Xoang đám ma của người Bahnar

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Nói đến xoang Tây Nguyên, một số người sẽ liên tưởng đến việc nhiều người cùng nắm tay tạo thành vòng tròn, nhún nhảy theo nhịp chiêng, hòa trong không khí vui tươi, nhộn nhịp. Tuy nhiên, người Bahnar còn có xoang đám ma với mục đích chia buồn với gia đình có người qua đời.

Theo ông Vên-già làng Piơm (thị trấn Đak Đoa), cồng chiêng và xoang luôn gắn chặt trong cuộc sống sinh hoạt cộng đồng của người Bahnar. Trong những ngày có lễ hội hoặc khi có chuyện buồn, tiếng chiêng lại vang lên, điệu xoang uyển chuyển, nhịp nhàng được tiếp nối.

Tùy từng trường hợp, người dân sẽ lựa chọn những điệu chiêng, điệu xoang phù hợp để thể hiện. Chẳng hạn, trong dịp lễ hội, các chàng trai cô gái cùng nhau nắm tay múa xoang, tâm trạng vui tươi, háo hức. Còn khi có chuyện buồn như đám ma thì lại khác, tiết tấu chiêng, múa xoang cũng chậm hơn, nhẹ nhàng hơn như thể hiện nỗi đau của sự chia ly.

Nét buồn luôn hiện hữu trong điệu xoang đám ma. Ảnh: A.D

Nét buồn luôn hiện hữu trong điệu xoang đám ma. Ảnh: A.D

Già làng Vên cho biết: “Khi xoang đám ma, không ai mặc quần áo đẹp, đầu thường cúi xuống, vừa xoang vừa khóc. Cũng có thể đánh chiêng, múa xoang thâu đêm nhưng không có tiếng hú, hò reo. Điệu xoang này nhằm giúp gia đình vơi đi nỗi buồn đau khi mất người thân”.

Xoang đám ma của người Bahnar luôn hướng về nỗi đau của gia đình có người thân qua đời, được xem là cách chia buồn sâu sắc với tang quyến. Bởi vậy, xoang đám ma có những quy định như: khi xoang không được trò chuyện, cười nói, reo hò, tất cả đều cúi mặt xuống; khi muốn tham gia xoang thì người đó tự chủ động đến với vòng xoang, không lôi kéo nhau, hết hồi chiêng thì lặng lẽ giải tán... Từ những quy định này, ở một số vùng, trong đám tang, các chàng trai, cô gái không được nắm tay xoang chung.

Bà Phom (làng Tuơh Ktu, xã Glar, huyện Đak Đoa) chia sẻ: “Trong lễ bỏ mả, các chàng trai cùng hòa vào vòng xoang rất vui. Tuy nhiên, trong đám tang thì các chàng trai không được xoang chung, chỉ ngồi nhìn các cô gái xoang thôi. Còn các cô gái thì khi xoang không được nở nụ cười, không ngẩng đầu lên... đến khi tiếng trống báo hiệu hết vòng xoang thì lẳng lặng giải tán, không gây ồn ào”.

Người Bahnar cho rằng, nếu trong đám tang mà không có tiếng chiêng, không múa xoang thì gia đình, họ hàng càng thêm đau xót, nỗi đau sẽ kéo dài và gia đình cảm thấy như chưa hoàn thành bổn phận với người đã khuất. Vì vậy, trong tất cả đám tang của người Bahnar xưa kia luôn tổ chức đánh chiêng và múa xoang. Bên cạnh đó, tiếng chiêng và múa xoang trong đám tang còn thể hiện tinh thần cố kết cộng đồng.

Và, nói như ông Suck-một người am hiểu về văn hóa truyền thống của dân tộc Bahnar ở thị trấn Đak Đoa thì: “Khi nghe tiếng trống báo hiệu có người mất thì cộng đồng buôn làng cùng đến chia buồn, đánh chiêng và xoang. Vòng xoang lúc này nhằm an ủi, chia sẻ nỗi buồn đau với gia đình có người mất, mọi người cùng nhau thức thâu đêm, tiếng chiêng sẽ vang mãi đến sáng, không ai rời đi trong đêm tang như là một cách thể hiện tình đoàn kết”.

Có thể bạn quan tâm

Cồng chiêng “nhí”: Nối dài mạch nguồn văn hóa

Cồng chiêng “nhí”: Nối dài mạch nguồn văn hóa

(GLO)- Sự ra đời và hoạt động hiệu quả của những đội cồng chiêng “nhí” ở huyện Kbang (tỉnh Gia Lai) không chỉ là kế thừa mà còn trở thành nhịp cầu nối dài mạch nguồn văn hóa truyền thống, để hồn cốt dân tộc tiếp tục sống mãi qua từng thế hệ.

Tôn giáo luôn đồng hành cùng dân tộc

Tôn giáo luôn đồng hành cùng dân tộc

Việc Việt Nam tổ chức thành công Đại lễ Phật đản Liên Hợp Quốc - Vesak 2025 một lần nữa khẳng định vai trò ngày càng lớn của Phật giáo Việt Nam trong đời sống tôn giáo quốc tế.

Ksor Mang nặng lòng với văn hóa Jrai

Ksor Mang nặng lòng với văn hóa Jrai

(GLO)- Nhiều năm qua, anh Ksor Mang (SN 1986, buôn Phu Ma Nher, xã Ia Rtô, thị xã Ayun Pa, tỉnh Gia Lai) có nhiều đóng góp trong việc gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Jrai, nhất là việc truyền dạy cồng chiêng cho thế hệ trẻ.

Xác lập 5 kỷ lục Phật giáo Việt Nam

Xác lập 5 kỷ lục Phật giáo Việt Nam

Trong khuôn khổ lễ bế mạc Đại lễ Phật đản Liên Hiệp Quốc - Vesak 2025 diễn ra ngày 8/5, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam ghi nhận cùng lúc 5 kỷ lục về Phật giáo. Các kỷ lục được trao tặng cho Ban Văn hóa Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam.

Xa dần tiếng trống hơ gơr

Xa dần tiếng trống hơ gơr

(GLO)- Đối với đồng bào các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên, trống là vật thiêng, có Yàng trống bảo hộ, có giá trị cao nên cất giữ nơi trang trọng và được đem ra dùng trong những dịp lễ hội lớn của buôn làng hoặc gia đình. Ngày nay, các buôn làng ở Tây Nguyên dường như xa dần tiếng trống hơ gơr.

Lan tỏa tình yêu thổ cẩm

Lan tỏa tình yêu thổ cẩm

(GLO)- Diễn ra trong gần 1 tháng, cuộc thi “Nét đẹp trang phục truyền thống các dân tộc thiểu số qua ảnh” do Hội Liên hiệp phụ nữ huyện Ia Pa (tỉnh Gia Lai) tổ chức đã nhận được 33 tác phẩm dự thi. Mỗi bức ảnh là một thông điệp ý nghĩa mà những người mẫu không chuyên muốn truyền tải đến mọi người.

Nhà giáo Tạ Chí Tào tặng hiện vật quý cho Bảo tàng tỉnh

Nhà giáo Tạ Chí Tào tặng hiện vật quý cho Bảo tàng tỉnh Gia Lai

(GLO)- Nhiều lần đến tham quan Bảo tàng Hồ Chí Minh (thuộc Bảo tàng tỉnh Gia Lai), nhà giáo Tạ Chí Tào rất tâm đắc với những hiện vật thể hiện tấm lòng của người dân Tây Nguyên đối với Bác. Vì vậy, ông đã quyết định trao tặng một số hiện vật liên quan đến Bác Hồ mà mình đã sưu tầm cho Bảo tàng tỉnh.

Tương lai viết nên từ bản lĩnh văn hóa

Tương lai viết nên từ bản lĩnh văn hóa

Di sản nếu không được số hóa, không được kể lại theo cách của thời đại sẽ dần bị đứt gãy trong trí nhớ cộng đồng. Một thế hệ lớn lên không thấy được những giá trị đã tạo nên cội nguồn sẽ khó tìm thấy niềm tự hào, khó kiến tạo tương lai có chiều sâu văn hóa.

Di sản người Anh hùng trên đất Tây Nguyên

Di sản người Anh hùng trên đất Tây Nguyên

(GLO)- Giữa cái nắng oi ả của tháng 4, chúng tôi từ TP. Pleiku vượt hơn 70 km về thăm làng Stơr (xã Tơ Tung, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai), quê hương của Anh hùng Núp. Nơi đây có nhà lưu niệm mang dấu ấn lịch sử-văn hóa độc đáo, thu hút đông đảo du khách đến tham quan, tìm hiểu.