Làng người Mông trên cao nguyên

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Tính đến thời điểm này, những hộ gia đình người Mông đã sinh sống được 42 năm trên cao nguyên Gia Lai. Vùng đất mà họ chọn là xã Ya Hội, huyện Đak Pơ. Theo thời gian, dấu ấn người Mông ngày càng in đậm trên mảnh đất này.

Anh Lý Văn Thắng-Công chức Văn hóa-Xã hội xã Ya Hội-cho biết: “Làng Mông có 158 hộ với 745 khẩu. Dân làng chủ yếu làm nông, đời sống bà con tương đối ổn định bởi đất đai màu mỡ, thuận lợi cho trồng trọt”. Anh Thắng cũng là người Mông. Anh cho biết, đa số người Mông sống ở Ya Hội đến từ các tỉnh Cao Bằng, Tuyên Quang, Hà Giang… Trong đó, những dòng họ chiếm đa số là Lý, Đào, Hoàng, Nông, Vương, Linh.

Anh Thắng đưa chúng tôi đến thăm nhà Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng thôn Lý Kim Tuyên. Năm 1983, gia đình anh Tuyên là một trong những hộ đầu tiên từ Cao Bằng đến vùng đất này lập nghiệp. Mẹ anh là bà Lương Thị My, năm nay đã 93 tuổi nhưng vẫn còn khá minh mẫn.

Bà My chia sẻ: Tuy đã hòa nhập và quen với không gian sống, khí hậu, tập tục cùng người dân nơi đây, song chưa bao giờ bà quên bản sắc văn hóa truyền thống của người Mông. Những thế hệ con, cháu và cả làng Mông cũng đều như vậy.

Bà My cho hay: Đối với phụ nữ dân tộc Mông, việc tự may những bộ trang phục truyền thống có ý nghĩa rất quan trọng. Đó không chỉ thể hiện giá trị văn hóa đặc sắc của dân tộc được trao truyền mà còn là thước đo sự khéo léo, đảm đang của người phụ nữ.

Tuy vậy, hiện nay, thế hệ trẻ lớn lên ở đây không còn biết cách may trang phục truyền thống nữa mà thường mua sẵn về mặc vào những dịp lễ hội hay sự kiện. Nguyên nhân một phần là do rất khó tìm được chất liệu để may, trong khi quy trình để tạo nên một sản phẩm hoàn chỉnh mất nhiều thời gian và công sức. Vì vậy, những bộ trang phục truyền thống sặc sỡ, bắt mắt đều được gửi từ quê nhà Cao Bằng.

gia-dinh-3-the-he-cu-ba-luong-thi-my-thu-ba-tu-trai-sang-da-song-hon-40-nam-o-xa-ya-hoi.jpg
Bà Lương Thị My (thứ 3 từ trái sang) cho biết, gia đình bà đã có hơn 40 năm gắn bó với mảnh đất Ya Hội. Ảnh: V.T.T

Đối diện nhà anh Tuyên là nhà ông Lý Văn Đào-anh họ của anh Thắng. Cả dòng họ Lý với các gia đình 3 thế hệ cùng sống quần tụ. Nhà ông Đào vẫn còn giữ lại chiếc cối xay bắp mang từ Cao Bằng vào. Đối với ông, đây không chỉ là vật dụng đơn thuần mà như một kỷ vật quê hương.

Thời gian đầu mới vào vùng đất Tây Nguyên lập nghiệp, người dân gặp rất nhiều khó khăn. Sau hơn 40 năm gắn bó, những thế hệ người Mông được sinh ra, trưởng thành trên mảnh đất Ya Hội đều xem nơi đây là quê hương thứ 2 và dành một tình yêu đậm sâu cho nơi đã nuôi dưỡng họ. Cùng với đó, họ vẫn duy trì và trao truyền những phong tục, tập quán, tín ngưỡng, các lễ hội, ẩm thực đặc trưng của người Mông trong đời sống hàng ngày.

Điều ấn tượng với chúng tôi khi tới thăm làng Mông là những ngôi nhà ở đây được dựng bằng gỗ theo kiểu nhà dài, thấp đặc trưng của người Mông, lợp mái ngói rất khang trang, sạch sẽ. Dưới những nếp nhà bình yên, cuộc sống hiện tại của người Mông đã từng bước phát triển, yên bình, no đủ.

nhung-nep-nha-san-binh-yen-moc-mac-dac-trung-cua-nguoi-mong-ya-hoi.jpg
Những nếp nhà sàn bình yên, mộc mạc đặc trưng của người Mông xã Ya Hội. Ảnh: V.T.T

Trong chuyến thăm làng Mông, chúng tôi còn được gặp gỡ và trò chuyện cùng chị Lý Thị Sang (quê Tuyên Quang). Chị cho biết: Chồng mình là anh Đào Văn Phùng (quê Cao Bằng) và anh chị hiện có 3 người con. Từ ngày theo họ hàng vào đây lập nghiệp, cuộc sống gia đình chị đã từng bước ổn định với việc canh tác mía, mì và trồng thêm 1 ha keo.

Trò chuyện cùng chúng tôi, anh Thắng cho biết thêm: Hàng năm, người dân làng Mông vẫn ăn Tết Nguyên đán như người Kinh. Đối với người Mông, mỗi làng phải có một cái đình. Bà con quan niệm, nơi này rất linh thiêng do Thổ địa cai quản để phù hộ, giúp đỡ dân làng. Vì vậy, người dân rất coi trọng lễ cúng Thổ địa. Vào ngày 30 Tết, bà con chuẩn bị lễ vật gồm: gà, cây tre, hạt bắp, rượu, hương… để cúng tổ tiên trong gia đình; sau đó cúng Thổ địa với ý nghĩa xua đuổi tà ma, cầu mong may mắn, năm mới làm ăn tốt hơn năm cũ.

anh-ly-van-thang-ben-chiec-coi-xay-ngo-o-nha-anh-ho-minh-la-ong-ly-van-tu.jpg
Anh Lý Văn Thắng bên chiếc cối xay ngô ở nhà anh họ mình là ông Lý Văn Tu. Ảnh: V.T.T

Bên cạnh đó, trong tháng Giêng, dân làng còn có riêng một cái Tết của người Mông, diễn ra sau Tết Nguyên đán tầm 3-4 ngày. Người Mông gọi đây là lễ hội mùa xuân, mang ý nghĩa tạ ơn trời đất, thần núi, thần sông đã ban cho mưa thuận, gió hòa để mùa màng bội thu.

Đây cũng là dịp tạo không khí vui tươi, đoàn kết trong cộng đồng, góp phần bảo tồn những nét đẹp trong văn hóa của dân tộc Mông tại địa phương.

Sau phần lễ, bà con tham gia các trò chơi dân gian truyền thống của người Mông, hát giao duyên, trình diễn khèn, sáo, nhảy sạp, ném còn, đẩy gậy… Giữa nắng gió cao nguyên, tiếng khèn mang theo bao ước vọng, nỗi niềm của những người con xa quê.

Trong dịp này không thể thiếu những món ăn đặc trưng của người Mông như: mèn mén, thắng cố, xôi ngũ sắc... Ngoài ra, người Mông ở Ya Hội vẫn còn giữ phong tục nấu rượu bắp bằng loại men được ủ theo cách truyền thống, hương vị rất thơm ngon và đậm đà. Đây là thức uống đặc biệt được ủ trữ sẵn trong các gia đình để dùng vào những ngày vui, ngày hội làng.

Có thể bạn quan tâm

Già làng “2 giỏi” của xã Ia Phí

Già làng “2 giỏi” của xã Ia Phí

(GLO)- Ông Rơ Châm Khir (SN 1954, làng Kênh, xã Ia Phí, huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai) không chỉ có đôi tay tài hoa vẽ những bức tranh sơn dầu, tượng gỗ dân gian đặc sắc, mà còn là già làng uy tín được cộng đồng tin tưởng.

Phát huy sức mạnh văn hóa

Phát huy sức mạnh văn hóa

Khi các giá trị văn hóa, di sản và nghệ thuật tạo ra lợi nhuận nó không chỉ tự “nuôi sống” mình mà còn góp phần tạo thêm những nguồn lực mới, tác động tích cực đến các lĩnh vực khác của ngành công nghiệp văn hóa.

Đừng để giấc mơ Tây Nguyên ngủ yên trên đỉnh đồi

(GLO)- Người Tây Nguyên làm du lịch không chỉ bằng khu nghỉ dưỡng, mà còn bằng lòng hiếu khách và nghệ thuật kể chuyện. Vậy nên, đừng để giấc mơ Tây Nguyên ngủ yên trên đỉnh đồi mà hãy đánh thức nó bằng chính giọng nói của rừng, bằng bàn tay của bà con và bằng tình yêu với buôn làng của mình.

Qua xứ trầm hương: Di sản văn hóa từ miền duyên hải Khánh Hòa - Bài 1: Di sản văn hóa từ miền duyên hải

Qua xứ trầm hương: Di sản văn hóa từ miền duyên hải Khánh Hòa - Bài 1: Di sản văn hóa từ miền duyên hải

“Khánh Hòa là xứ trầm hương/Non cao biển rộng người thương đi về” - những câu thơ của nhà nghiên cứu Quách Tấn trong biên khảo Xứ trầm hương vừa là sự khẳng định danh xưng của một miền đất, vừa như lời mời gọi lữ khách bốn phương tìm về với thủ phủ của trầm hương Việt Nam.

Kể chuyện buôn làng bằng thanh âm sáo trúc

Kể chuyện buôn làng bằng thanh âm sáo trúc

(GLO)- Ở buôn E Kia (xã Ia Rsai, huyện Krông Pa), ông Hiao Thuyên được biết đến là một nghệ nhân tài hoa khi giỏi cả sáo trúc, biểu diễn cồng chiêng, hát dân ca... Bằng những việc làm thiết thực, ông đã góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc Jrai và xây dựng khối đại đoàn kết ở buôn làng.

Tây Nguyên: Nhịp sống mới dưới những nếp nhà xưa

Tây Nguyên: Nhịp sống mới dưới những nếp nhà xưa

Nhắc đến đại ngàn Tây Nguyên, có lẽ biểu tượng văn hóa “sừng sững” chính là những mái nhà rông, nhà dài truyền thống của đồng bào các dân tộc. Trong những biến chuyển của thời đại, không gian che chở các hộ gia đình và lan tỏa văn hóa cộng đồng ấy khó tránh khỏi những hư hao, nghiêng ngả.

null