Israel gia tăng sức ép: “Cánh cổng địa ngục” với Hamas
Ngày 22-8, ông Israel Katz-Bộ trưởng Quốc phòng Israel cảnh báo, Gaza sẽ chịu chung số phận như Rafah và Beit Hanoun nếu Hamas không giải giáp, thả toàn bộ con tin còn lại và chấp nhận điều kiện của Tel Aviv. Ông viết trên mạng xã hội: “Sớm thôi, cánh cổng địa ngục sẽ mở ra trên đầu Hamas cho đến khi nhóm này đồng ý”.
Tuyên bố được đưa ra sau khi Thủ tướng Benjamin Netanyahu ra lệnh vừa đàm phán giải cứu con tin, vừa triển khai chiến dịch kiểm soát Gaza. Israel cũng đã huy động 60.000 quân dự bị, chuẩn bị cho cuộc tấn công quy mô lớn.
Theo giới quan sát, việc Israel kiên quyết đòi Hamas thả toàn bộ con tin cùng lúc là cách để duy trì ưu thế quân sự, tránh kịch bản Hamas kéo dài đàm phán. Ngược lại, Hamas cho biết đã đồng ý một đề xuất ngừng bắn mới, nhưng chỉ thả con tin theo từng giai đoạn. Khoảng cách quan điểm khiến thương lượng rơi vào bế tắc.
Chuyên gia an ninh Trung Đông Amos Yadlin-cựu giám đốc Tình báo quân đội Israel, nhận định: “Thông điệp “san phẳng Gaza” vừa để thị uy dư luận trong nước, vừa là đòn răn đe nhằm buộc Hamas nhượng bộ trên bàn đàm phán”.
Gaza rơi vào thảm kịch nhân đạo chưa từng có
Song song với chiến sự, Liên hiệp quốc khẳng định nạn đói đã chính thức xảy ra ở Gaza-lần đầu tiên trong lịch sử Trung Đông. Theo Sáng kiến Phân loại giai đoạn An ninh lương thực tích hợp (IPC), hơn 500.000 người đang thiếu ăn “thảm khốc” và con số này có thể lên đến 641.000 vào cuối tháng 9, tức khoảng một phần ba dân số Gaza.
IPC cho biết, 98% đất canh tác bị bỏ hoang, gia súc chết hàng loạt, hoạt động đánh bắt cá bị cấm, trong khi nguồn cung thực phẩm, thuốc men, nhiên liệu và nước sạch đều cạn kiệt. Trẻ em suy dinh dưỡng tăng mạnh, tỷ lệ tử vong vì đói đã vượt ngưỡng khẩn cấp.
Ông Tom Fletcher-người đứng đầu cơ quan cứu trợ của Liên hiệp quốc, nhấn mạnh: “Nạn đói ở Gaza hoàn toàn có thể ngăn chặn nếu viện trợ không bị cản trở. Nhưng hiện lương thực vẫn chất đống ở biên giới”.
Israel lập tức bác bỏ kết luận này, cho rằng báo cáo dựa trên “lời dối trá của Hamas”. Bộ Ngoại giao Israel khẳng định: “Không có nạn đói nào ở Gaza”. Đại sứ Mỹ tại Israel Mike Huckabee còn chỉ trích Liên hiệp quốc, cho rằng “người thực sự chết đói là các con tin”. Tranh cãi càng khoét sâu khác biệt về cách nhìn nhận khủng hoảng nhân đạo tại Gaza.
Quá khứ, hiện tại và kịch bản tương lai
Xung đột hiện nay bắt nguồn từ vụ tấn công của Hamas vào tháng 10-2023, khiến 1.219 người Israel thiệt mạng và 251 con tin bị bắt giữ. Đáp trả, Israel phát động chiến dịch quân sự toàn diện nhằm “xóa sổ Hamas”. Sau gần hai năm, theo Bộ Y tế Gaza, ít nhất 62.192 người Palestine đã thiệt mạng, đa số là dân thường.
Giới chuyên gia cho rằng vòng xoáy bạo lực khiến cả hai bên đều lâm vào thế khó. Israel phải chịu áp lực quốc tế ngày càng lớn khi hình ảnh thường dân chết đói và trẻ em suy dinh dưỡng tràn ngập truyền thông. Trong khi đó, Hamas vẫn giữ “lá bài con tin” để tồn tại, dù bị nhiều nước coi là tổ chức khủng bố.
Ông Ofer Zalzberg-Giám đốc Viện nghiên cứu Middle East Institute tại Jerusalem, phân tích: “Israel tin rằng chỉ có sức mạnh quân sự mới buộc Hamas nhượng bộ. Nhưng càng kéo dài chiến dịch, Tel Aviv càng đối mặt nguy cơ tự biến mình thành bên gây khủng hoảng nhân đạo toàn cầu”.
Theo ông, trong tương lai gần, kịch bản nhiều khả năng nhất là chiến sự tiếp diễn song song với đàm phán con tin từng phần. Một thỏa thuận ngừng bắn toàn diện vẫn xa vời, ít nhất cho đến khi cộng đồng quốc tế tạo đủ sức ép buộc hai bên nhượng bộ.
Gaza đang trở thành biểu tượng đau thương của Trung Đông-nơi xung đột quân sự và thảm họa nhân đạo chồng chất. Nếu Israel tiếp tục chiến lược “hủy diệt Hamas bằng mọi giá”, nguy cơ dải đất này chìm sâu hơn vào thảm kịch là khó tránh khỏi. Ngược lại, Hamas cũng không dễ dàng từ bỏ con tin-lá bài sinh tử duy nhất.
Trong thế bế tắc đó, Gaza có thể trở thành “điểm đứt gãy” mới của khu vực. Một giải pháp thực chất chỉ xuất hiện khi các cường quốc và tổ chức quốc tế vào cuộc mạnh mẽ hơn, nhằm ngăn thảm họa nhân đạo biến Gaza thành “vết sẹo dài hạn” của Trung Đông.
