An Khê bảo tồn nghi thức cúng đình truyền thống

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Trải qua nhiều thế hệ, người dân thị xã An Khê (tỉnh Gia Lai) vẫn luôn gìn giữ nghi thức cúng đình, miếu, góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống.
Khoảng đầu thế kỷ XVII, vùng đất An Khê-Tây Sơn Thượng đạo đã có sự hiện diện của người Việt đến khai khẩn đất đai, xây dựng làng xã. Cùng với đó, nhiều công trình đình, chùa, miếu, am được hình thành, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt tín ngưỡng của người dân. Đến nay, hầu hết các đình, miếu trên địa bàn thị xã đều có ban nghi lễ. Những người 60-80 tuổi, còn đầy đủ vợ chồng, nhiệt tình, có uy tín, được dân làng nể trọng sẽ thực hiện nghi thức trong lễ cúng, cầu cho quốc thái dân an, đời sống luôn ấm no, an lành, hạnh phúc.
Ông Lê Văn Hương-Trưởng ban Quản lý kiêm Trưởng ban nghi lễ đình Tân Lai (phường An Bình) cho biết: “Hiện nay, Ban Quản lý cũng là Ban nghi lễ đình, gồm 6 thành viên. Hàng năm, tại mỗi di tích, người dân tổ chức cúng Khai Sơn và Quý Xuân. Các thành viên trong Ban nghi lễ có nhiệm vụ thực hiện các bước theo đúng nghi thức người xưa để lại”. 
Các thành viên trong Ban nghi lễ đình An Khê thực hiện lễ giỗ vua Quang Trung theo nghi thức truyền thống. Ảnh: Ngọc Minh
Các thành viên trong Ban nghi lễ đình An Khê thực hiện lễ giỗ vua Quang Trung theo nghi thức truyền thống. Ảnh: Ngọc Minh
Tại Khu di tích Tây Sơn Thượng đạo, dựa trên cơ sở của Ban nghi lễ đình An Khê, tháng 9-2020, Chủ tịch UBND thị xã An Khê đã ký quyết định công nhận Ban nghi lễ đình An Khê với 11 thành viên gồm: Phụng tế hay còn gọi là Chánh tế, đảm nhiệm vai trò trung tâm trong việc thực hiện nghi lễ; Thủ sắc-người bảo quản, giữ sắc phong vua ban; Tư lễ-điều hành nghi thức lễ; Câu đình-chịu trách nhiệm cúng tế tại 3 dinh ở An Khê đình, An Khê trường và Điện thờ Tây Sơn Tam kiệt; Hương lễ-chịu trách nhiệm chuẩn bị văn tế; Chánh nhạc-điều hành quản lý bộ phận nhạc lễ; Chiểu quản-chuẩn bị vật phẩm phục vụ các tế lễ; Tư biên làm thư ký, ghi chép các cuộc hội họp; Thủ bổn-quản lý quỹ của Ban nghi lễ; Cai đình-chăm lo nhang đèn, hoa quả tại đình An Khê; Tư thừa-chăm lo nhang đèn, hoa quả tại An Khê trường. Ngoài ra, còn có gần 20 người nữa tự nguyện giúp việc cho Ban nghi lễ đình và chuẩn bị thực phẩm, nấu nướng, lễ vật cho các ngày lễ hội lớn.
Ông Trần Ngọc Hỷ-Phó Trưởng ban nghi lễ đình An Khê-cho hay: Ban nghi lễ hoạt động theo nguyên tắc “tự nguyện, tự quản, dân chủ và đồng thuận”, không hưởng lương, phụ cấp nhưng được nhận một khoản tiền bồi dưỡng phục vụ các lễ hội và các sự kiện khác ở Khu di tích Tây Sơn Thượng đạo. Ban nghi lễ họp định kỳ mỗi quý 1 lần; đón tiếp các đoàn khách đến dâng hương; duy trì, điều hành các hoạt động tế lễ theo nghi thức truyền thống, trong các dịp Tết cổ truyền, lễ kỷ niệm Khởi nghĩa nông dân Tây Sơn, lễ kỷ niệm Chiến thắng Ngọc Hồi-Đống Đa, Hội cầu Huê, lễ Khai Sơn, lễ cúng Quý Xuân và lễ tưởng niệm Ngày mất Hoàng đế Quang Trung. “Các bài văn cúng và nhạc lễ trong các nghi lễ đều giữ nguyên bản. Trang phục sử dụng khi thực hiện nghi lễ là áo dài, khăn đóng. Những chức sự thực hiện nhiệm vụ không có gì thay đổi so với trước và thường là người kế tục công việc của cha ông, hết lòng vì việc chung”-ông Hỷ chia sẻ.
Các thành viên Ban nghi lễ đình An Khê luôn thực hiện cúng tế thần linh theo nghi thức truyền thống. Ảnh: Ngọc Minh
Các thành viên Ban nghi lễ đình An Khê luôn thực hiện cúng tế thần linh theo nghi thức truyền thống. Ảnh: Ngọc Minh
Còn ông Triệu Quốc Dũng-thành viên Ban nghi lễ đình An Khê thì cho hay: Cha của ông từng làm trong Ban nghi lễ nên ông thường xuyên được tận mắt chứng kiến nghi thức cúng đình truyền thống. Điều này đã thôi thúc ông tham gia Ban nghi lễ, từ giúp việc cho các cụ trong đình, sau đó thì được cử đi học nhạc lễ. Đến nay, ông Dũng đã có 6 năm làm Chánh nhạc. “Tính đến nay, tôi đã gắn bó với Ban nghi lễ gần 30 năm. Trong Ban nhạc lễ, tôi vừa phụ trách chung, vừa kiêm thổi kèn, còn 4 người khác đánh trống, gõ phách, kéo nhị và đánh chập chả. Được kế tục thực hiện những việc cúng kính trong đình, chúng tôi xem đó là trách nhiệm và vinh dự. Đó cũng là cách để chúng tôi bày tỏ lòng biết ơn của thế hệ cháu con đối với các bậc tiền hiền đã có công lập nên làng xã, mở mang bờ cõi, chống giặc ngoại xâm để quê hương, đất nước hòa bình, ngày càng phát triển giàu mạnh”-ông Dũng tự hào nói.
Trao đổi với chúng tôi, ông Dương Thanh Hà-Trưởng phòng Văn hóa-Thông tin thị xã-cho biết: “Toàn thị xã hiện có 36 đình, miếu, vạn. Hầu hết đều có ban nghi lễ với đầy đủ chức sự. Những người trong ban nghi lễ luôn được người dân quý trọng. Với tâm nguyện cùng kinh nghiệm, các cụ đã truyền lại cho con cháu nhiều nghi thức tế lễ truyền thống. Đó không chỉ duy trì tập tục tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, thần linh mà còn góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa cúng lễ truyền thống của vùng đất Tây Sơn Thượng đạo, gắn với phát triển du lịch của địa phương”.
NGỌC MINH
 

Có thể bạn quan tâm

Dùng mặt nạ kỹ thuật số để phục hồi tranh. (Ảnh: Franetic)

Công nghệ đột phá phục chế tranh cổ chỉ trong vài giờ

(GLO)-Với những bức tranh có niên đại hàng thế kỷ, bị hỏng nặng, việc phục chế gặp nhiều rủi ro và tiêu tốn thời gian. Một bước đột phá về công nghệ vừa được các nhà khoa học thử nghiệm thành công, đã giải quyết được khó khăn này, đó là phương pháp mặt nạ kỹ thuật số.

Đừng để giấc mơ Tây Nguyên ngủ yên trên đỉnh đồi

(GLO)- Người Tây Nguyên làm du lịch không chỉ bằng khu nghỉ dưỡng, mà còn bằng lòng hiếu khách và nghệ thuật kể chuyện. Vậy nên, đừng để giấc mơ Tây Nguyên ngủ yên trên đỉnh đồi mà hãy đánh thức nó bằng chính giọng nói của rừng, bằng bàn tay của bà con và bằng tình yêu với buôn làng của mình.

Ý nghĩa các biểu tượng trong lễ cầu mưa Yang Pơtao Apui

Ý nghĩa các biểu tượng trong lễ cầu mưa Yang Pơtao Apui

(GLO)- Lễ cầu mưa Yang Pơtao Apui là hiện tượng văn hóa xã hội đặc sắc của cộng đồng người Jrai ở Plei Ơi, xã Ayun Hạ, huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai. Nghi lễ này tập hợp nhiều biểu tượng văn hóa độc đáo giúp chúng ta hiểu rõ hơn về thế giới tâm linh của cư dân bản địa.

Qua xứ trầm hương: Di sản văn hóa từ miền duyên hải Khánh Hòa - Bài 1: Di sản văn hóa từ miền duyên hải

Qua xứ trầm hương: Di sản văn hóa từ miền duyên hải Khánh Hòa - Bài 1: Di sản văn hóa từ miền duyên hải

“Khánh Hòa là xứ trầm hương/Non cao biển rộng người thương đi về” - những câu thơ của nhà nghiên cứu Quách Tấn trong biên khảo Xứ trầm hương vừa là sự khẳng định danh xưng của một miền đất, vừa như lời mời gọi lữ khách bốn phương tìm về với thủ phủ của trầm hương Việt Nam.

Kể chuyện buôn làng bằng thanh âm sáo trúc

Kể chuyện buôn làng bằng thanh âm sáo trúc

(GLO)- Ở buôn E Kia (xã Ia Rsai, huyện Krông Pa), ông Hiao Thuyên được biết đến là một nghệ nhân tài hoa khi giỏi cả sáo trúc, biểu diễn cồng chiêng, hát dân ca... Bằng những việc làm thiết thực, ông đã góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc Jrai và xây dựng khối đại đoàn kết ở buôn làng.

Tây Nguyên: Nhịp sống mới dưới những nếp nhà xưa

Tây Nguyên: Nhịp sống mới dưới những nếp nhà xưa

Nhắc đến đại ngàn Tây Nguyên, có lẽ biểu tượng văn hóa “sừng sững” chính là những mái nhà rông, nhà dài truyền thống của đồng bào các dân tộc. Trong những biến chuyển của thời đại, không gian che chở các hộ gia đình và lan tỏa văn hóa cộng đồng ấy khó tránh khỏi những hư hao, nghiêng ngả.

Đa dạng lễ cúng cầu mưa của người Jrai

Đa dạng lễ cúng cầu mưa của người Jrai

(GLO)- Tuy có sự phát triển của hệ thống thủy lợi song lễ cúng cầu mưa vẫn đóng vai trò quan trọng trong đời sống cư dân vùng thung lũng Cheo Reo. Sự đa dạng trong nghi thức cúng của mỗi cộng đồng dân cư đã góp phần làm phong phú thêm đời sống văn hóa đồng bào các dân tộc Tây Nguyên.

Biểu tượng vũ trụ trên cây nêu của người Bahnar

Biểu tượng vũ trụ trên cây nêu của người Bahnar

(GLO)- Người Bahnar quan niệm rằng mọi sự vật, hiện tượng đều có sự hiện diện của thần linh và con người phải tôn trọng, thờ cúng. Vì vậy, họ có nếp sống, sinh hoạt văn hóa với hệ thống lễ hội vô cùng phong phú, gắn với vòng đời người và chu kỳ canh tác nông nghiệp.

null