Một buổi lễ đặc biệt của người Êđê

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Người Êđê ở Tây Nguyên được biết đến là tộc người giàu bản sắc văn hóa, có tính cộng đồng cao, điều đó được thể hiện qua phong tục tập quán và nếp sống thường ngày của họ.

Đặc biệt, trước khi tổ chức bất cứ việc gì quan trọng của buôn làng, gia đình, dòng tộc, họ đều phải làm lễ cúng để xin phép các Yàng (thần linh) trước rồi mới tiến hành nghi lễ.

Từ bao đời nay, cộng đồng người Êđê ở Tây Nguyên vẫn giữ truyền thống tổ chức các lễ cúng sau khi đã thu hoạch xong mùa màng. Đây là dịp để dân làng, đại gia đình tạ ơn trời đất đã ban cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt; đồng thời gia đình cũng làm các nghi lễ mừng sức khỏe cho các thành viên.

Một ngày đầu năm, ngôi nhà dài của Amí Quang ở buôn Akô Dhông (TP. Buôn Ma Thuột) trở nên nhộn nhịp và đông vui, bởi nơi đây sắp diễn ra nghi lễ quan trọng, lễ đặt tên và lễ cúng mừng sức khỏe cho đại gia đình. Thông thường lễ đặt tên là dành cho những em bé mới chào đời, tuy nhiên lễ này rất đặc biệt, đó là đổi tên cho Amí Quang. Trước đây, Amí Quang có một cái tên họ khác, thế nhưng chị bén duyên với chàng trai Êđê, nên mong muốn được lấy tên họ của người Êđê để thêm gắn bó và có thêm động lực để bảo tồn văn hóa truyền thống của người Êđê, công việc mà chị đang say mê.

 

Những món ăn truyền thống của người Êđê để thết đãi người thân, họ hàng, du khách sau lễ cúng.
Những món ăn truyền thống của người Êđê để thết đãi người thân, họ hàng, du khách sau lễ cúng.


Ngay từ sáng sớm mọi việc đã được chuẩn bị, nhà cửa được dọn dẹp ngăn nắp sạch sẽ, các thành viên tất bật phụ giúp người già chuẩn bị đồ cúng. Thanh niên thì buộc chóe rượu cần, châm nước; đàn ông trung niên làm thịt heo, chuẩn bị lễ vật; chị em phụ nữ nấu các món ăn.

Khi lễ vật (bao gồm 1 con gà luộc, 1 chén cơm trắng, 1 chén rượu) đã chuẩn bị xong thì buổi lễ được bắt đầu. Dưới sự chứng kiến của mọi người, thầy cúng mời Amí Quang đến ngồi bên cạnh và bắt đầu lễ cúng với lời khấn: “Năm cũ đã qua, năm mới tới; Amí Quang có heo ở dưới, có gà ở trên, với mong muốn mọi điều được thuận lợi, suôn sẻ, khỏe mạnh; năm mới được bình an, tài lộc. Hôm nay dưới sự chứng giám của cả con cháu, dòng tộc Amí Quang sẽ có cái tên mới là H’Kjăp Niê. Mong các vị thần chấp thuận cho Amí Quang được dùng tên mới H’Kjăp Niê. Từ nay về sau ban cho nó sức khỏe, làm ăn thuận lợi, gia đình êm ấm, con cháu sum vầy…”. Khi buổi lễ kết thúc, từ nay, mọi người trong gia đình sẽ gọi Amí Quang bằng cái tên mới là H’Kjăp Niê.

 

Chị H’Kjăp Niê trong lễ xin đổi tên của người Êđê.
Chị H’Kjăp Niê trong lễ xin đổi tên của người Êđê.


Thầy cúng Ae H’Nhem (buôn Sút, xã Ea Pốk, Huyện Cư M’gar) cho biết, theo phong tục của người Êđê, đây là một nghi thức quan trọng, phải làm lễ cúng xin phép các vị thần thì mới được lấy tên mới; nhất là khi gia chủ muốn thông báo cho bạn bè gần xa biết. Trong dịp năm mới này, Amí Quang đã đạt được mong muốn có một cái tên mới là H’Kjăp với ý nghĩa: vững vàng và chắc chắn.

Ngay sau lễ đặt tên, thầy cúng thực hiện lễ cúng mừng sức khỏe cho gia đình của chị H’Kjăp. Nghi lễ diễn ra gồm hai phần trên nền chiêng, trống rộn rã. Trước hết là cúng cho các thần linh, ông bà tổ tiên và những người đã khuất, thông báo và mời họ về dự lễ cùng gia chủ. Phần lễ thứ hai là dành cho người được cúng sức khỏe. Lễ vật cúng gồm một con heo, bầu đựng nước, chén đồng chứa đầy rượu và chiếc vòng đồng. Nhịp chiêng vang lên, thầy cúng đọc lời khấn chúc mừng cho gia chủ, các thành viên trong dòng họ; mỗi người được đeo vòng đồng để mang lại may mắn. Kết thúc phần lễ, mọi người cùng nhau chung vui và uống lần lượt tất cả các chóe rượu cần đặt ở các cột lễ.

Ngoài ý nghĩa về sự tôn vinh, thể hiện tình cảm, sự quý trọng của gia chủ đối với họ hàng, dòng tộc, lễ cúng sức khỏe của người Êđê còn thể hiện sự giàu có, sung túc, ăn nên làm ra trong mỗi gia đình. Đây cũng là dịp để các thành viên trong dòng tộc được quây quần, gặp mặt, hỏi thăm nhau. Đặc biệt năm nay, gia chủ mời thêm bạn bè xa gần về chung vui, họ đều rất thích thú khi có cơ hội tìm hiểu về nét văn hóa, tập quán của người Êđê ở Tây Nguyên.


 

Du khách tham dự Lễ cúng sức khỏe của người Êđê.
Du khách tham dự Lễ cúng sức khỏe của người Êđê.


Bên cạnh việc được thưởng thức những chóe rượu cần ngon, các vị khách dự lễ còn được gia chủ đãi các món ăn truyền thống đậm vị cay, vị nồng của người Êđê. Trong không gian nhà dài, mọi người vừa ăn uống vừa kể cho nhau nghe những chuyện vui trong năm qua, tạo một không gian đặc biệt để những khách phương xa được trải nghiệm về văn hóa ẩm thực và sự hiếu khách của con người ở vùng đất đỏ cao nguyên.

http://baodaklak.vn/channel/9803/202102/mot-buoi-le-dac-biet-cua-nguoi-ede-5724325/

Theo Mai Sao (baodaklak)

Có thể bạn quan tâm

Về miền di sản

Về miền di sản

(GLO)- Những địa danh lịch sử, điểm di sản là nơi thu hút nhiều người đến tham quan, tìm hiểu. Được tận mắt chứng kiến và đặt chân lên một miền đất giàu truyền thống luôn là trải nghiệm tuyệt vời và xúc động đối với nhiều người.

Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

(GLO)- Tại Kỳ họp thứ 19 của Ủy ban Liên Chính phủ Công ước 2003 của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể diễn ra tại Thủ đô Asunción (Cộng hòa Paraguay) vào ngày 4-12, UNESCO đã chính thức ghi danh Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam của Việt Nam vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

“Điểm sáng văn hóa vùng biên”

“Điểm sáng văn hóa vùng biên”

(GLO)- Năm 1993, Sở Văn hóa-Thông tin (VH-TT) và Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Gia Lai đã ký kết chương trình phối hợp hành động với nhiều hoạt động thiết thực, trong đó có mô hình “Điểm sáng văn hóa vùng biên”.

Mừng lúa mới trên cao nguyên

Mừng lúa mới trên cao nguyên

(GLO)- Sau khi thu hoạch mùa vụ và đưa lúa về kho, đồng bào Jrai náo nức với lễ mừng lúa mới. Nghi lễ nông nghiệp cổ truyền độc đáo này đã được bà con duy trì từ bao đời nay.

Tiết mục hát dân ca của em Đinh Doanh và đoàn nghệ nhân xã Pờ Tó trong chương trình “Cồng chiêng cuối tuần-Thưởng thức và trải nghiệm” tại huyện Ia Pa. Ảnh: V.C

Cồng chiêng cuối tuần trở lại Ia Pa

(GLO)- Tối 17-11, chương trình “Cồng chiêng cuối tuần-Thưởng thức và trải nghiệm” tiếp tục được tổ chức tại huyện Ia Pa, tỉnh Gia Lai. Chương trình mang đến nhiều tiết mục đặc sắc làm nức lòng người dân và du khách.

Giá trị của liên hoan

Giá trị của liên hoan

Liên hoan Cải lương toàn quốc năm 2024 tổ chức tại TP Cần Thơ vừa khép lại. Bên cạnh những hồ hởi, vui vẻ, nhiều nỗi niềm của sân khấu cải lương truyền thống cũng đã bộc lộ trong mùa liên hoan năm nay.

Cần phát huy giá trị di tích: “Địa điểm vụ thảm sát nhân dân làng Tân Lập năm 1947”

Cần phát huy giá trị di tích: “Địa điểm vụ thảm sát nhân dân làng Tân Lập năm 1947”

(GLO)- Sáng 6-11, tại TP. Pleiku, Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai tổ chức hội thảo khoa học di tích lịch sử “Địa điểm vụ thảm sát nhân dân làng Tân Lập năm 1947, xã Kông Bơ La, huyện Kbang” nhằm hoàn thiện hồ sơ, trình cấp có thẩm quyền đề nghị xếp hạng di tích quốc gia.

Trao giải Cuộc thi đan lát, dệt thổ cẩm truyền thống tạo ra các sản phẩm lưu niệm phục vụ du khách

Trao giải Cuộc thi đan lát, dệt thổ cẩm truyền thống tạo ra các sản phẩm lưu niệm phục vụ du khách

(GLO)- Nằm trong khuôn khổ Tuần lễ hoa dã quỳ-núi lửa Chư Đang Ya, chiều 9-11, tại khu vực sân nhà rông làng Gri, xã Chư Đang Ya (huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai), Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch phối hợp với UBND huyện Chư Păh tổ chức trao giải Cuộc thi đan lát, dệt thổ cẩm truyền thống.

Các nghệ nhân làng Chuet 2 (phường Thắng Lợi) phục dựng lễ báo hiếu cha mẹ tại Làng Văn hóa-Du lịch các dân tộc Việt Nam. Ảnh: Thu

Lễ báo hiếu của người Jrai

(GLO)- Lễ báo hiếu cha mẹ là tập tục văn hóa truyền thống đã có từ xa xưa trong đời sống của cộng đồng người Jrai. Đây là dịp để những người con đền đáp công ơn sinh thành, dưỡng dục và cầu mong thần linh ban sức khỏe cho cha mẹ.

Bảo tồn bản sắc làng Bahnar - Kỳ cuối: Cần phát huy giá trị văn hóa truyền thống

Bảo tồn bản sắc làng Bahnar - Kỳ cuối: Cần phát huy giá trị văn hóa truyền thống

(GLO)- Cách đây gần 18 năm, trong một số công trình điều tra văn hóa các làng đồng bào dân tộc thiểu số ở TP. Pleiku thì người ta xếp một số buôn làng trong khu vực, trong đó có làng Wâu và Ktu (xã Chư Á) là làng tương đối có giá trị, đưa vào diện bảo tồn và phát triển.

Sân trường rộn tiếng cồng chiêng

Sân trường rộn tiếng cồng chiêng

(GLO)- Cứ mỗi buổi sinh hoạt, khuôn viên Trường Phổ thông Dân tộc bán trú THCS Lơ Pang (xã Lơ Pang, huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai) lại rộn ràng tiếng cồng chiêng. Âm thanh quen thuộc ấy đến từ đôi tay nhỏ bé của các em học sinh thuộc Câu lạc bộ (CLB) Cồng chiêng của trường.