Hồn biển Lăng Cô (Kỳ 1)

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
2024 là tròn 15 năm Lăng Cô (Thừa Thiên Huế) ra nhập câu lạc bộ những vịnh đẹp của thế giới. Tuy nhiên, cũng có nhiều ý kiến khác nhau về Lăng Cô như ở đó có nhộn nhịp gì đâu, có kiến trúc lâu đời đâu mà dừng chân chiêm ngưỡng…

Nhưng nếu bạn cần một khoảng lặng, một sự riêng tư để nhìn lại chính mình: Lăng Cô giúp bạn.

Đầm Lập An (Lăng Cô) trong xanh, bình yên. Ảnh: TUỆ TÂM

Đầm Lập An (Lăng Cô) trong xanh, bình yên. Ảnh: TUỆ TÂM

Kỳ 1: Hẹn hò về đầm Lập An

Về Lăng Cô khởi những hò hẹn, lưu luyến, thiết tha.

Tháng 6, biển êm, về Lăng Cô sẽ được tận mắt chiêm ngưỡng những con sóng như luống khoai cuộn lăn mặt biển, vỡ oà bờ cát. Và đầm Lập An trong veo vắt đến mức nhìn rõ loài cá bơi.

Ngày sớm trên đầm

Đầm Lập An là nguồn lợi tự nhiên là sinh kế của người ven đầm. Với họ, nhịp thời gian mỗi ngày tuỳ theo con nước. Nắng, mặt nước dài rộng. Mưa, mặt đầm chỗ đục, chỗ trong. Thiên nhiên vốn dĩ đẹp cho chính nó, tận hưởng đến đâu phụ thuộc vào mỗi người.

Mờ sớm, cây cỏ ướt sương mai, bà Nguyễn Thị Hoa, thôn Hói Dừa (thị trấn Lăng Cô) đã dậy, và lịch kịch chuẩn bị cho cái công việc “bì bõm” trong đầm: “Ngày trước, chị em chúng tôi cứ thầm lặng bắt nghêu. Nhiều bận, xuề xòa với nhau mà không ngại. Nay, chúng tôi tươm tất hơn vì khách du lịch rong chơi trong đầm”.

Bình minh luôn là khoảng thời gian đẹp, một vài loài chim cũng dậy sớm dợt cánh trên mặt đầm. Hoàng hôn ma mị từ phía chân núi Bạch Mã ú òa bước chân. Bà Hoa yêu những khoảnh khắc trong đầm. Bởi đầm không chỉ là nơi mưu sinh mà còn là những tâm tình lúc đắng cay, khi ngon ngọt.

Trước đây, nhiều phụ nữ luống tuổi sống trong nhiều khu dân cư: Hói Dừa, Hói Mít, Hói Cạn, Loan Lý, An Cư Đông, An Cư Tây, Miều Chùa… bắt nghêu vì mưu sinh. Nay, họ bắt nghêu vì thú vui, kỷ niệm cũ. Xưa kiếm cơm, nay kiếm canh.

Tiết trời tháng 6, nắng rang, xuống đầm ngâm nước cũng là cách làm mát. Họ có chuyện riêng, chuyện dài với nhau, theo đó họ đi bốn năm người, thì chốc lát, hai người tản ra một lối, ba người chuyển sang một hướng.

Người Huế luôn nhớ nguồn gốc của mình, đi đến phương trời nào họ cũng mang theo hồn Huế trong ẩm thực, cử chỉ. Nhưng còn những người nơi khác về Huế sinh sống thì sao? Bà Hoa lược chuyện, bà sinh ra và lớn lên tại thị trấn Lăng Cô, nhưng quê gốc của bà ở huyện Hòa Vang (Đà Nẵng), cố cụ của bà đầu thế kỷ 20 di cư ra đây lập làng, sống bằng nghề trồng trọt, đốt than và chài lưới trong đầm.

“Chúng tôi có nhiều điểm chung với người Huế nhưng vẫn giữ vài nếp xưa. Giỗ này, Tết này… đều phải có bánh thửng (bánh thuẫn) bày bàn thờ. Liên hoan phải có mì Quảng, bánh tráng cuốn thịt heo, mắm nêm…”, bà Hoa cho hay.

Ngày xưa, khi chưa có điện lưới, cuộc sống của người dân quanh đầm Lập An diễn ra theo một cách mộc mạc, thủ công, gắn bó chặt chẽ với thiên nhiên.

Ông Huỳnh Văn Chạy, 78 tuổi, sống tại khu dân cư Hói Cạn, chuyện rằng: “Người dân thường bắt đầu ngày mới từ rất sớm. Ai cũng tận dụng ánh sáng mặt trời và thời tiết mát mẻ ra đồng, xuống đầm. Công việc đánh bắt thường được thực hiện bằng thuyền nhỏ và dụng cụ thô sơ như lưới, rọ, câu”.

Nghe vậy cũng muốn trở về ngày xưa, không khí yên bình, tiếng mái chèo khua nước tạo nên một khung cảnh tĩnh lặng nên thơ. Với thời gian, người dân nơi đây tích lũy nhiều kinh nghiệm, kỹ năng quý báu trong việc đánh bắt thủy sản.

“Chiều tà, khi công việc đánh bắt kết thúc, người dân quay về nhà với những mẻ cá, mớ tôm tươi ngon. Cả gia đình quây quần bên bếp lửa, chuẩn bị bữa cơm tối đơn giản. Những món ăn mặn được nấu nướng theo cách truyền thống, tạo nên hương vị đậm đà”, ông Chạy buông lời.

“Khi mặt trời lặn, ngôi làng dần chìm vào bóng tối. Ánh đèn dầu cũng thắp tiết kiệm, chỉ đủ sáng để vá quần áo, lặt lựa cá tôm khô, cho tụi nhỏ học bài”, bà Hoa nhỏ nhẹ.

Ngoài việc khai thác thủy sản, người dân quanh đầm Lập An còn tham gia vào các nghề thủ công đan lưới, làm rọ bắt cá, chế tạo các dụng cụ lao động từ tre, nứa. Những sản phẩm thủ công này không chỉ phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt hằng ngày mà còn là nguồn thu nhập thêm cho các gia đình.

Cuộc sống không có điện lưới cũng đồng nghĩa với việc giải trí và giao lưu xã hội chủ yếu diễn ra vào ban ngày hoặc dưới ánh trăng, theo phong cách đơn giản nhưng đầy màu sắc địa phương. Dù thiếu thốn về mặt vật chất, tiện nghi, nhưng có sự gần gũi với thiên nhiên, tinh thần cộng đồng gắn kết.

Mò nghêu trong đầm. Ảnh: HOA ANH

Mò nghêu trong đầm. Ảnh: HOA ANH

Lập An không còn yên tĩnh

Đầm nước mênh mang giờ đã không còn yên tĩnh. Bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp đã bị tô vẽ thêm bởi ham muốn của con người, dưới cái tên mỹ miều là “phát triển du lịch”. Du lịch nếu phát triển phù hợp thì đem lại thu nhập cho người dân và doanh thu cho địa phương. Nhưng ngoài những lợi ích, thì thực tế, du lịch ở khu đầm cũng xuất hiện những mảng tối.

Dãy Bạch Mã “vắt” hết nước ngọt cho đầm. Nền đất Lăng Cô vươn dài chặn ngoài vào trong khiến đầm Lập An không hòa vào biển. Nước trong đầm mãi không ngọt, và mãi cũng chẳng mặn. Và chính điều kiện pha lẫn này khiến hệ sinh thái trong đầm như món quà tặng của thiên nhiên. Đầm Lập An có sò mai, cua đá, cá dìa, cá mú lưới, cá ngát, cá hồng, cá hanh…

Đến những nhà hàng nhỏ ven đầm Lập An thường gặp những người phụ nữ mỏng mảnh, dẻo dai mà mình không ăn món gì trong nhà hàng của họ là mình đánh mất cơ hội trò chuyện tìm hiểu ẩm thực nơi này. Ốc gai hấp sả ăn với gừng. Sò méo, vẹm xanh nướng mỡ hành, hấp rau húng. Có lẽ, phải ở đây một tuần mới đủ thời gian để thưởng thức món địa phương. Các món cháo, súp hải sản ở đây được nêm nếm vừa vặn.

Nhưng nhiều người thích tiện. Hồ đầm bỗng dưng mọc lên những nhà hàng nổi. Đầm Lập An không nằm ngoài xu hướng của phát triển nóng. Ngoài ảnh hưởng cảnh quan, còn những thứ hóa chất tẩy rửa, chất thải và nhiều thứ chẳng tốt lành gì gửi tặng cho nguồn nước trong xanh. Khách hàng ào đến ào đi náo nhiệt. Tại đây, họ nhanh chóng được cấp dưỡng hạng xoàng, thợ nấu ăn láu cá dọn lên đĩa có ngọn, tô căng tràn… Phần thắng thuộc về nhà hàng. Phần trăm thuộc về tài xế, hướng dẫn viên. Và một phần khó chịu nào đó thuộc về đầm Lập An.

Những năm gần đây, đầm Lập An xuất hiện nhiều hộ nuôi hàu. Trên thị trường có hai loại hàu: hàu đá, hàu sữa. Tuy nhiên, ở đầm Lập An chỉ nuôi được hàu đá. Anh Nguyễn Văn Tường, một chủ hộ nuôi hàu trên đầm Lập An cho biết: “Hàu đá có vỏ cứng, dày, kích thước lớn hơn hàu sữa. Vỏ hàu đá thường gồ ghề, bề mặt xám đậm hoặc nâu. Hàu sữa có vỏ mỏng mịn hơn, kích thước nhỏ hơn, mầu xám nhạt so với hàu đá”.

Về chế biến hai loại hàu này, một người phụ nữ nhỏ nhắn, chủ nhà hàng Phương Diên, một nhà hàng “be bé” ở Lăng Cô, cho biết: “Hàu đá chắc và dai hơn, hương vị đậm đà, mùi thơm mạnh mẽ. Hàu đá thường được ưa chuộng khi nướng mọi, nướng phô-mai hoặc nấu cháo. Hàu sữa mềm mại, béo ngậy, có vị ngọt thanh. Hàu sữa thích hợp để ăn sống, làm sashimi hoặc nấu các món có vị nhẹ nhàng”.

Đầm Lập An nước lợ, với diện tích rộng lớn khoảng 7.100 ha, diện tích mặt nước khoảng 1.647 ha. Màu nước của đầm thay đổi theo thời gian và thời tiết, khi thì xanh biếc, khi thì ngả vàng ấm áp dưới ánh mặt trời, tạo nên một khung cảnh huyền ảo.

Có thể bạn quan tâm

Bền bỉ gieo yêu thương nơi vùng đất khó

Bền bỉ gieo yêu thương nơi vùng đất khó

(GLO)- Giữa bao thiếu thốn của vùng đất Pờ Tó, có một người thầy lặng lẽ, bền bỉ gieo yêu thương cho học trò nghèo. Thầy không chỉ dạy chữ mà còn khởi xướng nhiều mô hình sẻ chia đầy ý nghĩa như: “Tủ bánh mì 0 đồng”, “Mái ấm cho em”, “Trao sinh kế cho học trò nghèo”.

Trung tá Cao Tấn Vân (thứ 2 từ phải sang)-Phó Đội trưởng Phòng An ninh đối ngoại (Công an tỉnh Gia Lai) chụp ảnh cùng đồng đội. Ảnh: NVCC

Cống hiến thầm lặng vì sứ mệnh cao cả

(GLO)- Hành trình "gieo hạt" hòa bình bắt đầu từ những con người bình dị. Những cống hiến thầm lặng của họ vì sứ mệnh cao cả, góp phần tích cực đưa hình ảnh đất nước và con người Việt Nam yêu chuộng hòa bình đến bạn bè quốc tế.

Giới trẻ hào hứng tham gia các khóa học làm đèn lồng Trung thu thủ công

Hồi sinh Trung thu xưa

Giữa phố phường rực rỡ ánh đèn led, đèn ông sao và mặt nạ giấy bồi bất ngờ “tái xuất”, gợi lại ký ức những mùa trăng rằm xưa. Sự trở về của Trung thu truyền thống đã manh nha trong những năm gần đây, được nhiều người trẻ hào hứng đón nhận.

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

(GLO)- Trở về từ cuộc chiến khốc liệt ở Thành cổ Quảng Trị, cựu chiến binh Hồ Anh Hòa ít khi nhắc lại kỷ niệm chiến đấu với gia đình, con cháu. Bởi ông cho rằng, việc cầm súng lao vào cuộc chiến thời điểm ấy là trách nhiệm của một người con yêu Tổ quốc, “không nên công thần”.

Các cổ vật gốm sứ chén, bát, đĩa... được ngư dân nhặt được.

Làng cổ vật

Nép mình bên eo biển Vũng Tàu, thôn Châu Thuận Biển (xã Đông Sơn, huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi) không chỉ nổi tiếng là “làng lặn Hoàng Sa” với truyền thống bám biển, giữ chủ quyền, mà còn được ví như “kho báu” lưu giữ hàng loạt cổ vật từ những con tàu đắm hàng thế kỷ dưới đáy đại dương.

'Phu sâm' ở núi Ngọc Linh

'Phu sâm' ở núi Ngọc Linh

Nhiều doanh nghiệp và người dân lên ngọn núi Ngọc Linh hùng vĩ ở TP.Đà Nẵng thuê môi trường rừng để trồng sâm, mở ra một nghề mới để đồng bào Xê Đăng bản địa mưu sinh suốt nhiều năm qua: 'phu sâm', tức nghề cõng hàng thuê.

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

(GLO)- Hàng trăm năm qua, những gốc đa lặng lẽ vươn mình trong rừng già Kon Ka Kinh, thấm đủ chuyện nhân sinh để hóa thành "chứng nhân" của đại ngàn. Quần thể đa cổ thụ không chỉ tạo nên cảnh quan kỳ vĩ, mà còn trở thành di sản tinh thần gắn bó với bao thế hệ cư dân sống dựa vào rừng.

Vào mùa xoay chín

Vào mùa xoay chín

(GLO)- Sau hơn 4 năm chắt chiu nhựa sống, hấp thụ tinh hoa đất trời, những cây xoay ở cánh rừng Kbang, Sơn Lang, Đak Rong đã bung hoa kết trái. Vào mùa xoay chín, người dân cũng đón “lộc rừng”, mang về nguồn thu nhập đáng kể.

Dệt những sợi kí ức giữa đại ngàn

Dệt những sợi kí ức giữa đại ngàn

Khi sản phẩm công nghiệp ngày càng tràn ngập thị trường thì ở vùng núi rừng Đưng K’nớ (xã Đam Rông 4, tỉnh Lâm Đồng) vẫn còn những người phụ nữ cần mẫn bên khung cửi, kiên nhẫn nhuộm từng sợi chỉ, dệt từng hoa văn. Những tấm thổ cẩm ra đời từ nơi đây là hơi thở níu giữ kí ức truyền thống đại ngàn.

Dặm dài Trường Lũy

Dặm dài Trường Lũy

(GLO)- Trường Lũy là một phức hợp bao gồm: lũy-bảo (đồn)-đường, hình thành từ thời chúa Nguyễn, xây dựng quy mô dưới triều Nguyễn; đi qua địa phận 3 tỉnh trước đây: Quảng Nam, Quảng Ngãi và Bình Định.

Tuyến 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, những ngày về đích: Cứ điểm dưới chân Hoàng Liên Sơn

Tuyến 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, những ngày về đích: Cứ điểm dưới chân Hoàng Liên Sơn

Trạm biến áp 500kV Lào Cai đang gấp rút hoàn thiện để trở thành điểm khởi đầu của tuyến đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên. Đây là mắt xích chiến lược trong hành trình đưa nguồn điện dồi dào, đặc biệt là thủy điện ở Tây Bắc, vượt núi băng rừng về xuôi để hòa vào lưới điện quốc gia.

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn (view) đắt giá nhất của người Rục ở bản Ka Ai, xã Dân Hóa, bản Mò O Ồ Ồ, xã Thượng Hóa (Quảng Bình, nay là tỉnh Quảng Trị), đó là ngôi nhà có mặt tiền bao quát đồng lúa.

Vũ Văn Tam Lang & 50 cây violon đặc chế

Vũ Văn Tam Lang và 50 cây violon đặc chế

(GLO)- Cách đây vài năm, khi ngắm 22 cây đàn violon do ông Vũ Văn Tam Lang (phường An Phú, tỉnh Gia Lai) chế tác bằng tất cả tâm huyết được giới chuyên môn đánh giá cao, tôi thầm nghĩ, ông đã có thể tự hài lòng với những gì mình có.

Giữ mãi ngọn lửa hồng cách mạng

Giữ mãi ngọn lửa hồng cách mạng

(GLO)- Cuộc trò chuyện với hai nhân chứng sống - ông Hoàng Văn Tuyển và bà Huỳnh Thị Kim Xuyên đã đưa chúng ta trở lại những năm tháng kháng chiến đầy gian khổ, nơi tinh thần yêu nước và khát vọng cống hiến đã viết nên những trang đời đáng nhớ.

null