Nhớ bánh tro mè

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Sau hàng chục năm, đến giờ tôi vẫn nhớ hình ảnh những chiếc bánh tro màu hổ phách thật ngon mắt xếp trên đĩa, chính giữa là khoanh lá chuối cuộn tròn đựng đường cát trắng. Đó là loại bánh mà mẹ tôi thường làm những dịp giỗ, Tết.
Ngày xưa, mẹ tôi rất khéo tay làm các loại bánh như tai yến, tai vạc, bánh bò, bánh thuẫn, bánh rế…, đặc biệt là bánh tro mè. Để có một nồi bánh tro ngon, mẹ phải chuẩn bị từ khá lâu. Những bó cây mè đen sau khi thu hoạch được phơi khô, bó thành từng bó xếp gọn đầu hè. Nếp để dành làm bánh mẹ cũng đã tỉ mẩn sàng sảy loại bỏ hạt tẻ, hạt gãy để bánh được dẻo ngon hơn. Trước khi làm bánh, những bó cây mè được mẹ đem ra đốt trên nền đất sạch nơi lặng gió, chờ tro nguội mới cho vào lu đất, đổ nước gấp đôi lượng tro vào ngâm khoảng 3 ngày; thi thoảng mẹ quậy đều và để lắng nước trong rồi gạn đổ qua lu khác. Gạo nếp vo kỹ, để ráo, ngâm vào lu nước tro đã lắng trong, qua 1 đêm lấy nếp xả qua vài lần nước trong có pha muối loãng, để ráo rồi tiến hành gói bánh.
Bánh tro mè. Ảnh: internet
Bánh tro mè. Ảnh: internet
Mẹ vừa làm vừa chỉ bảo: Muốn có bánh ngon thì phải dùng tro mè đen hoặc mè trắng, nhưng mè đen thơm hơn. Cũng có thể dùng các loại tro của cây chùm gửi bá cây dâu, cây bưởi. Ngoài tro mè ra, nếu muốn ngon hơn thì trộn thêm các loại tro rạ nếp (bỏ lá), tro tàu chuối khô mỗi thứ một ít. Trước khi ngâm nếp vào nước tro phải thử để định màu bằng cách nhúng một lát măng tre hoặc le còn tươi vào nước tro để một lúc. Nếu thấy măng chuyển sang màu vàng là được, nếu măng còn trắng thì thêm một ít tro bột vào quậy đều. Nguyên liệu gói bánh là lá dong, lá tre lớn hoặc lá chuối được nhúng sơ qua nước sôi cho mềm để khi gói khỏi rách. Dùng lá cuộn hình nón để ngửa rồi đổ nếp vào, gói lại như bánh ú. Cũng có thể trải lá lên mâm, rải nếp đều, lớn tầm cổ tay trẻ em rồi cuộn tròn lại, cột chặt vừa phải bằng tai chuối khô hoặc lạt giang. Có nơi người ta thêm nhân đậu xanh nhưng đó chỉ là cách làm “dị bản”. Gói xong, bánh được cho vào nồi luộc bằng chính nước tro ngâm gạo pha loãng.
Khi nồi bánh đã sục sịch sôi, tỏa khói loang ra khắp nhà, chúng tôi quây quần bên bếp, háo hức tiếp củi và chờ đợi. Qua chừng 4 giờ, mẹ vớt bánh chín ra xối nước lạnh vài lần và treo lên cho ráo nước. Mẹ bảo: “Bánh còn nóng ăn không ngon đâu, chờ nguội đã các con”. Khi bánh nguội, mẹ lột vỏ, xắn cho chúng tôi mỗi đứa một miếng. Lúc này, các hạt nếp đã nhuyễn, dính kết vào nhau tạo ra chiếc bánh có màu hổ phách (vàng mật). Khi chấm với đường cát trắng, miếng bánh dẻo thơm xông lên mũi một hương vị vừa lạ, vừa quen, như đã bắt gặp đâu đó trong những mùa đông giá rét khi cả nhà cùng ngồi quây quần nhau bên mâm cơm tối, hít mùi tro nóng trong bếp bốc lên tràn ngập một không gian. Mẹ nói thêm: “Món bánh này các nơi thường dùng vào Tết Đoan ngọ, ăn với mật mía nhưng không ngon bằng đường cát vì mùi mật lấn át mùi bánh tro”. Bánh này cũng là một vị thuốc tiêu thực nên mẹ tôi thường làm vào dịp Tết Nguyên đán, phòng khi các con ăn quá no.
Đã hơn mười mùa lá rụng kể từ ngày mẹ tôi về với tổ tiên. Cứ mỗi dịp giỗ, Tết, anh chị em chúng tôi lại trằn lòng da diết nhớ những ngày làm bánh tro bên mẹ thuở nào. Có lẽ trong lòng mỗi người ai cũng đều có một góc riêng gợi nhớ mẹ, nhớ quê hương như thế…
 AN SINH

Có thể bạn quan tâm

Giải mã 'năm số 9'

Giải mã 'năm số 9'

Trào lưu “năm số 9” hay "năm thế giới số 9" bùng nổ trong ngày 9/9. Không chỉ nhiều bạn trẻ hưởng ứng, chia sẻ những bài học, chiêm nghiệm của bản thân mà nhiều nghệ sĩ Việt cũng hưởng ứng.

Dấu ấn nhiếp ảnh trẻ ở sân chơi quốc gia

Dấu ấn nhiếp ảnh trẻ ở sân chơi quốc gia

(GLO)- Tham gia Festival Nhiếp ảnh trẻ năm 2025, các tay máy Gia Lai đã đạt giải thưởng cao hoặc có tác phẩm được chọn triển lãm, củng cố kỳ vọng về lứa nghệ sĩ kế thừa với tố chất trẻ trung, tư duy nhanh nhạy và cực kỳ nghiêm túc trong sáng tạo nghệ thuật.

Tiểu thuyết 'Mưa đỏ' cháy hàng, in không kịp bán

Tiểu thuyết 'Mưa đỏ' cháy hàng, in không kịp bán

Sau thành công vang dội của bản điện ảnh, "Mưa đỏ" tiếp tục gây “cơn sốt” trên thị trường xuất bản. Nhiều hiệu sách cho biết độc giả phải chờ tới 15-20 ngày mới nhận được tiểu thuyết. Hiện tại, lượng đặt hàng sách đã vượt xa dự đoán, lên tới hàng chục nghìn cuốn chỉ trong ít ngày.

Hòa tiếng cồng chiêng vang vọng đại ngàn

Hòa tiếng cồng chiêng vang vọng đại ngàn

(GLO)- Cồng chiêng của người Jrai và người Bahnar cùng sinh sống trên mảnh đất Gia Lai đã hòa quyện trong mạch nguồn chung của bản sắc-niềm tự hào văn hóa truyền thống. Tiếng cồng chiêng nối liền con người với đất trời, gắn kết bền chặt cộng đồng nơi rừng núi.

Đồng đội

Đồng đội

(GLO)- Cả nhà không yên tâm khi bố quyết định theo đoàn Cựu chiến binh về Quảng Trị thăm lại chiến trường xưa. Bố vừa trải qua một đợt điều trị dài vì thoái hóa khớp, đầu gối đau nhức, đi lại rất khó khăn.

Lan tỏa văn hóa đọc

Lan tỏa văn hóa đọc đến buôn làng vùng sâu

(GLO)- Cuộc thi “Giới thiệu sách trực tuyến” năm 2025 do Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai tổ chức thu hút nhiều cá nhân là người đồng bào dân tộc thiểu số tham gia. Bằng tình yêu với sách, họ đã góp phần lan tỏa văn hóa đọc đến buôn làng vùng sâu.

Chạm vào thế giới trẻ thơ...

Chạm vào thế giới trẻ thơ...

(GLO)- Từ ống kính nhiếp ảnh, nét cọ hội họa, câu chữ văn chương đến giai điệu âm nhạc, nhiều nghệ sĩ ở Gia Lai đang lặng lẽ gìn giữ, khơi gợi, ươm hạt giống tâm hồn cho thế giới tuổi thơ; đồng thời, gửi gắm thông điệp về sự kết nối, về trách nhiệm của người lớn trước “tuổi thơ đang mất dần”.

Giải Booker 2025: Danh sách đề cử đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm

Giải Booker 2025: Danh sách đề cử đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm

(GLO)-Danh sách đề cử của Giải Booker 2025 danh giá mới được công bố, trong đó có 13 tác phẩm của các tác giả đến từ nhiều quốc gia khác nhau, cũng như sự cân bằng về tỷ lệ nam - nữ và sự đan xen giữa tên tuổi cũ và mới. Điều này cho thấy sự đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm của giải thưởng này.

Triển vọng “Cây cọ nhí” Nguyễn Trịnh Gia Thy

Triển vọng “Cây cọ nhí” Nguyễn Trịnh Gia Thy

(GLO)- 11 tuổi, Nguyễn Trịnh Gia Thy (học sinh lớp 5.9, Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi, phường Pleiku) được nhiều người ưu ái gọi là “cây cọ nhí”. Những bức tranh của Thy không chỉ khéo léo về đường nét, bố cục, màu sắc mà còn chứa đựng những thông điệp ý nghĩa về cuộc sống.

null