Câu chuyện giáo dục: Từ việc chọn sách giáo khoa, nghĩ về vị thế người thầy

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Nhiều người hỏi tôi chọn bộ sách giáo khoa nào dạy cho học sinh lớp 1 năm học 2020 - 2021 và ai được chọn? Câu trả lời thật ra đã có từ rất lâu.

 

Giới thiệu các mẫu sách giáo khoa lớp 1 mới tại TP.HCM - Ảnh: Bá Hải
Giới thiệu các mẫu sách giáo khoa lớp 1 mới tại TP.HCM - Ảnh: Bá Hải


Tôi học phổ thông vào thập niên 1960 trong trường công lập ở tỉnh lẻ ĐBSCL. Theo trí nhớ của mình, ở trường tôi không bao giờ thấy nhà sách hay nhà xuất bản nào đến trường giới thiệu sách.

Từ lớp đệ thất (lớp 6) đến lớp đệ tam (lớp 10) tôi chỉ mua sách học sinh ngữ (Pháp văn, Anh văn). Đến lớp đệ nhị (lớp 11) chuẩn bị thi Tú tài 1 nên lo lắng, phải mua sách. Tôi nhớ môn toán phần hình học không gian thì đứa nào cũng có sách của Nguyễn Văn Phú - Nguyễn Tá. Môn lý hóa thì sách của Nguyễn Thanh Khuyến - Hà Ngọc Bích… Đậu Tú tài 1 lo thi Tú tài 2 thì mua nhiều hơn. Như môn triết học do mới quá, thầy giảng đôi khi không hiểu kịp nên phải có sách như Luận lý học, Đạo đức học.

Sau này, tôi mới biết các giáo sư trung học thời đó đều dạy theo chương trình do Bộ Giáo dục ban hành và hoàn toàn được tự do giảng dạy theo đúng chương trình. Tấm bằng sư phạm được tin cậy để làm người thầy. Còn chuyện thi và đề thi, chấm thi, cấp bằng do Nha Khảo thí chịu trách nhiệm. Giáo sư dạy thế nào, học sinh đều học như nhau.

Học sinh tìm mua sách là để đọc thêm, mở rộng, để có thêm kiến thức. Vì vậy, các tác giả soạn sách thế nào cho hay, cho độc đáo mà dễ hiểu thì học sinh mới tìm mua.

Về chương trình giáo dục, Bộ Giáo dục có Ban Tu thư. Ban này có nhiệm vụ nghiên cứu chương trình các nước phát triển trên thế giới và những vấn đề của xã hội đương thời để đề nghị lên Bộ Giáo dục bổ sung, thay đổi cập nhật hằng năm. Nếu chương trình có sự thay đổi nhiều thì gọi là Tu chính. Nghĩa là có sự điều chỉnh, bổ sung hoặc thay đổi chương trình.

Tất cả đều phải theo quy trình khoa học. Giáo dục phải lấy học thuật làm cơ sở để giảng dạy và thi cử. Người thầy với tấm bằng sư phạm được tôn trọng trong hoạt động nghề nghiệp để giảng dạy. Trường sư phạm đào tạo giáo viên có đầy đủ uy tín, năng lực khi trao bằng tốt nghiệp cho sinh viên trở thành người thầy. Học sinh chúng tôi, bây giờ đã là người về hưu, gặp nhau vẫn nhớ về thầy cô với lòng kính trọng và biết ơn.

Ngày nay, việc học mở rộng, quy mô phát triển số lượng rất rộng, bao trùm khắp nơi. Giáo dục có một hệ thống quản lý rất chặt chẽ, địa phương nào cũng có trường sư phạm, có trường quản lý giáo dục. Nhiều hiệu trưởng tiểu học có bằng thạc sĩ, tiến sĩ nhưng tấm bằng không có tiếng nói trong chuyên môn trước các cấp có quyền lực.

Giáo dục hiện đang quản lý bằng quyền lực của hệ thống. Người thầy dạy theo hướng dẫn của sách giáo khoa cho an toàn. Sách bài tập (còn gọi là sách tham khảo) quá phổ biến. Một bộ sách giáo khoa có đến hàng chục bộ sách tham khảo. Khi người biên soạn sách tham khảo về hưu thì lập tức thay ngay sách mới với người đứng tên đương chức và giáo viên phải sử dụng sách mới cho khỏi rắc rối. Việc đánh giá năng lực giáo viên theo cảm nhận của người quản lý. Từ tổ trưởng, hiệu phó, chuyên viên phòng, sở dự giờ, cho điểm, xếp loại nhận xét rất chủ quan mà thiếu sự tranh luận, trao đổi thẳng thắn trên nền tảng khoa học giáo dục và giáo học pháp. Bởi vì tranh luận sẽ rất khó cho giáo viên trong thi đua, khi xếp hạng, khen thưởng... nên tấm bằng trường sư phạm chỉ còn giá trị để được vào ngành. Người thầy thực hành những kiến thức được học miệt mài suốt bao năm tháng đôi khi lại không phù hợp.

Hệ thống quản lý, đánh giá thi đua khen thưởng làm cho giáo dục trở thành hệ thống quyền lực thay vì là một hệ thống khoa học và học thuật để giúp cho giáo viên ngày càng nâng cao năng lực giảng dạy.

Nếu giáo dục biết tôn trọng học thuật thì người có lợi là học sinh vì giáo viên muốn không lạc hậu về kiến thức, phương pháp giảng dạy... thì phải luôn tranh thủ học tập, sưu tầm, tham khảo, luôn sáng tạo, cải tiến để dạy cho học sinh mình giỏi hơn. Người quản lý thì phải lo trau dồi nghiệp vụ khoa học để điều hành, khám phá tài năng đội ngũ mình, cùng họ chinh phục tri thức hiện đại.

Theo Lê Ngọc Điệp (thanhnien)

Có thể bạn quan tâm

'Đại bàng' và 'chim sẻ'

'Đại bàng' và 'chim sẻ'

Còn nhớ, chỉ 20 ngày sau khi được bầu giữ chức Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, đồng chí Tô Lâm đã có cuộc gặp mặt đoàn đại biểu Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam.

Nhà nước phục vụ

Nhà nước phục vụ

Chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính về việc cương quyết cắt bỏ các thủ tục không cần thiết, trong đó có thủ tục cấp phép xây dựng, đang nhận được sự ủng hộ lớn từ dư luận.

Để bà bán phở thành chủ doanh nghiệp

Để bà bán phở thành chủ doanh nghiệp

Chỉ còn chưa đầy một tuần nữa, nhiều người bán phở, hủ tiếu, bánh mì... đang đóng thuế khoán sẽ chuyển qua xuất hóa đơn điện tử trực tiếp khi bán hàng. Dù còn nhiều băn khoăn, lo lắng trước giờ G nhưng có thể nói đây là thời điểm để hộ kinh doanh tiếp cận các cơ hội mới.

Không khoan nhượng với hàng giả

Không khoan nhượng với hàng giả

Chiến dịch chống hàng giả, hàng lậu, xâm phạm sở hữu trí tuệ trên toàn quốc, quy mô chưa từng có, đã được Chính phủ phát động từ giữa tháng 5 (từ ngày 15-5 đến ngày 15-6), thu hút sự quan tâm của dư luận.

Để “bộ tứ trụ cột” thể chế thực sự là đòn bẩy phát triển đất nước

Để “bộ tứ trụ cột” thể chế thực sự là đòn bẩy phát triển đất nước

(GLO)- Có lẽ, chưa bao giờ chúng ta có những buổi quán triệt, triển khai Nghị quyết của Đảng nhận được sự nhiệt tình hưởng ứng của người nghe như Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị diễn ra ngày 18-5 vừa qua.

Tránh 'vết xe đổ' khi xử lý trụ sở dôi dư

Tránh 'vết xe đổ' khi xử lý trụ sở dôi dư

Trụ sở dôi dư là một vấn đề được dư luận rất quan tâm trong quá trình sắp xếp đơn vị hành chính hiện nay. Xử lý trụ sở dôi dư làm sao để tránh thất thoát, lãng phí, để những tài sản công này không rơi vào cảnh “cha chung không ai khóc”, là một yêu cầu bức thiết.