E-magazine Tình thương riêng dành học trò vùng khó - Kỳ 1: “Khó mấy cũng không rời bục giảng”

Những ngày này học trò đã tựu trường, vì thế, cô giáo Trần Thị Bá Tiền khá tất bật với nhiệm vụ chuyên môn. Bằng tay phải còn lại, cô tự chuẩn bị giáo án, cặp sách tươm tất và rời nhà trên chiếc xe đạp điện để đến trường cách đó gần 1 cây số. Thử ngồi sau xe cô trên đoạn đường này mới thấy người phụ nữ ấy đã tự xoay xở rất tốt để vượt qua những khó khăn mà không phiền đến ai.

Hồi tưởng về thời điểm tỉnh dậy sau vụ tai nạn giao thông và nhận ra một cánh tay đã không còn, cô Tiền lại nghẹn lời. Bấy giờ, cô đang là giáo viên Âm nhạc ở Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú Tiểu học Hà Đông (xã Hà Đông, huyện Đak Đoa).

Cần nói thêm rằng, Hà Đông là 1 trong 2 xã ở Gia Lai được mệnh danh là “ốc đảo” bởi sự biệt lập về địa lý, cách trở về giao thông. Những cung đường quanh co, gấp khúc, hoang vắng đủ sức đo ý chí của bất cứ ai. Vậy mà, suốt 5 năm trời, cô Tiền luôn nhẫn nại vượt hành trình gần 130 km từ nhà đến trường. Sự gắn bó với học trò Bahnar ở xã đặc biệt khó khăn, nơi tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo lên đến hơn 60% này được cô lý giải bằng tình thương yêu.

Trường xa nên mỗi chiều thứ sáu hàng tuần, cô đi xe máy về nhà ở Đăk Hlơ rồi trở lại với nhiệm vụ chuyên môn vào sáng thứ hai. Mờ sáng 9-9-2019, cô lên đường thật sớm để kịp có mặt ở trường. Khi vừa đến đoạn đường liên xã dẫn vào xã Hà Đông, xe máy của cô không may va chạm với một xe tải chở mì chạy ngược chiều. Cánh tay trái dập nát do bị bánh xe chèn qua, buộc phải cắt bỏ. Sốc, hụt hẫng có đủ, song trách nhiệm và tình yêu thương với gia đình, với học trò đã vực cô dậy.

Được chuyển biên chế về dạy học gần nhà tại Trường Tiểu học và THCS Đăk Hlơ ở huyện Kbang, cũng là huyện vùng khó của tỉnh, chỉ hơn 1 tháng sau biến cố nghiệt ngã, cô Tiền đã lại cầm phấn đứng trên bục giảng.

Năm học 2021-2022, cô là giáo viên dạy giỏi cấp huyện. Năm học 2022-2023 và 2023-2024, cô được công nhận là Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở. Những thành tích ấy đã nói thay tất cả về nghị lực đáng kinh ngạc của cô giáo năm nay tròn 40 tuổi.

Cô Tiền bộc bạch: “Sau biến cố, tôi cảm thấy may mắn vì vẫn được tạo điều kiện để tiếp tục theo nghề. Do vậy, tôi luôn phấn đấu làm hết khả năng, không bao giờ ngại khó”.

Theo thời gian, những tình huống dở khóc dở cười cũng qua nhanh. Ví dụ, thay vì vỗ tay cho các em bắt nhịp, cô phải vỗ tay còn lại vào vai hoặc vỗ lên bàn, nhưng nhiều em nhỏ chưa hiểu nên lại ngơ ngác bắt chước làm theo y như cô.

Trong chuyến công tác mới đây vào xã Hà Đông, chúng tôi lại được biết thêm câu chuyện xúc động khác cũng về một cô giáo tận tâm với học trò. Đó là cô Am Gữi-giáo viên tiếng Anh Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú THCS Trần Kiên. Cũng từng gặp tai nạn ngặt nghèo trên cung đường khó này, cô Gữi vẫn bền lòng bám trụ vì “đã xem các em học sinh như con, như em của mình”.

Năm 2010, khi cô Gữi về nhận biên chế tại đây, đường vào xã còn là đường đất lầy lội, trơn trượt. Từ nhà (xã Hà Bầu, huyện Đak Đoa) đến trường chỉ hơn 50 km nhưng cô phải mất đến 4-5 tiếng đồng hồ chật vật đi xe máy mới vào tới nơi. Gần 100% học sinh trong trường là dân tộc Bahnar, đa phần có hoàn cảnh gia đình khó khăn. Thế “ốc đảo” khiến nhiều học sinh học đến lớp 9 mà chưa một lần vượt đèo dốc hiểm trở để ra khỏi xã Hà Đông.

Thương học trò không có dịp mở mang tầm mắt, năm 2015, trong một chuyến về thăm nhà cuối tuần, cô Gữi rủ theo một em ở lớp mình chủ nhiệm về chơi. Giữa dốc, xe của cô gặp nạn do va chạm với xe tải. Em học sinh may mắn chỉ xây xước nhưng cô Gữi thì bị chấn thương sọ não, phải chuyển cấp cứu ở Bệnh viện Chợ Rẫy (TP. Hồ Chí Minh) suốt hơn 1 tuần mới tỉnh. Mở mắt dậy, cô không còn nhớ ra người thân. Khi trí nhớ dần hồi phục, cô lại bị di chứng liệt nửa người bên phải.

Đến nay, sau 14 năm công tác, cô Gữi là một trong số ít giáo viên nữ bán trụ lâu năm nhất tại xã. “Mình có duyên với nơi này lắm!” là cách cô Gữi nói về tình cảm dành cho ngôi trường nơi cô đã viết lên bảng những từ vựng tiếng Anh đầu tiên. Nhưng để chăm lo cho học trò, cô buộc phải hy sinh thời gian bên con cái. Đứa con đầu khi tròn 6 tháng tuổi đã phải theo mẹ đến trường; còn đứa thứ 2 thì tới đây sẽ ở hẳn với bố và bà sau khi mẹ hết thời gian thai sản, chỉ mỗi cuối tuần mới được mẹ ẵm bồng.

Thử thách vẫn chưa hết bởi việc dạy tiếng Anh chẳng bao giờ là dễ dàng ở vùng khó, nơi mà học sinh ngoài tiếng mẹ đẻ còn phải học thêm tiếng Kinh và một ngoại ngữ. Vì thế, cô Gữi thường chọn cách dạy trực quan bằng hình ảnh thực tế để các em dễ tiếp nhận.

Vừa làm chuyên môn vừa khắc phục khó khăn, cô Gữi mong mỏi học sinh nỗ lực học tập để sau này quyết định tương lai của mình. Cảm nhận được tình thương mà cô dành cho nên đa phần học trò rất ngoan.

Chị Đinh Đang-một học trò cũ của cô Gữi (hiện là giáo viên Trường Mẫu giáo Hà Đông) cho hay, chị rất hạnh phúc vì giờ đây được là đồng nghiệp của cô. Chị Đinh Đang nhớ mãi những ngày được học tập với cô giáo giỏi chuyên môn, thường gần gũi, hỏi han và vận động quyên góp quần áo cũ cho học trò. Đám bạn cùng làng, cùng lứa năm đó chỉ mỗi mình Đinh Đang học lên đến bậc đại học.

Một năm học mới lại bắt đầu. Cô Hoàng Thị Quế Nhàn-giáo viên Trường Tiểu học và THCS Đak Yă (xã Đak Yă, huyện Mang Yang) cũng tranh thủ thu xếp ổn thỏa mọi việc trong gia đình để tiếp tục hành trình mang ánh sáng tri thức đến với học trò. Ngoài cậu con trai thứ 2 đang là sinh viên, cậu út học lớp 7, người còn lại khiến cô Nhàn luôn canh cánh là đứa con đầu Nguyễn Tiến Đạt-chàng trai 27 tuổi có gương mặt ngờ nghệch do bệnh bại não, mọi sinh hoạt đều phụ thuộc vào mẹ.

Không chỉ vậy, sau khi ly hôn, cô Nhàn còn phải chống chọi với căn bệnh ung thư tuyến giáp di căn suốt 2 năm qua. Thật khó tin, giữa giông bão cuộc đời, cô vẫn mạnh mẽ chống chọi đầy bản lĩnh. Không chỉ vì các con, đó còn là cách để bản thân cô có thể giữ trọn tình yêu với bảng đen, phấn trắng cùng những học trò thân thương.

Hơn 30 năm đứng trên bục giảng, cô Nhàn khẳng định, nghề giáo đã cho cô thật nhiều điều vô giá, đặc biệt là tình thương vô bờ bến giữa cô và trò, giữa giáo viên và phụ huynh vùng khó.

Nhắc nhớ những ngày đầu bước chân vào nghề, cô Nhàn kể: Sau khi tốt nghiệp lớp sư phạm cấp tốc hệ 12+2 tại Trường Cao đẳng Sư phạm Gia Lai, cô về huyện Mang Yang công tác theo nguyện vọng. Sau 3 tháng giảng dạy tại Trường Tiểu học xã Đak Trôi, cô được điều chuyển sang Trường Tiểu học xã Ayun và gắn bó với nơi này suốt 17 năm.

Thời gian đầu, từ trung tâm huyện vào trường, cô giáo trẻ phải đi bộ cả ngày trời mới đến nơi. Mùa mưa, đường trơn, nước suối dâng cao thì việc trượt ngã, quần áo lấm lem xảy ra như cơm bữa.

Bác sĩ Blơp (Trung tâm Y tế huyện Mang Yang) là một trong những học trò từng được cô Nhàn “tiếp lửa” đến trường. Sau khi học hết lớp 5, do gia đình khó khăn nên Blơp định nghỉ học. Hay chuyện, cô Nhàn đã khuyên cậu trò nhỏ tiếp tục cố gắng tới lớp để có được tương lai tươi sáng hơn.

Năm 2009, cô Nhàn được Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Mang Yang tạo điều kiện chuyển về giảng dạy tại Trường Tiểu học Đak Yă (nay là Trường Tiểu học và THCS Đak Yă) để thuận tiện trong việc chăm sóc, nuôi dạy các con. Đối mặt với nhiều biến cố trong cuộc sống, có những lúc cô Nhàn như muốn ngã quỵ, nhưng không hiểu sao hễ nghĩ đến các con và học trò là cô lại có thêm sức mạnh.

Năm học 2024-2025, cô Nhàn được phân công chủ nhiệm lớp 2C tại điểm trường làng Đak Yă. Lớp có 38 em, 100% học sinh đều là dân tộc Bahnar và có đến 30 em thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo. Để tiếp thêm động lực cho các em tới lớp, cô Nhàn đã vận động người thân, bạn bè quyên góp quần áo, đồ dùng học tập để tặng học sinh khó khăn trước thềm năm học mới. Những năm trước đó, cô còn kêu gọi các nhà hảo tâm trên địa bàn thị trấn Kon Dơng hỗ trợ xe đạp cũ. Cô đi nhận từng chiếc xe rồi bỏ tiền túi ra sửa sang lại để tặng cho học trò, giúp đường đến trường của các em đỡ vất vả hơn.

Học sinh vùng khó Krông Pa sẵn sàng cho ngày tựu trường

Nhân văn con chữ xóa mù

Thầy giáo Nguyễn Tùng Linh: Tim còn đập, tôi còn dạy học