Ân tình với những điều quý giá bị đánh mất

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Võ Trân Châu thích sống với những điều xưa cũ. Cô kể mình đã ngồi trong căn phòng thế nào, rị mọ từng đường kim qua thớ vải và từ tốn nghĩ về những di sản mà cô hay chúng ta đã đánh mất.

 

Thương xá Tax trong mắt nghệ sĩ Võ Trân Châu - Ảnh: MAI THỤY
Thương xá Tax trong mắt nghệ sĩ Võ Trân Châu - Ảnh: MAI THỤY



Nhặt lá rừng xưa đang diễn ra tại Trung tâm nghệ thuật đương đại The Factory (15 Nguyễn Ư Dĩ, Q.2, TP.HCM) và kéo dài đến ngày 10-4 có lẽ là triển lãm nút thắt của nghệ sĩ Võ Trân Châu. Người ta thấy ở 19 tác phẩm được trưng bày ân tình của cô với nghề dệt, các công trình kiến trúc bị phá dỡ và với những thứ rất nhỏ nhắn nhưng cũng đã cũ mòn.

1. Ký ức về những ngày còn bé của nghệ sĩ Võ Trân Châu gắn liền với công việc may vá, thêu thùa cho xưởng may gia đình. Thực hành nghệ thuật của cô bao giờ cũng gắn với vải.

Vậy nên, bốn tác phẩm đồ sộ nhất trong triển lãm là về những xưởng dệt trải dọc VN thời Pháp thuộc: Nhà máy dệt Nam Định, Nhà máy dệt 8-3, Nhà máy dệt Phú Phong và Nhà máy dệt Phú Lâm.

Tất cả những nơi này giờ đây đã bị dỡ bỏ để nhường không gian cho các công trình mới. Dấu tích duy nhất còn lại của chúng nằm mờ nhòe trong những tấm ảnh cũ lác đác trên Internet hoặc nơi ký ức người dân.

Tác phẩm của nghệ sĩ Võ Trân Châu, dưới dạng họa tiết mosaic, cũng nhòe đi như vậy. Người xem phải đứng xa xa, nheo mắt lại mới ngắm hết được chi tiết ẩn trên những tấm vải lớn.

Lục lọi tàn tích của những nhà máy một thời nhộn nhịp cũng là quãng đường nghệ sĩ đi tìm quá khứ nghề dệt. Võ Trân Châu chia sẻ rằng ngành dệt may VN đã phát triển mạnh vào thời Pháp thuộc cho đến tận ngày nay, thế nhưng trái với những món đồ xa xỉ công nhân may hằng ngày, họ lại phải sống trong điều kiện tệ hại.

Bốn tấm vải lớn trong triển lãm tương ứng với bốn nhà máy được quây thành một căn phòng nhỏ bằng diện tích nhà trọ của công nhân thu nhập thấp. 0Cảm giác tiếc nuối dành cho nhà máy cũng sóng đôi với sự đồng cảm của nghệ sĩ dành cho những người may vá.

2. Từ các nhà máy cũ, Võ Trân Châu luồn mũi kim xa hơn, mảnh vải nhỏ của cô ghép lại thành những di sản đã vĩnh viễn biến mất: hệ thống xe điện Sài Gòn, xưởng đóng tàu Ba Son, thương xá Tax, nhà thờ Trà Cổ và trường vẽ Gia Định.

Mỗi địa điểm đều ghi lại dấu ấn trong lịch sử kinh tế, giao thông, công nghiệp... mà vai trò của chúng không thể thay thế được. Dù chỉ là ngẫu nhiên, những kiến trúc ở Sài Gòn vốn gắn với ký ức của nghệ sĩ vẫn cuốn lấy cô. Nhặt lá rừng xưa không hẳn là một triển lãm về cái đã mất mà đúng hơn là về thứ quý giá mà chúng ta không níu giữ được.

Tác phẩm trong triển lãm đều làm bằng vải từ quần áo đã qua sử dụng, đồ vật trưng bày từ khung cửa gỗ, bộ bàn ghế cũng vậy. Nhặt lá rừng xưa có vẻ như muốn nói nhiều hơn đến "cái mới" qua hình hài của những món đồ cũ.

Nghệ sĩ lý giải tất cả sự tan biến của các di sản này như một hệ quả tất yếu cho sự chạy đua của con người với những điều mới lạ: những bộ quần áo theo mốt mới, vật dụng sang trọng, trung tâm thương mại cao hơn và rộng lớn hơn.

Và vì vậy, tác giả ngần ngại nếu công chúng đến xem Nhặt lá rừng xưa chỉ vì nó mới, rồi lại lướt qua từng tác phẩm cũng nhanh như cách chúng ta lướt qua các di sản mỗi ngày...

 

Theo MAI THỤY (TTO)

Có thể bạn quan tâm

Chuyện học trong một gia đình trí thức Jrai

Chuyện học trong một gia đình trí thức Jrai

(GLO)- Sinh ra trong một gia đình trí thức người Jrai ở thị xã Ayun Pa (tỉnh Gia Lai), cô Kpă H’Nina-Giáo viên môn Tiếng Anh ở Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng (huyện Ia Grai) không chỉ được rèn giũa tinh thần ham học, mở mang kiến thức mà còn được thừa hưởng vẻ đẹp của cả bố và mẹ.

“Tổ quốc bên bờ sóng”

“Tổ quốc bên bờ sóng”

(GLO)- Đó là chủ đề cuộc thi và triển lãm ảnh nghệ thuật cấp quốc gia do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức nhằm thực hiện kế hoạch tuyên truyền về biển, đảo năm 2025.

Tạ Chí Tào và tác phẩm mới dâng lên Bác Hồ

Tạ Chí Tào và tác phẩm mới dâng lên Bác Hồ

(GLO)- Nhà giáo Tạ Chí Tào (trú tại huyện Chư Sê) mang trọng bệnh đã nhiều năm nhưng chưa bao giờ chịu ngừng nghỉ. Anh vẫn đều đặn sáng tác văn học, nghiên cứu lịch sử. Đến nay, anh đã có gần 10 đầu sách, chính xác là 9 tập đã phát hành, còn 1 cuốn nghiên cứu lịch sử đang có kế hoạch xuất bản.

Báo Gia Lai: Phụng sự và kiến tạo

Báo Gia Lai phụng sự và kiến tạo

(GLO)- Qua 78 năm xây dựng và trưởng thành (16/3/1947-16/3/2025), Báo Gia Lai xứng đáng là cơ quan ngôn luận của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc trong tỉnh. Trong xu thế hiện nay, Báo Gia Lai chú trọng phát huy vai trò kiến tạo nhằm thực hiện hiệu quả nhiệm vụ thông tin, tuyên truyền.

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời lúc 10h45 sáng 13/3 tại Hà Nội. Năm cuối đời, ông chống chọi với bệnh ung thư. Vài tháng gần đây, nhiều đồng nghiệp chia sẻ hình ảnh thăm nhạc sĩ Thụy Kha trong bệnh viện. 

Tiết mục múa của đơn vị Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng trình diễn tại Liên hoan nghệ thuật quần chúng huyện Ia Grai năm 2025.

Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang huyện Ia Grai: Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng giành giải nhất toàn đoàn

(GLO)- Trong 2 đêm (11 và 12-3), huyện Ia Grai tổ chức Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang năm 2025. Liên hoan quy tụ 13 đơn vị tham gia. Mỗi đơn vị đăng ký trình diễn từ 3 đến 5 tiết mục ca, múa và diễn tấu các loại nhạc cụ.

Thơ Bút Biển: Nắng chưa qua

Thơ Bút Biển: Nắng chưa qua

(GLO)- "Nắng chưa qua" của Bút Biển là một bài thơ đầy hoài niệm. Bằng những câu thơ nhẹ nhàng mà day dứt, tác giả khắc họa nỗi buồn của sự xa cách, khi ký ức vẫn còn đó nhưng hiện tại chỉ còn lại gió lùa, hoa rụng và căn phòng trống,... dường như có ai đang ngóng về một vệt nắng chưa qua.

Bản hòa ca cùng triền ký ức

Bản hòa ca cùng triền ký ức

(GLO)- Dù đã có hơn 30 năm sống ở Pleiku nhưng khi đọc tập “Vân môi say phố” của Ngô Thanh Vân (NXB Hội Nhà văn, 2024), tôi lại có cảm tưởng được khám phá một miền đất tưởng chừng quá đỗi quen thuộc.

Giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Giải phóng tỉnh tại xã Gào

Giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Giải phóng tỉnh tại xã Gào

(GLO)- Tối 10-3, tại làng C (xã Gào), Đội Thông tin lưu động-Trung tâm Văn hóa-Thông tin và Thể thao TP. Pleiku tổ chức chương trình giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng tỉnh (17/3/1975-17/3/2025), chào mừng Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV.

Lá cỏ hát thơ

Thơ Nguyễn Ngọc Hưng: Lá cỏ hát thơ

(GLO)- Bài thơ "Lá cỏ hát thơ" của Nguyễn Ngọc Hưng đã khắc họa hình ảnh cỏ như một biểu tượng của sự kiên cường dù phải trải qua nhiều gian khó, đớn đau. Qua đây, tác giả muốn truyền tải thông điệp về sự bền bỉ, lòng yêu thương và tinh thần vượt qua khó khăn của con người trong mọi hoàn cảnh.

Thi vẽ tranh chào mừng Đại hội Đảng và Đại hội cháu ngoan Bác Hồ các cấp: Sáng tạo, ý nghĩa

Thi vẽ tranh chào mừng Đại hội Đảng và Đại hội cháu ngoan Bác Hồ các cấp: Sáng tạo, ý nghĩa

(GLO)- Độc đáo, sáng tạo, ý nghĩa là những đánh giá chung về hơn 300 bức tranh của các tác giả “nhí” gửi về tham gia cuộc thi vẽ tranh chào mừng Đại hội Đảng, Đại hội cháu ngoan Bác Hồ các cấp do Hội đồng Đội thị xã Ayun Pa (tỉnh Gia Lai) phát động gần 1 tháng qua.