo tồn, phát huy giá trị di tích, truyền tải thông điệp đến với du khách về truyền thống lịch sử, nét đẹp văn hóa, tín ngưỡng của địa phương.

Có thể bạn quan tâm

Tương lai viết nên từ bản lĩnh văn hóa

Tương lai viết nên từ bản lĩnh văn hóa

Di sản nếu không được số hóa, không được kể lại theo cách của thời đại sẽ dần bị đứt gãy trong trí nhớ cộng đồng. Một thế hệ lớn lên không thấy được những giá trị đã tạo nên cội nguồn sẽ khó tìm thấy niềm tự hào, khó kiến tạo tương lai có chiều sâu văn hóa.

Di sản người Anh hùng trên đất Tây Nguyên

Di sản người Anh hùng trên đất Tây Nguyên

(GLO)- Giữa cái nắng oi ả của tháng 4, chúng tôi từ TP. Pleiku vượt hơn 70 km về thăm làng Stơr (xã Tơ Tung, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai), quê hương của Anh hùng Núp. Nơi đây có nhà lưu niệm mang dấu ấn lịch sử-văn hóa độc đáo, thu hút đông đảo du khách đến tham quan, tìm hiểu.

Di sản Hán Nôm: Khai mở lịch sử văn hóa Gia Lai

Di sản Hán Nôm khai mở lịch sử văn hóa Gia Lai

(GLO)- Có những trầm tích văn hóa nằm im lìm trong những đạo sắc phong cũ kỹ, tờ khế ước ruộng đất phủ bụi thời gian hay văn tế cổ xưa xướng lên nơi đình làng. Tại Gia Lai, kho báu di sản Hán Nôm ấy đang dần được đánh thức, góp phần khai mở lịch sử văn hóa của vùng đất cao nguyên.

Làng Mông trên cao nguyên

Làng người Mông trên cao nguyên

(GLO)- Tính đến thời điểm này, những hộ gia đình người Mông đã sinh sống được 42 năm trên cao nguyên Gia Lai. Vùng đất mà họ chọn là xã Ya Hội, huyện Đak Pơ. Theo thời gian, dấu ấn người Mông ngày càng in đậm trên mảnh đất này.

Tái hiện không gian sinh hoạt cộng đồng của cư dân lúa nước vùng hạ lưu sông Ba

Tái hiện không gian sinh hoạt cộng đồng của cư dân lúa nước vùng hạ lưu sông Ba

(GLO)- Thoát khỏi không gian gò bó trên sân khấu, Ngày hội văn hóa-thể thao các dân tộc thiểu số huyện Krông Pa lần thứ III-2025 được tổ chức dưới những bóng cây cổ thụ trong Công viên Phú Túc đã tái hiện một cách chân thực không gian sinh hoạt cộng đồng của cư dân lúa nước vùng hạ lưu sông Ba.

Phụ nữ làng Groi phát huy nghề dệt thổ cẩm

Phụ nữ làng Groi phát huy nghề dệt thổ cẩm

(GLO)- Gần 2 năm đi vào hoạt động, Câu lạc bộ (CLB) Dệt thổ cẩm làng Groi (xã Ya Hội, huyện Đak Pơ) đã trở thành mái nhà chung cho những phụ nữ yêu thích nghề dệt. Thông qua các buổi sinh hoạt, chị em có cơ hội giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm và chung tay gìn giữ, phát huy nghề dệt truyền thống.

Lễ cúng bến nước. Ảnh: M.H

Bến nước buôn Pông

(GLO)- Bến nước, dòng sông cũng như tập tục của bà con Jrai đã trở nên quen thuộc với tôi trong thời gian dài công tác tại ngôi trường bên bờ sông Ba.

Sáp nhập đơn vị hành chính gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa

Sáp nhập đơn vị hành chính gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa

(GLO)- Thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị là yêu cầu mang tính sống còn của đất nước trước vận hội phát triển mới. Trong đó, sắp xếp các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã để xây dựng mô hình chính quyền 2 cấp đang được dư luận hết sức quan tâm.

Tục thờ thần Bạch Mã ở vùng Tây Sơn Thượng đạo

Tục thờ thần Bạch Mã ở vùng Tây Sơn Thượng đạo

(GLO)- Thần Bạch Mã (hay còn gọi là Thái giám Bạch Mã, Bạch Mã Thái giám) là vị thần có ảnh hưởng lớn trong đời sống tín ngưỡng dân gian ở vùng Tây Sơn Thượng đạo. Hiện nay, một số đình tại thị xã An Khê còn duy trì việc thờ cúng và gìn giữ sắc phong vua ban cho vị thần này.

'Bảo hiểm' cho di sản

'Bảo hiểm' cho di sản

Tại lễ công bố các di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và quyết định xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp thành phố tại TPHCM vào cuối tháng 3 vừa qua, Công ty CP Tư vấn Cảng - kỹ thuật biển (Portcoast) đã trao tặng toàn bộ sản phẩm số hóa của Nhà hát Thành phố cho Trung tâm Nghệ thuật TPHCM.

Nâng tầm nghề dệt thổ cẩm ở Chư Pưh

Nâng tầm nghề dệt thổ cẩm ở Chư Pưh

(GLO)- Nhờ sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương và các đoàn thể chính trị-xã hội, nghề dệt thổ cẩm truyền thống của đồng bào Jrai ở huyện Chư Pưh (tỉnh Gia Lai) đang có cơ hội để nâng tầm phát triển và khẳng định giá trị trong đời sống hiện đại.

Lễ cúng Yă Pum bên bờ sông Ayun

Lễ cúng Yă Pum bên bờ sông Ayun

(GLO)- Sau một thời gian dài gián đoạn, UBND xã Ia Peng (huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai) vừa phục dựng lễ cúng Yă Pum của người Jrai tại thôn Sô Ma Hang A. Đây là hoạt động tâm linh với ý nghĩa xua đuổi tà ma, cầu bình an, sức khỏe cho dân làng.

Vua Lửa: Huyền thoại và hiện thực

Vua Lửa: Huyền thoại và hiện thực

(GLO)- Chuyện về các Pơtao Apui (Vua Lửa) sở hữu gươm thần có quyền năng hô mưa gọi gió không chỉ là huyền thoại mà gắn với dòng chảy văn hóa, lịch sử của người Jrai ở thung lũng Ayun Hạ (huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai) suốt nhiều thế kỷ qua.

Những người thầm lặng chăm lo việc làng

Những người thầm lặng chăm lo việc làng

(GLO)- Không chế độ phụ cấp, bổng lộc nhưng nhiều năm qua, các cụ từ, bà vãi trong đội hậu cần, ban nghi lễ tại các đình, miếu trên địa bàn thị xã An Khê vẫn thầm lặng, miệt mài với công việc. Sự tự nguyện ấy xuất phát từ tâm huyết dành cho văn hóa, di sản của cha ông.