Bên 9 miệng Rồng - Kỳ 7: Trăn trở Định An

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Hơn 200 năm trước, quan Bố chánh Trần Trung Tiên cho đào kênh dẫn nước sông Hậu từ cửa Định An vào rửa mặn đồng lầy Láng Sắc, được coi như 'con rồng thứ 10' ở Đồng bằng sông Cửu Long. Tưởng nhớ công lao, người dân đặt tên là kênh Quan Chánh Bố. Ngày nay, kênh Quan Chánh Bố gắn với luồng cửa Định An (sông Hậu), kỳ vọng tạo đột phá phát triển giao thông vận tải thủy ở miền Tây, nhưng còn nhiều khó khăn...
Phà qua kênh Quan Chánh Bố. Ảnh: Cảnh Kỳ

Phà qua kênh Quan Chánh Bố. Ảnh: Cảnh Kỳ

Công đức tiền nhân

Ở giữa lòng thành phố Trà Vinh có một ngôi đình lớn mang tên Long Đức, được xây dựng khoảng thập niên 20 - 30 thế kỷ 19. Hiện tại ngôi đình vẫn giữ nguyên kiểu dáng kiến trúc, lưu giữ nhiều tác phẩm điêu khắc, hội họa truyền thống độc đáo, mang đậm nét văn hóa dân tộc để du khách đến tham quan, nghiên cứu. Trong đình còn lưu một sắc thần thời Khải Định (1917). Đình thờ chính Thành Hoàng Bổn Cảnh, giai đoạn sau phối tự Trần Trung Tiên, Tiền Hiền, Hậu Hiền, Tứ Đại Thiên Vương, Bạch Mã Thái Giám, Thần Tài Thổ địa, Cậu Tài Cậu Quí, Neak Tà, Anh hùng liệt sĩ.

Ông Trần Trung Dũng (70 tuổi), một cán bộ hưu trí làm nhiệm vụ trông giữ đình Long Đức nhiều năm nay chia sẻ, Trần Trung Tiên (1801-1841) là vị quan thời nhà Nguyễn, người đã cho đào kênh dẫn nước sông Hậu từ phía gần cửa Định An vào rửa mặn đồng lầy Láng Sắc trong những năm 1837 - 1838, biến nơi đây thành cánh đồng nước ngọt duy nhất trên vùng ngập mặn ven biển. Kênh Quan Chánh Bố được ví như “con rồng thứ 10” của Đồng bằng sông Cửu Long. Công lao của Trần Trung Tiên đã được nhà vua ghi nhận và ban sắc thần.

Ngoài gắn với kênh đào Quan Chánh Bố, Trần Trung Tiên được biết đến là người đã cầm quân triều đình chống lại quân nổi dậy do Lâm Sâm cầm đầu. Theo lời ông Dũng, năm 1841, quan Bố chánh Trần Trung Tiên cầm quân tiến đánh toán quân nổi dậy ở Nguyệt Lãng (huyện Càng Long, tỉnh Trà Vinh ngày nay). Khi bị truy kích, ông rút về vùng Trà Tử (xã Hiếu Tử, huyện Tiểu Cần, tỉnh Trà Vinh ngày nay) và tử trận ở đó. Hiện nay vẫn còn Đền thờ Bố chánh Trần Trung Tiên ở xã Hiếu Tử, huyện Tiểu Cần. Ông cũng được phụng thờ trong một số ngôi đình khác ở tỉnh Trà Vinh.

Từ thành phố Trà Vinh đi theo quốc lộ 54 chừng 50km, đến cảng cá Định An, thuộc huyện Trà Cú, tỉnh Trà Vinh, nơi cuối dòng sông Hậu, cũng là điểm đầu của kênh Quan Chánh Bố. Từ đây, kênh Quan Chánh Bố dẫn nước sông Hậu chạy dọc theo ranh giới huyện Duyên Hải và huyện Trà Cú ở phía Bắc quốc lộ 53, đến ranh giới giữa thị xã Duyên Hải và huyện Duyên Hải rồi đổ ra biển ở giữa hai xã Trường Long Hòa và Hiệp Thạnh. Trải mấy trăm năm, nước sông Hậu từ cửa Định An vào rửa mặn đồng lầy Láng Sắc, nuôi sống bao thế hệ người dân.

Mãi sau này, khi cửa Định An dần bị bồi lấp, ảnh hưởng hoạt động vận tải thủy của Đồng bằng sông Cửu Long. Từng “nổ” ra cuộc tranh luận gay gắt giữa nạo vét luồng Định An, mở rộng và khơi luồng kênh Quan Chánh Bố hay nạo vét luồng Trần Đề (Sóc Trăng). Năm 2009, Bộ GTVT triển khai dự án mở luồng mới vào sông Hậu thay cho cửa Định An. Với số tiền hàng triệu đô, dự án mở rộng hơn 19km của kênh Quan Chánh Bố được triển khai, đồng thời, một kênh mới gọi là kênh Tắt dài hơn 8km được đào nối với phần cuối kênh Quan Chánh Bố qua xã Đông Hải ra biển, hoàn thành năm 2016.

Khu neo đậu Cảng cá Định An quá chật chội. Ảnh: Cảnh Kỳ

Khu neo đậu Cảng cá Định An quá chật chội. Ảnh: Cảnh Kỳ

Những trăn trở

Dẫn phóng viên Tiền Phong tham quan một đoạn kênh Quan Chánh Bố, hai cán bộ thị trấn Định An bảo, dự án khơi luồng kênh đã góp phần phát triển vận tải thủy theo luồng sông Hậu, cho tàu trọng tải lớn cập cảng Cần Thơ, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội vùng ĐBSCL. Tuy nhiên, để thông luồng tàu, nhiều năm qua Bộ GTVT phải bố trí thêm chi phí nạo vét định kỳ. Trong khi đó, người dân hai bên kênh không được hưởng lợi, ngược lại bị tác động không nhỏ bởi dự án. Ông Trần Trường Gian, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Định An cho biết, từ khi mở rộng lòng kênh Quan Chánh Bố và đào kênh tắt nối ra biển, có nhiều tàu thuyền lớn chạy qua, gây tình trạng sạt lở phức tạp.

Trong số những cửa sông của Đồng bằng sông Cửu Long, luồng Định An được cho là cửa vào duy nhất của các tàu tải trọng nặng, giúp kết nối, vận chuyển hàng hóa cho toàn bộ khu vực. Cùng với việc “cải tạo” kênh Quan Chánh Bố nối thông với biển, từ vài năm nay, Bộ GTVT đã tiến hành dự án hàng nghìn tỷ đồng cải tạo luồng cho tàu biển tải trọng lớn vào sông Hậu, rồi bố trí vốn kè hàng chục kilomet bờ đê bảo vệ khu vực bờ Nam ngã ba sông Hậu với kênh Đại An và dọc kênh Quan Chánh Bố, triển khai hệ thống neo tại 2 khu tránh tàu trên kênh. Kỳ vọng qua kênh Quan Chánh Bố, những tàu tải trọng lên tới 20 nghìn tấn, đáp ứng thông qua lượng hàng hóa tổng hợp 21-22 triệu tấn và hàng container 450.000-500.000 TEU mỗi năm. Tuy nhiên, đến nay, theo lãnh đạo thị trấn Định An, tàu thuyền qua kênh Quan Chánh Bố vẫn phải chạy tốc độ chậm, hơn nữa, hằng năm kênh đều bị bồi lấp, nên nhiều khả năng, phải nạo vét hằng năm…Cửa biển Định An là một trong ba cửa của sông Hậu đổ ra biển Đông. Đây được xem là cửa lớn nhất đón tàu biển tải trọng lớn vào sâu nội địa miền Tây. Định An là cửa thứ 7 trong 9 cửa của sông Cửu Long.

Cửa biển Định An là một trong ba cửa của sông Hậu đổ ra biển Đông. Đây được xem là cửa lớn nhất đón tàu biển tải trọng lớn vào sâu nội địa miền Tây. Định An là cửa thứ 7 trong 9 cửa của sông Cửu Long.

Đón đầu sự phát triển của dòng vận tải biển qua kênh Quan Chánh Bố, một Khu kinh tế tầm cỡ trải dài ven biển từ huyện Duyên Hải đến huyện Trà Cú được quy hoạch hứa hẹn mở ra nhiều cơ hội phát triển cho vùng cửa sông Định An, nhưng đến nay, theo lời của người dân khu vực, vẫn đang ở trạng thái chờ. Cảng cá Định An, địa điểm tưởng như tấp nập ngay cạnh cửa Định An, hiện vẫn như một chiếc áo chật chội cần được tân trang, cơi nới.

Trò chuyện với phóng viên, ông Nguyễn Thanh Thành - Giám đốc Ban Quản lý cảng cá tỉnh Trà Vinh (cảng cá Định An) cho biết, quy mô cảng Định An còn nhỏ, khu neo đậu chỉ chứa được hơn 100 tàu. Trong khi phía ngoài luồng cạn do bồi lấp, tàu ra vào phải canh lúc nước lớn, vào phải ra nhanh để tránh mắc cạn, cơ sở vật chất cũng chưa được đầu tư đầy đủ và tương xứng. Ở phía cuối kênh Quan Chánh Bố, cảng cá Láng Chim còn nhỏ hẹp và chật chội hơn.

Nhìn quanh, ông Thành bảo, thấy cơ sở vật chất cảng cá, nhiều khi cũng buồn. Tỉnh Trà Vinh cũng đã đề xuất dự án nâng cấp, mở rộng, nạo vét, cải tạo cơ sở vật chất cho cảng với số vốn 370 tỷ đồng. Tuy nhiên, theo ông Thành, dự án này nếu được đầu tư cũng chỉ giải quyết nhu cầu bức xúc trước mắt, còn về lâu dài cần đầu tư cảng mới bởi, diện tích cảng hiện hữu không đủ. Là đơn vị thuộc Sở NN&PTNT nhưng Ban Quản lý cảng cá Định An hoạt động tự thu tự chi, với nguồn thu hàng năm chỉ khoảng 1,8-2 tỷ đồng. Theo Giám đốc cảng cá, chỉ đủ trả lương, nuôi sống mấy chục nhân sự trong đơn vị. Ông Thành nói, so với các cảng cá của các tỉnh thành ven biển khác, cảng cá Định An của Trà Vinh “lép vế” nhiều phương diện mặc dù được xem là ở nơi cửa ngõ đường thủy lớn nhất ở miền Tây.

(Còn nữa)

Có thể bạn quan tâm

Trung tá Cao Tấn Vân (thứ 2 từ phải sang)-Phó Đội trưởng Phòng An ninh đối ngoại (Công an tỉnh Gia Lai) chụp ảnh cùng đồng đội. Ảnh: NVCC

Cống hiến thầm lặng vì sứ mệnh cao cả

(GLO)- Hành trình "gieo hạt" hòa bình bắt đầu từ những con người bình dị. Những cống hiến thầm lặng của họ vì sứ mệnh cao cả, góp phần tích cực đưa hình ảnh đất nước và con người Việt Nam yêu chuộng hòa bình đến bạn bè quốc tế.

Giới trẻ hào hứng tham gia các khóa học làm đèn lồng Trung thu thủ công

Hồi sinh Trung thu xưa

Giữa phố phường rực rỡ ánh đèn led, đèn ông sao và mặt nạ giấy bồi bất ngờ “tái xuất”, gợi lại ký ức những mùa trăng rằm xưa. Sự trở về của Trung thu truyền thống đã manh nha trong những năm gần đây, được nhiều người trẻ hào hứng đón nhận.

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

(GLO)- Trở về từ cuộc chiến khốc liệt ở Thành cổ Quảng Trị, cựu chiến binh Hồ Anh Hòa ít khi nhắc lại kỷ niệm chiến đấu với gia đình, con cháu. Bởi ông cho rằng, việc cầm súng lao vào cuộc chiến thời điểm ấy là trách nhiệm của một người con yêu Tổ quốc, “không nên công thần”.

Các cổ vật gốm sứ chén, bát, đĩa... được ngư dân nhặt được.

Làng cổ vật

Nép mình bên eo biển Vũng Tàu, thôn Châu Thuận Biển (xã Đông Sơn, huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi) không chỉ nổi tiếng là “làng lặn Hoàng Sa” với truyền thống bám biển, giữ chủ quyền, mà còn được ví như “kho báu” lưu giữ hàng loạt cổ vật từ những con tàu đắm hàng thế kỷ dưới đáy đại dương.

'Phu sâm' ở núi Ngọc Linh

'Phu sâm' ở núi Ngọc Linh

Nhiều doanh nghiệp và người dân lên ngọn núi Ngọc Linh hùng vĩ ở TP.Đà Nẵng thuê môi trường rừng để trồng sâm, mở ra một nghề mới để đồng bào Xê Đăng bản địa mưu sinh suốt nhiều năm qua: 'phu sâm', tức nghề cõng hàng thuê.

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

(GLO)- Không chỉ bền bỉ gieo con chữ cho học trò nghèo, thầy Võ Trí Hoàn-Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS Quang Trung (xã Ia Tul, tỉnh Gia Lai) còn là người đam mê sưu tầm đồ xưa cũ. Với thầy, mỗi món đồ là bài học sống động về lịch sử dân tộc mà thầy muốn kể cho học trò.

Tự hào 2 xã Anh hùng Ia Dơk, Kon Chiêng

Tự hào 2 xã Anh hùng Ia Dơk, Kon Chiêng

(GLO)- Trong kháng chiến chống Mỹ, xã Ia Dơk (tỉnh Gia Lai) là căn cứ cách mạng quan trọng, đồng thời cũng là nơi hứng chịu nhiều đau thương, mất mát. Những cánh đồng từng bị bom cày xới, những mái nhà bình yên hóa tro tàn, bao số phận người dân vô tội bị giặc sát hại.

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

(GLO)- Hàng trăm năm qua, những gốc đa lặng lẽ vươn mình trong rừng già Kon Ka Kinh, thấm đủ chuyện nhân sinh để hóa thành "chứng nhân" của đại ngàn. Quần thể đa cổ thụ không chỉ tạo nên cảnh quan kỳ vĩ, mà còn trở thành di sản tinh thần gắn bó với bao thế hệ cư dân sống dựa vào rừng.

Vào mùa xoay chín

Vào mùa xoay chín

(GLO)- Sau hơn 4 năm chắt chiu nhựa sống, hấp thụ tinh hoa đất trời, những cây xoay ở cánh rừng Kbang, Sơn Lang, Đak Rong đã bung hoa kết trái. Vào mùa xoay chín, người dân cũng đón “lộc rừng”, mang về nguồn thu nhập đáng kể.

Dệt những sợi kí ức giữa đại ngàn

Dệt những sợi kí ức giữa đại ngàn

Khi sản phẩm công nghiệp ngày càng tràn ngập thị trường thì ở vùng núi rừng Đưng K’nớ (xã Đam Rông 4, tỉnh Lâm Đồng) vẫn còn những người phụ nữ cần mẫn bên khung cửi, kiên nhẫn nhuộm từng sợi chỉ, dệt từng hoa văn. Những tấm thổ cẩm ra đời từ nơi đây là hơi thở níu giữ kí ức truyền thống đại ngàn.

Dặm dài Trường Lũy

Dặm dài Trường Lũy

(GLO)- Trường Lũy là một phức hợp bao gồm: lũy-bảo (đồn)-đường, hình thành từ thời chúa Nguyễn, xây dựng quy mô dưới triều Nguyễn; đi qua địa phận 3 tỉnh trước đây: Quảng Nam, Quảng Ngãi và Bình Định.

Tuyến 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, những ngày về đích: Cứ điểm dưới chân Hoàng Liên Sơn

Tuyến 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, những ngày về đích: Cứ điểm dưới chân Hoàng Liên Sơn

Trạm biến áp 500kV Lào Cai đang gấp rút hoàn thiện để trở thành điểm khởi đầu của tuyến đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên. Đây là mắt xích chiến lược trong hành trình đưa nguồn điện dồi dào, đặc biệt là thủy điện ở Tây Bắc, vượt núi băng rừng về xuôi để hòa vào lưới điện quốc gia.

Viết giữa mùa măng rừng

Viết giữa mùa măng rừng

(GLO)- Vào tháng 7 đến tháng 11 hằng năm, khi những cơn mưa đầu mùa bắt đầu trút xuống, cũng là lúc người dân vùng cao nguyên Gia Lai lội suối, băng rừng để hái măng - thứ sản vật được người Jrai, Bana gọi là “lộc rừng”.

Xã tỷ phú nơi biên viễn

Xã tỷ phú nơi biên viễn

Trong hai năm 2024-2025, thủ phủ Tây Nguyên trúng đậm cà phê. Chỉ tính riêng huyện Đắk Mil (tỉnh Đắk Nông cũ), các lão nông đã sắm 1.000 ô tô trong năm 2024. Xã Bờ Y (huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum cũ, nay thuộc tỉnh Quảng Ngãi giáp Lào và Campuchia) cũng chung niềm vui ấy...

Vũ Văn Tam Lang & 50 cây violon đặc chế

Vũ Văn Tam Lang và 50 cây violon đặc chế

(GLO)- Cách đây vài năm, khi ngắm 22 cây đàn violon do ông Vũ Văn Tam Lang (phường An Phú, tỉnh Gia Lai) chế tác bằng tất cả tâm huyết được giới chuyên môn đánh giá cao, tôi thầm nghĩ, ông đã có thể tự hài lòng với những gì mình có.

Giữ mãi ngọn lửa hồng cách mạng

Giữ mãi ngọn lửa hồng cách mạng

(GLO)- Cuộc trò chuyện với hai nhân chứng sống - ông Hoàng Văn Tuyển và bà Huỳnh Thị Kim Xuyên đã đưa chúng ta trở lại những năm tháng kháng chiến đầy gian khổ, nơi tinh thần yêu nước và khát vọng cống hiến đã viết nên những trang đời đáng nhớ.

Xanh hóa các chốt dân quân thường trực

Xanh hóa các chốt dân quân thường trực

(GLO)- Khi mới xây dựng, các chốt chiến đấu dân quân thường trực biên giới chỉ có công sự, trận địa chiến đấu. Nhờ bàn tay lao động cần cù của cán bộ, chiến sĩ, chốt được phủ xanh bởi bồn hoa, cây cảnh, thảm cỏ, cây xanh và có vườn tăng gia, ao cá, tạo thêm nét đẹp ở nơi biên cương.

Gìn giữ kỷ vật tri ân

Gìn giữ kỷ vật tri ân

(GLO)- Bảo tàng tỉnh Gia Lai đang lưu giữ hơn 4.000 tài liệu, hình ảnh, hiện vật, kỷ vật có giá trị về 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ; trong đó, có gần 300 hiện vật, tư liệu, hình ảnh về các mẹ Việt Nam anh hùng, liệt sĩ ở vùng đất Bình Định trước đây.

null