Ý tưởng về một cuốn lịch sử VN bằng hình đã hình thành trong đầu ông Trần Đại Thắng, Giám đốc Công ty Đông A, từ 17 năm trước. "Chúng tôi tham gia hội sách Frankfurt (Đức) và ngắm nhiều cuốn sách bách khoa toàn thư, lịch sử các nước với nhiều hình minh họa. Tôi mong ước sau này Đông A sẽ làm được những cuốn sách lịch sử VN như vậy", ông Thắng nhớ lại.
Ông Đỗ Quốc Đạt Nhân, một người trong nhóm làm cuốn sách này của Đông A, cũng trải qua nhiều năm mơ ước về một cuốn sách lịch sử VN bằng hình như vậy. Ông cho biết những lần đi hội sách Frankfurt đã luôn bị hấp dẫn bởi những cuốn sách của DK, một đơn vị xuất bản có làm bách khoa thư bằng hình.
 |
| Bìa trong và bìa ngoài của cuốn sách |
Cả hai ông Trần Đại Thắng và Đỗ Quốc Đạt Nhân sau đó đã cùng nhau hiện thực hóa ý tưởng về cuốn Lịch sử VN bằng hình (600 trang, NXB ĐH Sư phạm). Tất nhiên, cuốn sách cũng trải qua nhiều giai đoạn. Bản đề cương đầu tiên được chốt vào năm 2015, tuy nhiên sau đó đường hình ảnh hóa đề cương, viết các chương nội dung cứ gập ghềnh liên miên vì rất khó tìm đủ lượng nhân sự lớn, đồng nhất quan điểm. Sau đó vài năm, ông Nhân chính là người đóng vai trò kết nối tổ chức bản thảo.
PGS-TS Phan Ngọc Huyền (Trường ĐH Sư phạm, ĐH Quốc gia Hà Nội) cho biết nhóm tác giả có phác thảo về lịch sử VN cũng như trình hiện các lớp văn hóa khác nhau. Họ cũng tìm được cách thức trình bày thú vị, chẳng hạn trước mỗi phần đều có tóm lược trước nội dung. Các tiêu đề trong sách có tính gợi mở cao. "Đọc thì tò mò. Ví dụ triều Nguyễn có những tiêu đề như Những nhà canh tân, Những trở lực của triều đại… khiến người ta muốn biết sau đó là gì", PGS-TS Huyền chia sẻ.
 |
| Trang sách về tượng cổ |
Bên cạnh đó, với mỗi thời kỳ lịch sử, sách cũng đặt lịch sử VN trong quan hệ đồng đại: thế giới biến chuyển ra sao, khu vực châu Á thế nào, cùng thời kỳ đó có những sự kiện nào liên quan. Điều này, theo PGS-TS Huyền, cho thấy lịch sử VN đã là bộ phận của lịch sử toàn cầu ra sao.
PGS-TS Huyền cũng thích cách nhà làm sách cập nhật về những cuộc khởi nghĩa thời Bắc thuộc. Qua đó, có thể thấy khởi nghĩa Mai Thúc Loan trong 10 năm là một cuộc có tầm vóc, có ảnh hưởng tới các nước trong khu vực. Một cập nhật khác, trước đây ta thường nhận thức về loạn 12 sứ quân, song giờ đây khái niệm trong sách đưa ra là cục diện 12 sứ quân.
 |
| Trang đôi về gốm ở tàu cổ Cù Lao Chàm |
Điều quan trọng khác, PGS-TS Huyền cho biết việc vẽ lại các bản đồ như bản đồ Hồng Đức với tiếng Việt giúp hình dung rõ hơn. Chưa kể, nó cũng đáp ứng nhu cầu người đọc sử khi nhiều năm nay lịch sử của nhiều thời được dạy không có kênh hình. "Thời nhà Mạc, chúng tôi dạy nhiều năm không có kênh hình, biết đâu là chúa Bầu, nhà Lê…; nhưng giờ trong sách có", PGS-TS Huyền nói.
Trong khi đó, PGS-TS Trần Đức Cường, Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử VN, đánh giá cao về khả năng cập nhật của cuốn sách. Ông cho biết nhiều nghiên cứu mới đã ngay lập tức được cập nhật trong Lịch sử VN bằng hình. Trong số này có kết quả khai quật mới nhất tại di chỉ Gò Đá và Rộng Tưng ở Gia Lai. Theo đó, các nhà khoa học VN và Nga đã tìm thấy dấu tích của người cổ, thậm chí còn có thể nghĩ tới việc VN là một trong những vùng đất quê hương của loài người. "Có thể nói sách đã cập nhật các nghiên cứu mới nhất", PGS-TS Cường nói.
Theo Trinh Nguyễn (TNO)
Khu bảo tồn bãi cọc Cao Quỳ: Góc nhìn mới về lịch sử Việt Nam
