Một thời xe đạp

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Có một thời mà chất lượng chiếc xe đạp được ai đó khái quát rất chuẩn xác: “Tất cả đều kêu trừ chiếc chuông”! Tuy thế, nó rất được trân quý, nâng tầm chức năng sử dụng: “Phương tiện phổ biến giải phóng đôi chân”! Nói là phổ biến, nhưng vào thời bao cấp, những gia đình có chiếc xe đạp sử dụng được không nhiều, bởi lắm lý do.
Nhà tôi có đến 3 chiếc xe đạp. Chiếc xe đạp đòn ngang “made in France” được cha tôi dùng lúc còn trai trẻ, mua từ thời thuộc Pháp không tìm đâu ra ruột, vỏ để thay thế nên đành treo cất. Chiếc xe đạp đũa dọc, cỡ nhỏ dành cho chị gái đầu ngày thơ bé, mua vào thập niên 50 cũng cùng chung số phận. Nhà còn mỗi chiếc “xe đạp đầm” đường kính vành 650 mm, loại xe đạp phổ biến thời đó, có phụ tùng thay thế, làm phương tiện. Mà phụ tùng đâu dễ mua, năm này được bán phân phối cặp lốp, năm sau được bộ xích líp, cứ thế luân phiên nên “con ngựa sắt” vốn đã ốm yếu, chuyên chở nặng nhọc, ít khi ngừng nghỉ, không được đại tu đồng bộ cứ dở chứng thường xuyên. Các gia đình có xe đạp khác cũng thế nên cánh đàn ông con trai mỗi nhà đều có nghề chữa xe đạp, đầy sáng tạo, nâng tầm “phát minh” chẳng quá lời. Như chiếc vành bị gãy/bục thì dùng chiếc vành cũ đã vứt bỏ cặp thêm, dùng sợi cước nhựa cỡ bự kết vào. Cây kim dùng để kết vành xe cũng tự chế, từ chiếc tăm/nan hoa cũ, sau vài công đoạn chế tác hoàn toàn thủ công. Mọi người cũng dùng những viên bi lấy từ quả bom bi trong chiến tranh thay cho bi xe đạp… Anh trai tôi còn “tỉa” dần những chi tiết trong 2 chiếc xe đạp không sử dụng để thay thế rồi trầm trồ: “Phụ tùng của Pháp, của Nhật đúng… ngon, tuy đã qua thời gian dài sử dụng!”. Vì những lẽ ấy, chuyện hỏng xe giữa đường không phải là hiếm, chỉ còn cách dắt xe về. Hiệu sửa chữa xe đạp thường chỉ vá/nối ruột xe chứ không thay thế, vì lấy đâu ra. Những hiệu lớn, thêm chức năng hàn nối khung sườn, độ chế thành ra chiếc xe đạp thồ có sức tải trọng lớn, cả làm biến dạng nét vốn dĩ của xe. Chiếc xe đạp thời đó chức năng thẩm mỹ ít được quan tâm!
Ảnh minh họa: Phan Nguyên
Ảnh minh họa: Phan Nguyên
Những năm đầu thập niên 90 của thế kỷ XX, nền kinh tế đất nước chuyển mình, xe đạp nội xuất, ngoại nhập tràn lan trên thị trường, cả những chiếc xe đạp hàng bãi của Nhật. Chừng như bù lại sự thiếu hụt, thèm muốn đã hằn trong tâm thức, với năng lực có thể, thứ các gia đình ưu tiên mua sắm là xe đạp: cho mình, cho mỗi đứa con đã lớn. Người đi làm tiết kiệm thu nhập dành để mua xe đạp, như thể bây giờ dành tiền mua ô tô. Cùng chiếc xe đạp ra đường là mang theo cả nét duyên, niềm vui sướng, tự hào!
Thời gian về sau, kinh tế hội nhập và phát triển, tận vùng sâu, xe máy thay cho xe đạp, thật sự là phương tiện không chỉ giải phóng đôi chân. Chiếc xe đạp một thời, với người có tính hoài cổ thì nâng niu giữ làm kỷ vật; số còn lại đem cất vào nhà kho, bán đồng nát hoặc tặng những ai còn cần đến. Hình ảnh chiếc xe đạp cũ chỉ thấy cùng với người mua bán đồng nát, trẻ em nghèo vùng sâu.
Ở phố thị, xe đạp bây giờ là món đồ chơi hơn là phương tiện. Với trẻ em mọi lứa tuổi, nhà sản xuất làm ra chiếc xe đạp với tính năng, kích cỡ, kiểu dáng, chất lượng khác nhau. Dành cho người lớn, xe đạp ít đa dạng kiểu dáng, màu sắc nhưng khác nhau về chất lượng, dùng để rèn luyện sức khỏe, để… chơi. Cái giá món đồ chơi xe đạp dành cho quý ông chẳng nhỏ chút nào, có loại ngang bằng giá chiếc xe tay ga hạng sang.
Được biết, ở nhiều quốc gia phương Tây giàu có và văn minh, chính phủ khuyến khích người dân tham gia giao thông bằng phương tiện xe đạp trong các đô thị lớn nhằm giảm thiểu tai nạn và ô nhiễm môi trường. Ờ nhỉ, xe đạp không tạo ra khí thải; tai nạn xe đạp nếu xảy ra dễ gì gây chết người. Tự nhiên lại nhớ một thời xe đạp ở nước mình.
NGUYỄN ĐÌNH PHÊ

Có thể bạn quan tâm

Dấu ấn nhiếp ảnh trẻ ở sân chơi quốc gia

Dấu ấn nhiếp ảnh trẻ ở sân chơi quốc gia

(GLO)- Tham gia Festival Nhiếp ảnh trẻ năm 2025, các tay máy Gia Lai đã đạt giải thưởng cao hoặc có tác phẩm được chọn triển lãm, củng cố kỳ vọng về lứa nghệ sĩ kế thừa với tố chất trẻ trung, tư duy nhanh nhạy và cực kỳ nghiêm túc trong sáng tạo nghệ thuật.

Tiểu thuyết 'Mưa đỏ' cháy hàng, in không kịp bán

Tiểu thuyết 'Mưa đỏ' cháy hàng, in không kịp bán

Sau thành công vang dội của bản điện ảnh, "Mưa đỏ" tiếp tục gây “cơn sốt” trên thị trường xuất bản. Nhiều hiệu sách cho biết độc giả phải chờ tới 15-20 ngày mới nhận được tiểu thuyết. Hiện tại, lượng đặt hàng sách đã vượt xa dự đoán, lên tới hàng chục nghìn cuốn chỉ trong ít ngày.

Hòa tiếng cồng chiêng vang vọng đại ngàn

Hòa tiếng cồng chiêng vang vọng đại ngàn

(GLO)- Cồng chiêng của người Jrai và người Bahnar cùng sinh sống trên mảnh đất Gia Lai đã hòa quyện trong mạch nguồn chung của bản sắc-niềm tự hào văn hóa truyền thống. Tiếng cồng chiêng nối liền con người với đất trời, gắn kết bền chặt cộng đồng nơi rừng núi.

Đồng đội

Đồng đội

(GLO)- Cả nhà không yên tâm khi bố quyết định theo đoàn Cựu chiến binh về Quảng Trị thăm lại chiến trường xưa. Bố vừa trải qua một đợt điều trị dài vì thoái hóa khớp, đầu gối đau nhức, đi lại rất khó khăn.

Lan tỏa văn hóa đọc

Lan tỏa văn hóa đọc đến buôn làng vùng sâu

(GLO)- Cuộc thi “Giới thiệu sách trực tuyến” năm 2025 do Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai tổ chức thu hút nhiều cá nhân là người đồng bào dân tộc thiểu số tham gia. Bằng tình yêu với sách, họ đã góp phần lan tỏa văn hóa đọc đến buôn làng vùng sâu.

Chạm vào thế giới trẻ thơ...

Chạm vào thế giới trẻ thơ...

(GLO)- Từ ống kính nhiếp ảnh, nét cọ hội họa, câu chữ văn chương đến giai điệu âm nhạc, nhiều nghệ sĩ ở Gia Lai đang lặng lẽ gìn giữ, khơi gợi, ươm hạt giống tâm hồn cho thế giới tuổi thơ; đồng thời, gửi gắm thông điệp về sự kết nối, về trách nhiệm của người lớn trước “tuổi thơ đang mất dần”.

Triển vọng “Cây cọ nhí” Nguyễn Trịnh Gia Thy

Triển vọng “Cây cọ nhí” Nguyễn Trịnh Gia Thy

(GLO)- 11 tuổi, Nguyễn Trịnh Gia Thy (học sinh lớp 5.9, Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi, phường Pleiku) được nhiều người ưu ái gọi là “cây cọ nhí”. Những bức tranh của Thy không chỉ khéo léo về đường nét, bố cục, màu sắc mà còn chứa đựng những thông điệp ý nghĩa về cuộc sống.

Vũ Văn Tam Lang & 50 cây violon đặc chế

Vũ Văn Tam Lang và 50 cây violon đặc chế

(GLO)- Cách đây vài năm, khi ngắm 22 cây đàn violon do ông Vũ Văn Tam Lang (phường An Phú, tỉnh Gia Lai) chế tác bằng tất cả tâm huyết được giới chuyên môn đánh giá cao, tôi thầm nghĩ, ông đã có thể tự hài lòng với những gì mình có.

null