“Nhà khoa học” của rừng

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Giữa núi rừng Kon Ka Kinh hùng vĩ có một người đàn ông lặng lẽ gắn bó hơn nửa đời mình với từng gốc cây, tiếng chim gọi bầy. Ông là Djung (làng Đê Kjiêng, xã Ayun, huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai), người được ví như“nhà khoa học” của rừng.

Ở tuổi 65, đôi chân không còn sự rắn rỏi nhưng ông Djung vẫn miệt mài thực hiện những chuyến đi rừng từ 5 đến 10 ngày, thậm chí cả tháng. Ông đi không phải để tìm lâm sản mà để... giữ rừng. Ông bộc bạch: “Khi tôi sinh ra đã có khu rừng già Kon Ka Kinh. Những cây cổ thụ nơi đại ngàn chính là mái nhà đã che chở, nuôi sống tôi và dân làng”.

ong-djung-nguoi-dung-giua-cung-thanh-vien-hoi-dong-vat-hoc-frankfurt-duc-nghien-cuu-thuc-dia-anh-kim-ngan.jpg
Ông Djung (đứng giữa) cùng thành viên Hội Động vật học Frankfurt Đức nghiên cứu thực địa. Ảnh Kim Ngân

Cũng chính vì vậy mà với ông Djung, những cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi, các loài chim, thú, linh trưởng... là những “người bạn” cần được bảo vệ. Từng con dốc, dòng suối, hòn đá, gốc cây trong khu rừng già của Vườn quốc gia Kon Ka Kinh đều in bước chân của ông; những đàn voọc, khỉ hay chim khướu... di chuyển tìm thức ăn ở đâu ông cũng đều biết rất rõ.

Từ khi Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh được thành lập, ông Djung là một trong những người đầu tiên tham gia tổ bảo vệ rừng cộng đồng. Từ tình yêu núi rừng và thích nghiên cứu về rừng, ông dần trở thành nhân tố không thể thiếu trong các chương trình nghiên cứu khoa học quốc tế tại Vườn.

Anh Nguyễn Văn Tây-Điều tra viên Hội Động vật học Frankfurt (Đức) tại Việt Nam-chia sẻ: “Ông Djung có thể kể tên từng loài chim, thú, mô tả thói quen sinh hoạt của đàn voọc chà vá chân xám bằng trí nhớ và tình yêu say mê. Không chỉ thông thạo địa hình, ông còn hiểu rất rõ tập tính của các loài linh trưởng. Những dữ liệu ông cung cấp chính xác đến từng chi tiết như: giờ đi ăn, giờ nghỉ, thói quen ăn uống, nơi trú ẩn… Nếu không có ông, nhiều cuộc thực địa sẽ không thể đạt được hiệu quả như vậy”.

ong-djung-xa-ayun-huyen-mang-yang-van-deu-dan-thuc-hien-nhung-chuyen-di-rung-dai-ngay-anh-kim-ngan.jpg
Ông Djung (xã Ayun, huyện Mang Yang) vẫn đều đặn thực hiện những chuyến đi rừng dài ngày. Ảnh Kim Ngân

Từ vai trò của một người dẫn đường đảm nhận các công việc phụ, hỗ trợ cho một chuyến thực địa, sau vài năm, ông Djung đã được các chuyên gia tin tưởng giao thiết bị, máy ảnh, camera chuyên dụng để trực tiếp tham gia vào quá trình giám sát, thu thập dữ liệu, hình ảnh nghiên cứu đặc tính của loài voọc chà vá chân xám. Mỗi ngày, ông chụp đến hàng trăm tấm ảnh, cung cấp dữ liệu cho việc xây dựng bản đồ phân bố loài và đề xuất giải pháp bảo tồn.

“Ban đầu, tôi cũng sợ vì chưa biết cách ghi chép, thống kê số liệu, chưa từng cầm máy ảnh. Nhưng khi bắt đầu làm rồi quen tay, giờ thì thấy thích lắm. Mỗi lần bắt được hình con voọc rõ nét là tôi vui quên cả ăn uống”-ông Djung chia sẻ.

Không chỉ trực tiếp tham gia, ông Djung còn là người “truyền lửa” giữ rừng, bảo tồn hệ sinh thái rừng cho cả cộng đồng. Từ khi tổ bảo vệ rừng được thành lập, người Bahnar trong vùng không còn săn bắt, không phá rừng làm rẫy trong vùng lõi. Thay vào đó, bà con bắt đầu hào hứng với công việc tham gia nhận khoán bảo vệ rừng, học cách kể chuyện rừng, làm du lịch cộng đồng bền vững.

Ông Ngô Văn Thắng-Giám đốc Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh-khẳng định: “Từ vai trò bị động, người dân giờ đã trở thành những người đồng hành chủ động trong công tác bảo tồn thiên nhiên, gắn với phát triển kinh tế rừng từ làm du lịch. Đó là một sự chuyển biến lớn về nhận thức và những người như ông Djung là hạt nhân lan tỏa mạnh mẽ”.

ong-djung-xa-ayun-huyen-mang-yang-lam-huong-dan-vien-du-lich-gioi-thieu-cho-cho-du-khach-tai-nha-rong-truyen-thong-cua-lang-kim-ngan.jpg
Ông Djung (bìa phải; xã Ayun, huyện Mang Yang) làm hướng dẫn viên du lịch giới thiệu cho cho du khách tại nhà rông truyền thống của làng. Ảnh: Kim Ngân

Sau những chuyến đi rừng dài ngày, trở về làng, ông Djung bắt đầu với công việc mới là làm hướng dẫn viên du lịch. Trong ngôi nhà rông truyền thống ở làng Đê Kjiêng, ông Djung treo đầy những bức ảnh voọc chà vá chân xám mà mình chụp được trong quá trình làm việc, nghiên cứu cùng các nhà khoa học. Mỗi bức ảnh là một câu chuyện, một lời nhắn nhủ đến người dân và du khách: “Rừng và người không thể tách rời. Nếu rừng mất, người Tây Nguyên cũng mất vì văn hóa của người Tây Nguyên gắn bó với rừng”.

Sau hơn 1 thập kỷ, với sự đóng góp tích cực của những người như ông Djung, nhiều cánh rừng của Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh không chỉ hồi sinh độ che phủ mà còn phục hồi đa dạng sinh học. Hiện nay, vườn có hơn 1.700 loài thực vật, hơn 800 loài động vật, trong đó nhiều loài quý hiếm như voọc chà vá chân xám-loài linh trưởng đặc hữu quý hiếm của Việt Nam có tên trong Sách đỏ thế giới-đang dần tăng số lượng.

Tiến sĩ Hà Thăng Long-Trưởng văn phòng Hội Động vật học FrankFurt tại Việt Nam-cho biết: “Từ chưa tới 200 cá thể được xác định cách đây hơn 10 năm, đến nay, chúng tôi đã ghi nhận hơn 850 cá thể voọc chà vá chân xám. Một quần thể lớn đang sinh sống ổn định trong vùng lõi Kon Ka Kinh và đang có xu hướng tiếp tục phát triển. Đây là một trong những thành quả góp phần đưa cao nguyên Kon Hà Nừng trở thành Khu dự trữ sinh quyển thế giới”.

...Một đời dành tình yêu cho rừng, không cầu danh lợi, ông Djung chỉ mong một điều giản dị: “Rừng mãi xanh, loài voọc không tuyệt chủng và du khách đến tham quan thấy yêu rừng và các loài động-thực vật để buôn làng có thêm sinh kế”.

Bằng tình yêu với rừng, ông Djung đã tự mình viết nên một câu chuyện đẹp ở giữa núi rừng Kon Ka Kinh, truyền cảm hứng để người Bahnar tiếp tục hành trình giữ rừng, phát huy kho di sản quý báu của Khu dự trữ sinh quyển thế giới cao nguyên Kon Hà Nừng.

Có thể bạn quan tâm

Thôn Lao Đu giữa bát ngát núi rừng Trường Sơn

Lao Đu đã hết lao đao

Nằm bên đường Hồ Chí Minh huyền thoại, cuộc sống của hơn 150 hộ dân thôn Lao Đu, xã Khâm Đức, TP Đà Nẵng nay đã đổi thay, ngôi làng trở thành điểm du lịch cộng đồng giữa bát ngát núi rừng. 

Bền bỉ gieo yêu thương nơi vùng đất khó

Bền bỉ gieo yêu thương nơi vùng đất khó

(GLO)- Giữa bao thiếu thốn của vùng đất Pờ Tó, có một người thầy lặng lẽ, bền bỉ gieo yêu thương cho học trò nghèo. Thầy không chỉ dạy chữ mà còn khởi xướng nhiều mô hình sẻ chia đầy ý nghĩa như: “Tủ bánh mì 0 đồng”, “Mái ấm cho em”, “Trao sinh kế cho học trò nghèo”.

Trung tá Cao Tấn Vân (thứ 2 từ phải sang)-Phó Đội trưởng Phòng An ninh đối ngoại (Công an tỉnh Gia Lai) chụp ảnh cùng đồng đội. Ảnh: NVCC

Cống hiến thầm lặng vì sứ mệnh cao cả

(GLO)- Hành trình "gieo hạt" hòa bình bắt đầu từ những con người bình dị. Những cống hiến thầm lặng của họ vì sứ mệnh cao cả, góp phần tích cực đưa hình ảnh đất nước và con người Việt Nam yêu chuộng hòa bình đến bạn bè quốc tế.

Giới trẻ hào hứng tham gia các khóa học làm đèn lồng Trung thu thủ công

Hồi sinh Trung thu xưa

Giữa phố phường rực rỡ ánh đèn led, đèn ông sao và mặt nạ giấy bồi bất ngờ “tái xuất”, gợi lại ký ức những mùa trăng rằm xưa. Sự trở về của Trung thu truyền thống đã manh nha trong những năm gần đây, được nhiều người trẻ hào hứng đón nhận.

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

(GLO)- Trở về từ cuộc chiến khốc liệt ở Thành cổ Quảng Trị, cựu chiến binh Hồ Anh Hòa ít khi nhắc lại kỷ niệm chiến đấu với gia đình, con cháu. Bởi ông cho rằng, việc cầm súng lao vào cuộc chiến thời điểm ấy là trách nhiệm của một người con yêu Tổ quốc, “không nên công thần”.

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

(GLO)- Không chỉ bền bỉ gieo con chữ cho học trò nghèo, thầy Võ Trí Hoàn-Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS Quang Trung (xã Ia Tul, tỉnh Gia Lai) còn là người đam mê sưu tầm đồ xưa cũ. Với thầy, mỗi món đồ là bài học sống động về lịch sử dân tộc mà thầy muốn kể cho học trò.

Tự hào 2 xã Anh hùng Ia Dơk, Kon Chiêng

Tự hào 2 xã Anh hùng Ia Dơk, Kon Chiêng

(GLO)- Trong kháng chiến chống Mỹ, xã Ia Dơk (tỉnh Gia Lai) là căn cứ cách mạng quan trọng, đồng thời cũng là nơi hứng chịu nhiều đau thương, mất mát. Những cánh đồng từng bị bom cày xới, những mái nhà bình yên hóa tro tàn, bao số phận người dân vô tội bị giặc sát hại.

Thủ lĩnh giữ rừng Hà Ra

Thủ lĩnh giữ rừng Hà Ra

(GLO)- Gần 40 năm gắn bó với rừng, ông Nguyễn Văn Chín-Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ Hà Ra (xã Hra, tỉnh Gia Lai) được biết đến như vị “thủ lĩnh giữ rừng” đặc biệt: từ việc biến lâm tặc thành người giữ rừng đến phủ xanh vùng đất cằn cỗi nơi “cổng trời” Mang Yang.

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

(GLO)- Hàng trăm năm qua, những gốc đa lặng lẽ vươn mình trong rừng già Kon Ka Kinh, thấm đủ chuyện nhân sinh để hóa thành "chứng nhân" của đại ngàn. Quần thể đa cổ thụ không chỉ tạo nên cảnh quan kỳ vĩ, mà còn trở thành di sản tinh thần gắn bó với bao thế hệ cư dân sống dựa vào rừng.

Vào mùa xoay chín

Vào mùa xoay chín

(GLO)- Sau hơn 4 năm chắt chiu nhựa sống, hấp thụ tinh hoa đất trời, những cây xoay ở cánh rừng Kbang, Sơn Lang, Đak Rong đã bung hoa kết trái. Vào mùa xoay chín, người dân cũng đón “lộc rừng”, mang về nguồn thu nhập đáng kể.

Viết giữa mùa măng rừng

Viết giữa mùa măng rừng

(GLO)- Vào tháng 7 đến tháng 11 hằng năm, khi những cơn mưa đầu mùa bắt đầu trút xuống, cũng là lúc người dân vùng cao nguyên Gia Lai lội suối, băng rừng để hái măng - thứ sản vật được người Jrai, Bana gọi là “lộc rừng”.

Xã tỷ phú nơi biên viễn

Xã tỷ phú nơi biên viễn

Trong hai năm 2024-2025, thủ phủ Tây Nguyên trúng đậm cà phê. Chỉ tính riêng huyện Đắk Mil (tỉnh Đắk Nông cũ), các lão nông đã sắm 1.000 ô tô trong năm 2024. Xã Bờ Y (huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum cũ, nay thuộc tỉnh Quảng Ngãi giáp Lào và Campuchia) cũng chung niềm vui ấy...

Những đoản khúc Huế

Những đoản khúc Huế

Hôm ấy, trên xe khi đi qua đoạn đường gần Khách sạn Morin và Trung tâm Nghệ thuật Điềm Phùng Thị ở Huế, nhìn hàng cây rất đẹp, tôi nói với người lái xe: “Nếu thấy cây long não, em chỉ cho anh nhé”. 

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn (view) đắt giá nhất của người Rục ở bản Ka Ai, xã Dân Hóa, bản Mò O Ồ Ồ, xã Thượng Hóa (Quảng Bình, nay là tỉnh Quảng Trị), đó là ngôi nhà có mặt tiền bao quát đồng lúa.

Vũ Văn Tam Lang & 50 cây violon đặc chế

Vũ Văn Tam Lang và 50 cây violon đặc chế

(GLO)- Cách đây vài năm, khi ngắm 22 cây đàn violon do ông Vũ Văn Tam Lang (phường An Phú, tỉnh Gia Lai) chế tác bằng tất cả tâm huyết được giới chuyên môn đánh giá cao, tôi thầm nghĩ, ông đã có thể tự hài lòng với những gì mình có.

null