Nhớ bánh tro mè

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Sau hàng chục năm, đến giờ tôi vẫn nhớ hình ảnh những chiếc bánh tro màu hổ phách thật ngon mắt xếp trên đĩa, chính giữa là khoanh lá chuối cuộn tròn đựng đường cát trắng. Đó là loại bánh mà mẹ tôi thường làm những dịp giỗ, Tết.
Ngày xưa, mẹ tôi rất khéo tay làm các loại bánh như tai yến, tai vạc, bánh bò, bánh thuẫn, bánh rế…, đặc biệt là bánh tro mè. Để có một nồi bánh tro ngon, mẹ phải chuẩn bị từ khá lâu. Những bó cây mè đen sau khi thu hoạch được phơi khô, bó thành từng bó xếp gọn đầu hè. Nếp để dành làm bánh mẹ cũng đã tỉ mẩn sàng sảy loại bỏ hạt tẻ, hạt gãy để bánh được dẻo ngon hơn. Trước khi làm bánh, những bó cây mè được mẹ đem ra đốt trên nền đất sạch nơi lặng gió, chờ tro nguội mới cho vào lu đất, đổ nước gấp đôi lượng tro vào ngâm khoảng 3 ngày; thi thoảng mẹ quậy đều và để lắng nước trong rồi gạn đổ qua lu khác. Gạo nếp vo kỹ, để ráo, ngâm vào lu nước tro đã lắng trong, qua 1 đêm lấy nếp xả qua vài lần nước trong có pha muối loãng, để ráo rồi tiến hành gói bánh.
Bánh tro mè. Ảnh: internet
Bánh tro mè. Ảnh: internet
Mẹ vừa làm vừa chỉ bảo: Muốn có bánh ngon thì phải dùng tro mè đen hoặc mè trắng, nhưng mè đen thơm hơn. Cũng có thể dùng các loại tro của cây chùm gửi bá cây dâu, cây bưởi. Ngoài tro mè ra, nếu muốn ngon hơn thì trộn thêm các loại tro rạ nếp (bỏ lá), tro tàu chuối khô mỗi thứ một ít. Trước khi ngâm nếp vào nước tro phải thử để định màu bằng cách nhúng một lát măng tre hoặc le còn tươi vào nước tro để một lúc. Nếu thấy măng chuyển sang màu vàng là được, nếu măng còn trắng thì thêm một ít tro bột vào quậy đều. Nguyên liệu gói bánh là lá dong, lá tre lớn hoặc lá chuối được nhúng sơ qua nước sôi cho mềm để khi gói khỏi rách. Dùng lá cuộn hình nón để ngửa rồi đổ nếp vào, gói lại như bánh ú. Cũng có thể trải lá lên mâm, rải nếp đều, lớn tầm cổ tay trẻ em rồi cuộn tròn lại, cột chặt vừa phải bằng tai chuối khô hoặc lạt giang. Có nơi người ta thêm nhân đậu xanh nhưng đó chỉ là cách làm “dị bản”. Gói xong, bánh được cho vào nồi luộc bằng chính nước tro ngâm gạo pha loãng.
Khi nồi bánh đã sục sịch sôi, tỏa khói loang ra khắp nhà, chúng tôi quây quần bên bếp, háo hức tiếp củi và chờ đợi. Qua chừng 4 giờ, mẹ vớt bánh chín ra xối nước lạnh vài lần và treo lên cho ráo nước. Mẹ bảo: “Bánh còn nóng ăn không ngon đâu, chờ nguội đã các con”. Khi bánh nguội, mẹ lột vỏ, xắn cho chúng tôi mỗi đứa một miếng. Lúc này, các hạt nếp đã nhuyễn, dính kết vào nhau tạo ra chiếc bánh có màu hổ phách (vàng mật). Khi chấm với đường cát trắng, miếng bánh dẻo thơm xông lên mũi một hương vị vừa lạ, vừa quen, như đã bắt gặp đâu đó trong những mùa đông giá rét khi cả nhà cùng ngồi quây quần nhau bên mâm cơm tối, hít mùi tro nóng trong bếp bốc lên tràn ngập một không gian. Mẹ nói thêm: “Món bánh này các nơi thường dùng vào Tết Đoan ngọ, ăn với mật mía nhưng không ngon bằng đường cát vì mùi mật lấn át mùi bánh tro”. Bánh này cũng là một vị thuốc tiêu thực nên mẹ tôi thường làm vào dịp Tết Nguyên đán, phòng khi các con ăn quá no.
Đã hơn mười mùa lá rụng kể từ ngày mẹ tôi về với tổ tiên. Cứ mỗi dịp giỗ, Tết, anh chị em chúng tôi lại trằn lòng da diết nhớ những ngày làm bánh tro bên mẹ thuở nào. Có lẽ trong lòng mỗi người ai cũng đều có một góc riêng gợi nhớ mẹ, nhớ quê hương như thế…
 AN SINH

Có thể bạn quan tâm

Người kể chuyện làng mình

Người kể chuyện làng mình

(GLO)- Không chỉ ghi dấu ấn bởi là một trong số ít nữ họa sĩ ở khu vực miền Trung - Tây Nguyên theo đuổi và thành công với dòng tranh sơn mài, nữ họa sĩ Hồ Thị Xuân Thu còn là người kể chuyện buôn làng thật tài tình bằng ngôn ngữ hội họa.

Nữ họa sĩ ba miền hội ngộ phố Núi

Nữ họa sĩ ba miền hội ngộ phố Núi

(GLO)- Những ngày này, công tác chuẩn bị cho triển lãm “Về miền đất đỏ” của các nữ họa sĩ Bắc - Trung - Nam đang được gấp rút triển khai nhằm kịp ra mắt đông đảo công chúng yêu nghệ thuật vào ngày 20-10, đúng dịp kỷ niệm 95 năm Ngày Phụ nữ Việt Nam.

Chương trình nghệ thuật đặc biệt “Sắt son niềm tin theo Đảng” sẽ diễn ra vào tối 4-10

Chương trình nghệ thuật đặc biệt “Sắt son niềm tin theo Đảng” sẽ diễn ra vào tối 4-10

(GLO)- Chào mừng thành công của Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, tối ngày 4-10, tỉnh Gia Lai tổ chức chương trình nghệ thuật đặc biệt với chủ đề “Sắt son niềm tin theo Đảng” tại Quảng trường Nguyễn Tất Thành (phường Quy Nhơn).

Thắp lên lời thơ quê xứ

Thắp lên lời thơ quê xứ

(GLO)- Giữa thời đại ngổn ngang những thanh âm đô thị, giữa nhịp sống hối hả dễ bào mòn gốc rễ bản thể, tập thơ Cồn quê xứ (NXB Hội Nhà văn, 2025) vừa ra mắt bạn đọc đầu tháng 7-2025 như một vọng âm dịu dàng từ đất mẹ, khiến ta như lắng lại...

Giải mã 'năm số 9'

Giải mã 'năm số 9'

Trào lưu “năm số 9” hay "năm thế giới số 9" bùng nổ trong ngày 9/9. Không chỉ nhiều bạn trẻ hưởng ứng, chia sẻ những bài học, chiêm nghiệm của bản thân mà nhiều nghệ sĩ Việt cũng hưởng ứng.

Dấu ấn nhiếp ảnh trẻ ở sân chơi quốc gia

Dấu ấn nhiếp ảnh trẻ ở sân chơi quốc gia

(GLO)- Tham gia Festival Nhiếp ảnh trẻ năm 2025, các tay máy Gia Lai đã đạt giải thưởng cao hoặc có tác phẩm được chọn triển lãm, củng cố kỳ vọng về lứa nghệ sĩ kế thừa với tố chất trẻ trung, tư duy nhanh nhạy và cực kỳ nghiêm túc trong sáng tạo nghệ thuật.

Tiểu thuyết 'Mưa đỏ' cháy hàng, in không kịp bán

Tiểu thuyết 'Mưa đỏ' cháy hàng, in không kịp bán

Sau thành công vang dội của bản điện ảnh, "Mưa đỏ" tiếp tục gây “cơn sốt” trên thị trường xuất bản. Nhiều hiệu sách cho biết độc giả phải chờ tới 15-20 ngày mới nhận được tiểu thuyết. Hiện tại, lượng đặt hàng sách đã vượt xa dự đoán, lên tới hàng chục nghìn cuốn chỉ trong ít ngày.

Đồng đội

Đồng đội

(GLO)- Cả nhà không yên tâm khi bố quyết định theo đoàn Cựu chiến binh về Quảng Trị thăm lại chiến trường xưa. Bố vừa trải qua một đợt điều trị dài vì thoái hóa khớp, đầu gối đau nhức, đi lại rất khó khăn.

Lan tỏa văn hóa đọc

Lan tỏa văn hóa đọc đến buôn làng vùng sâu

(GLO)- Cuộc thi “Giới thiệu sách trực tuyến” năm 2025 do Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai tổ chức thu hút nhiều cá nhân là người đồng bào dân tộc thiểu số tham gia. Bằng tình yêu với sách, họ đã góp phần lan tỏa văn hóa đọc đến buôn làng vùng sâu.

null