Bốn di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vừa được công bố đặc biệt thế nào?

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Bốn di sản độc đáo vừa được ghi danh vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vừa mang đậm tính bản sắc truyền thống dân gian, vừa thể hiện nét văn hóa tâm linh với ý nghĩa riêng có.

Múa trống Chhay dăm- di sản văn hóa của người Khmer được trình diễn trên núi Bà Đen. (Ảnh: Sun World Ba Den Mountain)
Múa trống Chhay dăm- di sản văn hóa của người Khmer được trình diễn trên núi Bà Đen. (Ảnh: Sun World Ba Den Mountain)

Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vừa chính thức được Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng ký quyết định và công bố với 4 di sản ở An Giang, Hà Nội, Lào Cai.

Các di sản độc đáo này không chỉ mang đậm tính truyền thống, dân gian và bản sắc vùng miền của các địa phương… mà còn thể hiện nét văn hóa tâm linh với ý nghĩa riêng có.

Những di sản độc nhất vô nhị

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng quyết định đưa nghệ thuật trình diễn dân gian “Nghệ thuật diễn tấu trống Chhay-dăm của người Khmer huyện Tri Tôn và Thị xã Tịnh Biên, tỉnh An Giang” vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Cộng đồng Khmer vốn có rất nhiều điệu múa thể hiện đặc trưng văn hóa dân tộc, trong đó múa trống Chhay-dăm là vũ điệu quen thuộc, có thể biểu diễn từ sân khấu đến các lễ hội như Tết Chol Chnam Thmay, lễ Dolta, Ok Om Bok… Với người Khmer, tiếng trống, điệu múa Chhay-dăm không chỉ tượng trưng cho sự vui khỏe, an lành mà còn giúp cho những lễ hội, sinh hoạt cộng đồng thêm tưng bừng.

Là loại trống bịt da một mặt, tang trống làm bằng thân cau già đục rỗng ruột, trống Chhay-dăm có phần đầu trống phình to bịt bằng da trâu hoặc da trăn khô; đuôi trống nhỏ hơn được kết nối với chân trống bằng kim loại. Tùy vào người lớn hay trẻ nhỏ mà sử dụng trống to hay trống bé. Mỗi tiết mục múa Chhay-dăm thường có từ 4-6 trống Chhay-dăm, hai cái Cuôl (chiêng) cùng với Chul (chũm chọe) và Krap (gõ sênh).

Để thực hiện các kỹ thuật khó trong bài múa Chhay - dăm, người múa phải luyện tập rất nhiều để có sức khỏe dẻo dai, thanh thoát trong từng động tác tay kết hợp với chân nhịp nhàng. (Ảnh: An Hiếu/TTXVN)
Để thực hiện các kỹ thuật khó trong bài múa Chhay - dăm, người múa phải luyện tập rất nhiều để có sức khỏe dẻo dai, thanh thoát trong từng động tác tay kết hợp với chân nhịp nhàng. (Ảnh: An Hiếu/TTXVN)

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng quyết định đưa lễ hội truyền thống “Hội hát Chèo tàu Tổng Gối xã Tân Hội, huyện Đan Phượng, Thành phố Hà Nội” vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Điệu hát chèo thuyền trên cạn độc đáo này của “Xứ Đoài mây trắng bay” là một hình thức diễn xướng dân gian độc nhất vô nhị ở Việt Nam, được trình diễn trên cạn cùng với tàu (thuyền).

Tất cả các bài hát trong chèo tàu đều ca ngợi công đức của Thành hoàng, các anh hùng dân tộc, tình yêu quê hương đất nước, tình cảm con người… Đây có thể nói là một nghi lễ diễn xướng dân gian độc nhất vô nhị khi chỉ có nữ hát. Đặc biệt hơn, để học, hát được chèo tàu thì ngoài năng khiếu, niềm đam mê nghệ thuật truyền thống thì nữ diễn xướng còn phải là gái đồng trinh.

Hai di sản của Lào Cai được tôn vinh

Trong lần quyết định này, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chính thức công nhận hai di sản độc đáo của tỉnh Lào Cai vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia: tập quán xã hội và tín ngưỡng “Nghi lễ cúng rừng của người Pa Dí huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai;” Nghề đan lát của người Tày xã Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai.

Người Pa Dí ở Mường Khương thường tổ chức nghi lễ cúng rừng vào cuối tháng Một âm lịch hàng năm, tại khu rừng cấm của thôn bản với lễ vật là những sản vật do dân làng tự cung tự cấp.

Giống như bà con các dân tộc thiểu số vùng cao, đồng bào Pa Dí (một nhóm nhỏ của dân tộc Tày) tại huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai cũng giữ riêng cho mình một khu rừng cấm và gọi đó là rừng thiêng.

Người dân Pa Dí quây quần sau lễ cúng rừng. (Ảnh: Báo Lào Cai)
Người dân Pa Dí quây quần sau lễ cúng rừng. (Ảnh: Báo Lào Cai)

Rừng thiêng có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong cộng đồng người Pa Dí. Bởi họ quan niệm thần rừng, thần cây, thần suối là những đấng giúp xua đuổi thú dữ, cho gỗ làm nhà, cho nguồn nước uống... Do đó, họ linh thiêng hóa khu rừng với ý thức tự nguyện bảo vệ các vị thần phụ trợ cho thôn bản.

Người Pa Dí giữ rừng như giữ chính ngôi nhà của mình nên không bao giờ chặt cây, bẻ cành. Những đứa trẻ Pa Dí ngay từ thuở bé đã được ông bà, cha mẹ giáo dục và truyền dạy những luật tục về trách nhiệm, bổn phận trước khu rừng thiêng.

Cũng vì thế, nghi lễ cúng rừng của người Pa Dí đã trở thành tập quán xã hội và tín ngưỡng độc đáo, thể hiện mối quan hệ hài hòa giữa con người với thiên nhiên. Nghi lễ không chỉ mang yếu tố tâm linh mà còn là dịp gắn kết cộng đồng, giáo dục thế hệ trẻ về ý thức bảo vệ môi trường và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia lần này cũng ghi nhận “Nghề đan lát của người Tày xã Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai.”

Nhờ nghề đan lát thủ công truyền thống của người Tày Nghĩa Đô, mà các nguyên liệu tự nhiên đã được những đôi tay khéo léo của người phụ nữ địa phương đã tạo thành nhiều sản phẩm thiết yếu trong trang trí và đời sống của đồng bào dân tộc Tày nơi đây.

Nghề đan lát của người Tày xã Nghĩa Đô chính thức được ghi danh vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. (Ảnh: Vũ Sơn)
Nghề đan lát của người Tày xã Nghĩa Đô chính thức được ghi danh vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. (Ảnh: Vũ Sơn)

Nghề đan lát truyền thống này đã góp phần tạo ra nhiều sản phẩm mang tính ứng dụng cao trong đời sống sinh hoạt của người dân, được xem như nét văn hóa riêng, đậm bản sắc dân tộc. Trong thói quen sinh hoạt, người Tày thường chọn các vật dụng đan lát để trang trí, lao động sản xuất và ngày nay còn tạo ra các sản phẩm phục vụ du lịch nhằm gìn giữ và phát huy nghề thủ công truyền thống của dân tộc mình.

Như vậy, với 4 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vừa chính thức được ký quyết định công nhận, lãnh đạo các cấp nơi có di sản được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch yêu cầu thực hiện việc quản lý nhà nước theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa trong phạm vi nhiệm vụ và quyền hạn của mình.

Theo Vietnam+

Có thể bạn quan tâm

Đừng để giấc mơ Tây Nguyên ngủ yên trên đỉnh đồi

(GLO)- Người Tây Nguyên làm du lịch không chỉ bằng khu nghỉ dưỡng, mà còn bằng lòng hiếu khách và nghệ thuật kể chuyện. Vậy nên, đừng để giấc mơ Tây Nguyên ngủ yên trên đỉnh đồi mà hãy đánh thức nó bằng chính giọng nói của rừng, bằng bàn tay của bà con và bằng tình yêu với buôn làng của mình.

Qua xứ trầm hương: Di sản văn hóa từ miền duyên hải Khánh Hòa - Bài 1: Di sản văn hóa từ miền duyên hải

Qua xứ trầm hương: Di sản văn hóa từ miền duyên hải Khánh Hòa - Bài 1: Di sản văn hóa từ miền duyên hải

“Khánh Hòa là xứ trầm hương/Non cao biển rộng người thương đi về” - những câu thơ của nhà nghiên cứu Quách Tấn trong biên khảo Xứ trầm hương vừa là sự khẳng định danh xưng của một miền đất, vừa như lời mời gọi lữ khách bốn phương tìm về với thủ phủ của trầm hương Việt Nam.

Kể chuyện buôn làng bằng thanh âm sáo trúc

Kể chuyện buôn làng bằng thanh âm sáo trúc

(GLO)- Ở buôn E Kia (xã Ia Rsai, huyện Krông Pa), ông Hiao Thuyên được biết đến là một nghệ nhân tài hoa khi giỏi cả sáo trúc, biểu diễn cồng chiêng, hát dân ca... Bằng những việc làm thiết thực, ông đã góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc Jrai và xây dựng khối đại đoàn kết ở buôn làng.

Tây Nguyên: Nhịp sống mới dưới những nếp nhà xưa

Tây Nguyên: Nhịp sống mới dưới những nếp nhà xưa

Nhắc đến đại ngàn Tây Nguyên, có lẽ biểu tượng văn hóa “sừng sững” chính là những mái nhà rông, nhà dài truyền thống của đồng bào các dân tộc. Trong những biến chuyển của thời đại, không gian che chở các hộ gia đình và lan tỏa văn hóa cộng đồng ấy khó tránh khỏi những hư hao, nghiêng ngả.

Biểu tượng vũ trụ trên cây nêu của người Bahnar

Biểu tượng vũ trụ trên cây nêu của người Bahnar

(GLO)- Người Bahnar quan niệm rằng mọi sự vật, hiện tượng đều có sự hiện diện của thần linh và con người phải tôn trọng, thờ cúng. Vì vậy, họ có nếp sống, sinh hoạt văn hóa với hệ thống lễ hội vô cùng phong phú, gắn với vòng đời người và chu kỳ canh tác nông nghiệp.

Những người “giữ lửa” văn hóa Jrai, Bahnar

Những người “giữ lửa” văn hóa Jrai, Bahnar

(GLO)- Ông Rmah Aleo (làng Pan, xã Dun, huyện Chư Sê) và ông Ayó (làng Piơm, thị trấn Đak Đoa, huyện Đak Đoa, tỉnh Gia Lai) là những người “giữ lửa” và lan tỏa bản sắc văn hóa dân tộc đến cộng đồng buôn làng.

null