Chờ đợi tầm xuân

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Tầm xuân đã trở thành cái tên rất quen thuộc với chúng ta, nằm lòng như mấy câu lục bát: “Trèo lên cây bưởi hái hoa/Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân/Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc/Em có chồng anh tiếc lắm thay”.

Thú thực, tôi không có ý định đi tìm ý nghĩa của nụ tầm xuân trong câu ca dao trên, vì rằng, “nụ tầm xuân nở ra xanh biếc” đã ít nhiều trở thành biểu tượng siêu thực của tình yêu biêng biếc xanh, đẹp mà buồn, chẳng còn gì để vọng trông. Tôi muốn đi tìm một nụ tầm xuân khác, có thực, hiện hữu bền bỉ giữa vô thường, khiêm nhường mà vẫn đáng đợi mong.

doi-cho-tam-xuan.png
Minh họa: Huyền Trang

Tầm xuân là một loại cây thuộc họ hoa hồng (tên khoa học là rosa canina), có tên gọi khác là dã tường vi hay thập tỷ muội. Tầm xuân xuất xứ từ châu Âu, Tây Bắc Phi và Tây Á rồi nhân rộng khắp thế giới.

Theo cách gọi dân gian của người Việt, tầm xuân chứa đựng nhiều ý nghĩa. Ngoài ẩn dụ cho “nghênh xuân hoa” (hoa báo xuân) như một số loài hoa như lan, mai, đào... thường đại diện, “tầm” trong tầm xuân còn gắn với tên gọi của những gì thật quen thuộc, hoang dại và dân dã như sợi tầm ma, cây tầm gửi… Có phải vì thế mà hồng tầm xuân còn được gọi là dã tường vi?

Tầm xuân mang sức sống cực kỳ mãnh liệt, là loại cây có thân mọc cao nhất (có thể lên đến 10 m) trong thế giới hồng leo. Là loại khỏe nhất, “gan lì” nhất so với đám hồng ngoại vốn kiêu sa mà đỏng đảnh, lộng lẫy mà mong manh, vừa hứng chút nắng mưa, chút sương sa, gió táp đã “đổ bệnh”.

Sức sống ấy khiến tầm xuân được chọn làm cây để ghép rất phổ biến, dù là loại hồng ghép thoát thân (hồng “tree”) hay leo giàn. Vậy mà, sức sống bản năng căng tràn của tầm xuân bị triệt tiêu ngay trên thân thể của nó-trong thân phận “cây ghép”, mỗi khi có một mầm, chồi non mơn mởn nào vừa nhu nhú ra đời.

Tôi không nghĩ đó là nghịch lý của sự sinh tồn, bởi lẽ gốc tầm xuân đã sống hết ý nghĩa phận mình, đã tận hiến toàn bộ sức sống dồi dào từ thân, rễ để nuôi mầm ghép, nuôi hoa.

Câu chuyện lai ghép hay “nguyên bản”, gốc hay “vay mượn” trong nghề chơi hoa hồng lắm công phu này, hóa ra mờ nhạt trước giá trị thực của cái đẹp; kể cả cái đẹp nhìn thấy, ngửi thấy được của hương hoa sắc lá hay cái đẹp ẩn tàng trong sức sống mãnh liệt của thân, rễ tầm xuân. Miễn sao, ta đừng lãng quên hay cố tình phủ nhận giá trị và vị trí riêng có của nó.

Một lần cách đây không lâu, tôi tình cờ được chiêm ngưỡng một giàn hoa hồng đúng độ tháng 3 mùa xuân với nụ, hoa đương bung rộ ở một ngôi làng xa tít của tỉnh Kon Tum. Sắc đẹp của hoa hồng, hẳn nhiên không cần bàn cãi nữa. Nhưng cái hấp lực mê đắm của giàn hoa ấy lại nằm ở sức sống của nó. Thật tình tôi chưa từng thấy có loại hồng leo tường nào khỏe đến thế, kể cả cổ Sơn La, cổ Hải Phòng hay Ngỗng Tuyết…

Cành lá nó xanh mướt, cứng cáp ken đặc chi chít những nụ và chùm hoa. Đó chắc chắn không phải là sắc hoa, màu lá được “nuông chiều” mà dễ trở nên mong manh, ẻo lả. Ngược lại, nó tràn trề nhựa sống, khỏe khoắn, vươn mình lên khỏi những giới hạn không gian bằng vô số chùm hoa trắng, hồng và phơn phớt tím kết thành tường hoa, lộng lẫy và thơm mát như thể ta đang đứng dưới những “thiên đường” hồng ngoại nổi tiếng của trời Âu. Hỏi đến tôi mới biết, đó là giàn tầm xuân.

Thì ra, tầm xuân có hoa. Không những thế, hoa còn đẹp và thơm. Lúc ấy, lòng tôi thực ngỡ ngàng! Loài hoa ấy chỉ nở duy nhất một lần trong năm vào mùa xuân như “xuân bất tái lai”, như cái đẹp hạn hữu, kiên định và hiếm hoi đến khắc nghiệt.

Tôi bắt đầu ngưỡng mộ những người trồng tầm xuân để chơi hoa. Đó có lẽ là một cuộc chơi tự do và vô tư nhất. Vì phải thong thả, kiên nhẫn lắm mới biết trân quý những cái đẹp thuộc về khoảnh khắc, cái đẹp không lặp lại... trong mòn mỏi đợi chờ. Không có sự vô tư, nhẫn nại ấy, giá trị thực của một loài cây, khiêm nhường và bé mọn, chắc gì đã được người đời biết đến.

Bất giác, tôi nghĩ đến 2 câu thơ của học sĩ Âu Dương Tuân đời Đường, thấy thú vị làm sao sự gặp gỡ ý nghĩa của chữ “tầm” trong tầm xuân và “tầm” trong tâm thế kiếm tìm, đón đợi mùa xuân: “Tầm xuân tu thị tiên xuân tảo/Khán hoa mạc đãi hoa chi lão” (Tìm xuân phải đi trước cả mùa xuân/Ngắm hoa chớ đợi khi hoa tàn rụng).

Mặc những đằng đẵng tháng nắng ngày mưa, mặc những vô duyên buồn tẻ lúc cành trơ gai, trụi lá, tầm xuân đã âm thầm tích nhựa, lặng lẽ vươn mình dệt lũy, kết chùm, đan hoa, bung nở sắc xuân. Đáng cho người trồng hoa một cái kết viên mãn, một sự đáp đền dịu dàng và tròn vẹn. Như thể tin yêu và chờ đợi, bền lòng và vững tâm rồi cũng sẽ có lúc nở nụ tầm xuân.

Nụ tầm xuân, có phải từ đó đã khoác lên mình một tấm áo mới, không còn biếc ánh xanh hư huyền, chứa đựng niềm tiếc nuối, mà ẩn dụ cho những hy vọng có thực, như một “sắc hoa màu đợi” dung dị và khiêm nhẫn, qua bao đổi thay, mưa gió vẫn điềm nhiên báo hiệu xuân sang?

Có thể bạn quan tâm

Mùa thu hát trên đồi

Mùa thu hát trên đồi

(GLO)- Phố núi Pleiku vẫn hằng lưu nhớ trong tâm trí nhiều người với một ngày đi qua bốn mùa đậm đà hương sắc. Ngày qua ngày, sắc thu chín đượm trên phố nhỏ. Mỗi sớm mai hay lúc muộn chiều, ngồi nơi gác nhỏ, nghe mùa thu hát trên đồi, tôi lại thấy yêu hơn cuộc sống này.

Mùa mận Tết Độc lập

Mùa mận Tết Độc lập

(GLO)- Trời chuyển nắng. Mấy cây mận trước sân đã chi chít nụ lu lú. Vài cành đong đưa rưng rưng gió, khiến nụ hoa cứ e ấp mãi chẳng muốn căng bung. Thanh tựa cửa trông ra, thở ra một hơi dài như muốn tuôn theo cái nồng rực, bức bối.

Mùa thơm

Mùa thơm

(GLO)- Đang là những ngày đất trời ở trong mùa thơm tròn đầy, thi vị. Ruộng đồng thơm màu nắng. Khu vườn thơm giọt mưa. Và còn nữa - nét hương quyến rũ của cốm tươi màu lúa non, của quả hồng vừa chín, của trái thị ươm vàng heo may... tạo nên những thức quà riêng có của mùa thu.

Thân thương bột mì nhứt khuấy

Thân thương bột mì nhứt khuấy

(GLO)- Muộn chiều, người bạn quê Phù Cát (tỉnh Gia Lai) rủ tôi sang nhà chơi rồi hai đứa cùng nhau làm món bột mì nhứt khuấy. Với bạn, đây là thức món dân dã, thân thương của quê hương, gắn liền với tuổi thơ bao lớp người xứ Nẫu. 

Tím chiều thương nhớ

Tím chiều thương nhớ

(GLO)- Những bông hoa chiều tím mỏng manh luôn đem cho tôi sự an ủi dịu dàng và niềm tin mãnh liệt vào cuộc sống. Bao nhiêu lần ngồi trong chiều cùng sắc hoa là bấy nhiêu thương nhớ ùa về, đánh thức một vùng ký ức.

Thương hoài mùa nhãn

Thương hoài mùa nhãn

(GLO)- Pleiku đang trong những ngày mưa dầm và gió cả. Ngồi nghe gió sột soạt từng cơn dọc theo mái nhà, thi thoảng, vài ba tiếng rơi lộp độp của chùm quả nhãn phía sát nhà bà Năm ở kế bên lại dội vào lòng tôi niềm thương nhớ khôn nguôi. Ký ức những mùa quả ngọt lại ùa về da diết.

Vệt nắng

Vệt nắng

Chiều nào cũng vậy, gã lọc cọc đạp chiếc xe già nua, bánh trước lỏng lẻo hơi lệch sang bên phải, cứ thế khật khưỡng đi trên con đường dẫn về phía công viên.

Sau cơn mưa

Sau cơn mưa

(GLO)- Với nhiều người, tự thân mưa đã gợi nỗi sầu, như một sự bất an, là niềm không mong đợi. Dẫu thế, như cỏ cây, cuộc đời mỗi người chẳng phải từ cơn mưa mà lớn khôn lên, những trải nghiệm cứ thế mà lấp đầy.

Dòng sông tuổi thơ

Dòng sông tuổi thơ

(GLO)- Ai cũng có tuổi thơ gắn bó với quê hương xứ sở, nơi chôn rau cắt rốn, nơi cuộc đời sâu nặng nghĩa tình với ông bà, cha mẹ, xóm giềng hay những gì thân thuộc nhất. Với tôi, tuổi thơ cũng từng gắn bó với dòng sông quê hương. Ấy là dòng sông Minh.

Ảnh minh họa. Nguồn internet

Nuôi chữ, dưỡng tâm

(GLO)- Con người có quá nhiều đam mê mà một ngày thời gian được mặc định sẵn và phải chia đều cho những việc khác nhau. Cân bằng được mọi thứ, thật chẳng dễ dàng gì. Và cuối cùng thì những gì mình cho là quan trọng nhất thường được ưu tiên. Với riêng tôi, sự ưu tiên đó là niềm vui bên con chữ.

Dòng sông An Lão. Ảnh: internet

Dòng sông tuổi thơ

(GLO)- Có lẽ ai cũng có một miền ký ức để thương, để nhớ, để mỗi khi mỏi mệt giữa cuộc đời xô bồ lại mong được trở về. Với tôi, miền ký ức ấy nằm dọc theo dòng sông An Lão, đoạn chảy qua thôn Hội Long-một làng quê nhỏ thuộc huyện Hoài Ân, tỉnh Bình Định.

Mật ngọt trước hiên nhà

Mật ngọt trước hiên nhà

(GLO)- Trước hiên nhà tôi bỗng xuất hiện một tổ ong mật. Đàn ong bay lượn trong nắng mai, những đôi cánh mỏng manh khẽ rung lên, hòa cùng làn gió nhẹ, tạo nên bản nhạc du dương. Tôi lặng lẽ dõi theo, chợt cảm thấy lòng mình cũng rung lên theo nhịp điệu ấy, một sự đồng điệu vô hình.

Mùa hè tuổi thơ

Mùa hè tuổi thơ

(GLO)- Thế là mùa hè đã về. Tia nắng thắp đỏ chùm phượng vĩ trải dài trên những lối phố. Tôi đi miên man trong nắng vàng, hòa cùng bản giao hưởng tiếng ve giữa trưa oi bức. Ký ức những ngày hè của tuổi thơ bỗng ùa về, lay động hồn tôi.

Một thời hương mía…

Một thời hương mía…

(GLO)-Từ con ngõ quen thuộc, tôi hướng mắt ra cánh đồng, thu vào bạt ngàn màu xanh của mía, bắp, đậu, khoai lang... Mỗi mùa một sắc điệu, trù phú và no đủ. Nếu ai đó từng gắn bó với mảnh đất này như tôi sẽ nghe tim mình thổn thức, thấy lòng xốn xang khi bao ký ức luyến thương thầm gọi, tìm về.

Chạm vào sách

Chạm vào sách

(GLO)- Tôi có thói quen đọc sách từ hồi còn nhỏ. Cứ đi đâu, làm gì thấy thuận tiện là tôi mang sách theo cùng. Trên chuyến tàu Bắc-Nam hay trên chuyến xe đường dài, trong ba lô của tôi luôn có một vài cuốn sách mới mua hay đọc nửa chừng.

Vườn xưa mùa trái rụng

Vườn xưa mùa trái rụng

(GLO)- Tôi từng nghe âm thanh ấy khi ngồi dưới một tán cây xoài sẻ sau vườn, nơi má tôi phơi áo, con mèo nằm duỗi mình trên bậu cửa và tuổi thơ tôi trôi qua như một dòng nước mát lành.

null