Dự án thay vì 1 năm, chỉ cần 6 tháng là xong
Đó là kỳ vọng của ông Trần Văn Thi, Giám đốc BQL dự án Mỹ Thuận, khi chia sẻ với PV Thanh Niên về cuộc "cách mạng hành chính" đang được cả hệ thống chính trị gấp rút triển khai với mốc thời gian cụ thể là ngày 1.7 chính thức đưa vào vận hành chính quyền địa phương 2 cấp.
Giữ vai trò lãnh đạo một đơn vị là chủ đầu tư của một số dự án hạ tầng lớn trọng điểm quốc gia, ông Trần Văn Thi thấu hiểu sâu sắc "nỗi khốn khổ đến bất lực" của các công trình cầu, đường bị "trói" bởi hàng rào thủ tục. Đơn cử, đối với thủ tục cấp mỏ vật liệu cho dự án cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2021 - 2025, mặc dù đã được Quốc hội cho phép áp dụng cơ chế đặc thù nhưng thực tế triển khai vẫn phải mất 5 - 7 tháng, có những địa phương kéo dài hơn.
Nguyên nhân chủ yếu do thời gian xử lý thủ tục hành chính phải qua nhiều khâu, nhiều cấp. Khi trình lên cấp có thẩm quyền quyết định lại tiếp tục phải lấy ý kiến các cấp. Mỗi cấp lại mất nhiều ngày do phải thực hiện thủ tục hành chính từ dưới lên. Hay như thủ tục lập dự án đầu tư, trong bước thẩm định, phê duyệt dự án, để trình cấp thẩm quyền phê duyệt thì cơ quan chủ trì thẩm định phải lấy ý kiến rất nhiều bộ, ngành, địa phương liên quan. Thông thường, một dự án nhóm A lấy ý kiến từ 8 - 10 bộ, ngành, chưa kể địa phương liên quan. Thậm chí có những dự án phải lấy ý kiến lại nhiều lần, rồi tại mỗi đơn vị đều phải thực hiện thủ tục từ dưới lên, mất rất nhiều thời gian cho một văn bản ý kiến.
Thủ tục, quy trình rầy rà đã "trói" tiến độ thi công, khiến các dự án không thể chạy nhanh, kéo theo công tác giải ngân cũng không đạt mục tiêu. Do đó, ngay từ khi Đảng, Nhà nước và Chính phủ khởi động triển khai đề án tinh gọn bộ máy, sáp nhập địa phương, bỏ cấp trung gian, hình thành chính quyền địa phương 2 cấp, ông Thi đã rất hào hứng chờ đợi.
"Đây thật sự là một cuộc cách mạng, từ 63 tỉnh, thành nay chỉ còn 34 cùng với phân cấp, phân quyền giao địa phương tự quyết, tự làm, tự chịu trách nhiệm thì chắc chắn thủ tục hành chính liên quan đến các dự án trọng điểm quốc gia đi qua nhiều địa phương sẽ được giải quyết một cách rốt ráo. Các thủ tục đất đai, giải phóng mặt bằng, vật liệu xây dựng sẽ không còn ì ạch kéo dài như trước. Không chỉ các dự án trọng điểm quốc gia mà từng công trình do doanh nghiệp (DN), người dân thực hiện cũng sẽ làm nhanh hơn, gọn hơn, đơn giản hơn.
Con đường thay vì làm 1 năm thì chỉ 6 tháng là xong, cây cầu thay vì dầm mưa dãi nắng 6 tháng, nay chỉ cần 3 tháng là đưa vào phục vụ người dân được rồi. Tiến độ nhanh gấp đôi, đồng nghĩa đóng góp vào GDP từ từng sản phẩm quốc nội đó cũng sẽ tăng lên gấp đôi. Đây chính là cơ sở góp phần thực hiện mục tiêu kinh tế tăng trưởng 8% trong năm nay và tăng trưởng 2 con số vào những năm tới. Chúng tôi có niềm tin mạnh mẽ vào đợt sắp xếp bộ máy hành chính, phân cấp phân quyền triệt để lần này", Giám đốc BQL dự án Mỹ Thuận bày tỏ.
Giống như giao thông, bất động sản cũng là ngành chịu ảnh hưởng lớn nhất từ hàng rào thủ tục. Ước tính tới 80% khó khăn của thị trường bất động sản liên quan đến pháp lý. Có những dự án phải "cáo lỗi" với khách hàng, trễ hẹn tới 4 năm chỉ vì không xin được giấy phép xây dựng; trong khi có dự án dù đã được cấp phép nửa thập niên nhưng vẫn không tính được tiền sử dụng đất. DN không những oằn lưng gánh nợ ngân hàng, kẹt trong dòng tiền mà còn phải đền bù cho khách hàng vì chậm trễ. Vì thế, ông Trần Khánh Quang - Tổng giám đốc CTCP Đầu tư bất động sản Việt An Hòa - nhìn nhận cuộc cải tổ bộ máy hành chính công lần này không chỉ "cứu" các DN mà còn tháo chốt cho thị trường bất động sản hồi sinh mạnh mẽ và bền vững hơn.
Ông Trần Khánh Quang phân tích với cơ chế mới, có đến gần 90% các thủ tục quan trọng đang được giao xuống địa phương, cụ thể là cấp xã giải quyết. Cán bộ cấp xã là người sâu sát nhất với thực tế địa phương, nay có thể tự quyết định về quy hoạch, đền bù, tiền sử dụng đất… nên có thể quyết nhanh, quyết gọn, thủ tục đơn giản đâu vào đó. Việc giải quyết khâu trung gian giúp DN không còn phải chạy lòng vòng chờ xin ý kiến từ nhiều cấp khiến thời gian làm thủ tục dự án chậm nhân 3, nhân 4 như trước. Khi đó, mức độ lưu thông sản phẩm trên thị trường sẽ nhanh hơn, tạo nên nguồn cung dồi dào hơn, giúp thị trường bất động sản nhộn nhịp với hệ sản phẩm phong phú, đa dạng hơn.
"Chúng tôi cảm nhận rõ một chu kỳ mới, một kỷ nguyên mới với tính chất chưa từng có đã chính thức bắt đầu. Các DN đang có niềm tin rất lớn vào tương lai của ngành, của thị trường nên rất tự tin và mạnh dạn cho những kế hoạch mới đã ấp ủ từ lâu. Chúng tôi tin rằng thị trường bất động sản sắp tới sẽ chứng kiến sự hồi sinh mạnh mẽ, phát triển ổn định hơn, minh bạch hơn và bền vững hơn", ông Trần Khánh Quang chia sẻ.
Mong cuộc cải tổ tiến hành đồng bộ
Một bộ máy công quyền tinh gọn, minh bạch, liêm chính, thủ tục đơn giản là nền tảng cơ bản để DN có điều kiện kinh doanh thuận lợi. Tuy nhiên, theo CEO Hãng hàng không Bamboo Airways Lương Hoài Nam, đó mới chỉ là điều kiện cần. Để lực lượng DN thật sự có thể phát triển nhanh hơn, mạnh hơn, xứng đáng với kỳ vọng cùng trọng trách mà Đảng và Chính phủ đã giao phó, điều kiện đủ là một môi trường kinh doanh tự do, cạnh tranh bình đẳng.
Một cuộc cách mạng về bộ máy hành chính công cần được thực hiện song song với cuộc cách mạng triệt để về tháo gỡ rào cản, thủ tục trong thể chế. Các DN tư nhân rất kỳ vọng với chủ trương mới, cách làm mới, các ý kiến thiết thực từ cộng đồng DN sẽ được Nhà nước lắng nghe, xem xét, thực hiện để có được môi trường tự do và bình đẳng cho DN Việt phát triển mạnh mẽ.
Ông Lương Hoài Nam (Tổng giám đốc Bamboo Airways)
Theo ông Nam, bộ máy hành chính công địa phương 2 cấp sẽ góp phần giảm bớt thủ tục rườm rà, nhiêu khê, thậm chí là phát sinh tiêu cực làm khó DN. Song, gốc rễ của cơ chế xin - cho đâu đó vẫn còn nằm trong chính luật và các văn bản dưới luật. Đơn cử, DN muốn phát triển một dự án sân bay, đường sắt… phải trình từ địa phương tới các cấp trên rà soát xem có phù hợp quy hoạch hay không. Nếu lãnh đạo địa phương đánh giá dự án tốt cho sự phát triển kinh tế - xã hội nhưng chưa phù hợp quy hoạch thì phải làm rất nhiều thủ tục, hồ sơ đề điều chỉnh quy hoạch, mất rất nhiều thời gian. Trường hợp lãnh đạo địa phương "không thích" thì dễ dàng khước từ luôn DN với lý do hoàn toàn chính đáng là "không nằm trong quy hoạch".
"Các bộ, ban ngành, địa phương hoàn toàn đủ khả năng để đánh giá một dự án nên hay không nên được cho phép, dựa vào tính chất của dự án so sánh với điều kiện thực tế của địa phương, chứ không phải đem đối chiếu với quy hoạch, vốn luôn không theo kịp nhịp độ diễn tiến của thị trường. Hay như luật Đầu tư, DN xin thành lập hãng hàng không thì đã có luật Hàng không chiếu theo, sao còn phải xin giấy chứng nhận đầu tư theo luật Đầu tư 2016? Nhà nước nên mạnh dạn bỏ 2 luật này và cơ chế xin - cho do 2 luật này tạo ra", ông Lương Hoài Nam kiến nghị và nói thêm: "Một cuộc cách mạng về bộ máy hành chính công cần được thực hiện song song với cuộc cách mạng triệt để về tháo gỡ rào cản, thủ tục trong thể chế. Các DN tư nhân rất kỳ vọng với chủ trương mới, cách làm mới, các ý kiến thiết thực từ cộng đồng DN sẽ được Nhà nước lắng nghe, xem xét, thực hiện để có được môi trường tự do và bình đẳng cho DN Việt phát triển mạnh mẽ".
Theo Hà Mai (TNO)
