Hoa văn Việt Nam thêm một lần tiếc nuối

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Cuốn sách Hoa văn Việt Nam - Từ thời tiền sử đến nửa đầu thời kỳ phong kiến của cố PGS Nguyễn Du Chi (Nhà xuất bản Hồng Đức) đang được giới thiệu tới độc giả.

 

Bìa sách và một hoa văn được in trong sách (ảnh nhỏ) - Ảnh: K.M
Bìa sách và một hoa văn được in trong sách (ảnh nhỏ) - Ảnh: K.M




Hoa văn Việt Nam - Từ thời tiền sử đến nửa đầu thời kỳ phong kiến được xuất bản lần đầu tiên năm 2003, nhân giỗ 3 năm của PGS Nguyễn Du Chi (1938 - 2000).

PGS Nguyễn Du Chi sinh tại xã Ích Hậu, H.Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, trong một gia đình có nhiều đóng góp về nghiên cứu khoa học cho đất nước. Ông nội là Nguyễn Hiệt Chi - người sáng lập Công ty Liên Thành và Trường Dục Thanh (Phan Thiết); bác ruột là bác sĩ Nguyễn Kinh Chi - từng làm Thứ trưởng Bộ Y tế và chuyên gia dân tộc học; bố đẻ là GS Nguyễn Đổng Chi - nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, nhà dân tộc học và chuyên gia Hán Nôm; anh ruột là GS Nguyễn Huệ Chi - có tiếng với công trình Thơ văn Lý Trần...

Năm 1962, Nguyễn Du Chi tốt nghiệp Khoa Ngữ văn - Trường ĐH Sư phạm Vinh (Nghệ An), về công tác tại Viện Mỹ thuật (thuộc Đại học Mỹ thuật Việt Nam) cho đến khi qua đời. Gần 40 năm cống hiến cho ngành nghiên cứu mỹ thuật, làm Trưởng ban Nghiên cứu mỹ thuật cổ, Thư ký Hội đồng khoa học, PGS Nguyễn Du Chi và các đồng nghiệp đã xác lập một trật tự chính xác về phân kỳ lịch sử mỹ thuật Việt Nam. PGS - nhà giáo nhân dân Nguyễn Lương Tiểu Bạch đánh giá ông xứng đáng là chuyên gia về kiến trúc cổ truyền người Việt.

Hoa văn Việt Nam - Từ thời tiền sử đến nửa đầu thời kỳ phong kiến là một trong 2 công trình nghiên cứu của Nguyễn Du Chi được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật (2002). Sách được tác giả chia làm 3 chương lớn: chương 1: Hoa văn thời tiền sử, chương 2: Hoa văn thời sơ sử, chương 3: Hoa văn nửa đầu thời phong kiến. Hai chương đầu, PGS Nguyễn Du Chi phân loại theo hình mẫu trang trí như hoa văn bọ gậy, hoa văn sóng nước, hoa văn hình về loài cỏ, hoa văn các loại hình người nhảy múa... Chương 3, tác giả phân loại hoa văn theo mô típ như rồng, phượng, hoa cúc, hoa sen... Từ đó, tác giả phân tích sâu về các biểu tượng của mô típ này trong xã hội, về mối quan hệ của hoa văn Việt Nam với các nền văn hóa khác trong khu vực.

Đáng tiếc là PGS Nguyễn Du Chi viết đến hoa văn hình hoa mẫu đơn thì đột ngột ốm nặng rồi qua đời. Chính điều này khiến cho nội dung cuốn sách phải dừng lại ở các hoa văn thế kỷ XV. Từ thế kỷ XVI đến hết thời Nguyễn và nửa đầu thế kỷ XX, dù tư liệu đã được ông chuẩn bị đầy đủ song không thể có ai tiếp tục viết thay ông. Ngoài ra, những người biên soạn sách Hoa văn Việt Nam - Từ thời tiền sử đến nửa đầu thời kỳ phong kiến trong lần xuất bản đầu tiên còn cho biết thêm, có thể vẫn thiếu cả hoa văn nghệ thuật Champa và di tích miền Nam mà sinh thời PGS Nguyễn Du Chi đã có nhiều dịp đi thực tế nghiên cứu.

Một điều đáng tiếc nữa cho lần xuất bản mới đây, không hiểu vì lý do gì, các hình minh họa hoa văn đi kèm không được chú ý chăm chút. Cả cuốn sách chỉ in hai màu đen trắng khiến cho nhiều họa tiết hoa văn rất lem nhem, không bằng lần xuất bản đầu tiên gần 20 năm trước, trong sách còn những hình màu. Chính vì chỉ in hai màu đen trắng này đã làm giảm đi nhiều giá trị của cuốn sách, nhất là với những bạn đọc chuyên ngành đòi hỏi độ chính xác cao và những người yêu sách kỳ khu muốn những cuốn sách vừa hay về nội dung vừa đẹp về hình thức. Bên cạnh đó, việc biên tập cho lần tái bản này cũng chưa được chăm chút kỹ càng, còn sót lỗi chính tả cả về kỹ thuật lẫn nội dung.

 

Theo Khải Mông (thanhnien)

Có thể bạn quan tâm

Lễ cầu mưa trên đỉnh núi thần: Di sản đặc biệt

Lễ cầu mưa trên đỉnh núi thần: Di sản đặc biệt

(GLO)- Trên đời có thực sự tồn tại những con người có quyền năng hô mưa gọi gió? Chính hiện thực và truyền thuyết hư ảo đan cài vào nhau khiến lễ cầu mưa của Yang Pơtao Apui ở thung lũng Ayun Hạ trở thành một hiện tượng đặc biệt, hấp dẫn bởi sự linh thiêng, huyền bí.

Tự hào con cháu Hai Bà Trưng

Tự hào con cháu Hai Bà Trưng

(GLO)- Đền thờ Hai Bà Trưng là di tích quốc gia đặc biệt, tọa lạc tại thôn Hạ Lôi, xã Mê Linh, huyện Mê Linh, TP. Hà Nội. Đây cũng là quê hương của Hai Bà Trưng-những nữ tướng anh hùng đã nổi dậy chống quân xâm lược nhà Hán.

Nối nghề

Nối nghề

Lần đầu tiên nghệ nhân Y Pư giới thiệu nghề làm gốm thủ công tại Bảo tàng tỉnh trong khuôn khổ Tuần lễ Văn hóa - Du lịch tỉnh Kon Tum lần thứ 3 (năm 2016) đã để lại ấn tượng đẹp.

Ông Đinh Plih sắp xếp bộ cồng chiêng và các vật dụng sẵn sàng đem theo khi đi trình diễn, quảng bá văn hóa dân tộc Bahnar. Ảnh: N.M

Đinh Plih: Tự hào “vốn liếng” văn hóa Bahnar

(GLO)- “Ý nghĩa của công việc không phải chỉ nằm ở chỗ tiền bạc mà còn ở nhu cầu về tinh thần, biểu hiện của giá trị, một vốn liếng để tự hào”. Câu nói này thật đúng đối với ông Đinh Plih (xã Tơ Tung, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai). Với ông, hạnh phúc đơn giản là bản thân được sống trọn với đam mê.

Sức sống của lễ hội Tây Nguyên

Sức sống của lễ hội Tây Nguyên

(GLO)- Hoa pơ lang thắp lửa cuối khu nhà mồ làng Pyang, thị trấn Kông Chro, tỉnh Gia Lai. Nổi bật giữa lớp lớp nhà mồ cũ là 3 nhà mồ mới làm. Đó là những dấu hiệu mùa lễ hội giữa núi rừng Trường Sơn.

Lễ bỏ mả của người Bahnar ở Kông Chro

Lễ bỏ mả của người Bahnar ở Kông Chro

(GLO)- Từ 21 đến 23-2, làng Pyang (thị trấn Kông Chro, huyện Kông Chro, tỉnh Gia Lai) tưng bừng tổ chức lễ bỏ mả-một trong những lễ hội lớn và đặc sắc nhất của người Bahnar Đông Trường Sơn

Gìn giữ giai điệu của đá

Gìn giữ giai điệu của đá

Trong dịp đầu xuân, tại chương trình trình diễn, trải nghiệm di sản văn hóa diễn ra ở Bảo tàng – Thư viện tỉnh, người dân và du khách có dịp thưởng thức những giai điệu của đá được trình diễn bởi nghệ nhân ưu tú A Thu (50 tuổi) ở thôn Đăk Rô Gia (xã Đăk Trăm, huyện Đăk Tô).

Lễ báo hiếu: Thơm thảo tấm lòng con cái

Lễ báo hiếu, thơm thảo tấm lòng con cái

(GLO)- Trong đời sống sinh hoạt hàng ngày, người Bahnar luôn nhắc nhau: “Phải kính trọng cha mẹ như mặt trăng, kính trọng ông bà như mặt trời”. Khi đã trưởng thành, con cái đều nghĩ đến việc tổ chức lễ báo hiếu cha mẹ (teh nhung ăn kră).

Nâng cao chất lượng các danh hiệu văn hóa ở cơ sở

Nâng cao chất lượng các danh hiệu văn hóa ở cơ sở

(GLO)- UBND tỉnh Gia Lai ban hành QĐ số 60/2024/QĐ-UBND quy định chi tiết tiêu chuẩn xét tặng danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Thôn, tổ dân phố văn hóa”, “Xã, phường, thị trấn tiêu biểu” để hướng dẫn thực hiện, bảo đảm phù hợp với đặc thù văn hóa và tình hình kinh tế-xã hội của địa phương.