Tiếng nói và khả năng biểu đạt của nhiếp ảnh

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Ngày càng có nhiều họa sĩ chụp ảnh và nhiếp ảnh gia vẽ tranh. Không có gì ngạc nhiên bởi lẽ xét đến cùng, ảnh hay tranh, tượng… chỉ là chất liệu, phương tiện còn tinh thần và ý tưởng của nghệ sĩ mới là quan trọng.
 

 Tác phẩm của Stieglitz chụp vợ mình vẫn còn giá trị sâu sắc ngày nay. Bộ ảnh ông chụp vợ mình từ năm 1917 đến 1937 khoảng 300 bức.
Tác phẩm của Stieglitz chụp vợ mình vẫn còn giá trị sâu sắc ngày nay. Bộ ảnh ông chụp vợ mình từ năm 1917 đến 1937 khoảng 300 bức.



Ảnh đẹp như tranh

Ngày trước, so sánh này còn bị một số quan điểm cực đoan cho là hạ thấp vai trò và thế mạnh của ảnh, thế nhưng giờ đây mọi thứ đã khác.

Văn Hải là một họa sĩ thích chụp ảnh và anh chụp rất đẹp. Những bức ảnh chụp phong cảnh, con người miền núi phía Bắc và ảnh chụp phố phường Hà Nội của anh đều hay và mang bố cục, màu sắc của hội họa từ chi tiết đến nhịp điệu. Ông già nhả khói thuốc lào sảng khoái, thú vị nhất là những làn khói tụ lại lại nhang nhác hình lá phổi. Bà lão ngồi bán nước chè sau lưng là tấm phông lớn in hình cô người mẫu trẻ nhưng cái chi tiết bàn tay cô gái đưa lên cằm như được “nhắc lại” ở bàn tay bà lão, và khi nhìn vào chiếc ghế trống phía trước bà lão, tự nhiên có một liên tưởng thú vị về vòng thời gian. Hải thích chụp chồng hình (multi exposure) vì nó tạo ra những hiệu ứng sáng tối chồng mờ ấn tượng.

Quang Trung - một họa sĩ khác đang là giảng viên trường Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội - cũng mê chụp ảnh. Trung tôn trọng khoảnh khắc trong nhiếp ảnh bởi đó là thế mạnh của ảnh, khác hẳn hội họa. Với Trung, 3 yếu tố làm nên một tác phẩm nhiếp ảnh tốt là máy móc, trang bị tốt, kỹ thuật chụp và xử lý hậu kỳ. Xử lý hậu kỳ, Trung thích dạng ảnh màu như cinema. Anh thích chụp ảnh và làm phim trong khi hội họa, giá vẽ với anh lại chưa nhiều cảm hứng. Với anh, tất cả cũng chỉ là phương tiện để thỏa mãn giấc mơ sáng tạo.

Trước đây, Dũng Art cũng là một họa sĩ chụp ảnh ở nhiều thể loại và có những bộ ảnh áo dài đẹp mộng mơ đẹp như tranh cũng như một số tác phẩm ảnh nude mang chất tạo hình hội họa.

“Đẹp như tranh” - giờ trở thành một câu khen và cho thấy sự chồng mờ ranh giới trong một số trường hợp giữa 2 loại hình cùng thuộc dòng nghệ thuật thị giác này.

Nhiếp ảnh ly khai của Alfred Stieglitz

Thật khó tin là sự đột phá của nhiếp ảnh bắt nguồn từ xa xưa, với tên tuổi của nhà nhiếp ảnh Mỹ - Alfred Stieglitz (1864-1946). Tin vào khả năng biểu đạt mạnh mẽ của nhiếp ảnh, ông là người khởi xướng thành lập nhóm “Nhiếp ảnh ly khai” (Photo-Secession) cùng nhiều nhà nhiếp ảnh ở New York, dù trước đó đã có nhóm nhiếp ảnh ly khai Berlin. Theo nhiều cuốn sách về nhiếp ảnh, Stieglitz còn là người đưa tranh, tượng từ Châu Âu về triển lãm ở Mỹ cùng với các tác phẩm nhiếp ảnh tại phòng triển lãm “Little Galleries” của Hội Nhiếp ảnh ly khai vào năm 1905. Ông cũng là chủ biên của tạp chí nhiếp ảnh lừng danh “Camera Work” từ 1902 đến 1917, đăng tải nhiều bài viết, tác phẩm nghệ thuật và cả những xu hướng mới của nghệ thuật.

Giờ đây khi ngắm lại những tác phẩm của ông, tôi vẫn giật mình vì bố cục hiện đại, tính thẩm mỹ cao, giàu chất tạo hình. Những bức ảnh phong cảnh, sinh hoạt đường phố của Stieglitz gợi nhớ đến những bộ phim của đạo diễn nổi tiếng Kurosawa Akira (Nhật Bản) vì luôn chú ý đưa những yếu tố tự nhiên như mưa, gió, tuyết… Stieglitz còn nổi tiếng với bộ trên 200 ảnh chụp mây với tên gọi “Equivalents” (Tương đồng) mà ở đó, người xem có thể xem chiều nào cũng được vì trong ảnh không có đường chân trời và được chụp ở trung - cận cảnh, một bộ ảnh giàu ý nghĩa liên tưởng triết học mang nhịp điệu của thi ca và giai điệu của âm nhạc.

Sau này, ông còn nhiều tác phẩm xuất sắc khác và đặc biệt là bộ trên 300 bức chân dung về “nàng thơ” cũng là vợ ông, Georgia O’Keefe. Stieglitz đam mê chụp vợ ở mọi tư thế, mọi hoàn cảnh với những biểu cảm thật nhất, không dàn dựng để tạo nên một bức chân dung lớn tổng hợp và những lát cắt, phân mảnh trong chân dung của Stieglitz vẫn còn giá trị sâu sắc trong đời sống nhiếp ảnh hôm nay.

Chụp gì không quan trọng?

Đào Hải Phong - một họa sĩ có tiếng ở Việt Nam - từng bảo: Với hội họa, đề tài không quan trọng, quan trọng là cách thể hiện, còn nhiếp ảnh quan trọng là đề tài. Còn Văn Hải nói không quan trọng chụp ảnh phong cảnh, hay chân dung con người, hiện thực hay trừu tượng mà quan trọng là cách thể hiện có mới hay không, vì nhiếp ảnh cũng như hội họa, đầu tiên phải là ấn tượng thị giác.

Thật ra đề tài vừa quan trọng vừa không, tùy vào quan niệm sáng tác và thiên hướng nghệ thuật của cá nhân. Vẽ hai ông lão nông dân đánh cờ phải khác với vẽ cuộc đấu cờ giữa Steve Job và Bill Gates, chụp ảnh những rễ cây phải khác với chụp chân dung một đứa bé.

Câu chuyện nghệ thuật vị nghệ thuật hay nghệ thuật vị nhân sinh, thực ra chưa bao giờ có hồi kết...


 

Từ năm 1902, nhà nhiếp ảnh người Mỹ Alfred Stieglitz đã đi tiên phong trong việc coi nhiếp ảnh như một lĩnh vực sáng tạo bình đẳng với các ngành nghệ thuật khác.


https://laodong.vn/van-hoa-giai-tri/tieng-noi-va-kha-nang-bieu-dat-cua-nhiep-anh-814375.ldo
 

Theo Việt Văn (LĐO)

Có thể bạn quan tâm

Xếp từng hạt gạo thành tranh

Xếp từng hạt gạo thành tranh

Cha mẹ làm nông, cả tuổi thơ của Trương Kim Ngân (sinh năm 1994) đã quen với việc gieo mạ, gặt lúa. Về sau, theo nghề họa sĩ - nghệ nhân, chị vẫn để bàn tay mình gắn bó với từng hạt gạo thân yêu thay vì chỉ có cọ, màu, giấy vẽ…

Khi sông gặp biển

Thơ Nguyễn Thanh Mừng: Khi sông gặp biển

(GLO)- Giữa dòng chảy ký ức, bài thơ "Khi sông gọi biển" của tác giả Nguyễn Thanh Mừng gợi về hình bóng con sông xưa với lời hẹn thơ ngây, thể hiện nỗi niềm tiếc nuối trước những đổi thay. Sông vẫn đợi, chỉ người đã không còn như trước.

Người nối dài tình yêu với dân ca Jrai

Người nối dài tình yêu với dân ca Jrai

(GLO)- Suốt 50 năm qua, bà Kpă H’Mi (SN 1961, buôn Chư Jú, xã Ia Rsai, huyện Krông Pa) vẫn luôn say mê những giai điệu dân ca Jrai. Bà là niềm tự hào của buôn làng khi không chỉ lưu giữ mà còn truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ thêm yêu và gắn bó với những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Mắt hạ cho nhau

Thơ Lenguyen: Mắt hạ cho nhau

(GLO)- "Mắt hạ cho nhau" của Lenguyen là khúc ngân dịu dàng của tuổi học trò, nơi bằng lăng tím, phượng đỏ và tiếng ve gọi về ký ức. Bài thơ chan chứa hoài niệm, tiếc nuối những rung động đầu đời chưa kịp nói thành lời.

“Tên Người là cả một niềm thơ”

“Tên Người là cả một niềm thơ”

(GLO)- Bảo tàng Hồ Chí Minh (thuộc Bảo tàng tỉnh Gia Lai) hiện trưng bày, giới thiệu nhiều hình ảnh, tài liệu, hiện vật về cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Bác. Một trong số đó là tập sách “Tên Người là cả một niềm thơ” do ông Nguyễn Khoa-Cán bộ lão thành cách mạng trao tặng năm 2004.

Tháng năm nhớ Người

Tháng năm nhớ Người

(GLO)- Bài thơ “Tháng năm nhớ Người” của Lenguyen khắc họa hình ảnh Bác Hồ qua ký ức làng quê, tình mẹ, giọt lệ, hương sen và ánh nắng Nam Đàn,... như lời tri ân sâu lắng dành cho vị Cha già kính yêu của dân tộc suốt đời vì dân, vì nước.

Âm sắc Tây Nguyên trên quê Bác

Âm sắc Tây Nguyên trên quê Bác

(GLO)- Từ ngày 16 đến 20-5, gần 40 ca sĩ, diễn viên, nghệ nhân Gia Lai đã tham gia 2 sự kiện vô cùng ý nghĩa tại tỉnh Nghệ An. Đó là hội diễn nghệ thuật quần chúng “Tiếng hát Làng Sen” và triển lãm “Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người” năm 2025.

Khai mạc triển lãm ảnh “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Bình Định - Sắc màu hội tụ”

Khai mạc triển lãm ảnh “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Bình Định - Sắc màu hội tụ”

Nhân kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2023); 47 năm Ngày Quốc tế Bảo tàng (18/5/1978 - 18/5/2025), sáng 12-5, Bảo tàng tỉnh Bình Định phối hợp Bảo tàng Quang Trung khai mạc triển lãm ảnh chủ đề “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Bình Định - Sắc màu hội tụ”.

Thơ Đào An Duyên: Mây biên giới

Thơ Đào An Duyên: Mây biên giới

(GLO)- “Mây biên giới” của tác giả Đào An Duyên là bài thơ giàu cảm xúc về vẻ đẹp thanh bình nơi biên cương Tổ quốc. Tác giả khắc họa hình ảnh cột mốc trong nắng dịu, mây trời không lằn ranh, rừng khộp lặng im... như một bản hòa ca của thiên nhiên và lịch sử...

Thơ Nguyễn Thanh Mừng: Gia Lai một hai ba

Thơ Nguyễn Thanh Mừng: Gia Lai một hai ba

(GLO)- "Gia Lai một hai ba" của Nguyễn Thanh Mừng dẫn người đọc qua những nẻo đường dốc đèo, qua tiếng thác reo và chiêng cồng, để gặp lại khí phách người xưa. Mỗi hình ảnh, mỗi nhịp thơ là một lát cắt vừa hoang sơ, vừa tự hào về bản sắc không thể phai mờ của đại ngàn Tây Nguyên.