Theo The Kyiv Independent, cựu Tổng thống Biden ngày 30.12 công bố gói viện trợ quân sự cuối cùng thuộc Sáng kiến Hỗ trợ An ninh Ukraine (USAI) với trị giá gần 2,5 tỉ USD cho Ukraine. Gói viện trợ trên chủ yếu bao gồm tên lửa phòng không và đạn dược cho các hệ thống tên lửa như HIMARS, cũng như nhiều đạn pháo. Tuy nhiên, hiện khoản ngân sách này gần như được sử dụng hết.
USAI đã phân bổ tổng cộng 32,7 tỉ USD để mua trang thiết bị quân sự mới cho Ukraine kể từ năm 2022. Trong dự thảo chi tiêu cho năm tài khóa 2025 được công bố trước khi Tổng thống Mỹ Donald Trump lên nắm quyền, Lầu Năm Góc chỉ đề nghị bổ sung khoảng 300 triệu USD vào quỹ này. Đây là một con số tương đối khiêm tốn.
Ngoài USAI, Mỹ có thể viện trợ vũ khí cho Ukraine theo Quyền điều chỉnh nguồn lực tổng thống (PDA), đạo luật cho phép chính phủ Mỹ rút trực tiếp khí tài trong kho để chuyển cho đối tác trong trường hợp khẩn cấp mà không cần quốc hội thông qua. Hôm 9.1, Mỹ thông báo viện trợ quân sự 500 triệu USD cho Ukraine, đánh dấu gói viện trợ cuối cùng Washington dành cho Kyiv dưới thời Tổng thống Biden.
Theo The Kyiv Independent, khoản ngân sách thuộc PDA hiện chỉ còn lại 3,8 tỉ USD chưa giải ngân. Cách thức của các gói viện trợ theo PDA là trả tiền cho nhà sản xuất vũ khí Mỹ nhằm bổ sung kho dự trữ trong nước, thay vì trực tiếp mua khí tài mới để gửi đến Ukraine. Do đó, bất kỳ khoản viện trợ tiếp theo mà Lầu Năm Góc chuyển đến cho Ukraine sẽ thấp hơn đáng kể so với mức 3,8 tỉ USD.
Quốc hội Mỹ vẫn chưa phê duyệt ngân sách năm 2025 và bất kỳ khoản phân bổ mua vũ khí nào trong tương lai cho Ukraine sẽ phải phụ thuộc rất nhiều vào ảnh hưởng của Tổng thống Trump. Việc Ukraine phải liên tục phụ thuộc vào kho vũ khí Mỹ sẽ tạo lợi thế đàm phán cho ông Trump.
Trước đó, nhà lãnh đạo Mỹ đã bày tỏ ý tưởng muốn đổi viện trợ Mỹ lấy trữ lượng khoáng sản của Ukraine, đặc biệt là đất hiếm. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã phát đi tín hiệu rằng ông sẵn sàng tiến tới một thỏa thuận như vậy.
Vũ khí của Mỹ đóng một vai trò cực kỳ quan trọng đối với Ukraine. Ông Zelensky gần đây đưa ra con số thống kê cho thấy các gói vũ khí của Mỹ chiếm khoảng 40% tổng nguồn cung vũ khí cho Ukraine. Trong khi nguồn tài trợ sắp kết thúc thì chính Lầu Năm Góc cũng cho biết đã chuyển giao hầu hết những gì đã được phân bổ cho Ukraine.
Trung tá Charlie Dietz, đại diện Lầu Năm Góc cho biết: "Tính đến ngày 10.1, Bộ Quốc phòng Mỹ đã chuyển giao 89% đạn dược quan trọng, 94% hệ thống chống thiết giáp và 75% năng lực hỏa lực khác đã cam kết cho Ukraine thông qua PDA". Ông Dietz cho hay số vũ khí còn lại sẽ được giao dần đến Ukraine trong thời gian tới.
Reuters dẫn lời Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 5.2 cho biết việc cắt giảm nguồn viện trợ vũ khí từ Washington sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng phòng thủ của Kyiv. "Chúng ta sẽ yếu hơn, và liệu chúng ta có giữ được lãnh thổ hay không, tôi không chắc chắn", ông Zelensky nói.
Ông Zelensky nói thêm Ukraine vẫn tiếp tục nhận được viện trợ quân sự từ Mỹ, nhưng hiện tại chưa có cuộc thảo luận về bất kỳ gói viện trợ tiềm năng nào.
Theo Trí Đỗ (TNO)
