Gặp lại chị Hồng “Bình dị” ở Gia Lai

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Tuần trước, tôi ra Sân bay Nội Bài để về Gia Lai. Tới giờ ra cửa, đứng dậy thì thấy ở ghế phía sau trong phòng chờ là chị Phạm Thị Hà-vợ chú Sanh, thủ trưởng cũ của tôi và nhà thơ Nguyễn Thị Hồng-tác giả 2 bài thơ “Bình dị” và “Lời tượng nhà mồ” nổi tiếng. Chị Hà bảo: “Chị nhắn tin cho em mà chưa thấy trả lời, là chị Hồng rất muốn vào Gia Lai thăm lại nơi mấy chục năm trước chị tới”.

Vụt trong tôi ký ức về một ngày mùa khô năm 1983. Lúc tôi đang thơ thẩn trong khuôn viên Ty Văn hóa-Thông tin Gia Lai-Kon Tum thì trưởng phòng bảo: “Có đoàn nhà văn của Nhà xuất bản Phụ nữ từ Hà Nội vào để đi thực tế sáng tác, muốn có người của Ty đi cùng. Trưởng ty giao cho phòng, phòng giao cho cậu. Ý cậu thế nào?”. Nghe chuyện, tôi mừng hết sức. Hồi ấy, cứ được đi xuống làng là thích, mà lại được đi với các nhà văn, làm chân “điếu đóm” cũng tự hào rồi. Đoàn do nhà văn Nguyễn Sinh-tác giả cuốn sách được giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam “Ký sự miền đất lửa”, Phó Giám đốc Nhà xuất bản Phụ nữ làm trưởng đoàn và các nhà văn Vũ Thị Hồng-vợ nhà văn Chu Lai, Trung Trung Đỉnh, Nguyễn Thị Hồng.

Nhà thơ Nguyễn Thị Hồng trong lần trở lại Gia Lai. Ảnh: Văn Công Hùng

Nhà thơ Nguyễn Thị Hồng trong lần trở lại Gia Lai. Ảnh: Văn Công Hùng

Khi ấy, đường sá về huyện chưa như bây giờ. Cuồn cuộn bụi đỏ chui vào xe, vào người. Dằng dặc hoa dã quỳ và miên man đất đỏ. Mùa khô, rét như cắt ruột, cả đoàn ngủ tại một ngôi làng thông thống gió. Đêm khuya, lạnh đến quắt tai, lộng óc, không ngủ được, mọi người ngồi dậy đốt lửa rì rầm trò chuyện. Trong bất tận những câu chuyện ấy, chị cán bộ Hội Phụ nữ huyện Chư Prông đã kể chuyện về chị Hơ Noanh-Trung đội trưởng du kích rất nổi tiếng thời chống Mỹ và có số phận cực kỳ éo le. Chồng là đội viên du kích của chị, trong một trận chống càn đã hy sinh. Nén đau thương, chị tiếp tục chỉ huy du kích chiến đấu. Theo phong tục, chị nối dây với người em chồng, cũng là du kích trong đội. Và người em chồng này sau đó hy sinh trong một trận chặn xe, để lại cho chị những đứa con và người mẹ chồng già yếu. Sau ngày đất nước hòa bình, chị lặng lẽ trở về làm rẫy nuôi con. Chị làm một ngôi nhà ở ngay bên cạnh nhà mẹ chồng, nhường toàn bộ tiêu chuẩn của cả 2 liệt sĩ cho mẹ, còn mình sống bằng làm rẫy nuôi heo.

Câu chuyện đã làm xúc động tất cả mọi người có mặt hôm ấy. Hôm sau, cả đoàn thay đổi lịch trình để đến thăm chị. Nhá nhem tối hôm sau thì chúng tôi gặp chị sau khi ngồi đợi khá lâu vì rẫy nhà chị ở rất xa. Gần như sau chuyến đi, ai cũng viết về chị Hơ Noanh. Riêng nhà thơ Nguyễn Thị Hồng, khi đến Ayun Pa thì chị hoàn thành bài thơ, ban đầu có tên là “Hơ Noanh”. Nghe chị đọc, ai cũng xúc động và thấy rằng nó hay, nhưng hình như tên bài chưa ổn. Sau một hồi, có người đề xuất lấy tên là “Màu xanh bình dị”, câu cuối của bài thơ. Nhưng đến sáng hôm sau thì nhà thơ Nguyễn Thị Hồng tuyên bố với mọi người: Tên chính thức của bài thơ là “Bình dị”. Khai thác cuộc đời một nhân vật có thật đưa vào một bài thơ, nhà thơ Nguyễn Thị Hồng đã vượt qua những chi tiết cụ thể để đạt đến tầm khái quát rất cao: “Em nguyên sơ như đất/em nguyên sơ như cây/em nguyên sơ như nắng/như gió cao nguyên này/Một màu da của đất/một cái nhìn của cây/một tâm hồn của nắng/của gió cao nguyên này”. Bài thơ vừa trữ tình cụ thể mà lại đạt đến độ hào sảng và bay bổng. Nói những điều tầm vóc mà lại thủ thỉ, nhẹ nhàng; kiệm lời mà sâu xa; hóa thân mà tách bạch. Khoảng 1 tháng sau thì Tạp chí Văn nghệ Quân đội in bài thơ này với lời đề “Tặng chị Hơ Noanh” và vài tháng sau nữa thì bài thơ đoạt giải (tôi không nhớ là giải mấy) cuộc thi thơ trên tạp chí này.

Trong chuyến đi này, nhà thơ Nguyễn Thị Hồng còn viết một bài nữa, mà theo chị và nhiều người là nó hay hơn, sâu sắc hơn, Tây Nguyên hơn, bài “Lời tượng nhà mồ”. Vừa rồi, nhà thơ Nguyễn Thị Hồng in tuyển tập thơ, trong đó có 2 bài thơ này.

Sau 40 năm, nhà thơ Nguyễn Thị Hồng trở lại Gia Lai. Tôi rủ nhà thơ Phạm Đức Long đưa chị tới một vài, chỉ một vài thôi, nơi chị đã qua. Khỏi nói chị đã xúc động và vui tới như nào. 75 tuổi, chị hăm hở đi bộ như thanh niên. Tiếc là, tôi lại có một cuộc đi mới nên đã không đưa chị xuống lại Chư Prông-nơi chị đã gặp nguyên mẫu để làm bài thơ “Bình dị”.

Có thể bạn quan tâm

"Núi trên đất bằng"

"Núi trên đất bằng"

(GLO)- Tiến sĩ Hà Thanh Vân đã nhận xét Tiểu thuyết "Núi trên đất bằng" của Võ Đình Duy là một tác phẩm văn chương đầu tay ra mắt năm 2025, đánh dấu bước chuyển đầy bất ngờ từ một kiến trúc sư trẻ sống ở Gia Lai sang hành trình kiến tạo thế giới văn chương.

NHÀ THƠ ĐÀO AN DUYÊN: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

Nhà thơ Đào An Duyên: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

(GLO)- Với nhà thơ Đào An Duyên, đọc và viết chính là hành trình nuôi chữ. Trong hành trình ấy, chị chọn một lối đi riêng, chắt chiu xúc cảm, gửi tiếng lòng vào từng con chữ với niềm mong giữ lại những xanh tươi cuộc đời, từ đó góp thêm một giọng thơ giàu hương sắc cho văn chương Gia Lai.

BẢO TỒN CÁC KỊCH BẢN TIÊU BIỂU CỦA HÁT BỘI BÌNH ĐỊNH: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

Bảo tồn các kịch bản tiêu biểu của hát bội Bình Định: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

(GLO)- Hát bội Bình Định là một di sản văn hóa đặc sắc với nhiều vở tuồng kinh điển như: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Ngũ hổ Bình Tây, Hồ Nguyệt Cô hóa cáo (còn có tên khác là Chém cáo, Cổ miếu vãn ca) của Nguyễn Diêu, Trầm hương các, Diễn võ đình và Cổ thành… của Đào Tấn.

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.

default

Địa phận Phủ Hoài Nhơn được xác lập năm Hồng Đức thứ 2 (1471), là miền “viễn châu” khá rộng; sau hơn 550 năm, vùng đất rộng lớn lúc ban đầu được phân chia thành nhiều tỉnh thuộc Nam Trung bộ và Bắc Tây Nguyên. 
Pleiku, miền nhớ...

Pleiku, miền nhớ...

(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Trong ngôi nhà sàn dưới chân núi ở làng K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), Nghệ nhân nhân dân Ðinh Chương nở nụ cười sảng khoái, hồ hởi nói: “Bà con trong làng đang trông chờ ngày 1.7.2025, để không chỉ núi liền núi, sông liền sông mà đồng bào Bana ở hai tỉnh trước đây sẽ về chung mái nhà tỉnh Gia Lai mới”.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Nhân dịp kỷ niệm 110 năm ngày sinh Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (1.7.1915 – 1.7.2025), sáng 29.6, tại Hà Nội, Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp” nhằm tri ân những cống hiến to lớn của đồng chí Nguyễn Văn Linh đối với Đảng, đất nước và nhân dân. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và cắt băng khai mạc Triển lãm.
Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Triển khai trong thời gian chưa tròn 1 năm, Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025 đã thu hút nhiều người yêu văn chương trong và ngoài tỉnh tham gia. Tác phẩm được gửi về không chỉ thể hiện sự đầu tư công phu về nội dung và hình thức, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh vùng đất Bình Ðịnh giàu bản sắc văn hóa, chiều sâu lịch sử.
Núi lửa Chư Đang Ya (huyện Chư Păh) đã đi vào thơ của tác giả Nguyễn Thanh Mừng. Ảnh: Phạm Quý

Cao nguyên trong thơ Nguyễn Thanh Mừng

(GLO)- Tên tuổi nhà thơ Nguyễn Thanh Mừng gắn liền với các tập thơ “Rượu đắng”, “Ngàn xưa”, .... Viết không nhiều nhưng thơ ông lại có mặt trong hầu hết các tuyển tập danh tiếng thơ Việt Nam hiện đại. Mấy năm gần đây, ông dành tình thương mến với Tây Nguyên và viết nhiều về vùng đất này.

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

(GLO)- Với đặc thù làm việc trong sự cô đơn, tĩnh lặng, nhiều kỹ thuật viên (KTV) có kinh nghiệm tại một số phòng thu trên địa bàn TP. Pleiku (tỉnh Gia Lai) đang âm thầm đứng sau những bản thu chất lượng của các ca sĩ chuyên và không chuyên, chắp cánh cho đam mê âm nhạc.

null