Ký ức làng

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Làng nằm lọt thỏm phía sau núi với lối vào bằng con đường nhỏ mọc đầy dã quỳ, mùa mưa mướt xanh, mùa khô lại như một dải lụa vàng uốn lượn. Nhìn những mái nhà nhỏ bé khiêm nhường nép mình sau núi, trông sang cây pơ lang cô lẻ bung từng cánh hoa thắm đỏ, đâu đó vài bông rớt rơi theo gió, tôi lại thấy làng mình đẹp đến nao lòng. Vậy nên, thật dễ hiểu khi trong trái tim tôi, những mảng ký ức về làng luôn thường trực, sống động, thiết tha. 
Mảng ký ức đầu tiên của tôi về làng ấy là việc hỏi không biết bao lần nhưng chẳng một ai nhớ chính xác nó được lập từ bao giờ. Chỉ biết rằng lúc “nhìn thấy mặt trời” trẻ đã theo lưng bà gùi trên vai mẹ vững chãi mà bước lên đỉnh núi. Theo tháng, theo năm, từ thuở còn tranh đấu cho đến khi độc lập và tới tận hôm nay, dân làng luôn gắn kết keo sơn, chia ngọt sẻ bùi. Biết bao thế hệ sinh ra, lớn lên từ làng, như những mảnh ghép tháng năm được xếp lại ngay ngắn, gọn gàng cứ vọng vang thanh âm trầm hùng vút lên giữa thâm trầm rừng núi. Thời kháng chiến khó khăn đủ điều nhưng được cái đất làng rộng hơn bây giờ. Rẫy của làng cũng còn nguyên bên kia núi, chỉ cần đi một lúc là tới. Hồi mới giải phóng, biết bao cơ cực, đói nghèo quẩn quanh đeo đuổi nên ai nấy đều nhắc nhau chăm lo gầy dựng cuộc sống.
Ảnh minh họa: Internet
Ảnh minh họa: Internet
Câu chuyện dời làng về nơi ở mới mà lâu lâu già làng nhắc lại, với tôi cũng là nét ký ức khó mờ phai. Rời bỏ mảnh đất cha ông bao đời, không phải ai cũng đồng lòng ủng hộ. Với bà con, làng cũ từ lâu đã gắn kết khăng khít với họ từ cầu thang đến nhà sàn, từ cách ăn đến cách ngủ, từ cách sinh hoạt đến ứng xử cộng đồng… đều quan hệ mật thiết với không gian của rừng. Cho nên, ở làng cũ là rừng già, lúa khô nương rẫy, là nếp nhà bao năm gắn bó; còn phía làng mới dưới này là hồ, là ruộng lúa nước, là chỗ ở đơn sơ vừa được dựng tạm. Tuy nhiên, trước những lời phân tích của già làng, bà con dần cũng nghe ra. Vốn quen sống với rừng, dựa vào rừng để xây dựng cộng đồng nên khi thay đổi nơi ở, tập tục sinh hoạt và sản xuất mọi thứ còn nhiều bỡ ngỡ. Bởi vậy, việc vận động bà con chuyển đổi từ cây lúa rẫy sang lúa nước là một thách thức lớn. Nhưng rồi, theo thời gian, mọi việc trở thành nếp quen. Bây giờ ở làng, mọi người quen thuộc hết thảy từng mái nhà, phân biệt được hết vị ngọt của mỗi bến nước, chứng kiến từng đứa trẻ lúc chào đời đến khi chúng kết thành đôi, thành lứa. Bây giờ, người già khi nhắc đến ngày tháng cũ, mắt họ vẫn sáng, giọng nói vẫn còn sang sảng vang vọng nơi ngọn đồi gió thổi hun hút, thầm thì chuyện ngàn năm. Những đôi mắt in bóng xuống dòng nước với đêm rượu cần vút say tiếng hát. Dưới trăng mơ, làng nghiêng trôi, những tháng năm vời vợi.
Năm tháng tưởng như trước mắt như giăng mắc đâu đây. Chẳng hiểu tự lúc nào, tôi đã trộn lẫn dòng chảy ký ức về làng thành dòng chảy ký ức của cá nhân mình. Một làn gió thổi miên man, mang theo hương lúa mới ngạt ngào quấn quyện trong từng ngôi nhà, vương vấn mọi nẻo đường. Đã bao thế hệ trôi qua, đã bao mùa lúa, bà con đã làm cho “lúa mẹ trổ bông”; làm nên những khoảnh ruộng vàng rộm cùng hạt thóc chắc mẩy dưới triền thung. Ngồi nghỉ chân nơi có dòng nước trong mát, tôi bắt gặp những đôi mắt sương khói, những đôi mắt hoài niệm. Tôi đi tìm hình dáng của làng qua những ngọn cây rồi đi tìm dấu chân của bao người qua dãy núi mờ xa. Phía ấy, là chân núi, là làng, là ký ức.
NGUYỄN THỊ DIỄM

Có thể bạn quan tâm

Người nối dài tình yêu với dân ca Jrai

Người nối dài tình yêu với dân ca Jrai

(GLO)- Suốt 50 năm qua, bà Kpă H’Mi (SN 1961, buôn Chư Jú, xã Ia Rsai, huyện Krông Pa) vẫn luôn say mê những giai điệu dân ca Jrai. Bà là niềm tự hào của buôn làng khi không chỉ lưu giữ mà còn truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ thêm yêu và gắn bó với những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Mắt hạ cho nhau

Thơ Lenguyen: Mắt hạ cho nhau

(GLO)- "Mắt hạ cho nhau" của Lenguyen là khúc ngân dịu dàng của tuổi học trò, nơi bằng lăng tím, phượng đỏ và tiếng ve gọi về ký ức. Bài thơ chan chứa hoài niệm, tiếc nuối những rung động đầu đời chưa kịp nói thành lời.

“Tên Người là cả một niềm thơ”

“Tên Người là cả một niềm thơ”

(GLO)- Bảo tàng Hồ Chí Minh (thuộc Bảo tàng tỉnh Gia Lai) hiện trưng bày, giới thiệu nhiều hình ảnh, tài liệu, hiện vật về cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Bác. Một trong số đó là tập sách “Tên Người là cả một niềm thơ” do ông Nguyễn Khoa-Cán bộ lão thành cách mạng trao tặng năm 2004.

Mới mẻ “Trang sách mùa hè”

Mới mẻ “Trang sách mùa hè”

(GLO)- 12 năm liên tục duy trì chương trình “Trang sách mùa hè” cũng là chừng ấy thời gian cán bộ, viên chức Thư viện tỉnh dành nhiều tâm huyết để tạo ra một không gian vừa học vừa chơi mới mẻ, hấp dẫn.

Thơ Phạm Đức Long: Di vật đời người

Thơ Phạm Đức Long: Di vật đời người

(GLO)- Bài thơ "Di vật đời người" của Phạm Đức Long là khúc tưởng niệm thấm đẫm cảm xúc về những người lính đã hi sinh trong chiến tranh. Họ ngã xuống giữa rừng xanh, để lại những di vật bình dị mà thiêng liêng, là biểu tượng bất tử của một thời tuổi trẻ quên mình vì Tổ quốc...

Tháng năm nhớ Người

Tháng năm nhớ Người

(GLO)- Bài thơ “Tháng năm nhớ Người” của Lenguyen khắc họa hình ảnh Bác Hồ qua ký ức làng quê, tình mẹ, giọt lệ, hương sen và ánh nắng Nam Đàn,... như lời tri ân sâu lắng dành cho vị Cha già kính yêu của dân tộc suốt đời vì dân, vì nước.

Âm sắc Tây Nguyên trên quê Bác

Âm sắc Tây Nguyên trên quê Bác

(GLO)- Từ ngày 16 đến 20-5, gần 40 ca sĩ, diễn viên, nghệ nhân Gia Lai đã tham gia 2 sự kiện vô cùng ý nghĩa tại tỉnh Nghệ An. Đó là hội diễn nghệ thuật quần chúng “Tiếng hát Làng Sen” và triển lãm “Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người” năm 2025.

Khai mạc triển lãm ảnh “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Bình Định - Sắc màu hội tụ”

Khai mạc triển lãm ảnh “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Bình Định - Sắc màu hội tụ”

Nhân kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2023); 47 năm Ngày Quốc tế Bảo tàng (18/5/1978 - 18/5/2025), sáng 12-5, Bảo tàng tỉnh Bình Định phối hợp Bảo tàng Quang Trung khai mạc triển lãm ảnh chủ đề “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Bình Định - Sắc màu hội tụ”.

Thơ Nguyễn Thanh Mừng: Gia Lai một hai ba

Thơ Nguyễn Thanh Mừng: Gia Lai một hai ba

(GLO)- "Gia Lai một hai ba" của Nguyễn Thanh Mừng dẫn người đọc qua những nẻo đường dốc đèo, qua tiếng thác reo và chiêng cồng, để gặp lại khí phách người xưa. Mỗi hình ảnh, mỗi nhịp thơ là một lát cắt vừa hoang sơ, vừa tự hào về bản sắc không thể phai mờ của đại ngàn Tây Nguyên.

Thơ Lê Thành Văn: Nghe con đọc thơ về Tổ quốc

Thơ Lê Thành Văn: Nghe con đọc thơ về Tổ quốc

(GLO)- Trong bài thơ "Nghe con đọc thơ về Tổ quốc", tác giả Lê Thành Văn để mạch cảm xúc tuôn chảy tự nhiên: từ sự rưng rưng khi nhớ về chiến tranh đến niềm tin lặng lẽ gửi gắm vào thế hệ mai sau. Bài thơ như một nhịp cầu nối liền quá khứ đau thương và hiện tại bình yên.

Thơ Lê Vi Thủy: Biên cương mùa gió

Thơ Lê Vi Thủy: Biên cương mùa gió

(GLO)- Giữa những cơn gió xào xạc của núi rừng Tây Nguyên bỏng rát, bài thơ “Biên cương mùa gió” của Lê Vi Thủy như thổi vào lòng người nỗi xúc động lặng thầm. Từ ánh mắt trẻ thơ đến no ấm buôn làng và những giọt mồ hôi người lính, tất cả hòa quyện trong khát vọng yên bình nơi địa đầu Tổ quốc.

Tổ quốc trong tim

Thơ Lenguyen: Tổ quốc trong tim

(GLO)- Bài thơ “Tổ quốc trong tim” của tác giả Lenguyen là lời tri ân sâu sắc với cha ông đã hy sinh vì độc lập dân tộc. Từ Cửu Long đến Trường Sơn, từ Điện Biên đến Sài Gòn, một Việt Nam bất khuất vươn lên giữa máu và hoa, rạng ngời sắc cờ Tổ quốc.

Thơ Đào An Duyên: Lòng quê

Thơ Đào An Duyên: Lòng quê

(GLO)- Trong nhịp sống hiện đại hối hả, bài thơ "Lòng quê" của tác giả Đào An Duyên là tiếng vọng thầm lặng mà day dứt. Người xa quê, dù ở đâu chăng nữa vẫn mang trong tim nỗi nhớ cội nguồn. Qua hình ảnh nước xuôi nước ngược, bài thơ gợi về sự gắn bó thiêng liêng giữa con người và quê hương.