Thương nhớ xà nu

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Xà nu trên trang văn, xà nu của rừng, với tôi vừa hiện thực vừa nghệ thuật, vừa hiện hữu vừa bí ẩn, hấp dẫn và gọi mời. Trên đất rừng, cây xà nu vẫn sống một đời kiêu hãnh, cứng cáp phóng lên nền trời thăm thẳm những ngọn xanh tha thiết. 
Từ TP. Kon Tum men theo quốc lộ 24 về Quảng Ngãi, lòng lại nao nao một cảm giác xót xa trước những mảng trọc cằn của núi đồi. Thi thoảng, vài đôi cánh rừng cao su hiện ra xanh ngắt như vớt vát cho nỗi buồn đồi núi trống, nhưng sao cái màu xanh thẫm dày dặn, đều đặn tăm tắp kia lại khiến tôi không khỏi thấp thỏm băn khoăn...
Theo quốc lộ, qua khỏi cầu Đak Rve, không khí đột nhiên trong lành, mát mẻ bất ngờ, thì ra đã lên cao, “vào rừng”. Con đường nhựa ngoằn ngoèo vắng người, trùm bóng mát, hai bên đường, rừng xanh như mở lối, trả lại niềm vui sướng, hân hoan khi được đắm mình trong nguyên sơ, tịch tĩnh.
Giữa dặm dài nối tiếp nhau của mấy chục cây số, thi thoảng tôi vẫn bắt gặp những “mũi đinh ba” xanh mỡ màng chĩa thẳng lên nền trời trong thẳm. Một chút ngỡ ngàng, một thoáng nghi hoặc và tôi chợt nhận ra bóng dáng cây xà nu... Không còn “những cánh rừng xà nu, những ngọn đồi xà nu chạy tít tắp tận chân trời”, bởi mênh mông đại ngàn giờ chỉ còn là hoài niệm, nhưng niềm vui đơn sơ, bất ngờ ấy vẫn trọn vẹn.
Chẳng ai cùng chuyến đi có thể xác quyết giúp tôi loài cây giống ngọn “đinh ba” ấy có phải là nguyên mẫu của một hình tượng văn học quen thuộc hay không. Tuy nhiên, bằng trực cảm và tập hợp những ghi nhớ về loài cây “hùng vĩ và cao thượng, man dại và trong sạch, mỗi cây cao vút, vạm vỡ, ứ nhựa, tán lá vừa thanh nhã vừa rắn rỏi mênh mông”, tôi đoán chắc đó hẳn là xà nu mà tên gọi, hình ảnh đã thành một trong những biểu tượng của đại ngàn Tây Nguyên.
Không còn cái trùng điệp hùng vĩ, bát ngát nguyên sơ, thâm trầm vững chãi của xà nu trên trang sách, xà nu của thời hiện đại hiện lên hoặc thưa thoảng, hoặc chìm lấp, hoặc cô lẻ giữa bạt ngàn các loài cây khác. Nhưng dẫu là thế, vẫn nguyên vẹn màu xanh ngọc bích thanh nhã, quý giá. Những búp nõn xanh non nổi bật trên nền xanh trầm mặc của tán lá trưởng thành. Dù dưới ánh ban mai hay trong ráng chiều, búp non vẫn ngời lên tươi rói như một nét cọ xanh chưa ráo mực, lấp lánh như một phiến lục ngọc băng khiết mà tạo hóa hào phóng ban tặng cho xà nu, cho những đôi mắt biết trân quý ngắm nhìn. Những ngọn búp tràn trề nhựa sống, cứng cáp, mạnh mẽ.
Minh họa: Huyền Trang
Minh họa: Huyền Trang
Vẻ đẹp của xà nu xa lạ với cái rực rỡ của sắc màu. Nếu sắc màu là vũ khí của các loài hoa thì giá trị của xà nu lại thuộc về hương thơm-hương của nhựa, của lá, thân, cành. Đó là điều quý giá mà thiên nhiên ưu ái ban cho loại cây này. Những giọt nhựa chắt chiu, tích tụ từ mỡ màu của đất, tinh sạch của nước nguồn, khoáng đãng của trời, vời vợi của thinh không và vi vu của gió ngàn, có phải vì thế mà mùi nhựa của nó thanh khiết, tao nhã đến vậy? Gió đưa hương thì thầm mời gọi, hương níu kéo bước chân người qua.
Vẻ đẹp của xà nu còn hiện lên trên vóc dáng. Xà nu hay thông ba lá có tán hình trứng đặc trưng, dù cây nhỏ hay lớn, cao hay thấp, giúp phân biệt xà nu với những cây họ thông khác, những cây thông xanh, trắng lấp lánh ánh đèn sang trọng, rực rỡ thường thấy nơi những ngôi nhà ấm áp trong mùa đông lạnh giá. Giữa bao la rừng núi, cái nghĩ đến đầu tiên tuyệt nhiên không phải là vẻ đẹp của loài cây trang trí trong lễ hội Noel, mà là hình ảnh của những giáo, mác, mũi tên mạnh mẽ, hiên ngang dựng giữa lưng chừng trời, sừng sững vút cao giữa phóng khoáng đại ngàn, gợi liên tưởng đến vũ khí của rừng, của người đồng bào hoặc vũ khí của thần biển Poseidon trong thần thoại Hy Lạp.
Phóng tầm mắt nhìn ra xa, điều thú vị là ngay trong không gian sống của xà nu có những cây thông cổ thụ tán xòe như che lọng, trải ra giữa mênh mông trời đất. Lại có những tán cây hình bầu dục, hình chóp nhọn mà thân mọc thẳng chắc chắn, khẳng khái, cường tráng vươn lên hứng nắng gió. Tán tròn, tán nhọn xen nhau trên nền trời như trò chơi xếp hình đầy ngẫu hứng từ những mảnh ghép nhấp nhô, trập trùng xanh. Chỉ khi nhìn kỹ, mới thấy hình lá kim quen thuộc của họ thông, 2 lá hoặc 3 lá chụm vào nhau như tơ, như sợi chuốt nhọn, vuốt dài không lẫn vào đâu được!
Xà nu trên trang văn, xà nu của rừng, với tôi vừa hiện thực vừa nghệ thuật, vừa hiện hữu vừa bí ẩn, hấp dẫn và gọi mời. Trên đất rừng, cây xà nu vẫn sống một đời kiêu hãnh, cứng cáp phóng lên nền trời thăm thẳm những ngọn xanh tha thiết. Nhắm mắt, rừng xanh mở ra, bạt ngàn ngút ngát, dặm dài cây số vẫn nổi bật một màu xanh non khỏe khoắn, nhọn hoắt chen giao giữa cây rừng.
Trong khắc nghiệt của môi sinh, loài cây của núi rừng Tây Nguyên vẫn sinh tồn một cách bền bỉ. Vẫn đâm chồi, nảy lộc, tạo tán, vươn cành, dù có lúc phải đứng chơ vơ, đơn độc một góc trời. Nhưng màu xanh non ấy, lại luôn thắp lên niềm hy vọng về sự hồi sinh của núi rừng, của thiên nhiên. Nơi ngọn đồi xà nu, nơi cánh rừng xà nu trong lồng lộng gió ngàn, trong chói chang nắng trời, trải dài tít tắp đầy kiêu hãnh, mãnh liệt. Luôn tận dâng cho đời mãi yêu thương của mình, xà nu...
NGUYỄN THỊ KIM THOA

Có thể bạn quan tâm

Xếp từng hạt gạo thành tranh

Xếp từng hạt gạo thành tranh

Cha mẹ làm nông, cả tuổi thơ của Trương Kim Ngân (sinh năm 1994) đã quen với việc gieo mạ, gặt lúa. Về sau, theo nghề họa sĩ - nghệ nhân, chị vẫn để bàn tay mình gắn bó với từng hạt gạo thân yêu thay vì chỉ có cọ, màu, giấy vẽ…

Khi sông gặp biển

Thơ Nguyễn Thanh Mừng: Khi sông gặp biển

(GLO)- Giữa dòng chảy ký ức, bài thơ "Khi sông gọi biển" của tác giả Nguyễn Thanh Mừng gợi về hình bóng con sông xưa với lời hẹn thơ ngây, thể hiện nỗi niềm tiếc nuối trước những đổi thay. Sông vẫn đợi, chỉ người đã không còn như trước.

Người nối dài tình yêu với dân ca Jrai

Người nối dài tình yêu với dân ca Jrai

(GLO)- Suốt 50 năm qua, bà Kpă H’Mi (SN 1961, buôn Chư Jú, xã Ia Rsai, huyện Krông Pa) vẫn luôn say mê những giai điệu dân ca Jrai. Bà là niềm tự hào của buôn làng khi không chỉ lưu giữ mà còn truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ thêm yêu và gắn bó với những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Mắt hạ cho nhau

Thơ Lenguyen: Mắt hạ cho nhau

(GLO)- "Mắt hạ cho nhau" của Lenguyen là khúc ngân dịu dàng của tuổi học trò, nơi bằng lăng tím, phượng đỏ và tiếng ve gọi về ký ức. Bài thơ chan chứa hoài niệm, tiếc nuối những rung động đầu đời chưa kịp nói thành lời.

“Tên Người là cả một niềm thơ”

“Tên Người là cả một niềm thơ”

(GLO)- Bảo tàng Hồ Chí Minh (thuộc Bảo tàng tỉnh Gia Lai) hiện trưng bày, giới thiệu nhiều hình ảnh, tài liệu, hiện vật về cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Bác. Một trong số đó là tập sách “Tên Người là cả một niềm thơ” do ông Nguyễn Khoa-Cán bộ lão thành cách mạng trao tặng năm 2004.

Mới mẻ “Trang sách mùa hè”

Mới mẻ “Trang sách mùa hè”

(GLO)- 12 năm liên tục duy trì chương trình “Trang sách mùa hè” cũng là chừng ấy thời gian cán bộ, viên chức Thư viện tỉnh dành nhiều tâm huyết để tạo ra một không gian vừa học vừa chơi mới mẻ, hấp dẫn.

Tháng năm nhớ Người

Tháng năm nhớ Người

(GLO)- Bài thơ “Tháng năm nhớ Người” của Lenguyen khắc họa hình ảnh Bác Hồ qua ký ức làng quê, tình mẹ, giọt lệ, hương sen và ánh nắng Nam Đàn,... như lời tri ân sâu lắng dành cho vị Cha già kính yêu của dân tộc suốt đời vì dân, vì nước.

Âm sắc Tây Nguyên trên quê Bác

Âm sắc Tây Nguyên trên quê Bác

(GLO)- Từ ngày 16 đến 20-5, gần 40 ca sĩ, diễn viên, nghệ nhân Gia Lai đã tham gia 2 sự kiện vô cùng ý nghĩa tại tỉnh Nghệ An. Đó là hội diễn nghệ thuật quần chúng “Tiếng hát Làng Sen” và triển lãm “Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người” năm 2025.

Khai mạc triển lãm ảnh “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Bình Định - Sắc màu hội tụ”

Khai mạc triển lãm ảnh “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Bình Định - Sắc màu hội tụ”

Nhân kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2023); 47 năm Ngày Quốc tế Bảo tàng (18/5/1978 - 18/5/2025), sáng 12-5, Bảo tàng tỉnh Bình Định phối hợp Bảo tàng Quang Trung khai mạc triển lãm ảnh chủ đề “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Bình Định - Sắc màu hội tụ”.

Thơ Đào An Duyên: Mây biên giới

Thơ Đào An Duyên: Mây biên giới

(GLO)- “Mây biên giới” của tác giả Đào An Duyên là bài thơ giàu cảm xúc về vẻ đẹp thanh bình nơi biên cương Tổ quốc. Tác giả khắc họa hình ảnh cột mốc trong nắng dịu, mây trời không lằn ranh, rừng khộp lặng im... như một bản hòa ca của thiên nhiên và lịch sử...

Thơ Nguyễn Thanh Mừng: Gia Lai một hai ba

Thơ Nguyễn Thanh Mừng: Gia Lai một hai ba

(GLO)- "Gia Lai một hai ba" của Nguyễn Thanh Mừng dẫn người đọc qua những nẻo đường dốc đèo, qua tiếng thác reo và chiêng cồng, để gặp lại khí phách người xưa. Mỗi hình ảnh, mỗi nhịp thơ là một lát cắt vừa hoang sơ, vừa tự hào về bản sắc không thể phai mờ của đại ngàn Tây Nguyên.

Thơ Lê Thành Văn: Nghe con đọc thơ về Tổ quốc

Thơ Lê Thành Văn: Nghe con đọc thơ về Tổ quốc

(GLO)- Trong bài thơ "Nghe con đọc thơ về Tổ quốc", tác giả Lê Thành Văn để mạch cảm xúc tuôn chảy tự nhiên: từ sự rưng rưng khi nhớ về chiến tranh đến niềm tin lặng lẽ gửi gắm vào thế hệ mai sau. Bài thơ như một nhịp cầu nối liền quá khứ đau thương và hiện tại bình yên.