Một buổi lễ đặc biệt của người Êđê

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Người Êđê ở Tây Nguyên được biết đến là tộc người giàu bản sắc văn hóa, có tính cộng đồng cao, điều đó được thể hiện qua phong tục tập quán và nếp sống thường ngày của họ.

Đặc biệt, trước khi tổ chức bất cứ việc gì quan trọng của buôn làng, gia đình, dòng tộc, họ đều phải làm lễ cúng để xin phép các Yàng (thần linh) trước rồi mới tiến hành nghi lễ.

Từ bao đời nay, cộng đồng người Êđê ở Tây Nguyên vẫn giữ truyền thống tổ chức các lễ cúng sau khi đã thu hoạch xong mùa màng. Đây là dịp để dân làng, đại gia đình tạ ơn trời đất đã ban cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt; đồng thời gia đình cũng làm các nghi lễ mừng sức khỏe cho các thành viên.

Một ngày đầu năm, ngôi nhà dài của Amí Quang ở buôn Akô Dhông (TP. Buôn Ma Thuột) trở nên nhộn nhịp và đông vui, bởi nơi đây sắp diễn ra nghi lễ quan trọng, lễ đặt tên và lễ cúng mừng sức khỏe cho đại gia đình. Thông thường lễ đặt tên là dành cho những em bé mới chào đời, tuy nhiên lễ này rất đặc biệt, đó là đổi tên cho Amí Quang. Trước đây, Amí Quang có một cái tên họ khác, thế nhưng chị bén duyên với chàng trai Êđê, nên mong muốn được lấy tên họ của người Êđê để thêm gắn bó và có thêm động lực để bảo tồn văn hóa truyền thống của người Êđê, công việc mà chị đang say mê.

 

Những món ăn truyền thống của người Êđê để thết đãi người thân, họ hàng, du khách sau lễ cúng.
Những món ăn truyền thống của người Êđê để thết đãi người thân, họ hàng, du khách sau lễ cúng.


Ngay từ sáng sớm mọi việc đã được chuẩn bị, nhà cửa được dọn dẹp ngăn nắp sạch sẽ, các thành viên tất bật phụ giúp người già chuẩn bị đồ cúng. Thanh niên thì buộc chóe rượu cần, châm nước; đàn ông trung niên làm thịt heo, chuẩn bị lễ vật; chị em phụ nữ nấu các món ăn.

Khi lễ vật (bao gồm 1 con gà luộc, 1 chén cơm trắng, 1 chén rượu) đã chuẩn bị xong thì buổi lễ được bắt đầu. Dưới sự chứng kiến của mọi người, thầy cúng mời Amí Quang đến ngồi bên cạnh và bắt đầu lễ cúng với lời khấn: “Năm cũ đã qua, năm mới tới; Amí Quang có heo ở dưới, có gà ở trên, với mong muốn mọi điều được thuận lợi, suôn sẻ, khỏe mạnh; năm mới được bình an, tài lộc. Hôm nay dưới sự chứng giám của cả con cháu, dòng tộc Amí Quang sẽ có cái tên mới là H’Kjăp Niê. Mong các vị thần chấp thuận cho Amí Quang được dùng tên mới H’Kjăp Niê. Từ nay về sau ban cho nó sức khỏe, làm ăn thuận lợi, gia đình êm ấm, con cháu sum vầy…”. Khi buổi lễ kết thúc, từ nay, mọi người trong gia đình sẽ gọi Amí Quang bằng cái tên mới là H’Kjăp Niê.

 

Chị H’Kjăp Niê trong lễ xin đổi tên của người Êđê.
Chị H’Kjăp Niê trong lễ xin đổi tên của người Êđê.


Thầy cúng Ae H’Nhem (buôn Sút, xã Ea Pốk, Huyện Cư M’gar) cho biết, theo phong tục của người Êđê, đây là một nghi thức quan trọng, phải làm lễ cúng xin phép các vị thần thì mới được lấy tên mới; nhất là khi gia chủ muốn thông báo cho bạn bè gần xa biết. Trong dịp năm mới này, Amí Quang đã đạt được mong muốn có một cái tên mới là H’Kjăp với ý nghĩa: vững vàng và chắc chắn.

Ngay sau lễ đặt tên, thầy cúng thực hiện lễ cúng mừng sức khỏe cho gia đình của chị H’Kjăp. Nghi lễ diễn ra gồm hai phần trên nền chiêng, trống rộn rã. Trước hết là cúng cho các thần linh, ông bà tổ tiên và những người đã khuất, thông báo và mời họ về dự lễ cùng gia chủ. Phần lễ thứ hai là dành cho người được cúng sức khỏe. Lễ vật cúng gồm một con heo, bầu đựng nước, chén đồng chứa đầy rượu và chiếc vòng đồng. Nhịp chiêng vang lên, thầy cúng đọc lời khấn chúc mừng cho gia chủ, các thành viên trong dòng họ; mỗi người được đeo vòng đồng để mang lại may mắn. Kết thúc phần lễ, mọi người cùng nhau chung vui và uống lần lượt tất cả các chóe rượu cần đặt ở các cột lễ.

Ngoài ý nghĩa về sự tôn vinh, thể hiện tình cảm, sự quý trọng của gia chủ đối với họ hàng, dòng tộc, lễ cúng sức khỏe của người Êđê còn thể hiện sự giàu có, sung túc, ăn nên làm ra trong mỗi gia đình. Đây cũng là dịp để các thành viên trong dòng tộc được quây quần, gặp mặt, hỏi thăm nhau. Đặc biệt năm nay, gia chủ mời thêm bạn bè xa gần về chung vui, họ đều rất thích thú khi có cơ hội tìm hiểu về nét văn hóa, tập quán của người Êđê ở Tây Nguyên.


 

Du khách tham dự Lễ cúng sức khỏe của người Êđê.
Du khách tham dự Lễ cúng sức khỏe của người Êđê.


Bên cạnh việc được thưởng thức những chóe rượu cần ngon, các vị khách dự lễ còn được gia chủ đãi các món ăn truyền thống đậm vị cay, vị nồng của người Êđê. Trong không gian nhà dài, mọi người vừa ăn uống vừa kể cho nhau nghe những chuyện vui trong năm qua, tạo một không gian đặc biệt để những khách phương xa được trải nghiệm về văn hóa ẩm thực và sự hiếu khách của con người ở vùng đất đỏ cao nguyên.

http://baodaklak.vn/channel/9803/202102/mot-buoi-le-dac-biet-cua-nguoi-ede-5724325/

Theo Mai Sao (baodaklak)

Có thể bạn quan tâm

Lời nứa tre kể chuyện buôn làng

Lời nứa tre kể chuyện buôn làng

(GLO)- Bằng sự trao truyền thế hệ mạnh mẽ, sản phẩm của làng đan gùi Ngơm Thung của đồng bào Jrai (xã Ia Băng) lâu nay nổi tiếng về nét đẹp, độ bền chắc. Ðiều rất bất ngờ với nhiều người là một trong những hạt nhân làm nên tiếng thơm ấy hãy còn rất trẻ: nghệ nhân Rinh-năm nay vừa tròn 40 tuổi.

Chuyện những người tiếp lửa di sản

Chuyện những người tiếp lửa di sản

(GLO)- Liên tiếp 2 lớp bồi dưỡng về di sản văn hóa phi vật thể do Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tổ chức mới đây trên địa bàn phía Tây tỉnh Gia Lai đã tạo cơ hội quý giá và khuyến khích nghệ nhân trao truyền cho thế hệ kế cận niềm say mê, tâm huyết bảo tồn và phát huy giá trị di sản.

Hồi sinh đội bả trạo Xương Lý

Hồi sinh đội bả trạo Xương Lý

(GLO)- Hơn 1 tháng nay, tại Lăng Ông Nam Hải vạn đầm Xương Lý (làng biển Nhơn Lý, phường Quy Nhơn Ðông, tỉnh Gia Lai), đội bả trạo địa phương tập luyện rất tích cực với quyết tâm hồi sinh hình thức diễn xướng vốn chỉ còn trong ký ức người già.

Đồng hồ đá độc nhất Việt Nam

Đồng hồ đá độc nhất Việt Nam

Trải qua nhiều giai đoạn tách nhập nhưng Cà Mau vẫn giữ được bản sắc độc đáo riêng. Xứ này là nơi cộng cư của người Việt, người Khmer, người Hoa...; trong đó văn hóa tín ngưỡng của người Hoa còn khá đậm nét.

Thanh thiếu niên Gia Lai biểu diễn cồng chiêng, góp phần bảo tồn Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Để nhịp cồng chiêng mãi ngân vang

(GLO)- Những năm gần đây, ở nhiều xã, phường vùng cao Gia Lai đã có thêm nhiều câu lạc bộ, đội cồng chiêng dành cho thanh thiếu niên và phụ nữ, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên.

Danh nhân Lê Quý Đôn được UNESCO vinh danh

Danh nhân Lê Quý Đôn được UNESCO vinh danh

(GLO)- Ngày 31-10, tại thành phố Samarkand (Cộng hòa Uzbekistan), Kỳ họp lần thứ 43 Đại hội đồng Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) đã thông qua Nghị quyết vinh danh và cùng tham gia kỷ niệm 300 năm ngày sinh Danh nhân văn hóa Lê Quý Đôn.

Chị Đỗ Thị Thanh Vân (bên trái)-Giám đốc DNTN Gốm Vân Sơn (phường Quy Nhơn Đông) giới thiệu các sản phẩm gốm Vân Sơn với khách hàng. Ảnh: Việt Hùng

Hướng đi mới cho làng gốm Vân Sơn

(GLO)- Hơn 70 năm qua, giữa dâu bể cuộc đời, làng gốm Vân Sơn (tổ dân phố Vân Sơn, phường An Nhơn Ðông, tỉnh Gia Lai) vẫn bền bỉ tồn tại. Bằng niềm đam mê và tinh thần sáng tạo, những người thợ nơi đây đang gìn giữ, phát huy nét văn hóa nghề truyền thống giữa nhịp sống hiện đại.

null