Thị trường mở rộng
Dù “sinh sau đẻ muộn” nhưng sầu riêng đang trở thành mặt hàng xuất khẩu chủ lực của tỉnh trong những năm gần đây. Ông Mai Hải Dương-Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Hương Dương Gia Lai-cho biết: Chúng tôi liên kết với người dân qua các tổ hợp tác, hợp tác xã trên địa bàn huyện Đak Đoa và Chư Prông canh tác gần 100 ha sầu riêng.
Để đảm bảo điều kiện xuất khẩu sang Trung Quốc, chúng tôi đã xây dựng được các mã số vùng trồng cho toàn bộ diện tích hiện tại cũng như mã số cơ sở đóng gói. Nhờ đó, sản phẩm sầu riêng của Công ty khá thuận lợi khi xuất sang thị trường tỷ dân với tổng sản lượng 21.000 tấn trong năm 2024. Dự kiến năm 2025, Công ty hỗ trợ nông dân tiêu thụ khoảng 25.000 tấn sầu riêng.
“Tây Nguyên nói chung, Gia Lai nói riêng có lợi thế về thị trường do mùa thu hoạch sầu riêng ở đây lệch vụ so với miền Đông Thái Lan cũng như các tỉnh Nam Bộ của Việt Nam. Về chất lượng thì sầu riêng ở Tây Nguyên có mùi vị thơm ngon hơn sản phẩm cùng loại ở các vùng khác nhờ điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu.
Thị trường xuất khẩu trái cây, nhất là sầu riêng hiện nay còn dư địa rất lớn. Do đó, Công ty tiếp tục hỗ trợ người trồng sầu riêng trong tỉnh mở rộng diện tích được cấp mã số vùng trồng, nâng cao chất lượng sản phẩm, hướng tới xuất khẩu”-ông Dương thông tin.
Trong khi đó, để quản lý và phát triển vùng nguyên liệu chuối rộng lớn, Công ty cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Hưng Sơn (huyện Đak Đoa) đã ứng dụng nhiều giải pháp nông nghiệp công nghệ cao vào sản xuất. Cụ thể, Công ty đã đầu tư hệ thống tưới nhỏ giọt tiên tiến, sử dụng máy bay không người lái để phun thuốc và quản lý dịch bệnh, lắp đặt hệ thống cáp treo ròng rọc liên hoàn phục vụ việc thu hoạch, vận chuyển chuối về nhà máy chế biến…
Nhờ đó, chất lượng chuối của Công ty từng bước được khẳng định và có mặt tại nhiều thị trường như: Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Đông, Singapore... Công ty đang sở hữu 400 ha chuối trên địa bàn các xã: Ia Pết, Hneng và Kon Gang của huyện Đak Đoa.
Mỗi năm, Công ty có thể thu hoạch được khoảng 23.000 tấn chuối phục vụ xuất khẩu và tiêu thụ trong nước, doanh thu đạt gần 170 triệu USD. Đồng thời, Công ty giải quyết việc làm cho gần 1.000 người lao động địa phương với mức lương 6,5-7 triệu đồng/người/tháng.
Ông Nguyễn Quang Anh-Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Hưng Sơn-chia sẻ: “Hiện tại, sản phẩm chuối của Công ty chỉ đáp ứng hơn 40% nhu cầu của các thị trường xuất khẩu, đặc biệt là Nhật Bản và Hàn Quốc.
Đa phần đối tác của chúng tôi tại 2 thị trường này đều có chung đánh giá rằng chất lượng chuối trồng ở đây khác biệt hoàn toàn so với ở những nơi khác. Đó là nhờ chất đất đỏ bazan, nhờ mạch nước ngầm có nhiều khoáng chất hay nắng gió cao nguyên… cùng hòa quyện để tạo nên những quả chuối mang hương vị hết sức tuyệt vời”.
Ông Cho Chong Who-Giám đốc kinh doanh thuộc Tập đoàn Del Monte (Hàn Quốc) chia sẻ: Hàng tuần, chúng tôi nhập 160-180 tấn chuối của Công ty Hưng Sơn để phân phối cho các siêu thị tại Hàn Quốc. Đa số người dân Hàn Quốc đánh giá cao chất lượng quả chuối Việt Nam với vị ngọt phù hợp và có mức giá cạnh tranh.
“Hiện nhu cầu của chúng tôi rất lớn nhưng sản lượng chuối chất lượng cao của Việt Nam nói chung và Gia Lai nói riêng đang không đủ để cung ứng. Thậm chí, nhiều đối tác lâu năm của chúng tôi còn giận dỗi vì đặt vấn đề mãi vẫn chưa nhận được đơn hàng”-ông Cho cho hay.
Sản xuất gắn với thị trường tiêu thụ
Trong chiến lược cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng ứng dụng công nghệ cao, tìm kiếm loại cây mới có giá trị kinh tế cao để đa dạng hóa nhóm mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực, Gia Lai đã và đang phát triển nhiều loại cây ăn quả giá trị; đồng thời, đẩy mạnh kêu gọi các doanh nghiệp tập trung liên kết và đầu tư các dây chuyền chế biến tiên tiến.
Đến nay, Gia Lai đang sở hữu khoảng 33.500 ha cây ăn quả các loại với sản lượng trên 500.000 tấn/năm. Trong đó, phần lớn diện tích cây ăn quả được người dân, doanh nghiệp sản xuất theo các tiêu chuẩn nông nghiệp sạch như: VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ… mang lại giá trị kinh tế cao và đạt các tiêu chuẩn xuất khẩu.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân cũng chú trọng xây dựng mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói nên thị trường xuất khẩu trái cây ngày càng được mở rộng, nhiều thị trường khó tính đã chấp nhận nông sản an toàn của tỉnh.
Theo ông Đoàn Ngọc Có-Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT: Việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 10-NQ/TU của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về phát triển rau, hoa và cây ăn quả trên địa bàn tỉnh đến năm 2030 đã góp phần nâng cao giá trị sản phẩm và cải thiện đời sống người dân.
“Thời gian tới, ngành Nông nghiệp tiếp tục đẩy mạnh sản xuất theo chuỗi giá trị gắn với nhu cầu thực tế của thị trường nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm rau, hoa, cây ăn quả, đảm bảo phát triển sản xuất hiệu quả, bền vững về kinh tế-xã hội và môi trường.
Hiện nay, một số sản phẩm như: chanh dây, chuối, dứa, xoài đông lạnh, sầu riêng, bơ... của tỉnh đã xuất khẩu sang EU, Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Hồng Kông, Israel, Nam Phi, Australia... Trong đó, thị trường EU chiếm hơn 60% kim ngạch xuất khẩu rau quả của tỉnh. Kim ngạch xuất khẩu rau quả tăng dần qua từng năm; nếu như năm 2022 đạt 130 triệu USD thì năm 2023 đạt 145 triệu USD, tăng 11,5% so với năm 2022; còn năm 2024 ước đạt 160 triệu USD, tăng 10,34% so với năm 2023.
Trong đó, chú trọng chọn giống cây ăn quả phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng cũng như chất lượng vật tư đầu vào nhằm hạn chế tồn dư thuốc bảo vệ thực vật.
Đặc biệt, đẩy mạnh sản xuất cây ăn quả theo tiêu chuẩn hữu cơ, VietGAP, GlobalGAP… gắn với xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu trái cây Gia Lai và có tem truy xuất nguồn gốc”-ông Có cho biết.
Còn Giám đốc Sở Công thương Phạm Văn Binh thì đề xuất: Để trái cây Gia Lai từng bước chiếm lĩnh thị trường xuất khẩu, bên cạnh chú trọng xây dựng thương hiệu, tỉnh cũng cần đẩy mạnh hoạt động bảo hộ, khai thác, phát triển quyền sở hữu trí tuệ cho các sản phẩm rau, hoa, quả của địa phương để tăng giá trị cạnh tranh.
Đồng thời, khuyến khích, hỗ trợ, ưu tiên nguồn lực đầu tư đa dạng hóa sản phẩm chế biến; chuyển dịch cơ cấu sản phẩm từ sản phẩm thô sang sản phẩm chế biến tinh; đẩy mạnh chế biến sâu, chế biến tổng hợp để tạo ra giá trị gia tăng, nhất là đối với những mặt hàng rau quả còn nhiều dư địa mà tỉnh có lợi thế về sản xuất và tỷ lệ đưa vào chế biến còn thấp như: bơ, sầu riêng, chuối, xoài, mít, nhãn, na…
Cùng với đó, tập trung đào tạo và tuyên truyền về các quy định, tiêu chuẩn và thủ tục xuất khẩu của thị trường nước ngoài, nội dung cam kết của các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã tham gia; tạo ra một cơ chế liên kết giữa doanh nghiệp và các cơ quan chức năng để kịp thời cung cấp thông tin, hướng dẫn về các thay đổi trong quy định, chính sách.
Đặc biệt, tiếp tục nâng cao hiệu quả hệ thống cung cấp thông tin thị trường; tăng cường, đẩy mạnh xúc tiến thương mại và quảng bá gắn với việc tổ chức hội chợ triển lãm trong và ngoài nước; thường xuyên cập nhật chi tiết các quy định về an toàn thực phẩm, kiểm dịch động-thực vật và các hàng rào kỹ thuật của thị trường nước ngoài.
