Thương nhớ đồng quê

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Thứ bảy, tôi ngồi thảnh thơi cà phê nơi góc quán quen ngắm nhìn dòng người vội vã lại qua trên phố. Điện thoại rung gù gù trong túi. Tôi nghe máy, giọng chị oang oang: “Em biết chuyến xe nào về nhà sớm nhất không? Chị muốn về quê kịp mùa gặt”. Chỉ cho chị những chuyến xe từ Phố núi xuôi về miền quê đặc sản “gió Lào và đá lèn” rồi tắt máy, tôi nhìn ra khoảng không, lòng chợt bâng khuâng lạ. Mùa gặt, bao nhiêu năm xa quê, xa cánh đồng làng, xa cánh cò chấp chới chiều đông, tôi nhận ra quê vẫn vẹn nguyên bằng ký ức của tháng ngày trong mùi rạ rơm ngai ngái.
Làng quê rộn rã hơn bởi sự trở về của những thanh niên đi làm ăn xa. Quê tôi lạ lắm, ngày thường toàn người già và trẻ nhỏ, chỉ 2 vụ mùa và Tết là có thanh niên. Họ trở về để giúp đỡ gia đình gặt lúa. Một tuần nữa là vào mùa gặt, ba tôi ngồi tỉ mẩn chẻ lạt từ khúc tre được chọn kỹ. Tôi buộc lại thành nắm rồi đem ngâm dưới lòng suối cạn cho lạt mềm và dai hơn. Mẹ đem mấy cái câu liêm ra để cắt chấu và tra lại cán. Anh tôi kéo xe bò ra kiểm tra mảnh ván nào bị mục, càng xe và dây cáp quay có đứt gãy không. Bánh xe được kiểm tra từ lốp đến từng viên bi, rồi tra dầu kỹ càng. Mùa gặt náo nhiệt hẳn lên sau từng guồng quay thử của máy tuốt, của những nhà rủ nhau gặt đổi công và cả những nhẩm tính đủ đầy của mẹ sau một vụ mùa.
Quê tôi làm hai vụ lúa. Vụ Hè Thu dưới cái nắng chang chang, người dân phải tranh thủ ra đồng gặt từ tinh sương. Những thửa ruộng vàng ươm rộn rã tiếng nói cười, những bàn tay đưa liềm trong lãng đãng sương. Những chiếc xe bò in vết bánh kéo dài lên đường làng thành đường kẻ song song cũng đẫm sương. Mặt trời ngang ngọn cau, lúa gặt được già nửa vừa lúc mẹ nấu xôi sáng mang ra. Chúng tôi nghỉ tay ăn sáng rồi chia ra tốp tuốt lúa, tốp còn lại tiếp tục gặt cho đến hết thửa. Chúng tôi đưa máy tuốt xuống trải bạt rồi người trao, kẻ đạp máy. Chiếc máy với thiết kế giản đơn gồm một khung sắt được bao quanh và một guồng tròn được ghép từ những thanh gỗ đóng đinh hình chữ V so le để làm rơi hạt lúa khi quay. Những hạt lúa vàng ươm rào rào rơi sau mỗi lần vặn tay quăng rơm… và sự thưa dần của những ôm lúa đẫm sương sớm. Đồng làng lúc ấy náo nhiệt bởi tiếng máy, tiếng gọi nhau từ thửa trên xuống thửa dưới.
Minh họa: Huyền Trang
Minh họa: Huyền Trang
Mùa gặt với bọn thanh niên chúng tôi luôn đầy háo hức lẫn chờ mong bởi những lần gặt giữa trăng đêm. Trăng vừa len khỏi lũy tre, chúng tôi đã gọi nhau cùng ra đồng. Gặt đêm vừa thanh mát, vừa là dịp để các đôi tranh thủ chuyện trò, tìm hiểu nhau. Những câu chuyện buông đùa, những lời thì thầm nhỏ to sau mỗi đường liềm. Gặt đêm là dịp để kiểm tra sự nhanh nhẹn, khéo léo của đám thanh niên. Dưới ánh trăng bàng bạc, mọi sự cứ nhờ nhợ hai bờ thực/ảo, đường liềm không khéo léo sẽ cắt phạm phải tay. Gặt làm sao không đứt tay vừa chạy đua với trăng là thử thách ngầm mà các thiếu nữ dành cho một nửa của mình. Và sau mùa gặt, nhiều đôi đã nên duyên chồng vợ. Gặt đêm là sân khấu cho những giọng ca bất đắc dĩ của trai làng sau bao buồn vui của cuộc sống. Những giọng ca khiến trái tim của các cô gái thổn thức bằng giọng ấm nồng như rút ruột gan. Cánh đồng như thảm bạc khẽ rung lên trước gió và tiếng hát của họ ngân dài theo những đường liềm vẽ vào bóng trăng khuất dần…
Mùa gặt vụ Đông Xuân là sự chạy đua với những cơn mưa bất chợt. Mùa ấy, người dân quê tôi đi gặt với áo mưa cắp nách, bạt ni lông buộc hờ bên cạnh xe bò. Và những bó lúa được buộc vội chất lên xe đem về nhà. Những thửa ruộng trên cao ngập xăm xắp nước, ruộng vùng trũng được tráng bằng lớp bùn nhão, sền sệt, phẳng lì. Chúng tôi đưa lưỡi liềm xuống bùn non tanh nồng để cắt phần ngọn lúa thâm sì, đôi hạt nảy mầm quện trong bền bệt bùn. Những gương mặt nhàu nhĩ, những hạt thóc mang theo bùn xám xịt, đến lúc quạt bụi trùm mịt mùng lên cả xóm nghèo. Hạt thóc vụ ấy cõng cả những đắp đổi buổi giáp hạt, cõng theo cả nỗi xót xa.
“Về gặt lúa em ơi”, lời chị làm tôi thổn thức. Gặt lúa giờ đã có máy móc hiện đại giảm bớt sức lao động của con người. Nhiều lần trở về quê, tôi thèm được hít hà hương lúa đẫm sương và sự rộn rã của cánh đồng mùa gặt. Những đụn rơm thơm mùi nắng, những vệt khói đốt đồng lam nhạt quện ánh chiều tà vẫn còn bảng lảng. Có chăng mùa gặt ngày ấy, giờ chỉ còn trong hoài niệm của những người nặng lòng với ký ức xa lắc xa lơ.
ĐÔNG HÒA

Có thể bạn quan tâm

“Tên Người là cả một niềm thơ”

“Tên Người là cả một niềm thơ”

(GLO)- Bảo tàng Hồ Chí Minh (thuộc Bảo tàng tỉnh Gia Lai) hiện trưng bày, giới thiệu nhiều hình ảnh, tài liệu, hiện vật về cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Bác. Một trong số đó là tập sách “Tên Người là cả một niềm thơ” do ông Nguyễn Khoa-Cán bộ lão thành cách mạng trao tặng năm 2004.

Mới mẻ “Trang sách mùa hè”

Mới mẻ “Trang sách mùa hè”

(GLO)- 12 năm liên tục duy trì chương trình “Trang sách mùa hè” cũng là chừng ấy thời gian cán bộ, viên chức Thư viện tỉnh dành nhiều tâm huyết để tạo ra một không gian vừa học vừa chơi mới mẻ, hấp dẫn.

Thơ Phạm Đức Long: Di vật đời người

Thơ Phạm Đức Long: Di vật đời người

(GLO)- Bài thơ "Di vật đời người" của Phạm Đức Long là khúc tưởng niệm thấm đẫm cảm xúc về những người lính đã hi sinh trong chiến tranh. Họ ngã xuống giữa rừng xanh, để lại những di vật bình dị mà thiêng liêng, là biểu tượng bất tử của một thời tuổi trẻ quên mình vì Tổ quốc...

Tháng năm nhớ Người

Tháng năm nhớ Người

(GLO)- Bài thơ “Tháng năm nhớ Người” của Lenguyen khắc họa hình ảnh Bác Hồ qua ký ức làng quê, tình mẹ, giọt lệ, hương sen và ánh nắng Nam Đàn,... như lời tri ân sâu lắng dành cho vị Cha già kính yêu của dân tộc suốt đời vì dân, vì nước.

Khai mạc triển lãm ảnh “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Bình Định - Sắc màu hội tụ”

Khai mạc triển lãm ảnh “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Bình Định - Sắc màu hội tụ”

Nhân kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2023); 47 năm Ngày Quốc tế Bảo tàng (18/5/1978 - 18/5/2025), sáng 12-5, Bảo tàng tỉnh Bình Định phối hợp Bảo tàng Quang Trung khai mạc triển lãm ảnh chủ đề “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Bình Định - Sắc màu hội tụ”.

Thơ Đào An Duyên: Mây biên giới

Thơ Đào An Duyên: Mây biên giới

(GLO)- “Mây biên giới” của tác giả Đào An Duyên là bài thơ giàu cảm xúc về vẻ đẹp thanh bình nơi biên cương Tổ quốc. Tác giả khắc họa hình ảnh cột mốc trong nắng dịu, mây trời không lằn ranh, rừng khộp lặng im... như một bản hòa ca của thiên nhiên và lịch sử...

Tổ quốc trong tim

Thơ Lenguyen: Tổ quốc trong tim

(GLO)- Bài thơ “Tổ quốc trong tim” của tác giả Lenguyen là lời tri ân sâu sắc với cha ông đã hy sinh vì độc lập dân tộc. Từ Cửu Long đến Trường Sơn, từ Điện Biên đến Sài Gòn, một Việt Nam bất khuất vươn lên giữa máu và hoa, rạng ngời sắc cờ Tổ quốc.

Thơ Đào An Duyên: Lòng quê

Thơ Đào An Duyên: Lòng quê

(GLO)- Trong nhịp sống hiện đại hối hả, bài thơ "Lòng quê" của tác giả Đào An Duyên là tiếng vọng thầm lặng mà day dứt. Người xa quê, dù ở đâu chăng nữa vẫn mang trong tim nỗi nhớ cội nguồn. Qua hình ảnh nước xuôi nước ngược, bài thơ gợi về sự gắn bó thiêng liêng giữa con người và quê hương.

Người nặng lòng với dân ca Tày

Người nặng lòng với dân ca Tày

(GLO)-Hơn 30 năm kể từ ngày rời quê hương Cao Bằng vào Gia Lai lập nghiệp, ông Mã Văn Chức (SN 1961, tổ 3, thị trấn Phú Thiện) vẫn nặng lòng với văn hóa dân tộc Tày. Hơn 100 bài hát đã được ông sáng tác theo làn điệu dân ca Tày với mong muốn “giữ lửa” cho âm nhạc dân gian.

Thơ Lữ Hồng: Những gương mặt hoa cài

Thơ Lữ Hồng: Những gương mặt hoa cài

(GLO)- Bằng hình ảnh thiên nhiên giàu biểu cảm, bài thơ "Những gương mặt hoa cài" của Lữ Hồng gợi nên vẻ đẹp bình yên ẩn sâu trong nhịp sống phố thị. Lời thơ không chỉ là hoài niệm, mà còn là nơi gửi gắm tình yêu, ký ức và những giấc mơ không lời giữa tháng năm xoay vần.