Dẫu có nhọc nhoài áo cơm trong từng chặng dài của đời người thì ta vẫn còn những mùa xuân để gói ghém quay về, náu nương dưới bóng cố hương bền chặt cội rễ. Dẫu buộc phải gá mình vào những chân trời xuôi ngược thì mỗi người đều đã nhuần thấm một giọng nói, một dòng máu ân nghĩa quê hương.
Tháng ba, dường như tất thảy những dịu dàng đã gom cả vào đất trời. Màu nắng sớm mai hừng lên ánh hồng len vào màn sương mỏng. Từng đốm nắng le lói như vẫn còn ngái ngủ trên vạt lá chuối mướt xanh. Hương đất ấm ai ải quanh đống củi mục. Hương quả chín thanh tao ủ ấp sau từng vòm lá biếc. Ta bước giữa những tà gió thanh tân còn đượm hơi lạnh phập phồng, giọng chim sẻ, chào mào rộn rã trên sân khấu quê kiểng mùa xuân.
 |
Minh họa: Huyền Trang |
Từng phiến nắng theo gót mẹ về đầu ngõ, nơi những vòm hoa điệp vàng mảnh mai nối theo nhau buông cánh. Tiếng bước chân nhẫn nại thân thuộc. Ngồi trong nhà hướng nhìn ra mảnh sân vuông lác đác lá rụng, bắt gặp dáng mẹ về giữa khói nắng phiêu dao, thấy mình dường như chẳng lớn.
Dường như dẫu rừng rực đôi mươi hay mai sau tóc ngả màu sương khói, có va vấp bao nhiêu với cõi đời, ta vẫn là đứa trẻ luôn khao khát được ở bên hơi ấm của mẹ. Điềm nhiên ngồi bên bậu cửa thềm nhà, mặc bao huyên náo phía nhân gian ngoài kia, nghe tiếng chân mẹ qua lại nhỏ nhẹ, âm thầm, tưởng chừng chẳng có cuộc chia xa nào trong vời vợi năm tháng.
Tháng ba vừa chớm, hoa xoan đã li ti rải tím hàng giậu trước nhà. Nhịp đời trôi chậm rãi. Chiều dần buông. Nắng chiều lênh loang tựa ánh nhìn của hồng nhan đã qua giấc xuân thì, lộng lẫy, rực rỡ lần cuối trước khi vén mình cho sương đêm phủ xuống chốn quê hương. Trong bàng bạc nắng chiều nhận ra cả mùi thơm lành của khói.
Những vạt khói liu riu thong thả bay lên từ bếp lửa đỏ đượm, từ mớ lá khô lẫn cỏ mục còn nồng hương đất mẹ vừa gom đốt sau nhà. Tất cả đều mang dáng dấp của những nguyên sơ thân thiết, dẫu có tan biến vẫn ý nhị để lại một miền dư ba khó phai nhòa.
Mẹ nhón chân mang xuống từng mẹt chuối phơi trên mái ngói. Những lát chuối mỏng thấm giọt nắng xuân lai láng, dịu đằm, dần chuyển sang màu vàng nâu và co lại nhỏ nhắn, vừa đủ khô để lớp mật ngọt không dính vào ngón tay. Chỉ một lát nhỏ cũng đủ phết lên đầu lưỡi vị ngọt thanh đầm đẫm, gợi thức bao hồi tưởng ấu thơ ắp đầy niềm vui chất phác thuở còn thòm thèm hũ chuối phơi của mẹ.
Bởi vậy mà nắng xuân quê nhà chẳng bao giờ giống nắng thị thành bụi đường vương lối. Để đôi lúc ta thầm mơ về những giọt nắng quê lắng vị ngọt chân phương đã chưng cất nên một thứ men nhớ ngấm vào đời người.
Thứ men ấy đôi lần lại dắt tôi về lại những buổi chiều tàn, ngoại xõa mái đầu bịn rịn mùi bồ kết cho mẹ ngồi sau chải tóc. Bóng thời gian nghiêng xuống những phận đời trôi dạt, những người con gái phải lấy chồng xa hiện ra trong bao câu chuyện ngoại kể. Tự hỏi họ có khi nào bâng khuâng nhớ màu nắng chiều đằm thắm nơi quê mẹ mà “ruột đau chín chiều” như câu ca thuở nào?
Hoàng hôn tháng ba, tôi ra đứng ở bậc thềm, trông theo bóng mẹ đang vãi cơm nguội cho bầy gà ăn, trước khi chúng lục tục vào chuồng. Những tà gió cuối ngày còn thơm thoảng mùi của cố hương. Lòng nhận ra, tuổi trẻ với rạo rực khao khát kiếm tìm bao vùng đất mới lạ, sau cùng cũng chỉ thấy yên lòng và hạnh phúc nhất dưới mảnh trời khỏa bóng quê nhà.
