Ngày xưa viết báo...

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Ngày 21-6 vừa qua, nhớ lại tí cái thời đầu viết báo ở Gia Lai.
Bây giờ nhớ lại, thấy đúng là chỉ cách đây chừng hơn ba chục năm thôi, đã một trời một vực.
Thời ấy, các tòa soạn đều thông báo yêu cầu người viết báo: viết trên một mặt giấy, trời ơi để thấy giấy nó quý tới như thế nào, các nhà báo tiết kiệm thường lia trên cả 2 mặt. Mà giấy thời ấy nó đen và lổn nhổn... bã mía. Bút bi lại thường xuyên tắc mực, vì cả giấy xấu và bút xấu. Không chỉ viết trên một mặt giấy mà còn phải chừa lề rộng. Các biên tập viên sẽ biên tập trực tiếp trên bản thảo, kéo ra chằng chịt phía ngoài. Ai cẩn thận thì dùng bút khác màu mực, nhiều người dùng luôn bút giống màu bản thảo, chỉ khổ các anh chị đánh máy.
Thuở ấy, các anh chị nhân viên đánh máy (một thời gọi là “đả tự cơ”) là những người rất quan trọng. Bản thảo (toàn viết tay) sau khi được biên tập thì chuyển tới đấy. Và trời ạ, lúc ấy nó là một hỗn độn dày đặc chữ, khoanh, kéo, sửa. Vả lại, chữ của hàng trăm người chỉ vài người là đẹp, còn lại thì “rồng bay phượng múa”. Cái tài của các “đả tự cơ” này là đọc được hết, đoán được hết, mà phải đoán bằng được chứ hồi ấy đâu có sẵn điện thoại như bây giờ mà bấm rồi hỏi. Báo Gia Lai một thời có chị Dung đánh máy cực siêu, tôi đã từng đứng mê mẩn xem chị đánh máy, miệng vẫn nói chuyện, mắt nhìn bản thảo và tay gõ máy chữ, tức không cần nhìn vào bàn phím. Có người nói gõ bằng ngón tay nhiều dễ bị bệnh tim bèn 2 tay 2 cái bút chì và cũng vẫn gõ nhanh như chim mổ hạt, gà mổ thóc.
Tôi nhớ báo Gia Lai thời ấy có 4 trang, in Typo một màu. Tức là xếp chữ chì bằng tay, thành khuôn, thành bát chữ, rồi xếp ngược vào máy in và in. In ngược thì nó cho ra chữ xuôi. Và muốn in ảnh thì phải mang vào TP. Hồ Chí Minh làm kẽm. Những cái bản kẽm ấy cũng xếp chung với chữ và cũng in ngược. Nói thật, đa phần là nhìn thấy một cục đen đen chứ chả rõ ảnh chụp cái gì. Nên kinh nghiệm của mấy anh chụp ảnh báo chí để in thời ấy là phải chụp thật tương phản đen trắng, có thế khi in nó rõ hơn được chút.
Bài báo đầu tiên tôi in ở báo Gia Lai là viết về chị Xuân La sau một đêm được đi “duyệt” chương trình của đoàn Đam San diễn báo cáo. Các bài báo của tôi khá lạ so với mặt bằng chung khi ấy, là nó nhiều chất văn, trong khi báo thời ấy có 4 trang, cần thông tin và bớt cảm xúc. Bài báo ấy sau một thời gian “được” một người lấy in lại trên chính báo Gia Lai và bị phát hiện bởi cái giọng khác lạ ấy.
Lại nói chuyện gửi bài. Chả biết ai quy định nhưng trên phong bì gửi báo có chữ chú thích “Bài gửi đăng báo” là đương nhiên không phải dán tem và cuối năm cuối tháng bưu điện và báo cũng không ngồi lại với nhau để tính toán gì, tức là đương nhiên miễn phí. Cũng không có keo sẵn trên phong bì như giờ, cũng không sẵn hồ mà đa phần là lấy... cơm dán. Mà cơm cũng nhiều loại, cơm mới, gạo mới thì nó dính, chứ gạo cũ cơm nguội của bếp tập thể thì cứ dán vào hở ra, thế mà rồi cũng tới nơi dù cái phong bì mỏng ấy phải chứa tới mấy trang giấy dày. Các tòa soạn báo có người ngồi bóc phong bì, rồi phân loại bài chuyển tới phòng tòa soạn để biên tập. Nên hồi ấy ai có cái máy chữ là thiên đường. Tôi nhớ có mấy bác viết báo tự do, hồi ấy rất nổi tiếng, ở khoản một bài gửi một lúc rất nhiều báo. Cái máy chữ nó cho phép làm điều ấy. Thường thì một tab đánh máy được 4 bản, các bác ấy cố đánh thành 6, một bài đánh nhiều tab, mà giấy than lại dùng nhiều lần và gửi. Khổ cho các bản ở dưới, nó mờ tịt chả thấy gì. Nhưng thôi kiểu như đi nơm cá ấy, thi thoảng cũng được một con, là khi tòa soạn thấy thiếu bài thì họ dùng. Có một bác ở Cà Mau và một bác ở Huế hay làm kiểu này. Giờ thì các thư ký tòa soạn đều thuộc lòng bài đầu tiên của nghiệp vụ biên tập là search Google, bài nào đăng lại phát biết ngay. Thực ra thì ngày xưa, báo tỉnh nào biết tỉnh ấy, cũng chả chồng lấn địa bàn phát hành nên việc một bài in nhiều báo cũng không quan trọng và không phạm luật. Trừ việc anh in báo Trung ương xong rồi mới in báo tỉnh, chứ báo tỉnh xong mới in Trung ương cũng... thể tất.
Nhuận bút ngày xưa không cao, thực ra là rất thấp, chỉ mang yếu tố tượng trưng. Nên khi cộng tác viên lên nhận nhuận bút đa phần là bỏ thêm tiền túi mời các biên tập viên đi nhậu. Anh em làm ở tòa soạn cũng chủ yếu sống bằng lương, nhuận bút chỉ là thêm thắt cho vui. Ngày xưa đói nên nhậu tô xương với chai rượu mía cũng rất hể hả, đủ năng lượng cho lao động chữ cả tuần. Như nhà tôi, hồi ấy vợ tôi rất hãi mỗi khi tôi có nhuận bút, bởi thế nào ông chồng cũng lôi bạn về nhà đánh chén. Mà nhà thì ở khu tập thể, nhà này cách nhà kia bức vách. Mà cái giống đàn ông, nhất là nhà báo, có tí men vào là nói rất to và dai. Sợ là sợ cái ấy chứ chả sợ tốn kém.
Tôi viết bài này trên laptop và viết xong thì mail vèo phát cho tòa soạn, để kể về cái thời ngày xưa ấy, cái thời đầy nhiệt huyết hừng hực năng lượng và cũng tốn rất nhiều năng lượng cho những việc bây giờ chả tốn gì nữa, như bỏ phong bì, dán tem, như viết bằng bút bi, thi thoảng tắc mực lại lăn đầu bút vào đế dép. Và ngay cả việc nhận nhuận bút cũng thế, báo thì ra bưu điện gửi, khách thì tới bưu điện nhận, ký tá các kiểu. Nhiều ông tên chứng minh nhân dân một đằng, bút danh một nẻo, mỗi lần nhận cũng đến khổ...
À còn tí nữa, ngày xưa gửi bài đi rồi... hồi hộp chờ cả tháng mới biết bài mình có được in không? Giờ mail đi, biết ngay, đa phần các tòa soạn khi dàn trang là đã nhắn tin cho tác giả, thậm chí chụp trang PDF gửi cho tác giả. Thì một là báo tin, sau nữa “tiện thể” các tác giả sẽ “vô tình” review giúp bằng cách khoe trên trang cá nhân của mình...
VĂN CÔNG HÙNG
 

Có thể bạn quan tâm

"Núi trên đất bằng"

"Núi trên đất bằng"

(GLO)- Tiến sĩ Hà Thanh Vân đã nhận xét Tiểu thuyết "Núi trên đất bằng" của Võ Đình Duy là một tác phẩm văn chương đầu tay ra mắt năm 2025, đánh dấu bước chuyển đầy bất ngờ từ một kiến trúc sư trẻ sống ở Gia Lai sang hành trình kiến tạo thế giới văn chương.

NHÀ THƠ ĐÀO AN DUYÊN: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

Nhà thơ Đào An Duyên: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

(GLO)- Với nhà thơ Đào An Duyên, đọc và viết chính là hành trình nuôi chữ. Trong hành trình ấy, chị chọn một lối đi riêng, chắt chiu xúc cảm, gửi tiếng lòng vào từng con chữ với niềm mong giữ lại những xanh tươi cuộc đời, từ đó góp thêm một giọng thơ giàu hương sắc cho văn chương Gia Lai.

BẢO TỒN CÁC KỊCH BẢN TIÊU BIỂU CỦA HÁT BỘI BÌNH ĐỊNH: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

Bảo tồn các kịch bản tiêu biểu của hát bội Bình Định: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

(GLO)- Hát bội Bình Định là một di sản văn hóa đặc sắc với nhiều vở tuồng kinh điển như: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Ngũ hổ Bình Tây, Hồ Nguyệt Cô hóa cáo (còn có tên khác là Chém cáo, Cổ miếu vãn ca) của Nguyễn Diêu, Trầm hương các, Diễn võ đình và Cổ thành… của Đào Tấn.

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.

default

Địa phận Phủ Hoài Nhơn được xác lập năm Hồng Đức thứ 2 (1471), là miền “viễn châu” khá rộng; sau hơn 550 năm, vùng đất rộng lớn lúc ban đầu được phân chia thành nhiều tỉnh thuộc Nam Trung bộ và Bắc Tây Nguyên. 
Pleiku, miền nhớ...

Pleiku, miền nhớ...

(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Trong ngôi nhà sàn dưới chân núi ở làng K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), Nghệ nhân nhân dân Ðinh Chương nở nụ cười sảng khoái, hồ hởi nói: “Bà con trong làng đang trông chờ ngày 1.7.2025, để không chỉ núi liền núi, sông liền sông mà đồng bào Bana ở hai tỉnh trước đây sẽ về chung mái nhà tỉnh Gia Lai mới”.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Nhân dịp kỷ niệm 110 năm ngày sinh Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (1.7.1915 – 1.7.2025), sáng 29.6, tại Hà Nội, Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp” nhằm tri ân những cống hiến to lớn của đồng chí Nguyễn Văn Linh đối với Đảng, đất nước và nhân dân. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và cắt băng khai mạc Triển lãm.
Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Triển khai trong thời gian chưa tròn 1 năm, Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025 đã thu hút nhiều người yêu văn chương trong và ngoài tỉnh tham gia. Tác phẩm được gửi về không chỉ thể hiện sự đầu tư công phu về nội dung và hình thức, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh vùng đất Bình Ðịnh giàu bản sắc văn hóa, chiều sâu lịch sử.
Núi lửa Chư Đang Ya (huyện Chư Păh) đã đi vào thơ của tác giả Nguyễn Thanh Mừng. Ảnh: Phạm Quý

Cao nguyên trong thơ Nguyễn Thanh Mừng

(GLO)- Tên tuổi nhà thơ Nguyễn Thanh Mừng gắn liền với các tập thơ “Rượu đắng”, “Ngàn xưa”, .... Viết không nhiều nhưng thơ ông lại có mặt trong hầu hết các tuyển tập danh tiếng thơ Việt Nam hiện đại. Mấy năm gần đây, ông dành tình thương mến với Tây Nguyên và viết nhiều về vùng đất này.

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

(GLO)- Với đặc thù làm việc trong sự cô đơn, tĩnh lặng, nhiều kỹ thuật viên (KTV) có kinh nghiệm tại một số phòng thu trên địa bàn TP. Pleiku (tỉnh Gia Lai) đang âm thầm đứng sau những bản thu chất lượng của các ca sĩ chuyên và không chuyên, chắp cánh cho đam mê âm nhạc.

null