Nâng cao hiệu quả ở các lớp đặc thù
Qua quá trình giảng dạy, nhiều giáo viên lựa chọn đổi mới bằng việc nhìn thẳng vào những khó khăn, đặc thù của học sinh để tìm giải pháp phù hợp.
Từ thực tế giảng dạy học sinh khiếm thị, cô Trần Thị Mai Lâm (Trường Chuyên biệt Hy vọng Quy Nhơn, phường Quy Nhơn) nhận thấy học sinh lớp 2 gặp nhiều khó khăn khi học bảng nhân.
Trong quá trình triển khai sáng kiến, cô thiết kế các hoạt động học Toán theo hướng đa giác quan, kết hợp chữ nổi Braille, bàn tính Soroban, đồ dùng xúc giác cùng các bài hát, vè nhịp điệu và trò chơi học tập, giúp học sinh tiếp cận và ghi nhớ bảng nhân bằng những giác quan còn lại.
Theo cô Lâm, việc dạy học cho học sinh khiếm thị đòi hỏi sự kiên nhẫn và linh hoạt trong từng bước. “Có em phải mất nhiều tuần mới nhớ được một bảng nhân. Nhưng khi các em tự tin đọc lại kết quả bằng cách của mình, đó là niềm vui rất lớn với giáo viên dạy chuyên biệt” - cô chia sẻ.
Cũng xuất phát từ thực tiễn lớp học nhưng ở môi trường nội trú vùng dân tộc thiểu số, cô Hồ Thị Thanh Tuyền (Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS và THPT Vĩnh Thạnh, xã Vĩnh Thạnh) lại trăn trở với bài toán định hướng tương lai cho học sinh. Từ đó, cô tích hợp giáo dục khởi nghiệp vào dạy học Ngữ văn trên cơ sở khai thác các giá trị văn hóa dân tộc.
Theo cô Tuyền, ban đầu, không ít học sinh còn e dè, chưa dám bày tỏ ý tưởng. Nhưng khi nhận ra văn hóa của dân tộc mình cũng có thể trở thành sản phẩm, thành sinh kế trong tương lai, các em tự tin và chủ động hơn trong học tập.
Việc học từ chính bản sắc văn hóa của dân tộc mình không chỉ giúp học sinh hứng thú hơn mà còn góp phần hình thành niềm tự hào và khát vọng phát triển ngay trên quê hương.
Tương tự, tại Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS và THPT Vân Canh (xã Vân Canh), cô Võ Thị Hoa đã lồng ghép giáo dục phòng tránh tác hại của phóng xạ, bức xạ điện từ và các chất độc hại vào giờ học Vật lý lớp 11.
Thông qua các tình huống gần gũi với đời sống miền núi, học sinh được trang bị kiến thức khoa học và kỹ năng sống cần thiết để tự bảo vệ sức khỏe và lan tỏa hiểu biết đến gia đình, cộng đồng.
Giúp học sinh chủ động hơn
Bên cạnh việc quan tâm đến đối tượng học sinh đặc thù, nhiều giáo viên đã chủ động đổi mới phương pháp dạy học, từng bước chuyển từ cách dạy thụ động sang những hình thức tổ chức bài học linh hoạt, sáng tạo hơn.
Tại Trường THPT Mỹ Thọ (xã Phù Mỹ Đông), cô Đặng Thị Thanh Trúc đã thực hiện sáng kiến bằng việc vận dụng các quy luật hoạt động của não bộ vào dạy học Lịch sử lớp 12. Nhờ đó, giờ học trở nên sinh động hơn.
Nội dung bài học được chia nhỏ, tăng cường hình ảnh, trải nghiệm và cảm xúc, qua đó giúp học sinh tiếp thu kiến thức nhẹ nhàng nhưng hiệu quả hơn. Cô Trúc bày tỏ: Đổi mới phương pháp không nhằm tạo ra sự khác biệt hình thức mà để giúp học sinh học chủ động hơn, hiểu sâu hơn và vận dụng kiến thức hiệu quả hơn.
Tương tự, ở môn Tiếng Anh, nhóm tác giả Đặng Xuân Hiệp - Nguyễn Trọng Tình, giáo viên Trường THPT số 3 An Nhơn (phường An Nhơn Nam) đã tập trung rèn luyện kỹ năng giao tiếp cho học sinh thông qua các hoạt động post-reading trong chương trình Tiếng Anh 11 - Global Success.
Việc mở rộng các hoạt động thảo luận, đóng vai, trình bày ý kiến sau bài đọc giúp học sinh có thêm cơ hội thực hành ngôn ngữ, từng bước vượt qua tâm lý e ngại khi giao tiếp bằng tiếng Anh.
Trong khi đó, tại Trường THPT số 1 Phù Cát (xã Phù Cát), cô Trương Thị Ngọc Trâm đã đưa Toán học ra khỏi khuôn khổ sách giáo khoa, gắn với các hoạt động thực tiễn trong nhà trường như đo đạc, dự trù chi phí, tổ chức hoạt động tập thể.
Cách làm này giúp học sinh nhận ra Toán học không chỉ là công thức mà còn là công cụ tư duy và giải quyết vấn đề trong đời sống.
Cô Trâm chia sẻ: Việc thiết kế các bài toán gắn với thực tiễn khiến giáo viên phải đầu tư nhiều thời gian chuẩn bị. Nhưng khi thấy học sinh hào hứng tham gia và biết vận dụng kiến thức vào những việc rất gần gũi như đo đạc, tính toán những thứ xung quanh mình, tôi tin rằng cách dạy này giúp các em học Toán bền vững hơn.
Sáu sáng kiến trên chỉ là một phần nhỏ trong số 100 sáng kiến được công nhận có phạm vi ảnh hưởng trong ngành giáo dục tỉnh năm học 2024-2025.
Thực tế, còn rất nhiều sáng kiến khác ở các nhà trường, các cấp học đang ngày ngày được triển khai, thể hiện tâm huyết, sự sáng tạo và tinh thần trách nhiệm của đội ngũ thầy cô giáo.
Dù xuất phát từ môi trường giáo dục đặc biệt, giáo dục vùng dân tộc thiểu số hay đổi mới phương pháp dạy học, những sáng kiến trên đều cho thấy đổi mới giáo dục không nằm ở khẩu hiệu, mà bắt đầu từ chính những trăn trở rất thật trong từng lớp học. Từ đó, những cách làm mới đã và đang góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.