Kông Chro bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
0:00 / 0:00
0:00
  • Nam miền Bắc
  • Nữ miền Bắc
  • Nữ miền Nam
  • Nam miền Nam
(GLO)- Những năm qua, cấp ủy, chính quyền và người dân huyện Kông Chro (tỉnh Gia Lai) đã chung tay bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống. Nhờ đó, địa phương này được đánh giá là nơi còn nhiều “trầm tích” văn hóa của tỉnh.

Chung tay bảo tồn

Trò chuyện với chúng tôi trong ngôi nhà rông nổi bật giữa khu dân cư, ông Đinh Văn Drênh-Bí thư Chi bộ kiêm Tổ trưởng tổ dân phố Plei-Pyang (thị trấn Kông Chro) cho biết: Tổ dân phố có 380 hộ với hơn 800 khẩu, người Bahnar chiếm 80%. Cách đây hơn 10 năm, nhà rông cũ dựng bằng tranh tre nứa lá đã xuống cấp, ảnh hưởng đến các hoạt động văn hóa của cộng đồng.

Trước tình hình đó, tổ dân phố tiến hành họp lấy ý kiến người dân để xây dựng nhà rông mới. Được bà con đồng tình hưởng ứng, năm 2011, nhà rông được khởi công xây dựng trên khoảnh đất rộng, cao ráo, cách nhà rông cũ 100 m. Mỗi ngày, hơn chục người có kinh nghiệm xây dựng nhà và thanh niên khỏe mạnh cần mẫn làm việc. Năm 2014, nhà rông hoàn thành đưa vào sử dụng với tổng diện tích 180 m2. Toàn bộ kinh phí 500 triệu đồng cùng hàng trăm ngày công đều do người dân tự nguyện đóng góp.

Kông Chro bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống  ảnh 1

Định kỳ 2 năm/lần, huyện Kông Chro tổ chức liên hoan cồng chiêng thu hút đông đảo nghệ nhân ở các buôn làng tham gia. Ảnh: An Phát

Cùng với xây dựng nhà rông, người dân tổ dân phố Plei-Pyang còn duy trì các lễ hội truyền thống, đánh cồng chiêng, dệt thổ cẩm, hát dân ca, đan lát. Một số hộ sở hữu nhiều bộ chiêng cổ, nồi đồng quý, khung dệt vải lâu năm. “Trong tổ hiện có 2 nghệ nhân tạc tượng và 1 nghệ nhân chỉnh chiêng được phong tặng Nghệ nhân Ưu tú. Đây là niềm vinh dự của tổ dân phố, cũng là ghi nhận sự nỗ lực của các nghệ nhân trong việc bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống ông cha”-ông Drênh tự hào nói.

Kể về công tác bảo tồn bản sắc văn hóa, già làng Đinh Thanh Hóa (làng Nhang Lớn, xã Đak Kơ Ning) cho hay: Những năm qua, người dân tích cực tham gia đội cồng chiêng, gìn giữ nghề dệt thổ cẩm, chế tác nhạc cụ. Bà con còn đóng góp nhiều ý kiến hay để xây dựng quy ước, hương ước gắn với thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội. Các trò chơi dân gian như: bắn nỏ, đẩy gậy, kéo co, đi cà kheo… được dân làng gìn giữ, lưu truyền.

Theo ông Hóa, để phù hợp với nếp sống văn minh, một số tập tục lạc hậu dần được loại bỏ. Hiện tại, làng duy trì 4 nghi lễ truyền thống gồm: bỏ mả, cầu mưa, cúng kêu gọi linh hồn các loại cây trồng về làng, đóng cửa kho. “Điểm chung của các nghi lễ là cầu xin Yàng ban cho dân làng được mạnh khỏe, đời sống ấm no, đủ đầy. Thông qua lễ hội, cộng đồng sum họp, tình làng nghĩa xóm thêm gắn kết”-ông Hóa giải thích.

Kông Chro bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống  ảnh 2

Nồi đồng quý được người dân ở tổ dân phố Plei-Pyang, thị trấn Kông Chro gìn giữ cẩn thận. Ảnh: An Phát

Xã Đak Kơ Ning có 4 thôn, làng với 5 dân tộc anh em sinh sống, trong đó, dân tộc Bahnar chiếm đa số, còn lại là người Tày, Mường, Jrai và Kinh. Những năm qua, công tác tuyên truyền, vận động người dân chung tay giữ gìn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống luôn được cấp ủy, chính quyền địa phương chú trọng. Chủ tịch UBND xã Phạm Huy Vân cho biết: “Hàng năm, xã chủ động xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động văn hóa phù hợp với địa phương; tuyên truyền sâu rộng chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc; đẩy mạnh phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. Bên cạnh đó, nhiều hội thi, hội diễn được tổ chức thường xuyên, tạo sự gắn kết trong cộng đồng các dân tộc, góp phần bảo tồn các giá trị văn hóa”.

Kế thừa, phát huy

Đến nay, 74 thôn, làng, tổ dân phố trên địa bàn huyện Kông Chro đã thành lập 104 đội chiêng người lớn, 23 đội cồng chiêng nữ và 5 đội cồng chiêng “nhí”. Toàn huyện có 25 nghệ nhân, người biết chỉnh chiêng; 98 nghệ nhân, người biết tạc tượng; 100 nghệ nhân, người biết hát dân ca, hơmon; 355 người biết sử dụng nhạc cụ dân tộc. Các thôn, làng, tổ dân phố gìn giữ 537 bộ cồng chiêng; 102 nhà rông khang trang, cơ bản giữ được nét truyền thống độc đáo.

Kông Chro bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống  ảnh 3

Tại nhà rông (tổ dân phố Plei-Pyang, thị trấn Kông Chro, huyện Kông Chro)-nơi diễn ra nhiều hoạt động văn hóa, tổ chức lễ hội quan trọng. Ảnh: An Phát

Trưởng phòng Văn hóa-Thông tin huyện Nguyễn Văn Đát cho rằng, buôn làng là cái nôi chứa đựng giá trị văn hóa truyền thống độc đáo, giàu bản sắc. Cũng theo ông Đát, định kỳ 2 năm/lần, huyện tổ chức liên hoan cồng chiêng thu hút đông đảo nghệ nhân, người dân tham gia. Hàng năm, ngành Văn hóa chọn lựa và thành lập đội tham gia giao lưu, dự hội thi, các sự kiện văn hóa văn nghệ, Festival cồng chiêng do tỉnh tổ chức.

Trao đổi về định hướng trong những năm tới, Phó Chủ tịch UBND huyện Đinh Văn Súy cho biết: Huyện tiếp tục triển khai thực hiện Kế hoạch số 15-KH/TU của Tỉnh ủy về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước giai đoạn 2021-2025”. Theo đó, khuyến khích các xã, thị trấn tổ chức lễ hội, tạo điều kiện cho bà con giao lưu, học hỏi, bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống. Phát huy vai trò của đội ngũ nghệ nhân, khuyến khích việc truyền dạy các giá trị văn hóa phi vật thể như: cồng chiêng, xoang, hát dân ca, nhạc cụ, các nghi thức trong lễ hội… tại các thôn, làng, tổ dân phố.

Có thể bạn quan tâm

Đak Đoa lưu giữ 106 bộ cồng chiêng

Đak Đoa lưu giữ 106 bộ cồng chiêng

(GLO)- Huyện Đak Đoa (tỉnh Gia Lai) hiện có khoảng 106 bộ cồng chiêng được lưu giữ trong dân và cộng đồng thôn, làng; đồng thời, duy trì hoạt động của 79 đội cồng chiêng. Công tác gìn giữ, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc được cấp ủy, chính quyền và người dân địa phương đặc biệt quan tâm.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ký Phê duyệt Chương trình tổng thể về phát triển văn hóa Việt Nam 2023-2025

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ký Phê duyệt Chương trình tổng thể về phát triển văn hóa Việt Nam 2023-2025

(GLO)- Nhằm bảo tồn, phát huy bền vững giá trị văn hóa dân tộc; Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ký Quyết định 515/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình tổng thể về phát triển văn hóa Việt Nam giai đoạn 2023-2025 (Chương trình) sẽ triển khai tu bổ, phục hồi và tôn tạo cho 2 di sản văn hóa, thiên nhiên được UNESCO ghi danh và 15 di tích quốc gia đặc biệt đang xuống cấp.
Mô hình nào cho hoạt động văn hóa dân gian?

Mô hình nào cho hoạt động văn hóa dân gian?

(GLO)- Văn hóa không có cao hơn hay thấp hơn, không có hay hơn hay dở hơn, mà chỉ có sự khác nhau. Đây là nguyên tắc bất di bất dịch, được tất cả mọi người thừa nhận. Do đó, việc tổ chức thi, chấm điểm các sinh hoạt dân gian như đã diễn ra trong thời gian qua gặp những vướng mắc, bất cập cũng là điều dễ hiểu.
Dân làng Đê Chơ Gang chung tay bảo tồn nhà sàn truyền thống

Dân làng Đê Chơ Gang chung tay bảo tồn nhà sàn truyền thống

(GLO)- Chúng tôi vừa đến thăm làng Đê Chơ Gang (xã Phú An, huyện Đak Pơ, tỉnh Gia Lai). Đây là ngôi làng gắn bó với anh Hai Trầu (Nguyễn Nhạc), nơi có Di tích quốc gia đặc biệt-Hòn đá ông Nhạc. Điều khiến chúng tôi ấn tượng chính là việc người dân nơi đây vẫn giữ được rất nhiều nếp nhà sàn truyền thống và thường giúp nhau làm nhà sàn.
Tục “nối dây” của người Jrai xưa

Tục “nối dây” của người Jrai xưa

(GLO)- Không riêng người Jrai, nhiều dân tộc ít người ở khu vực Trường Sơn-Tây Nguyên, rộng ra cả trên thế giới, những tộc người theo chế độ mẫu hệ cũng có lệ tục này. Theo nhà dân tộc học Jacques Dournes, tục “nối dây” mục đích là nhằm tăng cường các mối liên kết trong dòng họ, bảo tồn gia đình, giảm thiểu rủi ro và sự phân tán tài sản trong bối cảnh xã hội mà cuộc sống con người luôn hướng tới các mối quan hệ liên minh để bảo tồn cuộc sống của mình.
Dân làng Jrăng Krăi cúng nhà rông mới

Dân làng Jrăng Krăi cúng nhà rông mới

(GLO)- Ngày 6 và 7-5, dân làng Jrăng Krăi (xã Ia Khai, huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai) vui mừng làm lễ cúng nhà rông mới. Lễ cúng có ý nghĩa cảm tạ và mong các thần linh sẽ tiếp tục phù hộ cho dân làng khỏe mạnh, bình an khi về sinh hoạt trong ngôi nhà rông mới.
Nghệ sĩ đa tài ở Ó Kly

Nghệ sĩ đa tài ở Ó Kly

(GLO)- Âm nhạc dường như đã có sẵn trong dòng máu của nghệ sĩ đa tài Rơ Châm Luih (làng Ó Kly, xã Ia Tôr, huyện Chư Prông). Năm 2017, ông được cộng đồng công nhận nhờ tài năng chỉnh chiêng. Ngoài ra, ông còn có thể chế tác, sử dụng thành thạo nhiều loại nhạc cụ dân tộc ở trình độ và kỹ thuật điêu luyện.
Tính nhân văn trong lời khấn ở các lễ hội của người Tây Nguyên

Tính nhân văn trong lời khấn ở các lễ hội của người Tây Nguyên

(GLO)- Trong các nghi lễ của các dân tộc bản địa ở Tây Nguyên, lời khấn là một thành tố nghi thức không thể thiếu, dù đó là của riêng thành viên hay của chung cộng đồng buôn làng. Hầu hết những lời khấn đều có nội dung gần giống nhau và mang giá trị nhân văn sâu sắc, mong muốn đem đến sự bình yên cho con người và cộng đồng, hướng đến cuộc sống ấm no, hạnh phúc.