Mẹ Suốt và dòng sông Nhật Lệ

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Chúng tôi đến Quảng Bình trong ngày hè nắng oi ả. Đứng dưới tượng đài mẹ Suốt- bên dòng sông Nhật Lệ, cuối đầu mặc niệm tưởng nhớ công lao và sự hy sinh của mẹ trong những ngày chống Mỹ trên dòng sông.

Sông Nhật Lệ mùa này nước trong xanh soi bóng những hàng dừa xanh. Những con tàu neo đậu san sát bên mép bờ. Cuộc sống thanh bình như xóa nhòa dấu tích của chiến tranh... Nhưng, những chứng tích mà dòng sông mang nặng những câu chuyện tình đầy nước mắt của công chúa Huyền Trân, về hình ảnh mẹ Suốt hiên ngang trong mưa bom bão đạn để chèo đò đưa bộ đội, dân quân, vận chuyển vũ khí sang sông tiếp viện cho chiến trường miền Nam đánh Mỹ cứ làm xúc động lòng người.

Mẹ Suốt tên thật là Nguyễn Thị Suốt, sinh năm 1906 tại xã Bảo Ninh thị xã Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình. Mẹ sinh trưởng trong một gia đình ngư dân nghèo, "Sớm chiều nước xuống triều lên.../Lớn đi ở bốn cửa người/Mười hai năm lẻ một thời xuân qua" (Tố Hữu).

Tượng đài mẹ Suốt bên giòng Nhật Lệ
Tượng đài mẹ Suốt bên dòng Nhật Lệ. Ảnh: Trường An


Trong thời kỳ đế quốc Mỹ ném bom phá hoại miền Bắc Việt Nam, Quảng Bình là một trọng điểm đánh phá ác liệt của máy bay và hải quân Mỹ. Những chiếc cầu, phà, các bến sông là mục tiêu mà chúng cho là quan trọng nhất để đánh phá hòng hạn chế, tiến đến thủ tiêu sự chi viện của hậu phương lớn-miền Bắc cho chiến trường miền Nam thân yêu.

Lúc đó, mặc dù mẹ Suốt tuổi đã cao nhưng "Mẹ rằng: Cứu nước mình chờ chi ai" (Tố Hữu). Mẹ đã xung phong đảm nhiệm công việc vận chuyển bộ đội qua sông, chuyển vũ khí, lương thực ở Quảng Bình ra các tàu Hải quân ta để chi viện cho chiến trường miền Nam. Có những lần, con đò mới đến giữa dòng sông thì máy bay địch lao đến bắn phá dữ dội, con thuyền bị bom dội lật úp, nhưng mẹ vẫn bình tĩnh cầm chắc tay chèo, điều khiển con đò vượt qua mưa bom cập bến an toàn, mẹ không để cho một chiến sĩ nào chết đuối.
Trên bến sông Nhật Lệ có những thời điểm khắc nghiệt. Từ ngày 7- 11-2-1965, địch tập trung oanh tạc thị xã Đồng Hới. Mẹ vừa bận rộn đưa quân và vũ khí sang sông, vừa lại đón chị Nguyễn Thị Trang mới sinh nở chỉ 12 tháng. Lúc con đò ra giữa dòng thì bom Mỹ trút xuống dữ dội, chị đã hốt hoảng ôm con nhảy xuống sông. Mẹ đã kịp thời cứu cả hai mẹ con thoát chết.

Ảnh: Trường An
Bên dòng Nhật Lệ hôm nay. Ảnh: Trường An

Hình ảnh người mẹ mặc đồ bà ba đen bên con đò đã quen thuộc với những chiến sĩ, dân quân trên đường vận chuyển vũ khí, lương thực qua dòng sông Nhật Lệ trong quãng thời gian từ tháng 2-1965- 1968 và hình bóng mẹ như một biểu tượng của tình yêu nước, lòng quả cảm trên đất lửa Quảng Bình.


Cảm phục trước sự dũng cảm vì miền Nam vì sự nồng ấm tình người của mẹ, các chiến sĩ, bà con trong vùng đều gọi mẹ với cái tên thương mến "Mẹ Suốt". Tháng 1-1967, mẹ Suốt đã được Nhà nước trao tặng danh hiệu Anh hùng lao động. Mẹ trở thành biểu tượng chung của những người phụ nữ Việt Nam gan dạ, giàu lòng quả cảm, quên mình hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc.


Nhưng rồi, ngày 13-10-1968, một ngày định mệnh của mẹ trên dòng sông lịch sử. Trong một trận mưa bom dữ dội của kẻ thù, mẹ đã anh dũng hy sinh. Từ đó dòng sông Nhật Lệ đã khắc ghi tên mẹ và huyền thoại mẹ Suốt đã đi vào lòng người qua lời thơ, tiếng hát của thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước cho đến hôm nay.


Giờ đây, đứng nhìn dòng sông Nhật Lệ lặng lờ trôi, chúng tôi thầm nghĩ, rằng lịch sử có sự trùng hợp đến kỳ lạ. Thời vua Trần Nhân Tông, sau khi truyền ngôi cho con là Trần Anh Tông lên tu hành tại núi Yên Tử, ngài thường xuyên đi du ngoạn đây đó, có lúc vào đến đất Chiêm Thành. Vua Chế Mân biết người khách khoác áo cà sa ấy là Thái Thượng Hoàng xứ Đại Việt nên đã tiếp đãi nồng hậu. Thái Thượng Hoàng Trần Nhân Tông cảm tình nên hứa gả công chúa Huyền Trân cho ông vua trẻ Chế Mân. Chế Mân cắt hai châu Ô, Lý làm của hồi môn, rước Huyền Trân về Nam. Khi làm dâu xứ người, nước mắt công chúa Huyền Trân âm thầm rơi vào cửa sông Nhật Lệ này cùng với những lời ai oán trong “Nước non ngàn dặm” được cho là lời của Huyền Trân công chúa: “Nước non ngàn dặm ra đi/ Mối tình chi! Mượn màu son phấn/ Đền nợ Ô, Ly/ Xót thay vì/ Đương độ xuân thì/ Số lao đao hay là nợ duyên gì...". Công chúa Huyền Trân làm hoàng hậu Chiêm Thành một năm thì Chế Mân mất.  


Theo tục lệ Chiêm Thành, vua mất thì các cung phi cũng phải lên dàn hỏa thiêu tuẫn táng theo. Vua Trần Anh Tông hay tin, sợ công chúa bị hại bèn sai võ tướng Trần Khắc Chung sang Chiêm Thành tìm cách đưa công chúa Huyền Trân về. Sử sách ghi lại cuộc hôn nhân của nàng công chúa trẻ Huyền Trân và vua Chế Mân thực chất là một cuộc hôn nhân chính trị, nhờ đó mà hai châu Ô, Lý thuộc về Đại Việt mà không đẫm máu. Hai con người, ở mỗi thời đại khác nhau nhưng đều khắc ghi lòng quả cảm, hy sinh vì non nước trên dòng sông. Đến Nhật Lệ, thả hồn theo những bước chân trần trên cát, lãng du vào những câu chuyện cổ tích dạt dào tình yêu, ngắm nhìn tượng đài Mẹ Suốt bất khuất, người đã một thời ngẩng cao đầu mặc mưa bom, bão đạn, chở bộ đội trên dòng Nhật Lệ huyền thoại. Nhìn những chuyến tàu đi khơi, đi lộng về neo đậu trên dòng sông trong sắc trời chiều thanh bình, yên ả, chúng tôi càng hiểu sâu hơn câu thơ của Tố Hữu: "...Sông bao nhiêu nước nghĩa tình bất nhiêu....".

Trường An


 

Có thể bạn quan tâm

Gặp người phụ nữ 78 năm tuổi Đảng

Gặp người phụ nữ 78 năm tuổi Đảng

(GLO)- Chúng tôi không khỏi xúc động khi mới đây được trò chuyện với bà Nguyễn Thị Thành-nguyên Giám đốc Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Gia Lai, người phụ nữ năm nay 95 năm tuổi đời, 78 năm tuổi Đảng với sự mẫn tiệp hiếm thấy.

Cán bộ, chiến sĩ Đội chữa cháy và cứu nạn cứu hộ khu vực Ayun Pa chữa cháy kho mì tại thôn Plei Tăng A, xã Ia Ake, huyện Phú Thiện. Ảnh: Vũ Chi

Lính cứu hỏa trên mặt trận không tiếng súng

(GLO)-Nghề nào cũng có vinh quang riêng, song với cán bộ, chiến sĩ phòng cháy và cứu nạn cứu hộ, bên cạnh niềm tự hào nghề nghiệp còn là sự hy sinh thầm lặng. Trên mặt trận không có tiếng súng, không có tội phạm nhưng muôn vàn nguy hiểm, họ luôn dốc hết sức mình vì bình yên, hạnh phúc của nhân dân.

Vườn cây của gia đình chị Nguyễn Thị Huệ -Công nhân Đội 2, Công ty Cà phê Ia Sao 2 trồng năm 1986 vẫn đạt sản lượng 24 tấn quả tươi/ha. Ảnh: Đinh Yến

Những công nhân tiêu biểu trong lao động giỏi, sáng tạo

(GLO)- Bằng lòng đam mê, nhiều công nhân tại các công ty cà phê tỉnh Gia Lai đã không ngừng học hỏi và có những sáng kiến mới áp dụng vào sản xuất. Họ không chỉ nâng cao đời sống gia đình mà còn mang lại nhiều nguồn lợi cho đơn vị, góp phần tô thắm thêm phẩm chất tốt đẹp của giai cấp công nhân.

Nông sản Việt đang ở đâu?

Nông sản Việt đang ở đâu?

Thời điểm hiện tại, Việt Nam đang vào vụ thu hoạch các mặt hàng nông sản như: vải, nhãn, sầu riêng, thanh long,… Câu hỏi đặt ra giải pháp nào để xúc tiến xuất khẩu, nâng cao năng lực cạnh tranh cho nông sản mùa vụ Việt Nam tránh tình trạng ùn ứ, điệp khúc “được mùa mất giá”.

Lặng thầm nghề giám định pháp y

Lặng thầm nghề giám định pháp y

(GLO)- Trong hành trình phá án, đội ngũ bác sĩ và cán bộ giám định pháp y của Phòng Kỹ thuật hình sự (KTHS), Công an tỉnh Gia Lai đóng vai trò rất quan trọng. Tuy vất vả nhưng họ vẫn cần mẫn làm việc, góp phần đấu tranh phòng-chống tội phạm và giữ bình yên cuộc sống.

Cán bộ Đoàn, ĐVTN cùng lực lượng quân đội đóng góp ngày công để đẩy nhanh tiến độ thi công nhà ở cho người dân. Ảnh: P.L

Xóa nhà tạm-Kiến tạo tương lai - Kỳ 2: Góp gạch hồng dựng xây mái ấm

(GLO)-Phong trào chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát đang lan tỏa trên địa bàn tỉnh Gia Lai bằng những việc làm cụ thể, thiết thực. Mỗi tấm lòng, mỗi hành động đều hiện thực hóa mục tiêu “không ai bị bỏ lại phía sau” trên hành trình góp gạch hồng dựng xây mái ấm, giúp người dân an cư, lạc nghiệp.

Vào 'lò' gia công mỹ phẩm

Vào 'lò' gia công mỹ phẩm

Thị trường mỹ phẩm “nóng rực” khi hàng loạt sản phẩm vô chủ vứt bừa bãi, doanh nghiệp ồ ạt xin thu hồi công bố. Phóng viên đã thâm nhập thị trường mỹ phẩm để tận thấy cách thức hô biến đồ rẻ tiền thành cao cấp, chiêu trò của các ông trùm vươn vòi bạch tuộc, bủa vây người người tiêu dùng.

Bắt chồng giữa đại ngàn

Bắt chồng giữa đại ngàn

Nằm nép mình dưới chân núi Voi hùng vĩ, thôn Đarahoa hiện có hơn 340 hộ dân sinh sống, trong đó 80% là đồng bào dân tộc K’Ho. Không chỉ nổi bật bởi khung cảnh đại ngàn thơ mộng, Đarahoa còn gìn giữ một trong những phong tục đặc sắc bậc nhất của người K’Ho, tục "bắt chồng".

Những bưu tá mang báo Đảng tới vùng biên

Những bưu tá mang báo Đảng tới vùng biên

(GLO)- Trong thời đại mà mỗi người đều có smartphone, mạng xã hội nhảy số từng giây, vẫn có những người đều đặn chờ báo giấy để đọc từng mục, gạch từng dòng. Vì lẽ đó, ở xã vùng sâu, xã biên giới, bưu tá vẫn lặng lẽ mang báo Đảng đến tay các cán bộ cơ sở, đảng viên, người có uy tín...

null