Chuyện thầy giáo gian nan đi tìm nguồn cội

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Thầy giáo Nguyễn Vĩnh Khánh (74 tuổi, nguyên Hiệu trưởng Trường THPT Hoàng Hoa Thám, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa) mất mẹ trong chiến tranh khi còn thơ bé và không hề biết mặt cha khi được sinh ra. Những năm tháng tuổi thơ của ông sống trong sự đùm bọc của đồng đội cha mẹ mình và sự yêu thương của một gia đình người đồng bào Raglai. Sau khi được ra Bắc học tập, thống nhất đất nước ông đã trở lại Khánh Hòa để tìm về nguồn cội và người đã nuôi mình thuở bé thơ.

Bài 1: “Nhảy tàu” tìm về người mẹ Raglai

Giữa những năm tháng mịt mù khói lửa đạn bom, đâu đó ta vẫn được nghe những câu chuyện sáng rực nghĩa tình của con người Việt Nam trong chiến tranh. Câu chuyện về cuộc đời đặc biệt và hành trình tìm lại vị ân nhân năm xưa của thầy giáo Nguyễn Vĩnh Khánh khiến người nghe lặng đi vì xúc động.

Cuộc giải thoát định mệnh

Trong đôi mắt tinh anh của ông Nguyễn Vĩnh Khánh tràn ngập kí ức khi kể lại cho chúng tôi nghe về những năm tháng cuộc đời đầy biến động mà ông đã trải qua. Ông Khánh sinh ra không hề biết mặt cha, đến năm 3 tuổi mất mẹ. Kí ức cuối cùng về mẹ ông không bao giờ quên là hình ảnh một đám người man rợ cầm gậy, rựa, súng bắt trói và kéo mẹ đi. “Bọn họ giằng tôi ra khỏi vòng tay mẹ. Mẹ gào khóc thảm thiết cho đến khi bị kéo đi xa khuất. Đêm ấy khi ngủ thiếp đi, tôi bỗng giật mình chồm dậy vì có tiếng súng nổ”, ông Khánh nhớ lại.

Gia đình ông Khánh ngày đầu vào Nha Trang. Ảnh: Khánh Nguyên

Gia đình ông Khánh ngày đầu vào Nha Trang. Ảnh: Khánh Nguyên

Sau đó, ông Khánh sống trong một gia đình của tên phản cách mạng đã bắt giết mẹ ông, phải làm đủ mọi việc vất vả, chịu đòn roi ngày này qua ngày khác. Một hôm, nhân lúc nhà có người già bị bệnh nặng phải mời thầy về cúng, các chiến sĩ cách mạng đã cải trang thành thầy cúng và giải cứu ông khỏi cuộc sống cơ cực ấy. Khi ông Khánh còn run rẩy không hiểu chuyện gì xảy ra thì một người trong số họ nói nhỏ vào tai ông: “Chú tên Thể. Các chú là đồng chí của ba mẹ cháu, cùng hoạt động cách mạng. Ba mẹ cháu đều hy sinh cả rồi, các chú tới đây để giải thoát cháu khỏi nhà tên ác ôn này”. Trên đường đi xuyên đêm, các chú còn kể mẹ sinh tôi ở dưới gốc cây me, các chú đã đưa hai mẹ con về căn cứ và đặt tên ông là Lượm.

Ông Khánh được chú Thể dẫn tới một ngôi nhà có hai ông bà già cùng 5 người khác đang ngồi quanh bếp lửa và nói: “Đây là cháu Lượm, đứa trẻ mà đồng chí Ama Khất giao nhiệm vụ cho nhà ta giải cứu và đưa cháu về đây nuôi dưỡng”. Người mẹ nhận nuôi ông là La Bấn và chú Thể là con rể của bà. Mẹ nuôi đặt tên cho ông là La Khới. Cuộc đời của ông Khánh như được sinh ra một lần nữa trong tình yêu thương của người mẹ Raglai. Những tháng ngày đó, ông được người mẹ Raglai chăm bẵm, yêu thương như con đẻ.

Cuối năm 1958, ông tạm biệt gia đình người mẹ Raglai thân yêu để ra miền Bắc học tập tại trường Dân tộc nội trú Trung ương, rồi Trường Đại học Sư phạm Việt Bắc. Lúc này, ông được đặt tên mới là Nguyễn Vĩnh Khánh (đặt theo tên của huyện thời kháng chiến). Đêm trước ngày ra Bắc, ông được mẹ và các anh chị nuôi làm mâm cơm ấm cúng tiễn lên đường. Bịn rịn chia tay núi rừng Khánh Vĩnh và gia đình, ông Khánh ra đi mang theo những hi vọng về ngày đoàn tụ và trăn trở khi chưa biết cha mẹ mình là ai.

Nước mắt ngày gặp mẹ Raglai

Ông Nguyễn Vĩnh Khánh chia sẻ về câu chuyện đi tìm cội nguồn đầy xúc động. Ảnh: Khánh Nguyên

Ông Nguyễn Vĩnh Khánh chia sẻ về câu chuyện đi tìm cội nguồn đầy xúc động. Ảnh: Khánh Nguyên

Khi đất nước hoàn toàn giải phóng, ông Khánh vẫn chưa một lần có cơ hội trở lại quê hương vì hoàn cảnh kinh tế khó khăn. Năm 1978, ông Khánh từ Cao Bằng (nơi ông sinh sống và làm việc lúc bấy giờ) lần đầu tiên trở lại miền Nam với khát khao tìm lại người mẹ Raglai năm xưa đã cưu mang mình. Hành trình trở về của ông Khánh gian nan ngay chặng đường đầu tiên. Ông từ Cao Bằng xuống Hà Nội để đi tàu về Nha Trang, nhưng xui xẻo thay lại hết vé. Ông nảy ra suy nghĩ và quyết định đi ô tô đến Vinh để chờ tàu về Nha Trang.

Sáng hôm sau, ông thành công “nhảy tàu” từ Vinh đến Nha Trang. Lên tàu ông trốn vào nhà vệ sinh nhưng sau đó bị soát vé phát hiện. Sau khi trình bày hoàn cảnh với trưởng tàu, ông được tạo điều kiện mua vé bổ sung. Sau 3 ngày 3 đêm trên tàu, ông Khánh đã về tới quê hương Khánh Hòa yêu dấu trong niềm hân hoan, xen lẫn xúc động. Sau đó, ông đi lên huyện Diên Khánh để hỏi tìm về người mẹ Raglai của mình. Hỏi nhiều nơi nhưng không ai biết manh mối gì.

May thay, khi liên lạc với Huyện ủy Diên Khánh, ông gặp được một nữ cán bộ người dân tộc Raglai tên là Pinăng Hoa. Chị cho biết người mẹ nuôi của ông là bà La Bấn ở cùng xã với chị. Theo sự phân công của Huyện ủy Diên Khánh, chị Pinăng Hoa đưa ông Khánh lên xã Khánh Trung (huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa) tìm gặp mẹ nuôi. “Đêm đó tôi không thể nào chợp mắt, chỉ mong sao trời mau sáng để tôi được gặp mẹ. Hình ảnh người mẹ Raglai đã dành mọi tình thương, nhường từng miếng cơm, thức thâu đêm chăm sóc những lúc tôi ốm đau cứ hiện lên rõ mồn một”, ông Khánh bồi hồi nhớ lại.

Chị Pinăng Hoa dẫn ông Khánh len lỏi qua lối nhỏ nhiều cây dây leo chằng chịt, tới một ngôi nhà gỗ gọi lớn: “Chủ nhà đâu rồi. Pinăng Hoa đây!”. Ông Khánh đứng dưới cầu thang gỗ nhìn lên thấy một cụ bà da nhăn nheo, lưng đổ còng, mắt chăm chăm nhìn xuống. Linh tính mách bảo ông: “Đúng người mẹ Raglai của tôi rồi!”. Ông lao lên ôm chầm lấy mẹ nói to: “Mẹ ơi, con đây! La Khới đây”. Mẹ ngẩn ra một lúc, hết xoa đầu, rồi vuốt má ông Khánh. Tự nhiên, nước mắt người mẹ Raglai tuôn chảy theo nếp nhăn trên má rồi lập bập nói: “Thằng Lượm, thằng La Khới đấy à…”. Thế là mẹ con ông Khánh ôm nhau khóc.

Sau khi tìm được mẹ nuôi, ông Khánh thường xuyên sắp xếp thời gian đưa vợ và các con lên thăm mẹ. Mối quan hệ giữa ông và các anh chị em trong gia đình vẫn vô cùng thâm tình đến ngày nay. Cách đây 10 năm, bà La Bấn đã mất khi tuổi già, sức yếu. Chỉ tiếc là hồi đó việc chụp hình và lưu giữ hình ảnh khó khăn lắm nên ông Khánh không có bức ảnh bà mẹ Raglai của mình.

Trong cuốn tài liệu Những năm tháng nhớ mãi, do Ban nghiên cứu lịch sử Đảng tỉnh Phú Khánh xuất bản năm 1984, tại trang 230 đã khẳng định cha mẹ của ông Nguyễn Vĩnh Khánh đã hy sinh và ông được người mẹ Raglai ở Khánh Vĩnh nuôi dưỡng cho tới khi được cách mạng đưa ra miền Bắc ăn học. Cả mẹ ông Nguyễn Vĩnh Khánh là bà Nguyễn Thị Mười Dư và cha là ông Nguyễn Đơn cũng đã được công nhận liệt sĩ vào năm 1979.

(Còn nữa)

Có thể bạn quan tâm

Bà Tiên nơi rẻo cao

Bà Tiên nơi rẻo cao

Nhiều học sinh của Trường Trường Tiểu học và THCS Ba Lế, xã Ba Lế (huyện Ba Tơ, Quảng Ngãi) vẫn thường gọi bà Nguyễn Thị Thủy Tiên (58 tuổi) - nhân viên cấp dưỡng của trường, là bà ngoại.

Theo chân thợ săn mật ong đất

Theo chân thợ săn mật ong đất

(GLO)- Giữa bạt ngàn núi rừng với vô vàn âm thanh hỗn tạp nhưng những thanh niên làng Kênh (xã Nghĩa Hòa, huyện Chư Păh) lại có cách đặc biệt để phát hiện tổ ong đất, đó là dõi theo cánh ong bay và tiếng vo ve phát ra từ đôi cánh.

"Gieo chữ" giữa trùng khơi

"Gieo chữ" giữa trùng khơi

Giữa mênh mông trùng khơi, nơi tiền đồn Tổ quốc, những ngôi trường khang trang, vững chãi trên các đảo thuộc huyện Trường Sa (tỉnh Khánh Hòa) vẫn ngày ngày vang vọng tiếng ê a của học trò.

Giữ vị chè Truồi

Giữ vị chè Truồi

Làng Truồi (đoạn thuộc xã Lộc Điền, huyện Phú Lộc, thành phố Huế), bát nước chè trong veo chứa đựng từng giọt tinh túy của đất trời. Không để hương vị đặc trưng của chè Truồi bị lãng quên, các nông hộ nơi đây đang mở ra hướng đi đột phá cho loại đặc sản này.

Tái chế đến tái sinh

Tái chế đến tái sinh

Tại một xưởng nhỏ nằm sâu trong vùng ngoại ô Bình Định, tiếng nói cười rộn ràng luôn tràn ngập giữa không gian xanh mát của cây trái tạo nên một không khí đầy sức sống.

Theo chân ông Voi

Theo chân ông Voi

Dưới những dải rừng tự nhiên dọc đại ngàn Trường Sơn, người dân nơi đây luôn kể cho nhau nghe về sự xuất hiện của những ông voi to lớn mỗi khi chạm mặt.

Ánh sáng về làng Canh Tiến

Ánh sáng về làng Canh Tiến

Suốt nhiều năm chìm trong bóng tối của cách trở và thiếu thốn, làng Canh Tiến (xã Canh Liên, huyện Vân Canh) từng là một trong những "vùng trắng" điện lưới hiếm hoi còn sót lại ở Bình Định.

Ngược dòng Thác Ma

Ngược dòng Thác Ma

Sông Thác Ma, tên gọi dân dã của một nhánh nhỏ hợp lưu với sông Ô Lâu, bắt nguồn từ vùng rừng phía Tây huyện Hải Lăng (Quảng Trị), xuôi qua các làng Khe Mương, Trầm, Tân Điền, Cồn Tàu - xã Hải Sơn, rồi đổ về Hải Chánh, hòa vào sông lớn.