Tổng thống Trump trở lại Nhà Trắng
Ngày 20.1, ông Donald Trump chính thức quay lại Nhà Trắng, nhậm chức tổng thống nhiệm kỳ hai với cam kết đưa nước Mỹ "trở lại thời kỳ hoàng kim". Tổng thống Trump đã ký khoảng 200 văn kiện ngay trong ngày đầu tiên trở lại nhiệm sở, trong đó có các sắc lệnh hành pháp gây nhiều dư luận.
Những tháng đầu tiên, tỉ phú giàu nhất thế giới Elon Musk đóng vai trò là cố vấn thân cận và phụ trách Ban Hiệu quả chính phủ của chính quyền Trump 2.0 để thực hiện chiến dịch sa thải, cải tổ bộ máy diện rộng.
Khi quay lại Nhà Trắng lần này, chính quyền Tổng thống Trump tăng cường siết nhập cư và an ninh, biên giới, thực hiện nhiều chiến dịch ở các thành phố lớn, và cũng gây ra không ít tranh cãi. Ông Trump cũng thay đổi nhiều quyết sách đối ngoại so với người tiền nhiệm Joe Biden.
2. Giáo hoàng Francis qua đời, Giáo hoàng Leo XIV chào thế giới
Giáo hoàng Francis qua đời ngày 21.4 ở tuổi 88 sau 12 năm dẫn dắt giáo hội Công giáo với nhiều chính sách được nhận xét là cởi mở. Ngày 25.4, lãnh đạo nhiều quốc gia, tổ chức khắp thế giới tới Vatican dự tang lễ cố Giáo hoàng Francis.
Khuya 8.5 (giờ Việt Nam), sau thời gian ngắn, Mật nghị Hồng y đã bầu chọn Hồng y Robert Prevost làm Giáo hoàng kế nhiệm, lấy hiệu Leo XIV. Sự kiện cũng đánh dấu lần đầu tiên một người Mỹ đảm nhận cương vị người đứng đầu Giáo hội Công giáo, trở thành vị Giáo hoàng thứ 267.
Lời chào đầu tiên của tân Giáo hoàng Leo XIV là "bình an". Ông cũng nhắc đến người tiền nhiệm, cố Giáo hoàng Francis với thông điệp bình an đến toàn thế giới. Tân Giáo hoàng mong muốn cùng mọi người làm cầu nối cho sự bình an của thế giới. Ông dùng các từ khóa đặc biệt như "hiệp hành", "cùng mở ra đối thoại" trong thông điệp đầu tiên của mình.
3. Thiên tai kỷ lục
Năm 2025 chứng kiến hàng loạt trận mưa lũ, động đất, siêu bão, cháy rừng kỷ lục ở khắp nhiều nơi. Có thể kể đến siêu bão Melissa, Kalmaegi, Ragasa; lũ lụt ở Đông Á, Đông Nam Á; động đất kinh hoàng ở Myanmar, Afghanistan; cháy rừng khắp Mỹ, châu Âu; nắng nóng kỷ lục khắp nhiều nước.
Các hiện tượng thời tiết cực đoan đã khiến hàng nghìn người thiệt mạng, lấy đi sinh kế của hàng triệu người và gây thiệt hại kinh tế hàng trăm tỉ USD. Theo cảnh báo của Tổ chức Khí tượng Thế giới, nhiệt độ toàn cầu trong năm đã có lúc vượt hơn 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp, khiến năm 2025 có thể trở thành năm nóng thứ 2 trong lịch sử. Các chuyên gia cũng cảnh báo thiên tai có thể ngày càng thường xuyên hơn và khốc liệt hơn trong thời gian tới.
4. Trí tuệ nhân tạo thành tâm điểm
Cuộc đua trí tuệ nhân tạo (AI) bùng nổ cực kỳ mạnh mẽ trong năm 2025, trở thành một yếu tố quan trọng thúc đẩy tăng trưởng của các hãng công nghệ. Nhiều công ty khắp thế giới đầu tư phát triển các mô hình AI chi phí thấp và AI tạo sinh, tác động sâu sắc đến cấu trúc, quy mô và phân bổ lực lượng lao động trên phạm vi toàn cầu.
Không chỉ là công cụ hỗ trợ, AI cũng đã trở thành mặt trận cạnh tranh quyết liệt chiến lược toàn cầu với hai quốc gia dẫn đầu là Mỹ và Trung Quốc. Sự bùng nổ đó cũng đặt ra những bài toán quan trọng về quản trị và đạo đức khi phát triển AI trên khắp nhiều lĩnh vực.
5. Mỹ áp thuế đối ứng toàn cầu
Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 2.4 công bố áp thuế đối ứng từ 10 - 49% với nhiều mặt hàng nhập khẩu nhằm bảo vệ sản xuất trong nước. Quyết định này tác động đến nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới, gây chấn động trật tự thương mại toàn cầu, gián đoạn chuỗi cung ứng và đẩy giá vàng tăng kỷ lục.
Sự kiện đã dẫn tới các cuộc chạy đua đàm phán thương mại và điều chỉnh chính sách để ứng phó. Nhờ đó, các mức thuế cũng đã được điều chỉnh theo sau các cuộc đàm phán song phương giữa các nền kinh tế với Mỹ.
6. Israel - Iran đối đầu trực diện, Trung Đông nóng bỏng
Ngày 13.6, Israel bất ngờ phát động "Chiến dịch sư tử trỗi dậy", tiến hành không kích hàng loạt cơ sở hạt nhân và quân sự của Iran với tuyên bố để ngăn Tehran mở rộng chương trình hạt nhân. Sau đó, Iran đáp trả bằng việc phóng hàng loạt tên lửa và UAV vào lãnh thổ Israel, nhiều trong số đó vượt qua hệ thống phòng thủ đa lớp của Israel. Cuộc ăn miếng trả miếng của Israel và Iran trong 12 ngày dẫn đến hậu quả nghiêm trọng ở cả hai bên.
Đến ngày 22.6, Mỹ trực tiếp tham chiến khi triển khai oanh tạc cơ tàng hình B-2 và tên lửa hành trình Tomahawk tấn công ba cơ sở hạt nhân Natanz, Fordow và Isfahan của Iran. Cuộc tấn công của Mỹ đã làm hệ thống cơ sở hạt nhân của Iran thiệt hại nặng nề.
Xung đột cũng lan rộng ở nhiều khu vực khác tại Trung Đông, đẩy vùng đất này đến bờ vực chiến tranh leo thang toàn diện. Một số khu vực ở Qatar, Li Băng, Yemen đều trở thành những mục tiêu tấn công của Israel.
7. Nỗ lực ngoại giao giải quyết xung đột Ukraine
Xung đột Nga - Ukraine tiếp tục trải qua một năm khốc liệt. Dù đến những ngày cuối cùng của năm 2025 vẫn chưa có kết quả chốt hạ nào nhưng trong năm đã có nhiều nỗ lực ngoại giao để chấm dứt cuộc xung đột.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có các cuộc gặp riêng với Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhưng chưa dàn xếp được đàm phán trực tiếp giữa lãnh đạo Nga và Ukraine. Một số đề xuất hòa bình được đưa ra nhưng đến nay hai bên xung đột vẫn chưa đạt được sự đồng thuận về nhiều vấn đề cốt lõi.
Tuy vậy, vào ngày 14.12, Tổng thống Zelensky đã đưa ra tuyên bố đáng chú ý rằng Ukraine sẽ từ bỏ nguyện vọng gia nhập NATO. Đây được xem là nhượng bộ chiến lược quan trọng nhất nhằm tiến tới một thỏa thuận chấm dứt xung đột. Các diễn tiến tiếp theo chắc phải chờ tới năm 2026.
8. Hamas - Israel đạt thỏa thuận ngừng bắn
Vào tháng 10, dưới sức ép từ tối hậu thư của Tổng thống Mỹ Donald Trump, Israel và Hamas đã đạt được thỏa thuận ngừng bắn toàn diện sau hai năm chiến sự đẫm máu khiến hơn 70.000 người thiệt mạng và đẩy Gaza vào thảm họa nhân đạo.
Hamas đồng ý trả toàn bộ con tin còn bị giữ ở Gaza, đổi lại Israel thả gần 2.000 tù nhân Palestine và trao trả hàng trăm thi thể trong giai đoạn 1 của thỏa thuận. Quân đội Israel cũng rút về phía sau đường được gọi là "ranh giới vàng", kiểm soát hơn một nửa diện tích Dải Gaza. Quá trình trao đổi đã diễn ra dù có một số tranh cãi về danh tính thi thể.
Mặc dù vẫn có những cáo buộc vi phạm lệnh ngừng bắn, vẫn còn những cuộc tấn công chết chóc ở Gaza nhưng việc hai bên đạt thỏa thuận ngừng bắn cũng là một diễn biến được đánh giá là bước ngoặt lớn với dải đất này.
9. Giao tranh biên giới Campuchia - Thái Lan bùng phát
Sau nhiều sự vụ nhỏ lẻ được ghi nhận những tháng đầu năm 2025 tại khu vực biên giới tranh chấp Thái Lan - Campuchia, giao tranh đã bùng phát khi hai bên sử dụng tiêm kích, pháo kích tấn công bên kia biên giới. Đến nay đã có ít nhất 84 người thiệt mạng, hơn 700.000 người phải sơ tán.
Hai bên đã ký thỏa thuận hòa bình Kuala Lumpur nhưng sau đó căng thẳng chưa hạ nhiệt mà lệnh ngừng bắn đổ vỡ sau một vụ đấu súng vào đầu tháng 12. Đến ngày 27.12, Ủy ban Biên giới chung (GBC) Thái Lan - Campuchia nhóm họp và hai bên nhất trí ký tuyên bố chung, nêu rõ thỏa thuận về lệnh ngừng bắn và hợp tác liên quan, dựa trên cơ sở thỏa thuận trước đây được ký kết tại Malaysia hồi tháng 10. Theo Reuters, Bộ trưởng Quốc phòng Thái Lan Natthapon Nakpanich và Bộ trưởng Quốc phòng Campuchia Tea Seiha đã ký thỏa thuận, theo đó nhất trí ngừng bắn trong 72 giờ, bắt đầu từ 12 giờ ngày 27.12.
Lệnh ngừng bắn áp dụng cho "mọi loại vũ khí, bao gồm cả tấn công dân thường, mục tiêu dân sự và cơ sở hạ tầng, cũng như mục tiêu quân sự của bất kỳ bên nào, ở mọi tình huống và mọi khu vực", theo AFP. Hai bên cũng đồng ý đình chỉ mọi hoạt động quân sự và cho phép dân thường sống gần biên giới trở về nhà càng sớm càng tốt.
10. Cuộc chiến với lừa đảo trực tuyến
Năm 2025 đánh dấu cuộc tấn công tổng lực vào tội phạm mạng xuyên quốc gia khi nạn lừa đảo trực tuyến ngày càng nghiêm trọng, tinh vi và để lại hậu quả lớn về mặt kinh tế - xã hội.
Mỹ đã truy tố Chen Zhi - Chủ tịch Prince Group với cáo buộc điều hành một "đế chế lừa đảo trên mạng với quy mô toàn cầu" và theo sau đó là các chiến dịch truy quét quy mô lớn. Nhiều ổ lừa đảo ở khu vực Đông Nam Á bị triệt phá tại Campuchia, Myanmar, Thái Lan. Các cuộc đột kích dẫn đến việc bắt giữ và giải cứu hàng nghìn người.
Theo Tuyết Lan (thanhnien.vn)
