Ký ức An Khê - Kỳ 2: Bên kia sườn Hãnh Hót

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
0:00 / 0:00
0:00
  • Nam miền Bắc
  • Nữ miền Bắc
  • Nữ miền Nam
  • Nam miền Nam
(GLO)- Núi Hãnh Hót nằm về phía Nam thị xã An Khê, cách trung tâm thị xã chừng hơn chục cây số. Ngày trước, hai bên sườn núi, cây cối rậm rạp, nhiều con suối bắt nguồn từ đỉnh chảy lượn quanh núi, quanh năm nước trong xanh ngăn ngắt, đổ ra các con suối lớn và điểm cuối của nó là sông HWay. Đặc biệt, núi Hãnh Hót còn có nhiều loại thú rừng, nhất là vượn, voọc, khỉ, gấu, nai.

Nhắc đến chuyện thú rừng trên núi Hãnh Hót, tôi nhớ một lần, nhìn thấy đàn voọc trên một cây cao cứ bẻ lá che thân và “trêu chọc” chúng tôi. Tôi đã “phá lệ”-nói phá lệ là bởi tôi ít khi bắn giết thú rừng-nhắm vào một con voọc khá to, nổ súng, tất nhiên là trúng đích. Chúng tôi lôi con voọc ra vệ đường, phủ lá. Khi chị Nguyễn Thị Khách từ phía sau đi tới, nhìn thấy con voọc, chị đã... ngã đùng bất tỉnh.

“Cơ quan gốc cây to”

Hãnh Hót là một trong những nơi quân Mỹ chú ý. Khi đại bộ phận lính Mỹ thuộc Sư đoàn Không vận số 1 đóng căn cứ ở An Khê rút đi, thay vào đó là Sư đoàn 4. Đây là sư đoàn được mệnh danh đánh phá trong rừng núi hiểm trở rất tốt. Chúng rất kiên trì lùng sục, phục kích các vị trí có dấu vết người lại qua, cho nên được gọi với cái tên là: vùng Mỹ lếch. Tôi nghe kể lại, có lần, anh Lê Thanh Hiển, cán bộ của K8, trên đường công tác không may rơi vào nơi “Mỹ lếch” và cũng may thay anh đã thoát ra, nhưng lạc trong núi Hãnh Hót 3 ngày 3 đêm chịu đói chịu khát, vừa tìm cách tránh Mỹ lếch, vừa đề phòng thú dữ, mới tìm về được với đồng đội.

Một bên sườn Hãnh Hót, phía nhìn về K7 (Kông Chro ngày nay), nơi Huyện ủy và Huyện đội K8 đứng chân, gần làng Đê Chơ Gang (làng này nay thuộc xã Phú An, huyện Đak Pơ) có một cây cổ thụ, đường kính gốc của cây chừng 3 m, cao khoảng 50 m. Nơi ấy chúng tôi thường gọi là “cơ quan gốc cây to”. Tôi không nhớ Huyện ủy K8 đứng chân ở đấy bao nhiêu năm, cho đến khi biệt kích Mỹ phát hiện, chúng dùng máy bay trực thăng, tàu quạt oanh tạc, chúng tôi mới dời đến ở khu vực suối 407, cách đó chừng vài giờ đi bộ.

Anh Lê Thanh Hiển (hàng đứng, thứ hai từ phải sang) chụp ảnh cùng đồng đội (ảnh tư liệu).

Anh Lê Thanh Hiển (hàng đứng, thứ hai từ phải sang) chụp ảnh cùng đồng đội (ảnh tư liệu).

Ở “cơ quan gốc cây to”, tôi có rất nhiều kỷ niệm. Kỷ niệm nhớ nhất ở đây chính là nơi tôi được kết nạp vào Đoàn Thanh niên Nhân dân cách mạng khi tuổi tròn 16. Rồi 2 năm sau, ở cơ quan bên dòng HWay, tôi được kết nạp vào Đảng. Tôi và anh Trịnh Văn Đào-đội viên Đội An ninh K8 như một cặp “bài trùng” khi cả hai cùng vào Đoàn, vào Đảng một ngày.

Được kết nạp vào Đảng, với chúng tôi là niềm vinh hạnh, tự hào, là kết quả cả một quá trình cố gắng rèn luyện học tập, công tác, không sợ hy sinh, không ngại gian khổ, nhiệm vụ nào cũng đều hoàn thành xuất sắc. Và cũng tại “cơ quan gốc cây to”, một lần “đi trực”, tôi và 2 du kích địa phương lọt vào ổ phục kích của biệt kích Mỹ. Đạn chúng bắn như mưa, 2 anh hy sinh tại chỗ. Tôi thoát nạn, lạc rừng, lần tìm về cơ quan trong đêm tối mịt mù. Khẩu súng carbine trên tay, mỗi khi có tiếng động phát ra đâu đó, là tôi nổ súng để tự trấn an cho mình. Về đến “cơ quan gốc cây to”, trời đã gần sáng, tiếng gà rừng râm ran báo thức, lòng tôi trào dâng niềm vui hạnh phúc khi biết chắc chắn mình đã an toàn, nhưng xót thương 2 đồng đội của mình đã nằm lại dưới làn đạn giặc.

Những ngày gian khó

Hôm ấy, cả hơn chục người có mặt ở “cơ quan gốc cây to”, gần như thức trắng đêm để chuẩn bị dời cơ quan, bởi không biết tôi và 2 du kích đã hy sinh hay bị lính Mỹ bắt. Về nguyên tắc, có người mất tích là phải dời địa điểm đứng chân. Khi tôi về, cô Nguyễn Thị Sương, chị Trần Thị Tài, anh Phan Văn Thám là những người trông thấy trước. Anh Thám ôm chầm lấy tôi khóc nức nở. Chị Tài vội vã nhóm lửa, vo gạo nấu cháo cho tôi. Cũng “cơ quan gốc cây to”, 3 người thuộc Huyện đội, 1 người của Huyện ủy đi đầu hàng địch cùng một lúc. Ngay hôm đó, biệt kích từ trực thăng đổ bộ xuống, sau khi chúng bắn phá dữ dội vào khu vực “cơ quan gốc cây to”. Từ hôm đó, cơ quan chúng tôi dời đến suối 407-một con suối khá lớn, quanh năm nước trong xanh, chảy qua những thác ghềnh cheo leo trong rừng sâu thăm thẳm.

Ở suối 407 một thời gian không lâu, lại có kẻ đầu hàng giặc, chúng tôi lại phải dời đi. Huyện ủy đứng chân một bên sườn núi thấp, ngăn cách giữa làng Bung và các làng phía Tây như Đê KRuối, Đê Chơ Gang... Hồi cuối năm 1970, địch ra sức càn quét, lùng sục, biệt kích Mỹ-ngụy liên tục được máy bay trực thăng đổ xuống khắp nơi. Ở phía trước, vùng địch hậu, trong các ấp chiến lược, địch tăng cường kiểm soát, kìm kẹp người dân, khống chế, kiểm soát gắt gao, đề phòng việc tiếp tế của cơ sở cho các đội công tác vũ trang. Vì vậy, lại có những người sợ chết, sợ gian khổ rời bỏ hàng ngũ, chiêu hồi, chỉ điểm. Cơ quan 407 lại phải dời đi nơi khác. Ở nơi mới cũng cùng trên dòng 407, cách chỗ cũ không xa về phía hạ nguồn, nhưng vị trí được lãnh đạo Huyện ủy chọn khá an toàn, đường tiến và lui đều thuận lợi. Nhưng lại có hai kẻ chiêu hồi nữa, một là lính Huyện đội, một là người của Huyện ủy. Hôm đó, đúng vào sáng mùng 1 Tết năm 1971, một đàn trực thăng 5 chiếc xuất hiện gầm rú trên bầu trời, từ trên cao, chúng ném lựu đạn, phóng rocket, thả đạn cay xuống Huyện ủy và Huyện đội.

Cũng từ máy bay trực thăng, chúng đổ bộ lính Mỹ xuống, đánh phá tan hoang khu vực Huyện ủy, hầm hào tránh bom pháo của chúng tôi chúng giật mìn phá sạch. Đồ ăn thức uống, anh chị nuôi quân Huyện ủy chuẩn bị cho buổi liên hoan chào năm mới bị đạn vùi lộn với đất đá. Tất cả cán bộ, nhân viên, chiến sĩ Huyện ủy và Huyện đội an toàn, trừ vài người bị thương nhẹ. Sau này, chúng tôi biết sở dĩ cơ quan bị lộ là do tên D. chỉ điểm, tôi cũng được biết sở dĩ chúng tôi mất cảnh giác như vậy là bởi đã có cam kết giữa các bên tham chiến tạm ngừng bắn trong 3 ngày Tết để quân lính và Nhân dân vui xuân.

Cách đây mấy năm, tôi trở lại chiến trường xưa, vùng đứng chân của các cơ quan thuộc K8 ngày trước, tôi không còn nhận ra bất cứ nơi nào cụ thể cả. Rừng đã bị tàn phá, suối sông đã không còn nước, làng đã thay đổi nhiều, bà con các làng Đê Chơ Gang, Bung, Đê KRuối... đã được dời đến nơi ở mới, gần sông Ba, gần thị xã An Khê. Bà con người Bahnar vốn xưa chỉ biết phát-đốt-chọc-trỉa, giờ đã biết trồng các loại cây như: dưa hấu, mía, ớt, lúa, mì cao sản, biết sản xuất vụ Đông Xuân, biết trồng cây công nghiệp, cây ăn quả... Dù chưa thật sự hết nghèo, nhưng sau 48 năm đất nước hòa bình thống nhất, không còn ai đói cơm lạt muối, không còn người trong độ tuổi bị mù chữ và ốm đau, sinh đẻ được các y-bác sĩ chăm sóc, chữa bệnh.

Có thể bạn quan tâm

Quyết tâm mạnh mẽ của Việt Nam trong phòng, chống mua bán người - Bài 1: Những cuộc đời bị đánh cắp

Quyết tâm mạnh mẽ của Việt Nam trong phòng, chống mua bán người - Bài 1: Những cuộc đời bị đánh cắp

Nạn mua bán người gây ra những hậu quả không thể đo đếm được khi tước đoạt tương lai, cuộc sống và để lại nỗi đau tận cùng cho nạn nhân, gia đình họ cùng nhiều người khác. Thấu hiểu nỗi đau đó, Đảng, Nhà nước, Quốc hội và cả hệ thống chính trị quyết liệt đấu tranh với loại tội phạm này. Luật Phòng, chống mua bán người sau hơn 10 năm được Quốc hội thông qua đã tạo cơ sở pháp lý quan trọng, có ý nghĩa chính trị cả về đối nội, đối ngoại và thể hiện quyết tâm của Việt Nam trước vấn nạn nhức nhối cần loại bỏ.
Sóc, Bẹc dưới bóng mây Tà Xiên

Sóc, Bẹc dưới bóng mây Tà Xiên

Con chó Sóc có màu lông xám pha trắng giống màu gấu trúc, còn con chó Bẹc có lông vàng pha đen. Cả 2 con không phải vật lộn để sinh tồn như con chó Ca Dăng trong cuốn tiểu thuyết nổi tiếng thế giới của nhà văn James Oliver Curwood. Cả 2 con phải quen với mùi hương mới, khi sự đổi thay lan khắp vùng cao xã Ga Ri (Tây Giang).
Phía sau những gánh hàng rong - kỳ 2: Những đêm dài…

Phía sau những gánh hàng rong - kỳ 2: Những đêm dài…

Họ cũng muốn được quây quần bên mâm cơm tối cùng gia đình, được ngủ say trên chiếc giường có chăn ấm, nệm êm. Nhưng cuộc mưu sinh không cho họ lựa chọn nào khác. “Nghề của mình như vậy, đã đâm lao thì phải theo lao. Đời mình không sướng được thì cố để con cháu được sướng thay mình”, chị Lợi, một người bán hàng rong ở bờ hồ Hoàn Kiếm tâm sự...
Mạch ngầm sông Ba - Kỳ cuối: Chuẩn bị cho cuộc kháng chiến chống Pháp ở An Khê

Mạch ngầm sông Ba - Kỳ cuối: Chuẩn bị cho cuộc kháng chiến chống Pháp ở An Khê

(GLO)- Tháng 10-1945, dưới sự hướng dẫn, chỉ đạo trực tiếp của Xứ ủy Trung Kỳ, Chi bộ Đảng Cộng sản Đông Dương ở tỉnh Gia Lai được thành lập, gồm 9 đảng viên, do đồng chí Nguyễn Đường làm Bí thư. Sự kiện này đã đánh dấu mốc quan trọng trong bước phát triển của phong trào cách mạng ở địa phương. Chi bộ cũng là Ban vận động thành lập Đảng bộ tỉnh Gia Lai sau này.
Lần theo dấu chân xưa

Lần theo dấu chân xưa

Sau khi dự một cuộc gặp mặt các chiến sĩ giao liên thời kháng chiến ở TP.Tam Kỳ, lại là ngày cuối tuần, tôi xuống cửa An Hòa, ngồi thuyền theo dòng Trường Giang…
Phía sau những gánh hàng rong: Nỗi niềm ai tỏ…

Phía sau những gánh hàng rong: Nỗi niềm ai tỏ…

Không người thân, không họ hàng bên cạnh, không bạn bè, tài sản quý giá nhất của họ chỉ là chiếc xe đạp, đôi quang gánh hoặc một chiếc xe hàng nhỏ. Họ là những người độc hành ở đất Hà thành. Hàng thập kỷ qua, những bước chân họ in dấu khắp phố phường, những tiếng rao vẫn cất lên ngày đêm, dù đã mai một nhiều…
Mùa thiên di của người

Mùa thiên di của người

Khi những cơn mưa dầm của tháng 11 dần tắt, gió chướng bắt đầu thổi về, mang cái hanh khô, se sắt phủ tràn lên những bạt ngàn cà phê chín đỏ, đó là khi đoàn người thiên di từ khắp các ngả quê đổ về Tây Nguyên. Dù đã nhiều lần đến Tây Nguyên vào mùa gió chướng, gặp những đoàn người thiên di mùa cà phê chín, nhưng tôi vẫn có cảm xúc khó nói hết thành lời…
Lấp lánh những 'vầng trăng khuyết', Kỳ 2: Chim cánh cụt vẫn có thể bay

Lấp lánh những 'vầng trăng khuyết', Kỳ 2: Chim cánh cụt vẫn có thể bay

Từ một người khuyết tật, chị Nguyễn Thị Huyền đến từ Đắk Nông không ngừng nỗ lực vươn lên làm chủ cuộc sống, tạo việc làm cho nhiều người cùng cảnh ngộ. Chị chia sẻ: “Đẹp không chỉ ở nhan sắc, đi không chỉ nhờ đôi chân, chim cánh cụt vẫn có thể bay nếu chúng ta đủ niềm tin và nghị lực”.
Mạch ngầm sông Ba - Kỳ 2: “Nam nhi sự nghiệp ư hồ thỉ”

Mạch ngầm sông Ba - Kỳ 2: “Nam nhi sự nghiệp ư hồ thỉ”

Ư(GLO)- Đỗ Trạc thường đọc cho bạn bè ở vùng An Sơn nghe trong giai đoạn anh từ Huế trở về quê để chờ thời, chuẩn bị cho một hành trình mới trong đời, đó là những câu đầy trăn trở trước thời cuộc: “Nào ai tỉnh, nào ai say/Lòng ta ta biết, chí ta ta hay/Nam nhi sự nghiệp ư hồ thỉ/Hà tất cùng sầu đối cỏ cây…” (Hồ Trường của Nguyễn Bá Trác-người theo phong trào Đông Du của Phan Bội Châu và phong trào Duy Tân của Phan Chu Trinh). Một số thanh niên và trí thức nông thôn ở An Khê bấy giờ đang hoang mang, đứng ở ngã ba đường. Không khí chiến tranh khá ngột ngạt bao trùm khắp nơi, các tổ chức yêu nước bị giặc khủng bố, đàn áp.
Rước rể

Rước rể

Khi cô gái Êđê muốn lấy người con trai ưng ý làm chồng, bên nhà gái phải nhờ ông mai là em trai mẹ hoặc người lớn tuổi trong dòng họ am hiểu luật tục chuẩn bị sính lễ mang đến nhà trai làm lễ hỏi chồng. Sau thời gian 'gửi dâu' từ 2 đến 3 năm, nhà trai chấp thuận sẽ đồng ý cho nhà gái tiến hành rước rể.
Mạch ngầm sông Ba - Kỳ 1: Từ lúc trong tim“bừng nắng hạ”

Mạch ngầm sông Ba - Kỳ 1: Từ lúc trong tim“bừng nắng hạ”

(GLO)- Trước khi qua đời, ông Đỗ Hằng, cán bộ tiền khởi nghĩa, nguyên Bí thư Huyện ủy An Khê (tỉnh Gia Lai) đã gửi cho chúng tôi tập tài liệu về Anh hùng Đỗ Trạc-người có công khai sáng, mở đường đầu tiên cho phong trào cách mạng An Khê với di nguyện là: Hãy viết một tập ký về người anh hùng trong kháng chiến chống Pháp trên đất An Khê. Sau nhiều tháng nghiên cứu, chấp bút, đến nay, chúng tôi cơ bản đã hoàn thành tập truyện ký về cuộc đời người con của quê hương An Khê, xin trích đăng một phần giới thiệu cùng bạn đọc.
Theo bước chân những người giữ rừng

Theo bước chân những người giữ rừng

Có những nỗi niềm rất riêng của mỗi người khi họ làm nhiệm vụ bảo vệ rừng, khi cơn gió giao mùa đến rất gần và những hạt mưa nặng trĩu rơi xuống, họ vẫn ngày đêm túc trực để giữ rừng, đôi mắt cứ ngóng về phía xa xa, nơi đó có gia đình và một niềm tin không mỏi.
Cồn bãi giữa dòng Gianh: Những 'cái nhất' ở Cồn Sẻ

Cồn bãi giữa dòng Gianh: Những 'cái nhất' ở Cồn Sẻ

Những doi đất ở vùng hạ lưu sông Gianh (Quảng Bình), tức Linh Giang, chỉ giới tự nhiên phân chia Đàng Trong - Đàng Ngoài trong quá khứ, giờ đang ôm ấp hàng vạn mảnh đời. Trên sông Gianh có nhiều cồn, dài nhất khoảng 3,8 km, rộng nhất khoảng 0,8 km. Giữa bốn bề sóng nước, cư dân vẫn kiên cường bám trụ hết đời này sang đời khác và không thôi ấp ủ những giấc mơ.