Từ gian khó đến nông thôn mới
Ia Lâu được hình thành trên cơ sở sáp nhập 2 xã Ia Lâu (cũ) và Ia Piơr. Trước đây, địa bàn vốn rất khó khăn, đường sá cách trở, cơ sở hạ tầng thiếu thốn, sản xuất nông nghiệp bấp bênh. Song với tinh thần đoàn kết và nỗ lực không ngừng của các dân tộc Jrai, Mường, Thái, Tày, Nùng, Mông… Ia Lâu đây đã vươn lên mạnh mẽ. Hiện tại, toàn xã có 3 thôn đạt chuẩn nông thôn mới gồm: Lũng Vân, Đà Bắc và Hòa Bình.
Ông Hà Văn Mừng-người uy tín thôn Lũng Vân bồi hồi nhớ lại: "Gần 30 năm trước, vùng đất này hoang vu, thiếu nước tưới, năng suất cây trồng thấp, đời sống khó trăm bề. Nhưng không ai bỏ cuộc, quyết tâm bám đất, đoàn kết dựng xây quê hương. Nhờ mạnh dạn thử nghiệm nhiều loại cây trồng, gia đình tôi sở hữu 5 ha lúa, điều và cây ăn trái, thu nhập gần 300 triệu đồng/năm. Đến nay, gia đình tôi đã khá giả, các con có cuộc sống ổn định, tiếp tục góp sức cho quê hương".
Lũng Vân cũng trở thành điểm sáng về tinh thần đoàn kết và đạt chuẩn nông thôn mới từ năm 2019. Thôn hiện có 303 hộ với 8 dân tộc anh em cùng sinh sống, chỉ còn 4 hộ nghèo. Ông Mừng cho biết: Khi có hộ gặp thiên tai, hỏa hoạn, mọi người đều chung tay giúp đỡ. Có 3 gia đình từng được hỗ trợ 10 - 12 triệu đồng/hộ để khắc phục khó khăn.
Không chỉ hỗ trợ vật chất, tình làng nghĩa xóm còn được nuôi dưỡng qua các phong trào cộng đồng. Chị Hà Thị Tuyền-Chi hội trưởng Chi hội Phụ nữ thôn Lũng Vân-cho hay: “Chi hội có 215 hội viên, chỉ còn 2 hội viên nghèo. Suốt 7 năm qua, chúng tôi duy trì “hũ gạo tình thương”, mỗi dịp Tết lại chia sẻ cho các hộ neo đơn, khó khăn. Bình quân mỗi năm, Chi hội quyên góp được 300 kg gạo, san sẻ cho 4 hộ nghèo”.
Tinh thần đoàn kết ấy cũng lan tỏa đến thôn Piơr 2, nơi có 8 dân tộc cùng sinh sống, trong đó người Jrai chiếm gần 60%. Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng thôn Rơ Mah Thế chia sẻ: “Trước kia, bà con chỉ làm lúa một vụ. Nay nhờ có thủy lợi, bà con làm lúa 2 - 3 vụ, đời sống sung túc hơn”.
Phó Chủ tịch UBND xã Ia Lâu Bùi Văn Tiến khẳng định: Sự giao thoa về văn hóa, kinh tế giữa các dân tộc đã tạo nên sự gắn kết bền chặt trong cộng đồng. Toàn xã hiện còn 282 hộ nghèo, mục tiêu đến cuối năm 2025 giảm thêm 91 hộ.
Giữ gìn bản sắc
Cùng với phát triển kinh tế, người dân Ia Lâu cũng rất chú trọng giữ gìn bản sắc văn hóa. Trong các dịp lễ hội, những trò chơi dân gian như kéo co, đẩy gậy, ném còn, đi cà kheo, bắn nỏ… diễn ra sôi nổi, trở thành sợi dây gắn kết cộng đồng.
“Người Mường có nhiều ngày tết trong năm, bà con vẫn duy trì đầy đủ. Trong mâm cỗ tết không thể thiếu gà xào măng chua, hạt dổi, mắc khén. Khi nông nhàn, chúng tôi cùng nhau chơi đánh mảng - trò chơi dân gian đã trở thành “món ăn tinh thần” không thể thiếu trong đời sống văn hóa cũng như lễ hội của người Mường”-ông Hà Văn Mừng vui vẻ nói.
Năm 2013, bà Đinh Thị Thiều (thôn Pắc Pó) vận động thành lập CLB “Hát then Bằng lăng tím”. Đến nay, CLB có 8 thành viên, vẫn sinh hoạt 2 - 3 lần/tháng. Bà Thiều tâm sự: “Dù đi đâu, chúng tôi cũng mang theo tiếng then, mong lưu giữ cho thế hệ sau”. Trong khi đó, Phó Chủ nhiệm CLB - bà Nông Thị Bích Hiệu, nói rằng các thành viên luôn cố gắng sắp xếp công việc để được gặp nhau, tập luyện. Mỗi khi tiếng đàn, tiếng hát vang lên, nỗi nhớ quê vơi đi, tình người thêm ấm áp.
Xác định văn hóa là nền tảng gắn kết cộng đồng, cấp ủy, chính quyền xã Ia Lâu luôn chú trọng bảo tồn và phát huy giá trị truyền thống. Phó Chủ tịch UBND xã Bùi Văn Tiến cho biết thêm: Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã đề ra mục tiêu cụ thể về công tác này. Mỗi thôn, làng đều xây dựng chương trình hành động; nơi chưa có đội văn nghệ thì vận động thành lập. Các CLB văn hóa, văn nghệ được khuyến khích kết nạp thêm hội viên, mở rộng sinh hoạt.
“Thời gian tới, xã sẽ thành lập quỹ hỗ trợ phong trào văn hóa, văn nghệ; duy trì tổ chức các liên hoan văn hóa, văn nghệ thường xuyên, tạo không gian giao lưu, nơi truyền thống và hiện đại hòa quyện. Ở đó, tiếng cồng chiêng, điệu then, tiếng khèn, tiếng trống sẽ làm nên sắc màu riêng của vùng đất hội tụ và giao thoa”-ông Tiến nhấn mạnh.