Vĩnh biệt danh hài Văn Chung: Tiếng cười dễ nhớ, khó quên

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Nghệ sĩ Văn Chung - bậc cao niên mà các nghệ sĩ của nhiều lĩnh vực đều kính trọng - đã trút hơi thở cuối lúc 23 giờ ngày 22-1 theo giờ địa phương tại tiểu bang California, Mỹ, hưởng thọ 91 tuổi.
Nghệ sĩ Văn Chung và Thanh Thanh Tâm trong vở Đời cô Lựu diễn tại Mỹ - Ảnh: THANH HIỆP
Nghệ sĩ Văn Chung và Thanh Thanh Tâm trong vở Đời cô Lựu diễn tại Mỹ.
Tôi còn nhớ như in cuộc điện thoại cuối cùng ông gọi cho tôi cách đây hai tháng. "Tôi khỏe lắm, giờ chỉ lo cho vợ, bà bị mất trí nhớ, nên thay đổi tất cả sinh hoạt thường nhật. Thương hơn là bà ấy cứ nhắc tôi đi hát, trễ tuồng rồi kìa. Tôi ứa hai hàng nước mắt..."-ông cười nhưng rồi nghẹn.
Nghệ sĩ Văn Chung tên thật là Quách Văn Chung, sinh ngày 21-9-1927 tại Sài Gòn. Ông đến với nghề từ một khao khát được làm anh kép hát, bởi ông có giọng ca rất mùi. 
Sau khi chuyện tình duyên của ông với nghệ sĩ Thanh Hương tan rã, ông buồn rời khỏi gánh hát của cha vợ là NSND Năm Châu để tìm một hướng đi mới. 
Thời đó nợ nần tứ xứ vì đi hát không có đoàn nào nhận, rồi quyết định rẽ sang một sở trường khác, đó là thử vận may làm hề. Ông nghiên cứu cách diễn để hình thành phong cách hề té, hề dê, hề sợ ma... 
Những khuôn mẫu này cho tới hôm nay vẫn được một số diễn viên hài trẻ ứng dụng, thu lượm từ kinh nghiệm diễn xuất của Văn Chung.
"Tôi bước chân vào làng hài, học hai bậc sư tổ, đó là bác bảy Văn Chung và anh sáu Bảo Quốc, nên tôi ghép hai nghệ danh của hai sư phụ thành nghệ danh của mình" - danh hài Bảo Chung khóc khi nhắc đến người thầy mà anh tôn kính.
Phong cách diễn xuất của ông được giới chuyên môn đánh giá là thượng thặng trong giới nghệ thuật cải lương. 
Đi lên từ những vất vả, khổ nhọc, ông nói: "Tôi học khóc trước khi học cười, nên vai nào tôi cũng suy nghiệm phía tận cùng sâu thẳm của tính cách nhân vật". 
Chính vì thế khi tôi sang Mỹ, câu đầu tiên ông nhờ tôi gửi đến các diễn viên trẻ đang diễn hài, đó là đừng quá chạy theo hình thức gây cười mà phải đi vào bên trong sâu kín tâm hồn của nhân vật, tình huống giúp tạo tiếng cười mỹ học, trí tuệ, chứ không phải cố diễn kệch cỡm mà khán giả sẽ nhớ đến tiếng cười của mình. 
Ông nói kỳ vọng nhiều vào lớp trẻ và cũng cần thay những ngọn roi để phạt cái tật xem thường khán giả, ỷ tài, ỷ danh mà không vun vén cho nghề.
Ông cũng không quên kể đến một thất bại lớn nhất đời mình, đó là một lần ông đọc báo biết tin một người thiếu phụ vì bất cẩn đổ xăng trong nhà mà chồng chết, người vợ thoát chết nhưng bị công chúng lên án. 
Tối đó diễn vở Tuyệt tình ca, ông cương thêm theo câu thoại không có trong kịch bản: "Em đồng ý cưới anh nha, dù em có đốt anh chết anh cũng chấp nhận". Khán giả cười nghiêng ngả qua nhiều suất diễn ông "ứng biến". 
Tan suất diễn một ngày không xa, ông ra về thì gặp một phụ nữ mặc bộ đồ đen đứng đợi ông ở cửa rạp Hưng Đạo. Cô là nhân vật bị lên án trong bài báo, cô khóc và nói: "Thưa nghệ sĩ, tôi đâu có cố ý giết chồng mình. 
Cái ngu của tôi sẽ là cơ hội để người khác không gây án, nhưng đêm nào nghệ sĩ cũng cười tôi, còn tôi khóc cả đêm thì nghệ sĩ có đau cùng nỗi đau của tôi không?". Ông nghe qua câu chuyện, biết mình có lỗi, đã xin lỗi người thiếu phụ và từ suất diễn sau, ông không đề cập đến câu thoại đó nữa.
Nhân cách của nghệ sĩ Văn Chung chính là biết lỗi thì nhận và sửa chữa. Ông nói nghệ sĩ phải chịu áp lực từ công chúng, thương ghét rõ lắm. Sự tác động đó như những cây đũa bào sắc nhiều góc cạnh để viên ngọc ngày càng sáng hơn.
Thắp nén hương vĩnh biệt danh hài Văn Chung - cây đại thụ của sân khấu cải lương, tôi tin khán giả sẽ không bao giờ quên những vai diễn, tiếng cười dễ nhớ khó quên mà ông đã sáng tạo cho đời.

"Tôi nhớ sân khấu và bà con khán giả mình lắm"
Nghệ sĩ Văn Chung chuyển sang diễn hài giữa thập niên 1960. Sự nghiệp nghệ thuật của danh hài Văn Chung được nhắc đến với các vai diễn được ông khắc họa ấn tượng trong các vở: Tuyệt tình ca, Tìm lại cuộc đời, Khách sạn Hào Hoa, Tiền rừng bạc biển, Gái bán bar, Thảm kịch tuổi xanh... Ngoài ra, nghệ sĩ Văn Chung cũng thành công khi tham gia đóng những vai hề trong những bộ phim như: Lệnh bà xã, Triệu phú bất đắc dĩ, Chàng ngốc gặp hên, Con ma nhà họ Hứa...
Bảy năm qua, mỗi tuần ông đều lái xe đưa vợ đến sân khấu Cổ nhạc phương Nam, nơi ông đã cùng các nghệ sĩ Phượng Liên, Tuấn Châu, Ngọc Đáng, Thanh Thanh Tâm, Philip Nam, Cẩm Thu, Linh Tâm... gầy dựng sân chơi đờn ca tài tử.
Trong các câu chuyện ông kể, lúc nào cũng mong có một dịp được quay về với sàn diễn trong nước thực hiện một suất hát tri ân khán giả mộ điệu, nhưng căn bệnh tim có gắn con chip bên trong không cho phép ông đi máy bay.
"Có viết báo nhắc tới tôi, xin nói thêm vài câu cáo lỗi khán thính giả, tôi nhớ sân khấu và bà con khán giả mình lắm" - ông khóc.

Thanh Hiệp (TTO)

Có thể bạn quan tâm

BẢO TỒN CÁC KỊCH BẢN TIÊU BIỂU CỦA HÁT BỘI BÌNH ĐỊNH: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

Bảo tồn các kịch bản tiêu biểu của hát bội Bình Định: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

(GLO)- Hát bội Bình Định là một di sản văn hóa đặc sắc với nhiều vở tuồng kinh điển như: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Ngũ hổ Bình Tây, Hồ Nguyệt Cô hóa cáo (còn có tên khác là Chém cáo, Cổ miếu vãn ca) của Nguyễn Diêu, Trầm hương các, Diễn võ đình và Cổ thành… của Đào Tấn.

Hòa hợp văn hóa, cùng chung chí hướng

Hòa hợp văn hóa, cùng chung chí hướng

(GLO)- 2 tỉnh Bình Định và Gia Lai (cũ) hợp nhất là cột mốc quan trọng trong hành trình phát triển vùng Duyên hải-Tây Nguyên. Cùng với các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội…, văn hóa nghệ thuật cũng được công chúng hết sức quan tâm.

Nguyễn Nhật Ánh: Người làm vườn

Nguyễn Nhật Ánh: Người làm vườn

Tôi không phải một dịch giả chuyên nghiệp - mào đầu vậy hoàn toàn không phải để biện hộ cho những sơ suất, sai sót và thô lậu mà bất cứ ai khi chạm tay vào việc dịch nói riêng, việc chữ nghĩa nói chung, dẫu là tay thuận hay tay ngang, đều phải đối mặt và chịu trách nhiệm.

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Để chào đón thời khắc đặc biệt của đất nước, của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ cao cả với vai trò, vị thế là cơ quan ngôn luận của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ mà người đứng đầu hệ thống Mặt trận đã tin tưởng giao phó; kể từ tháng 7.2025, Báo Đại đoàn kết ra mắt ấn phẩm Tinh hoa Việt bộ mới.
Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Trong ngôi nhà sàn dưới chân núi ở làng K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), Nghệ nhân nhân dân Ðinh Chương nở nụ cười sảng khoái, hồ hởi nói: “Bà con trong làng đang trông chờ ngày 1.7.2025, để không chỉ núi liền núi, sông liền sông mà đồng bào Bana ở hai tỉnh trước đây sẽ về chung mái nhà tỉnh Gia Lai mới”.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Nhân dịp kỷ niệm 110 năm ngày sinh Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (1.7.1915 – 1.7.2025), sáng 29.6, tại Hà Nội, Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp” nhằm tri ân những cống hiến to lớn của đồng chí Nguyễn Văn Linh đối với Đảng, đất nước và nhân dân. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và cắt băng khai mạc Triển lãm.
Nhen tình yêu dân ca, bài chòi

Nhen tình yêu dân ca, bài chòi

Với ngọn lửa đam mê nghệ thuật truyền thống, vợ chồng Nghệ nhân Ưu tú Lý Thành Long đứng ra truyền dạy làn điệu dân ca, bài chòi cho nhiều học sinh tại Trường THCS Tam Quan (ở phường Tam Quan, TX Hoài Nhơn).

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Triển khai trong thời gian chưa tròn 1 năm, Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025 đã thu hút nhiều người yêu văn chương trong và ngoài tỉnh tham gia. Tác phẩm được gửi về không chỉ thể hiện sự đầu tư công phu về nội dung và hình thức, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh vùng đất Bình Ðịnh giàu bản sắc văn hóa, chiều sâu lịch sử.
Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

(GLO)- Với đặc thù làm việc trong sự cô đơn, tĩnh lặng, nhiều kỹ thuật viên (KTV) có kinh nghiệm tại một số phòng thu trên địa bàn TP. Pleiku (tỉnh Gia Lai) đang âm thầm đứng sau những bản thu chất lượng của các ca sĩ chuyên và không chuyên, chắp cánh cho đam mê âm nhạc.

Chung vai một gánh hai quê

Chung vai một gánh hai quê

Chung vai một gánh hai quê là chủ đề chung cho tập truyện ngắn “Người hai quê” của Hương Văn do Tạp chí Văn nghệ Quân đội chọn lọc và được NXB Quân đội Nhân dân - 2025 ấn hành. 

Chuyện về những nhà báo không chuyên

Chuyện về những nhà báo không chuyên

(GLO)- Dù chưa được đào tạo chuyên ngành báo chí, nhưng bằng nhiệt huyết, nhiều cộng tác viên của Báo Gia Lai vẫn luôn nuôi dưỡng niềm đam mê với nghề báo, cần mẫn ghi lại từng khoảnh khắc đời sống ở cơ sở trở thành cánh tay nối dài của tòa soạn trong việc lan tỏa thông tin, kết nối cộng đồng.

Trong dòng chảy báo chí cách mạng

Trong dòng chảy báo chí cách mạng

Trong dòng chảy tròn một thế kỷ của nền báo chí cách mạng Việt Nam, cái tên Thanh Niên luôn mang trên mình một sứ mệnh thiêng liêng; luôn khát khao, ước vọng đồng hành cùng dân tộc trên mọi chặng đường phát triển.

null