Thương nhớ xà nu

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Xà nu trên trang văn, xà nu của rừng, với tôi vừa hiện thực vừa nghệ thuật, vừa hiện hữu vừa bí ẩn, hấp dẫn và gọi mời. Trên đất rừng, cây xà nu vẫn sống một đời kiêu hãnh, cứng cáp phóng lên nền trời thăm thẳm những ngọn xanh tha thiết. 
Từ TP. Kon Tum men theo quốc lộ 24 về Quảng Ngãi, lòng lại nao nao một cảm giác xót xa trước những mảng trọc cằn của núi đồi. Thi thoảng, vài đôi cánh rừng cao su hiện ra xanh ngắt như vớt vát cho nỗi buồn đồi núi trống, nhưng sao cái màu xanh thẫm dày dặn, đều đặn tăm tắp kia lại khiến tôi không khỏi thấp thỏm băn khoăn...
Theo quốc lộ, qua khỏi cầu Đak Rve, không khí đột nhiên trong lành, mát mẻ bất ngờ, thì ra đã lên cao, “vào rừng”. Con đường nhựa ngoằn ngoèo vắng người, trùm bóng mát, hai bên đường, rừng xanh như mở lối, trả lại niềm vui sướng, hân hoan khi được đắm mình trong nguyên sơ, tịch tĩnh.
Giữa dặm dài nối tiếp nhau của mấy chục cây số, thi thoảng tôi vẫn bắt gặp những “mũi đinh ba” xanh mỡ màng chĩa thẳng lên nền trời trong thẳm. Một chút ngỡ ngàng, một thoáng nghi hoặc và tôi chợt nhận ra bóng dáng cây xà nu... Không còn “những cánh rừng xà nu, những ngọn đồi xà nu chạy tít tắp tận chân trời”, bởi mênh mông đại ngàn giờ chỉ còn là hoài niệm, nhưng niềm vui đơn sơ, bất ngờ ấy vẫn trọn vẹn.
Chẳng ai cùng chuyến đi có thể xác quyết giúp tôi loài cây giống ngọn “đinh ba” ấy có phải là nguyên mẫu của một hình tượng văn học quen thuộc hay không. Tuy nhiên, bằng trực cảm và tập hợp những ghi nhớ về loài cây “hùng vĩ và cao thượng, man dại và trong sạch, mỗi cây cao vút, vạm vỡ, ứ nhựa, tán lá vừa thanh nhã vừa rắn rỏi mênh mông”, tôi đoán chắc đó hẳn là xà nu mà tên gọi, hình ảnh đã thành một trong những biểu tượng của đại ngàn Tây Nguyên.
Không còn cái trùng điệp hùng vĩ, bát ngát nguyên sơ, thâm trầm vững chãi của xà nu trên trang sách, xà nu của thời hiện đại hiện lên hoặc thưa thoảng, hoặc chìm lấp, hoặc cô lẻ giữa bạt ngàn các loài cây khác. Nhưng dẫu là thế, vẫn nguyên vẹn màu xanh ngọc bích thanh nhã, quý giá. Những búp nõn xanh non nổi bật trên nền xanh trầm mặc của tán lá trưởng thành. Dù dưới ánh ban mai hay trong ráng chiều, búp non vẫn ngời lên tươi rói như một nét cọ xanh chưa ráo mực, lấp lánh như một phiến lục ngọc băng khiết mà tạo hóa hào phóng ban tặng cho xà nu, cho những đôi mắt biết trân quý ngắm nhìn. Những ngọn búp tràn trề nhựa sống, cứng cáp, mạnh mẽ.
Minh họa: Huyền Trang
Minh họa: Huyền Trang
Vẻ đẹp của xà nu xa lạ với cái rực rỡ của sắc màu. Nếu sắc màu là vũ khí của các loài hoa thì giá trị của xà nu lại thuộc về hương thơm-hương của nhựa, của lá, thân, cành. Đó là điều quý giá mà thiên nhiên ưu ái ban cho loại cây này. Những giọt nhựa chắt chiu, tích tụ từ mỡ màu của đất, tinh sạch của nước nguồn, khoáng đãng của trời, vời vợi của thinh không và vi vu của gió ngàn, có phải vì thế mà mùi nhựa của nó thanh khiết, tao nhã đến vậy? Gió đưa hương thì thầm mời gọi, hương níu kéo bước chân người qua.
Vẻ đẹp của xà nu còn hiện lên trên vóc dáng. Xà nu hay thông ba lá có tán hình trứng đặc trưng, dù cây nhỏ hay lớn, cao hay thấp, giúp phân biệt xà nu với những cây họ thông khác, những cây thông xanh, trắng lấp lánh ánh đèn sang trọng, rực rỡ thường thấy nơi những ngôi nhà ấm áp trong mùa đông lạnh giá. Giữa bao la rừng núi, cái nghĩ đến đầu tiên tuyệt nhiên không phải là vẻ đẹp của loài cây trang trí trong lễ hội Noel, mà là hình ảnh của những giáo, mác, mũi tên mạnh mẽ, hiên ngang dựng giữa lưng chừng trời, sừng sững vút cao giữa phóng khoáng đại ngàn, gợi liên tưởng đến vũ khí của rừng, của người đồng bào hoặc vũ khí của thần biển Poseidon trong thần thoại Hy Lạp.
Phóng tầm mắt nhìn ra xa, điều thú vị là ngay trong không gian sống của xà nu có những cây thông cổ thụ tán xòe như che lọng, trải ra giữa mênh mông trời đất. Lại có những tán cây hình bầu dục, hình chóp nhọn mà thân mọc thẳng chắc chắn, khẳng khái, cường tráng vươn lên hứng nắng gió. Tán tròn, tán nhọn xen nhau trên nền trời như trò chơi xếp hình đầy ngẫu hứng từ những mảnh ghép nhấp nhô, trập trùng xanh. Chỉ khi nhìn kỹ, mới thấy hình lá kim quen thuộc của họ thông, 2 lá hoặc 3 lá chụm vào nhau như tơ, như sợi chuốt nhọn, vuốt dài không lẫn vào đâu được!
Xà nu trên trang văn, xà nu của rừng, với tôi vừa hiện thực vừa nghệ thuật, vừa hiện hữu vừa bí ẩn, hấp dẫn và gọi mời. Trên đất rừng, cây xà nu vẫn sống một đời kiêu hãnh, cứng cáp phóng lên nền trời thăm thẳm những ngọn xanh tha thiết. Nhắm mắt, rừng xanh mở ra, bạt ngàn ngút ngát, dặm dài cây số vẫn nổi bật một màu xanh non khỏe khoắn, nhọn hoắt chen giao giữa cây rừng.
Trong khắc nghiệt của môi sinh, loài cây của núi rừng Tây Nguyên vẫn sinh tồn một cách bền bỉ. Vẫn đâm chồi, nảy lộc, tạo tán, vươn cành, dù có lúc phải đứng chơ vơ, đơn độc một góc trời. Nhưng màu xanh non ấy, lại luôn thắp lên niềm hy vọng về sự hồi sinh của núi rừng, của thiên nhiên. Nơi ngọn đồi xà nu, nơi cánh rừng xà nu trong lồng lộng gió ngàn, trong chói chang nắng trời, trải dài tít tắp đầy kiêu hãnh, mãnh liệt. Luôn tận dâng cho đời mãi yêu thương của mình, xà nu...
NGUYỄN THỊ KIM THOA

Có thể bạn quan tâm

Sáng tạo văn học nghệ thuật: Hành trình không đơn độc

Sáng tạo văn học nghệ thuật: Hành trình không đơn độc

(GLO)- Mặc nhiên, việc sáng tạo văn học nghệ thuật luôn mang tính độc lập và tự giác cao độ của mỗi văn nghệ sĩ, nhưng hành trình ấy sẽ không đơn độc nếu có sự dìu dắt chân tình của người đi trước. Tại phố núi Pleiku, nhiều tác giả trẻ đã tìm được điểm tựa tinh thần đáng quý như thế.

Tạ Chí Tào và tác phẩm mới dâng lên Bác Hồ

Tạ Chí Tào và tác phẩm mới dâng lên Bác Hồ

(GLO)- Nhà giáo Tạ Chí Tào (trú tại huyện Chư Sê) mang trọng bệnh đã nhiều năm nhưng chưa bao giờ chịu ngừng nghỉ. Anh vẫn đều đặn sáng tác văn học, nghiên cứu lịch sử. Đến nay, anh đã có gần 10 đầu sách, chính xác là 9 tập đã phát hành, còn 1 cuốn nghiên cứu lịch sử đang có kế hoạch xuất bản.

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời lúc 10h45 sáng 13/3 tại Hà Nội. Năm cuối đời, ông chống chọi với bệnh ung thư. Vài tháng gần đây, nhiều đồng nghiệp chia sẻ hình ảnh thăm nhạc sĩ Thụy Kha trong bệnh viện. 

Tiết mục múa của đơn vị Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng trình diễn tại Liên hoan nghệ thuật quần chúng huyện Ia Grai năm 2025.

Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang huyện Ia Grai: Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng giành giải nhất toàn đoàn

(GLO)- Trong 2 đêm (11 và 12-3), huyện Ia Grai tổ chức Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang năm 2025. Liên hoan quy tụ 13 đơn vị tham gia. Mỗi đơn vị đăng ký trình diễn từ 3 đến 5 tiết mục ca, múa và diễn tấu các loại nhạc cụ.

Thơ Bút Biển: Nắng chưa qua

Thơ Bút Biển: Nắng chưa qua

(GLO)- "Nắng chưa qua" của Bút Biển là một bài thơ đầy hoài niệm. Bằng những câu thơ nhẹ nhàng mà day dứt, tác giả khắc họa nỗi buồn của sự xa cách, khi ký ức vẫn còn đó nhưng hiện tại chỉ còn lại gió lùa, hoa rụng và căn phòng trống,... dường như có ai đang ngóng về một vệt nắng chưa qua.

Bản hòa ca cùng triền ký ức

Bản hòa ca cùng triền ký ức

(GLO)- Dù đã có hơn 30 năm sống ở Pleiku nhưng khi đọc tập “Vân môi say phố” của Ngô Thanh Vân (NXB Hội Nhà văn, 2024), tôi lại có cảm tưởng được khám phá một miền đất tưởng chừng quá đỗi quen thuộc.

Giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Giải phóng tỉnh tại xã Gào

Giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Giải phóng tỉnh tại xã Gào

(GLO)- Tối 10-3, tại làng C (xã Gào), Đội Thông tin lưu động-Trung tâm Văn hóa-Thông tin và Thể thao TP. Pleiku tổ chức chương trình giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng tỉnh (17/3/1975-17/3/2025), chào mừng Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV.

Hội viên Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tỉnh tại chương trình chào mừng Ngày Âm nhạc Việt Nam năm 2024. Ảnh: H.N

Nhạc sĩ Gia Lai kiếm tìm tác phẩm có sức ảnh hưởng lớn

(GLO)- Bám sát hơi thở cuộc sống và đưa bản sắc dân tộc vào tác phẩm, các nhạc sĩ Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tỉnh Gia Lai đã thực sự cố gắng trong hoạt động sáng tác nhằm ghi dấu ấn. Song, làm gì để tác phẩm lan tỏa rộng rãi, ghi đậm trong tâm trí người nghe đang là trăn trở của những người tâm huyết.

Lá cỏ hát thơ

Thơ Nguyễn Ngọc Hưng: Lá cỏ hát thơ

(GLO)- Bài thơ "Lá cỏ hát thơ" của Nguyễn Ngọc Hưng đã khắc họa hình ảnh cỏ như một biểu tượng của sự kiên cường dù phải trải qua nhiều gian khó, đớn đau. Qua đây, tác giả muốn truyền tải thông điệp về sự bền bỉ, lòng yêu thương và tinh thần vượt qua khó khăn của con người trong mọi hoàn cảnh.

Thơ Sơn Trần: Nhớ Pleiku

Thơ Sơn Trần: Nhớ Pleiku

(GLO)- "Nhớ Pleiku" là một tác phẩm đầy cảm xúc của tác giả Sơn Trần. Từng câu thơ vẽ nên bức tranh phố núi đẹp mơ mộng với cảnh sắc yên bình, quyện hòa cùng ký ức, tình yêu và nỗi nhớ...

Thơ Vân Phi: Lâu không về nhà

Thơ Vân Phi: Lâu không về nhà

(GLO)- Bài thơ "Lâu không về nhà" của tác giả Vân Phi thấm đượm nỗi nhớ quê hương da diết của người con xa xứ-nơi cánh đồng, dòng sông và mẹ già vẫn chờ đợi theo tháng năm lở bồi. Từng câu thơ như những thước phim chậm rãi, gợi lại ký ức tuổi thơ ấm áp bên ánh đèn dầu, bên những thân gần mẹ cha.