Tiếng nói và khả năng biểu đạt của nhiếp ảnh

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Ngày càng có nhiều họa sĩ chụp ảnh và nhiếp ảnh gia vẽ tranh. Không có gì ngạc nhiên bởi lẽ xét đến cùng, ảnh hay tranh, tượng… chỉ là chất liệu, phương tiện còn tinh thần và ý tưởng của nghệ sĩ mới là quan trọng.
 

 Tác phẩm của Stieglitz chụp vợ mình vẫn còn giá trị sâu sắc ngày nay. Bộ ảnh ông chụp vợ mình từ năm 1917 đến 1937 khoảng 300 bức.
Tác phẩm của Stieglitz chụp vợ mình vẫn còn giá trị sâu sắc ngày nay. Bộ ảnh ông chụp vợ mình từ năm 1917 đến 1937 khoảng 300 bức.



Ảnh đẹp như tranh

Ngày trước, so sánh này còn bị một số quan điểm cực đoan cho là hạ thấp vai trò và thế mạnh của ảnh, thế nhưng giờ đây mọi thứ đã khác.

Văn Hải là một họa sĩ thích chụp ảnh và anh chụp rất đẹp. Những bức ảnh chụp phong cảnh, con người miền núi phía Bắc và ảnh chụp phố phường Hà Nội của anh đều hay và mang bố cục, màu sắc của hội họa từ chi tiết đến nhịp điệu. Ông già nhả khói thuốc lào sảng khoái, thú vị nhất là những làn khói tụ lại lại nhang nhác hình lá phổi. Bà lão ngồi bán nước chè sau lưng là tấm phông lớn in hình cô người mẫu trẻ nhưng cái chi tiết bàn tay cô gái đưa lên cằm như được “nhắc lại” ở bàn tay bà lão, và khi nhìn vào chiếc ghế trống phía trước bà lão, tự nhiên có một liên tưởng thú vị về vòng thời gian. Hải thích chụp chồng hình (multi exposure) vì nó tạo ra những hiệu ứng sáng tối chồng mờ ấn tượng.

Quang Trung - một họa sĩ khác đang là giảng viên trường Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội - cũng mê chụp ảnh. Trung tôn trọng khoảnh khắc trong nhiếp ảnh bởi đó là thế mạnh của ảnh, khác hẳn hội họa. Với Trung, 3 yếu tố làm nên một tác phẩm nhiếp ảnh tốt là máy móc, trang bị tốt, kỹ thuật chụp và xử lý hậu kỳ. Xử lý hậu kỳ, Trung thích dạng ảnh màu như cinema. Anh thích chụp ảnh và làm phim trong khi hội họa, giá vẽ với anh lại chưa nhiều cảm hứng. Với anh, tất cả cũng chỉ là phương tiện để thỏa mãn giấc mơ sáng tạo.

Trước đây, Dũng Art cũng là một họa sĩ chụp ảnh ở nhiều thể loại và có những bộ ảnh áo dài đẹp mộng mơ đẹp như tranh cũng như một số tác phẩm ảnh nude mang chất tạo hình hội họa.

“Đẹp như tranh” - giờ trở thành một câu khen và cho thấy sự chồng mờ ranh giới trong một số trường hợp giữa 2 loại hình cùng thuộc dòng nghệ thuật thị giác này.

Nhiếp ảnh ly khai của Alfred Stieglitz

Thật khó tin là sự đột phá của nhiếp ảnh bắt nguồn từ xa xưa, với tên tuổi của nhà nhiếp ảnh Mỹ - Alfred Stieglitz (1864-1946). Tin vào khả năng biểu đạt mạnh mẽ của nhiếp ảnh, ông là người khởi xướng thành lập nhóm “Nhiếp ảnh ly khai” (Photo-Secession) cùng nhiều nhà nhiếp ảnh ở New York, dù trước đó đã có nhóm nhiếp ảnh ly khai Berlin. Theo nhiều cuốn sách về nhiếp ảnh, Stieglitz còn là người đưa tranh, tượng từ Châu Âu về triển lãm ở Mỹ cùng với các tác phẩm nhiếp ảnh tại phòng triển lãm “Little Galleries” của Hội Nhiếp ảnh ly khai vào năm 1905. Ông cũng là chủ biên của tạp chí nhiếp ảnh lừng danh “Camera Work” từ 1902 đến 1917, đăng tải nhiều bài viết, tác phẩm nghệ thuật và cả những xu hướng mới của nghệ thuật.

Giờ đây khi ngắm lại những tác phẩm của ông, tôi vẫn giật mình vì bố cục hiện đại, tính thẩm mỹ cao, giàu chất tạo hình. Những bức ảnh phong cảnh, sinh hoạt đường phố của Stieglitz gợi nhớ đến những bộ phim của đạo diễn nổi tiếng Kurosawa Akira (Nhật Bản) vì luôn chú ý đưa những yếu tố tự nhiên như mưa, gió, tuyết… Stieglitz còn nổi tiếng với bộ trên 200 ảnh chụp mây với tên gọi “Equivalents” (Tương đồng) mà ở đó, người xem có thể xem chiều nào cũng được vì trong ảnh không có đường chân trời và được chụp ở trung - cận cảnh, một bộ ảnh giàu ý nghĩa liên tưởng triết học mang nhịp điệu của thi ca và giai điệu của âm nhạc.

Sau này, ông còn nhiều tác phẩm xuất sắc khác và đặc biệt là bộ trên 300 bức chân dung về “nàng thơ” cũng là vợ ông, Georgia O’Keefe. Stieglitz đam mê chụp vợ ở mọi tư thế, mọi hoàn cảnh với những biểu cảm thật nhất, không dàn dựng để tạo nên một bức chân dung lớn tổng hợp và những lát cắt, phân mảnh trong chân dung của Stieglitz vẫn còn giá trị sâu sắc trong đời sống nhiếp ảnh hôm nay.

Chụp gì không quan trọng?

Đào Hải Phong - một họa sĩ có tiếng ở Việt Nam - từng bảo: Với hội họa, đề tài không quan trọng, quan trọng là cách thể hiện, còn nhiếp ảnh quan trọng là đề tài. Còn Văn Hải nói không quan trọng chụp ảnh phong cảnh, hay chân dung con người, hiện thực hay trừu tượng mà quan trọng là cách thể hiện có mới hay không, vì nhiếp ảnh cũng như hội họa, đầu tiên phải là ấn tượng thị giác.

Thật ra đề tài vừa quan trọng vừa không, tùy vào quan niệm sáng tác và thiên hướng nghệ thuật của cá nhân. Vẽ hai ông lão nông dân đánh cờ phải khác với vẽ cuộc đấu cờ giữa Steve Job và Bill Gates, chụp ảnh những rễ cây phải khác với chụp chân dung một đứa bé.

Câu chuyện nghệ thuật vị nghệ thuật hay nghệ thuật vị nhân sinh, thực ra chưa bao giờ có hồi kết...


 

Từ năm 1902, nhà nhiếp ảnh người Mỹ Alfred Stieglitz đã đi tiên phong trong việc coi nhiếp ảnh như một lĩnh vực sáng tạo bình đẳng với các ngành nghệ thuật khác.


https://laodong.vn/van-hoa-giai-tri/tieng-noi-va-kha-nang-bieu-dat-cua-nhiep-anh-814375.ldo
 

Theo Việt Văn (LĐO)

Có thể bạn quan tâm

“Tổ quốc bên bờ sóng”

“Tổ quốc bên bờ sóng”

(GLO)- Đó là chủ đề cuộc thi và triển lãm ảnh nghệ thuật cấp quốc gia do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức nhằm thực hiện kế hoạch tuyên truyền về biển, đảo năm 2025.

Sáng tạo văn học nghệ thuật: Hành trình không đơn độc

Sáng tạo văn học nghệ thuật: Hành trình không đơn độc

(GLO)- Mặc nhiên, việc sáng tạo văn học nghệ thuật luôn mang tính độc lập và tự giác cao độ của mỗi văn nghệ sĩ, nhưng hành trình ấy sẽ không đơn độc nếu có sự dìu dắt chân tình của người đi trước. Tại phố núi Pleiku, nhiều tác giả trẻ đã tìm được điểm tựa tinh thần đáng quý như thế.

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời lúc 10h45 sáng 13/3 tại Hà Nội. Năm cuối đời, ông chống chọi với bệnh ung thư. Vài tháng gần đây, nhiều đồng nghiệp chia sẻ hình ảnh thăm nhạc sĩ Thụy Kha trong bệnh viện. 

Tiết mục múa của đơn vị Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng trình diễn tại Liên hoan nghệ thuật quần chúng huyện Ia Grai năm 2025.

Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang huyện Ia Grai: Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng giành giải nhất toàn đoàn

(GLO)- Trong 2 đêm (11 và 12-3), huyện Ia Grai tổ chức Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang năm 2025. Liên hoan quy tụ 13 đơn vị tham gia. Mỗi đơn vị đăng ký trình diễn từ 3 đến 5 tiết mục ca, múa và diễn tấu các loại nhạc cụ.

Thơ Bút Biển: Nắng chưa qua

Thơ Bút Biển: Nắng chưa qua

(GLO)- "Nắng chưa qua" của Bút Biển là một bài thơ đầy hoài niệm. Bằng những câu thơ nhẹ nhàng mà day dứt, tác giả khắc họa nỗi buồn của sự xa cách, khi ký ức vẫn còn đó nhưng hiện tại chỉ còn lại gió lùa, hoa rụng và căn phòng trống,... dường như có ai đang ngóng về một vệt nắng chưa qua.

Bản hòa ca cùng triền ký ức

Bản hòa ca cùng triền ký ức

(GLO)- Dù đã có hơn 30 năm sống ở Pleiku nhưng khi đọc tập “Vân môi say phố” của Ngô Thanh Vân (NXB Hội Nhà văn, 2024), tôi lại có cảm tưởng được khám phá một miền đất tưởng chừng quá đỗi quen thuộc.

Giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Giải phóng tỉnh tại xã Gào

Giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Giải phóng tỉnh tại xã Gào

(GLO)- Tối 10-3, tại làng C (xã Gào), Đội Thông tin lưu động-Trung tâm Văn hóa-Thông tin và Thể thao TP. Pleiku tổ chức chương trình giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng tỉnh (17/3/1975-17/3/2025), chào mừng Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV.

Hội viên Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tỉnh tại chương trình chào mừng Ngày Âm nhạc Việt Nam năm 2024. Ảnh: H.N

Nhạc sĩ Gia Lai kiếm tìm tác phẩm có sức ảnh hưởng lớn

(GLO)- Bám sát hơi thở cuộc sống và đưa bản sắc dân tộc vào tác phẩm, các nhạc sĩ Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tỉnh Gia Lai đã thực sự cố gắng trong hoạt động sáng tác nhằm ghi dấu ấn. Song, làm gì để tác phẩm lan tỏa rộng rãi, ghi đậm trong tâm trí người nghe đang là trăn trở của những người tâm huyết.

Thơ Sơn Trần: Nhớ Pleiku

Thơ Sơn Trần: Nhớ Pleiku

(GLO)- "Nhớ Pleiku" là một tác phẩm đầy cảm xúc của tác giả Sơn Trần. Từng câu thơ vẽ nên bức tranh phố núi đẹp mơ mộng với cảnh sắc yên bình, quyện hòa cùng ký ức, tình yêu và nỗi nhớ...

Thơ Vân Phi: Lâu không về nhà

Thơ Vân Phi: Lâu không về nhà

(GLO)- Bài thơ "Lâu không về nhà" của tác giả Vân Phi thấm đượm nỗi nhớ quê hương da diết của người con xa xứ-nơi cánh đồng, dòng sông và mẹ già vẫn chờ đợi theo tháng năm lở bồi. Từng câu thơ như những thước phim chậm rãi, gợi lại ký ức tuổi thơ ấm áp bên ánh đèn dầu, bên những thân gần mẹ cha.