Rau dớn

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Khi đi ngang qua hàng rau trong chợ, tôi đã dừng chân thật lâu trước những bó rau dớn xanh mướt, non mởn của bà con Jrai đem bán. Lâu lắm rồi, tôi mới thấy món rau dân dã này. Bao kỷ niệm chợt ùa về trong tôi. Không trả giá, tôi nhanh chóng mua ngay vài bó mang về.

Rau dớn thuộc họ dương xỉ, mọc hoang tại các bờ suối, khe đá nơi râm mát, ẩm ướt. Vào mùa nắng nóng, rau dớn bị chết đi khá nhiều bởi thiếu nước, nhưng khi gặp mưa thì phát triển mạnh, mọc lên từng đám non mơn mởn. Dân làng cứ đến hái hàng rổ mang về. Ngày trước, nhà tôi lưng tựa bên vách núi, mặt hướng ra sông. Những bờ rau dớn mọc theo khe nước là món ăn thường ngày của các gia đình quanh núi. Rau dớn hái về, mẹ tôi thường chọn những cọng non, chuốt bớt lông măng, bẻ ra từng khúc, rửa sạch rồi đem luộc với nhúm muối. Chỉ một lát là đã có món rau luộc chấm với tương bần.

Tôi nhớ nhất là món canh rau dớn nấu với cá lóc. Một buổi sáng của năm 1966, khi mặt trời xòe rẻ quạt hừng đông, cha tôi dậy sớm vào khe suối thăm câu. Lúc về, ông xách một xâu cá lóc với bó rau dớn. Về đến nhà, mẹ tôi đã chuẩn bị bữa sáng cùng với nồi canh cá lóc.

Những chú cá lóc bằng cườm tay được mẹ tôi làm sạch và cuộn lại bỏ vào nồi chờ nước sôi lên. Những cọng rau dớn cắt khúc được mẹ tôi để sẵn, khi cá gần chín bỏ vào nấu thêm một lát, nêm nếm gia vị rồi tắt bếp. Mùi cá quyện với mùi rau dớn bay lên thơm nức. Mâm cơm được dọn ra dưới mái hiên nhà bếp. Tôi là con út nên mẹ lúc nào cũng dành cho bộ lòng, chùm trứng nhỏ xíu và lưng cá trắng nõn.

Mâm cơm đang đầy ắp yêu thương thì bỗng từ xa tiếng rú đạn ca nông của Mỹ bắn dữ dội như xé trời vào các khe suối, kèm theo là tiếng nổ và đám khói bụi cuộn lên. Cả nhà hoảng hốt, miếng cá lóc, cọng rau dớn tôi chưa kịp ăn, mẹ vội nắm tay tôi kéo xuống hầm trú ẩn. Còn cha tôi chốc chốc lại ló đầu lên khỏi miệng hầm ngó chừng nghe ngóng rồi buột miệng: “Bọn Mỹ bắn để dọn đường đổ quân. Rồi lại bị càn quét, khổ lắm đây”. Vừa dứt lời thì tiếng ca nông rít ào ào trên mái nhà, một tiếng nổ long trời, bụi đất tung lên mù mịt, hầm kèo trú ẩn của nhà tôi bị sức ép của đạn đổ bụi đất xuống mù mịt. Tôi ngồi co ro trong lòng mẹ, ngoại thì luôn miệng niệm Phật, ba tôi ngồi gần miệng hầm phủ đất cát tràn vào, mặt mày lem luốc. Ông ngoại quay vào hỏi mẹ con có sao không mà tay ông cứ ôm khư khư tay còn lại, mặt nhăn nhó. Một vệt máu đỏ lẫn đất cát chảy trên cánh tay.

Mẹ bất chấp nguy hiểm, lao vào nhà vơ vội mớ rau dớn còn lại trong rổ và bứt vội nắm lá bông bay đưa chung vào miệng nhai ngấu nghiến đắp vội vết thương cho cha rồi xé cánh tay áo của mẹ băng lại. Gần trưa, cả nhà tôi bước lên khỏi miệng hầm. Căn nhà tranh chỉ còn lại một chỏm nóc, vách tre tranh ngã đổ ập lên mâm cơm.

Mấy chục năm ở An Khê, tôi thường dạo các bờ suối bờ khe để tìm rau dớn. Sau năm 1967, xăng dầu đổ tràn lòng suối làm cho cây dớn không còn thấy nữa. Sau ngày giải phóng, tôi vào công tác ở công trường thủy lợi Đăk Ta Kân (xã Lơ Ku, huyện Kbang), thấy rau dớn mọc theo khe suối rất nhiều. Hầu như rau dớn là món ăn thường ngày của anh em chỉ huy kỹ thuật chúng tôi. Cũng món canh rau dớn nấu cá lóc, rau dớn luộc, rau dớn xào hành tỏi, rau dớn nấu măng. Tôi ăn riết đâm ghiền.

Đã gần nửa thế kỷ trôi qua, nhiều lúc, tôi lại nghĩ về những món ăn nhiều kỷ niệm ấy. Nay bỗng nhiên lại thấy những bó rau dớn nơi chợ quê mà tưởng chừng như tôi gặp lại cha mẹ, ông bà, gặp lại đồng nghiệp của những tháng ngày gian khổ lẫn buồn vui nơi công tác.

Có thể bạn quan tâm

Khi phố mùa hoa

Khi phố mùa hoa

(GLO)- Nơi nắng mưa chia 2 mùa rõ rệt, giao của mùa là những phố màu hoa. Không còn gió se mát hanh hao trên nền trời xanh ngắt, cái nóng oi hầm bắt đầu cho một ngày như sớm hơn thường lệ. 

Bước chậm, thở sâu

Bước chậm, thở sâu

(GLO)- Người xưa có câu: “Dục tốc bất đạt” (nghĩa là nếu muốn nhanh chóng thành công mà lại nóng vội thì sẽ không đạt kết quả). Còn bây giờ, mọi người thường bảo nhau, muốn nhanh thì phải từ từ.

Ru ta dịu dàng

Ru ta dịu dàng

(GLO)- Hôm đi tập huấn chuyên môn, tôi gặp lại Mây, cô bạn chung phòng ký túc xá hồi đại học. Suốt buổi hàn huyên, Mây cứ đăm đăm nhìn tôi, đôi mắt nói nhiều hơn cả những lời tâm sự.

Lưu bút học trò

Lưu bút học trò

(GLO)-Tháng 5, nắng bắt đầu rót mật lên từng kẽ lá. Màu nắng ấm nồng như lời thì thầm của thời gian, nhắc nhở chúng tôi rằng, ngày chia tay thầy cô, bè bạn đang đến thật gần. Trong lòng mỗi chúng tôi, dường như có một khoảng trống dần mở ra, khoảng trống của bao điều chưa kịp nói, chưa kịp làm.

Rau dại quê nhà

Rau dại quê nhà

(GLO)- Mùa nào thức nấy, vùng nào rau ấy, không chỉ những bữa cơm trên rẫy, dưới đồng mà dường như bữa cơm nào của tuổi thơ chúng tôi cũng không thiếu mớ rau dại.

Năm tháng học trò

Năm tháng học trò

(GLO)- Mỗi độ hè về, khi những tia nắng tràn ngập trên sân trường cũng là lúc những chùm phượng vĩ bắt đầu cháy đỏ một góc trời. Phượng không chỉ là loài hoa báo hiệu mùa hè mà còn là biểu tượng bất diệt của tuổi học trò-cái tuổi ngây thơ, vụng dại nhưng đầy ắp yêu thương và khát vọng.

khúc mưa, cơn mưa, chìm vào cơn mưa, Gia Lai, Báo Gia Lai

Khúc mưa

(GLO)- Bất ngờ chìm vào cơn mưa ngờm ngợp giữa phố chiều tấp nập người xe, tôi vội vã tìm một nơi trú tạm chờ mưa tạnh. Kiểu mưa đầu mùa thế này, vội đến rồi cũng sẽ tan đi nhanh.

Bánh tráng Bình Định

Bánh tráng Bình Định

(GLO)- Bánh tráng có thể tìm thấy ở bất cứ nơi đâu trên cả nước, cả trong cộng đồng người Việt ở nước ngoài. Thế nhưng chẳng hiểu sao, tôi cứ nghĩ và nhớ về món bánh tráng Bình Định. Có lẽ là bởi không ở nơi đâu bánh tráng lại đa dạng và có thể ăn vào mọi dịp như “xứ nẫu”.

Gia tài của cha

Gia tài của cha

(GLO)- Hoài niệm về ký ức quãng đời sống cùng cha mẹ, anh chị em chúng tôi thường nhắc đến gia tài của cha-di sản truyền thế hệ, chất keo kết dính tình thủ túc dường như chẳng có nỗi buồn.

Nhớ khói đốt đồng

Nhớ khói đốt đồng

(GLO)- Mỗi khi tiết trời chuyển mình vào hạ, tôi lại chộn rộn một nỗi nhớ không tên. Tôi nhớ quê, nhớ cánh đồng, nhớ mùi khói đốt đồng lan trong gió chiều nhè nhẹ. Đó là mùi của đất, của nắng, của thời gian và tuổi thơ nơi đồng bãi.

Bên chiếc cầu thang nhà dài

Bên chiếc cầu thang nhà dài

(GLO)- Ngày trước, khi đến buôn Đôn (Đắk Lắk), tôi được ngắm nhìn những ngôi nhà dài bằng gỗ lâu niên của người Ê Đê đẹp đến nao lòng. Ấn tượng đầu tiên là 2 chiếc cầu thang dẫn lên nhà sàn còn in đậm vết thời gian.

Vấn vương bông gòn

Vấn vương bông gòn

(GLO)- Trong vườn còn sót lại một cây gòn. Đến mùa, chúng bung ra những bông nhẹ bẫng, mềm như mây trắng vắt ngang trời, theo gió tản mát muôn phương.

Nẻo về tháng Tư

Nẻo về tháng Tư

(GLO)- Bước chân trên dải biên cương một ngày tháng Tư nắng đượm, tôi thốt nhiên nhớ tới mấy câu thơ của Nguyễn Bình Phương: “Những cột mốc vùng biên bóng trải xiêu xiêu/Dãy núi oằn lên từng nhịp thở”.

Gió đồng mùa hạ

Gió đồng mùa hạ

(GLO)- Gió từ cánh đồng quê lại thổi tràn qua ô cửa nhỏ, mang theo hương thơm nồng nàn của lúa non và mùi ngai ngái của đất sau cơn mưa đầu mùa.

Nhớ bếp lửa nhà sàn

Nhớ bếp lửa nhà sàn

(GLO)- Gần 50 năm gắn bó với vùng đất Tây Nguyên, tôi đã đi qua nhiều buôn làng, tiếp xúc với bao con người hiền lành như đất, mộc mạc như cây rừng. Và trong những buôn làng đó, từng bếp lửa nhà sàn đã để lại trong tôi ấn tượng đậm sâu với không gian đầm ấm và chân tình

Hương nhãn

Hương nhãn

(GLO)- Tháng Tư về, mang theo những giọt sương tinh khôi lặng lẽ đọng trên mái nhà, ấp ôm không gian trong cái se lạnh dịu dàng của phố núi. Pleiku tỉnh giấc giữa sắc trời tĩnh lặng mà chất chứa bao xao xuyến.

Tháng Tư về nguồn

Tháng Tư về nguồn

(GLO)- Chúng tôi đến TP. Hồ Chí Minh giữa những ngày tháng Tư lịch sử, vào đúng dịp kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Mưa đầu hạ

Mưa đầu hạ

(GLO)- Pleiku vào hạ không báo trước bằng cái nóng gắt gao, cũng chẳng cần đến tiếng ve râm ran hay sắc phượng rực trời. Chỉ cần một cơn mưa đầu mùa, bất chợt, ào ạt mà vô cùng êm dịu là biết hè đã chạm ngõ.

Lưu bút

Lưu bút

(GLO)- Lưu bút không đơn thuần là một cuốn sổ. Nó là nơi giữ lại cả một khoảng trời tuổi trẻ, nơi từng nét chữ đều mang theo một phần ký ức.

Mùa cá cơm

Mùa cá cơm

(GLO)- Đã mấy bận đến xã Nhơn Lý (TP. Quy Nhơn, tỉnh Bình Định), tham quan hầu hết thắng cảnh, thưởng thức đủ mọi đặc sản bậc nhất, tôi từng nghĩ mình am tường vùng đất này lắm. Vậy mà, khi lang thang đến bến cá Nhơn Lý, tôi mới nhận ra những gì mình biết chỉ lớp vỏ bên ngoài.