Chờ đợi tầm xuân

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Tầm xuân đã trở thành cái tên rất quen thuộc với chúng ta, nằm lòng như mấy câu lục bát: “Trèo lên cây bưởi hái hoa/Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân/Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc/Em có chồng anh tiếc lắm thay”.

Thú thực, tôi không có ý định đi tìm ý nghĩa của nụ tầm xuân trong câu ca dao trên, vì rằng, “nụ tầm xuân nở ra xanh biếc” đã ít nhiều trở thành biểu tượng siêu thực của tình yêu biêng biếc xanh, đẹp mà buồn, chẳng còn gì để vọng trông. Tôi muốn đi tìm một nụ tầm xuân khác, có thực, hiện hữu bền bỉ giữa vô thường, khiêm nhường mà vẫn đáng đợi mong.

doi-cho-tam-xuan.png
Minh họa: Huyền Trang

Tầm xuân là một loại cây thuộc họ hoa hồng (tên khoa học là rosa canina), có tên gọi khác là dã tường vi hay thập tỷ muội. Tầm xuân xuất xứ từ châu Âu, Tây Bắc Phi và Tây Á rồi nhân rộng khắp thế giới.

Theo cách gọi dân gian của người Việt, tầm xuân chứa đựng nhiều ý nghĩa. Ngoài ẩn dụ cho “nghênh xuân hoa” (hoa báo xuân) như một số loài hoa như lan, mai, đào... thường đại diện, “tầm” trong tầm xuân còn gắn với tên gọi của những gì thật quen thuộc, hoang dại và dân dã như sợi tầm ma, cây tầm gửi… Có phải vì thế mà hồng tầm xuân còn được gọi là dã tường vi?

Tầm xuân mang sức sống cực kỳ mãnh liệt, là loại cây có thân mọc cao nhất (có thể lên đến 10 m) trong thế giới hồng leo. Là loại khỏe nhất, “gan lì” nhất so với đám hồng ngoại vốn kiêu sa mà đỏng đảnh, lộng lẫy mà mong manh, vừa hứng chút nắng mưa, chút sương sa, gió táp đã “đổ bệnh”.

Sức sống ấy khiến tầm xuân được chọn làm cây để ghép rất phổ biến, dù là loại hồng ghép thoát thân (hồng “tree”) hay leo giàn. Vậy mà, sức sống bản năng căng tràn của tầm xuân bị triệt tiêu ngay trên thân thể của nó-trong thân phận “cây ghép”, mỗi khi có một mầm, chồi non mơn mởn nào vừa nhu nhú ra đời.

Tôi không nghĩ đó là nghịch lý của sự sinh tồn, bởi lẽ gốc tầm xuân đã sống hết ý nghĩa phận mình, đã tận hiến toàn bộ sức sống dồi dào từ thân, rễ để nuôi mầm ghép, nuôi hoa.

Câu chuyện lai ghép hay “nguyên bản”, gốc hay “vay mượn” trong nghề chơi hoa hồng lắm công phu này, hóa ra mờ nhạt trước giá trị thực của cái đẹp; kể cả cái đẹp nhìn thấy, ngửi thấy được của hương hoa sắc lá hay cái đẹp ẩn tàng trong sức sống mãnh liệt của thân, rễ tầm xuân. Miễn sao, ta đừng lãng quên hay cố tình phủ nhận giá trị và vị trí riêng có của nó.

Một lần cách đây không lâu, tôi tình cờ được chiêm ngưỡng một giàn hoa hồng đúng độ tháng 3 mùa xuân với nụ, hoa đương bung rộ ở một ngôi làng xa tít của tỉnh Kon Tum. Sắc đẹp của hoa hồng, hẳn nhiên không cần bàn cãi nữa. Nhưng cái hấp lực mê đắm của giàn hoa ấy lại nằm ở sức sống của nó. Thật tình tôi chưa từng thấy có loại hồng leo tường nào khỏe đến thế, kể cả cổ Sơn La, cổ Hải Phòng hay Ngỗng Tuyết…

Cành lá nó xanh mướt, cứng cáp ken đặc chi chít những nụ và chùm hoa. Đó chắc chắn không phải là sắc hoa, màu lá được “nuông chiều” mà dễ trở nên mong manh, ẻo lả. Ngược lại, nó tràn trề nhựa sống, khỏe khoắn, vươn mình lên khỏi những giới hạn không gian bằng vô số chùm hoa trắng, hồng và phơn phớt tím kết thành tường hoa, lộng lẫy và thơm mát như thể ta đang đứng dưới những “thiên đường” hồng ngoại nổi tiếng của trời Âu. Hỏi đến tôi mới biết, đó là giàn tầm xuân.

Thì ra, tầm xuân có hoa. Không những thế, hoa còn đẹp và thơm. Lúc ấy, lòng tôi thực ngỡ ngàng! Loài hoa ấy chỉ nở duy nhất một lần trong năm vào mùa xuân như “xuân bất tái lai”, như cái đẹp hạn hữu, kiên định và hiếm hoi đến khắc nghiệt.

Tôi bắt đầu ngưỡng mộ những người trồng tầm xuân để chơi hoa. Đó có lẽ là một cuộc chơi tự do và vô tư nhất. Vì phải thong thả, kiên nhẫn lắm mới biết trân quý những cái đẹp thuộc về khoảnh khắc, cái đẹp không lặp lại... trong mòn mỏi đợi chờ. Không có sự vô tư, nhẫn nại ấy, giá trị thực của một loài cây, khiêm nhường và bé mọn, chắc gì đã được người đời biết đến.

Bất giác, tôi nghĩ đến 2 câu thơ của học sĩ Âu Dương Tuân đời Đường, thấy thú vị làm sao sự gặp gỡ ý nghĩa của chữ “tầm” trong tầm xuân và “tầm” trong tâm thế kiếm tìm, đón đợi mùa xuân: “Tầm xuân tu thị tiên xuân tảo/Khán hoa mạc đãi hoa chi lão” (Tìm xuân phải đi trước cả mùa xuân/Ngắm hoa chớ đợi khi hoa tàn rụng).

Mặc những đằng đẵng tháng nắng ngày mưa, mặc những vô duyên buồn tẻ lúc cành trơ gai, trụi lá, tầm xuân đã âm thầm tích nhựa, lặng lẽ vươn mình dệt lũy, kết chùm, đan hoa, bung nở sắc xuân. Đáng cho người trồng hoa một cái kết viên mãn, một sự đáp đền dịu dàng và tròn vẹn. Như thể tin yêu và chờ đợi, bền lòng và vững tâm rồi cũng sẽ có lúc nở nụ tầm xuân.

Nụ tầm xuân, có phải từ đó đã khoác lên mình một tấm áo mới, không còn biếc ánh xanh hư huyền, chứa đựng niềm tiếc nuối, mà ẩn dụ cho những hy vọng có thực, như một “sắc hoa màu đợi” dung dị và khiêm nhẫn, qua bao đổi thay, mưa gió vẫn điềm nhiên báo hiệu xuân sang?

Có thể bạn quan tâm

Thương hoài mùa nhãn

Thương hoài mùa nhãn

(GLO)- Pleiku đang trong những ngày mưa dầm và gió cả. Ngồi nghe gió sột soạt từng cơn dọc theo mái nhà, thi thoảng, vài ba tiếng rơi lộp độp của chùm quả nhãn phía sát nhà bà Năm ở kế bên lại dội vào lòng tôi niềm thương nhớ khôn nguôi. Ký ức những mùa quả ngọt lại ùa về da diết.

Vệt nắng

Vệt nắng

Chiều nào cũng vậy, gã lọc cọc đạp chiếc xe già nua, bánh trước lỏng lẻo hơi lệch sang bên phải, cứ thế khật khưỡng đi trên con đường dẫn về phía công viên.

Mùa dã quỳ xanh lá

Mùa dã quỳ xanh lá

(GLO)- Những ngày này, dạo quanh các cung đường từ xã Đak Đoa về phường Pleiku, từ xã Bàu Cạn đi xã Ia Dom, thi thoảng, tôi gặp những vạt dã quỳ mướt xanh vươn mình đón gió. Lại thấy, mùa dã quỳ xanh lá ngân hoài một vẻ đẹp riêng.

Gánh cá của mẹ

Gánh cá của mẹ

(GLO)- Sáng sớm, khi chú gà trống choai cất tiếng gáy đầu tiên hòa vào tiếng thuyền chài khua nước ngoài sông, mẹ đã thức dậy. Bên ánh lửa bập bùng từ bếp củi, mẹ lặng lẽ chuẩn bị cho một ngày ra chợ. Hôm nay, mẹ lại gánh cá ra chợ huyện.

Khoảng trời quê

Khoảng trời quê

Mẹ vợ tôi, bà ngoại của 2 con trai của tôi, luôn miệng thắc mắc, ở thành phố lạ nhỉ, lúc nào cũng đông như mắc cửi và đèn điện như sao xa.

Sau cơn mưa

Sau cơn mưa

(GLO)- Với nhiều người, tự thân mưa đã gợi nỗi sầu, như một sự bất an, là niềm không mong đợi. Dẫu thế, như cỏ cây, cuộc đời mỗi người chẳng phải từ cơn mưa mà lớn khôn lên, những trải nghiệm cứ thế mà lấp đầy.

Dòng sông tuổi thơ

Dòng sông tuổi thơ

(GLO)- Ai cũng có tuổi thơ gắn bó với quê hương xứ sở, nơi chôn rau cắt rốn, nơi cuộc đời sâu nặng nghĩa tình với ông bà, cha mẹ, xóm giềng hay những gì thân thuộc nhất. Với tôi, tuổi thơ cũng từng gắn bó với dòng sông quê hương. Ấy là dòng sông Minh.

Mùa hè tuổi thơ

Mùa hè tuổi thơ

(GLO)- Thế là mùa hè đã về. Tia nắng thắp đỏ chùm phượng vĩ trải dài trên những lối phố. Tôi đi miên man trong nắng vàng, hòa cùng bản giao hưởng tiếng ve giữa trưa oi bức. Ký ức những ngày hè của tuổi thơ bỗng ùa về, lay động hồn tôi.

Một thời hương mía…

Một thời hương mía…

(GLO)-Từ con ngõ quen thuộc, tôi hướng mắt ra cánh đồng, thu vào bạt ngàn màu xanh của mía, bắp, đậu, khoai lang... Mỗi mùa một sắc điệu, trù phú và no đủ. Nếu ai đó từng gắn bó với mảnh đất này như tôi sẽ nghe tim mình thổn thức, thấy lòng xốn xang khi bao ký ức luyến thương thầm gọi, tìm về.

Chiêng ngân lòng phố

Chiêng ngân lòng phố

(GLO)- Sương còn an nhiên trên từng ngọn cỏ. Dãy núi phía trước nhà hiện ra mờ mờ. Đâu đó, vẳng trong thung sâu, gà rừng đã cất những thanh âm đầu tiên kéo bình minh vượt qua sườn đồi để chào một ngày mới.

Mùa hạ bình yên

Mùa hạ bình yên

(GLO)- Tôi thường kết thúc một buổi tối bằng vài phút ngồi yên trước khi đặt mình vào giấc ngủ. Ánh sáng của bóng đèn đêm phả dịu xuống là một bối cảnh nhẹ nhõm cho những nghĩ ngợi còn đọng lại sau cùng khi ngày vừa trôi.

Chạm vào sách

Chạm vào sách

(GLO)- Tôi có thói quen đọc sách từ hồi còn nhỏ. Cứ đi đâu, làm gì thấy thuận tiện là tôi mang sách theo cùng. Trên chuyến tàu Bắc-Nam hay trên chuyến xe đường dài, trong ba lô của tôi luôn có một vài cuốn sách mới mua hay đọc nửa chừng.

Vườn xưa mùa trái rụng

Vườn xưa mùa trái rụng

(GLO)- Tôi từng nghe âm thanh ấy khi ngồi dưới một tán cây xoài sẻ sau vườn, nơi má tôi phơi áo, con mèo nằm duỗi mình trên bậu cửa và tuổi thơ tôi trôi qua như một dòng nước mát lành.

Kỷ niệm khó quên

Kỷ niệm khó quên

(GLO)- Cũng đã nhiều lần, tôi được tham dự những buổi giao lưu giữa tác giả với bạn đọc qua các chương trình nghe nói chuyện thơ, đêm thơ-nhạc, buổi ra mắt tác phẩm mới, giới thiệu tác giả-tác phẩm do Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh tổ chức.

Những mùa sen

Những mùa sen

(GLO)- Tôi có một thời thơ ấu sống bên đầm sen Đồng Tháp Mười. Những buổi chiều mùa hạ, các anh chị chèo chiếc xuồng nhỏ đưa tôi ra một đầm nước mênh mông với ngập tràn màu sen hồng chấp chới, ngan ngát hương thơm.

Khi phố mùa hoa

Khi phố mùa hoa

(GLO)- Nơi nắng mưa chia 2 mùa rõ rệt, giao của mùa là những phố màu hoa. Không còn gió se mát hanh hao trên nền trời xanh ngắt, cái nóng oi hầm bắt đầu cho một ngày như sớm hơn thường lệ. 

Bước chậm, thở sâu

Bước chậm, thở sâu

(GLO)- Người xưa có câu: “Dục tốc bất đạt” (nghĩa là nếu muốn nhanh chóng thành công mà lại nóng vội thì sẽ không đạt kết quả). Còn bây giờ, mọi người thường bảo nhau, muốn nhanh thì phải từ từ.

Ru ta dịu dàng

Ru ta dịu dàng

(GLO)- Hôm đi tập huấn chuyên môn, tôi gặp lại Mây, cô bạn chung phòng ký túc xá hồi đại học. Suốt buổi hàn huyên, Mây cứ đăm đăm nhìn tôi, đôi mắt nói nhiều hơn cả những lời tâm sự.

Lưu bút học trò

Lưu bút học trò

(GLO)-Tháng 5, nắng bắt đầu rót mật lên từng kẽ lá. Màu nắng ấm nồng như lời thì thầm của thời gian, nhắc nhở chúng tôi rằng, ngày chia tay thầy cô, bè bạn đang đến thật gần. Trong lòng mỗi chúng tôi, dường như có một khoảng trống dần mở ra, khoảng trống của bao điều chưa kịp nói, chưa kịp làm.

null