Tu bổ, tôn tạo di tích lăng mộ ông nội Hoàng đế Quang Trung

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Ngày 6.2, UBND tỉnh Bình Định cho biết đã có quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư dự án Tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử Lăng mộ hiển tổ khảo Tây Sơn tam kiệt (thôn Phú Lạc, xã Bình Thành, H.Tây Sơn, Bình Định) do Sở VH-TT làm chủ đầu tư.

Theo đó, dự án được thực hiện trên khu đất rộng 2.353 m2 (trong đó đất hiện trạng di tích 898,5 m2), dự kiến tổng mức đầu tư hơn 6,3 tỉ đồng, thực hiện từ năm 2025 - 2026. Dự án gồm nhiều hạng mục, trong đó mộ hiển tổ khảo Tây Sơn tam kiệt giữ lại như cũ, chuyển bia mộ từ Bảo tàng Quang Trung (TT.Phú Phong, H.Tây Sơn) sang đặt ở vị trí cũ. Dự án sẽ xây dựng mới 4 trụ biểu lối vào mộ, hoàn thiện hoa văn họa tiết truyền thống cho 4 mặt trụ biểu (long, lân, quy, phụng; tùng, trúc, cúc, mai), xây mới nhà bia, lư hương và ban thờ được làm bằng đá xanh…

Lăng mộ hiển tổ khảo Tây Sơn tam kiệt tại thôn Phú Lạc(xã Bình Thành, H.Tây Sơn, Bình Định). ẢNH: NGUYỄN VĂN NGỌC
Lăng mộ hiển tổ khảo Tây Sơn tam kiệt tại thôn Phú Lạc(xã Bình Thành, H.Tây Sơn, Bình Định). ẢNH: NGUYỄN VĂN NGỌC

Theo tài liệu của Bảo tàng Quang Trung, năm 1990, trong quá trình cải tạo đồng ruộng, người dân phát hiện tấm bia bị chôn vùi dưới đất, cách ngôi mộ cổ tại thôn Phú Lạc chừng 6 m về phía bắc. Bảo tàng tỉnh Bình Định phối hợp Bảo tàng Quang Trung tiến hành khai quật, nghiên cứu gốc tích tấm bia và đưa về trưng bày tại Bảo tàng Quang Trung.

Bia mộ nói trên được khắc trên tảng đá nặng khoảng 200 - 250 kg, cao 125 cm, rộng 69 cm, dày 13 cm. Chân bia có mộng cắm vào đế đá bia của lăng mộ. Mặt bia khắc chìm 3 dòng chữ Hán. Dòng chữ lớn ở giữa "Việt cố hoàng hiển tổ khảo cương nghị mưu lược minh triết công chi lăng" được dịch nghĩa: Lăng mộ ông nội đã qua đời của nhà vua nước Việt, ông là một vị minh triết, cương nghị, mưu lược. Trong đó, các chữ "Việt cố hoàng hiển tổ khảo" có dấu vết bị đục xóa. Dòng chữ bên trái "Tuế thứ Kỷ Hợi trọng xuân cốc nhật", được dịch nghĩa: Ngày lành tháng hai năm Kỷ Hợi. Dòng chữ bên phải "Ngự chế" nghĩa là: Nhà vua tạo lập.

Ngôi mộ cổ nằm theo hướng bắc - nam, chất liệu vôi, dài 1,6 m, có thành nội, thành ngoại với khoảng cách 60 cm và cách mộ chừng 4 - 5 m có dấu vết thành thứ 3. Vị trí ngôi mộ cách di tích Gò Lăng (khu vườn cũ của vợ chồng ông Hồ Phi Phúc, thân sinh của Tây Sơn tam kiệt: Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ) khoảng 200 m về hướng đông nam.

Từ bia mộ cùng với khảo chứng về gia hệ và các sự kiện lịch sử nhà Tây Sơn, các nhà nghiên cứu xác định đây là mộ ông nội anh em nhà Tây Sơn, tức ông Hồ Phi Tiễn. Sau khi lên ngôi, tháng 2.1779 (năm Kỷ Hợi), Hoàng đế Thái Đức - Nguyễn Nhạc của nhà Tây Sơn đã tu tảo phần mộ tổ tiên tại quê hương Phú Lạc, xây dựng lăng mộ ông nội (hiển tổ khảo). Sau khi nhà Tây Sơn mất, nhiều di tích của gia đình Tây Sơn tam kiệt bị san bằng. Bia mộ ông nội của Tây Sơn tam kiệt bị đục khoét một số chữ chính và được tháo gỡ đem chôn phía trước lăng mộ với mục đích che mắt chính quyền nhà Nguyễn.

Lăng mộ hiển tổ khảo Tây Sơn tam kiệt được UBND tỉnh Bình Định công nhận di tích cấp tỉnh năm 2012.

Theo Hoàng Trọng (TNO)

Có thể bạn quan tâm

Tương lai viết nên từ bản lĩnh văn hóa

Tương lai viết nên từ bản lĩnh văn hóa

Di sản nếu không được số hóa, không được kể lại theo cách của thời đại sẽ dần bị đứt gãy trong trí nhớ cộng đồng. Một thế hệ lớn lên không thấy được những giá trị đã tạo nên cội nguồn sẽ khó tìm thấy niềm tự hào, khó kiến tạo tương lai có chiều sâu văn hóa.

Di sản người Anh hùng trên đất Tây Nguyên

Di sản người Anh hùng trên đất Tây Nguyên

(GLO)- Giữa cái nắng oi ả của tháng 4, chúng tôi từ TP. Pleiku vượt hơn 70 km về thăm làng Stơr (xã Tơ Tung, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai), quê hương của Anh hùng Núp. Nơi đây có nhà lưu niệm mang dấu ấn lịch sử-văn hóa độc đáo, thu hút đông đảo du khách đến tham quan, tìm hiểu.

Di sản Hán Nôm: Khai mở lịch sử văn hóa Gia Lai

Di sản Hán Nôm khai mở lịch sử văn hóa Gia Lai

(GLO)- Có những trầm tích văn hóa nằm im lìm trong những đạo sắc phong cũ kỹ, tờ khế ước ruộng đất phủ bụi thời gian hay văn tế cổ xưa xướng lên nơi đình làng. Tại Gia Lai, kho báu di sản Hán Nôm ấy đang dần được đánh thức, góp phần khai mở lịch sử văn hóa của vùng đất cao nguyên.

Làng Mông trên cao nguyên

Làng người Mông trên cao nguyên

(GLO)- Tính đến thời điểm này, những hộ gia đình người Mông đã sinh sống được 42 năm trên cao nguyên Gia Lai. Vùng đất mà họ chọn là xã Ya Hội, huyện Đak Pơ. Theo thời gian, dấu ấn người Mông ngày càng in đậm trên mảnh đất này.

Tái hiện không gian sinh hoạt cộng đồng của cư dân lúa nước vùng hạ lưu sông Ba

Tái hiện không gian sinh hoạt cộng đồng của cư dân lúa nước vùng hạ lưu sông Ba

(GLO)- Thoát khỏi không gian gò bó trên sân khấu, Ngày hội văn hóa-thể thao các dân tộc thiểu số huyện Krông Pa lần thứ III-2025 được tổ chức dưới những bóng cây cổ thụ trong Công viên Phú Túc đã tái hiện một cách chân thực không gian sinh hoạt cộng đồng của cư dân lúa nước vùng hạ lưu sông Ba.

Phụ nữ làng Groi phát huy nghề dệt thổ cẩm

Phụ nữ làng Groi phát huy nghề dệt thổ cẩm

(GLO)- Gần 2 năm đi vào hoạt động, Câu lạc bộ (CLB) Dệt thổ cẩm làng Groi (xã Ya Hội, huyện Đak Pơ) đã trở thành mái nhà chung cho những phụ nữ yêu thích nghề dệt. Thông qua các buổi sinh hoạt, chị em có cơ hội giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm và chung tay gìn giữ, phát huy nghề dệt truyền thống.

Lễ cúng bến nước. Ảnh: M.H

Bến nước buôn Pông

(GLO)- Bến nước, dòng sông cũng như tập tục của bà con Jrai đã trở nên quen thuộc với tôi trong thời gian dài công tác tại ngôi trường bên bờ sông Ba.

Sáp nhập đơn vị hành chính gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa

Sáp nhập đơn vị hành chính gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa

(GLO)- Thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị là yêu cầu mang tính sống còn của đất nước trước vận hội phát triển mới. Trong đó, sắp xếp các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã để xây dựng mô hình chính quyền 2 cấp đang được dư luận hết sức quan tâm.

Tục thờ thần Bạch Mã ở vùng Tây Sơn Thượng đạo

Tục thờ thần Bạch Mã ở vùng Tây Sơn Thượng đạo

(GLO)- Thần Bạch Mã (hay còn gọi là Thái giám Bạch Mã, Bạch Mã Thái giám) là vị thần có ảnh hưởng lớn trong đời sống tín ngưỡng dân gian ở vùng Tây Sơn Thượng đạo. Hiện nay, một số đình tại thị xã An Khê còn duy trì việc thờ cúng và gìn giữ sắc phong vua ban cho vị thần này.

'Bảo hiểm' cho di sản

'Bảo hiểm' cho di sản

Tại lễ công bố các di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và quyết định xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp thành phố tại TPHCM vào cuối tháng 3 vừa qua, Công ty CP Tư vấn Cảng - kỹ thuật biển (Portcoast) đã trao tặng toàn bộ sản phẩm số hóa của Nhà hát Thành phố cho Trung tâm Nghệ thuật TPHCM.

Nâng tầm nghề dệt thổ cẩm ở Chư Pưh

Nâng tầm nghề dệt thổ cẩm ở Chư Pưh

(GLO)- Nhờ sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương và các đoàn thể chính trị-xã hội, nghề dệt thổ cẩm truyền thống của đồng bào Jrai ở huyện Chư Pưh (tỉnh Gia Lai) đang có cơ hội để nâng tầm phát triển và khẳng định giá trị trong đời sống hiện đại.

Lễ cúng Yă Pum bên bờ sông Ayun

Lễ cúng Yă Pum bên bờ sông Ayun

(GLO)- Sau một thời gian dài gián đoạn, UBND xã Ia Peng (huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai) vừa phục dựng lễ cúng Yă Pum của người Jrai tại thôn Sô Ma Hang A. Đây là hoạt động tâm linh với ý nghĩa xua đuổi tà ma, cầu bình an, sức khỏe cho dân làng.

Vua Lửa: Huyền thoại và hiện thực

Vua Lửa: Huyền thoại và hiện thực

(GLO)- Chuyện về các Pơtao Apui (Vua Lửa) sở hữu gươm thần có quyền năng hô mưa gọi gió không chỉ là huyền thoại mà gắn với dòng chảy văn hóa, lịch sử của người Jrai ở thung lũng Ayun Hạ (huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai) suốt nhiều thế kỷ qua.

Những người thầm lặng chăm lo việc làng

Những người thầm lặng chăm lo việc làng

(GLO)- Không chế độ phụ cấp, bổng lộc nhưng nhiều năm qua, các cụ từ, bà vãi trong đội hậu cần, ban nghi lễ tại các đình, miếu trên địa bàn thị xã An Khê vẫn thầm lặng, miệt mài với công việc. Sự tự nguyện ấy xuất phát từ tâm huyết dành cho văn hóa, di sản của cha ông.