Hoa văn Việt Nam thêm một lần tiếc nuối

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Cuốn sách Hoa văn Việt Nam - Từ thời tiền sử đến nửa đầu thời kỳ phong kiến của cố PGS Nguyễn Du Chi (Nhà xuất bản Hồng Đức) đang được giới thiệu tới độc giả.

 

Bìa sách và một hoa văn được in trong sách (ảnh nhỏ) - Ảnh: K.M
Bìa sách và một hoa văn được in trong sách (ảnh nhỏ) - Ảnh: K.M




Hoa văn Việt Nam - Từ thời tiền sử đến nửa đầu thời kỳ phong kiến được xuất bản lần đầu tiên năm 2003, nhân giỗ 3 năm của PGS Nguyễn Du Chi (1938 - 2000).

PGS Nguyễn Du Chi sinh tại xã Ích Hậu, H.Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, trong một gia đình có nhiều đóng góp về nghiên cứu khoa học cho đất nước. Ông nội là Nguyễn Hiệt Chi - người sáng lập Công ty Liên Thành và Trường Dục Thanh (Phan Thiết); bác ruột là bác sĩ Nguyễn Kinh Chi - từng làm Thứ trưởng Bộ Y tế và chuyên gia dân tộc học; bố đẻ là GS Nguyễn Đổng Chi - nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, nhà dân tộc học và chuyên gia Hán Nôm; anh ruột là GS Nguyễn Huệ Chi - có tiếng với công trình Thơ văn Lý Trần...

Năm 1962, Nguyễn Du Chi tốt nghiệp Khoa Ngữ văn - Trường ĐH Sư phạm Vinh (Nghệ An), về công tác tại Viện Mỹ thuật (thuộc Đại học Mỹ thuật Việt Nam) cho đến khi qua đời. Gần 40 năm cống hiến cho ngành nghiên cứu mỹ thuật, làm Trưởng ban Nghiên cứu mỹ thuật cổ, Thư ký Hội đồng khoa học, PGS Nguyễn Du Chi và các đồng nghiệp đã xác lập một trật tự chính xác về phân kỳ lịch sử mỹ thuật Việt Nam. PGS - nhà giáo nhân dân Nguyễn Lương Tiểu Bạch đánh giá ông xứng đáng là chuyên gia về kiến trúc cổ truyền người Việt.

Hoa văn Việt Nam - Từ thời tiền sử đến nửa đầu thời kỳ phong kiến là một trong 2 công trình nghiên cứu của Nguyễn Du Chi được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật (2002). Sách được tác giả chia làm 3 chương lớn: chương 1: Hoa văn thời tiền sử, chương 2: Hoa văn thời sơ sử, chương 3: Hoa văn nửa đầu thời phong kiến. Hai chương đầu, PGS Nguyễn Du Chi phân loại theo hình mẫu trang trí như hoa văn bọ gậy, hoa văn sóng nước, hoa văn hình về loài cỏ, hoa văn các loại hình người nhảy múa... Chương 3, tác giả phân loại hoa văn theo mô típ như rồng, phượng, hoa cúc, hoa sen... Từ đó, tác giả phân tích sâu về các biểu tượng của mô típ này trong xã hội, về mối quan hệ của hoa văn Việt Nam với các nền văn hóa khác trong khu vực.

Đáng tiếc là PGS Nguyễn Du Chi viết đến hoa văn hình hoa mẫu đơn thì đột ngột ốm nặng rồi qua đời. Chính điều này khiến cho nội dung cuốn sách phải dừng lại ở các hoa văn thế kỷ XV. Từ thế kỷ XVI đến hết thời Nguyễn và nửa đầu thế kỷ XX, dù tư liệu đã được ông chuẩn bị đầy đủ song không thể có ai tiếp tục viết thay ông. Ngoài ra, những người biên soạn sách Hoa văn Việt Nam - Từ thời tiền sử đến nửa đầu thời kỳ phong kiến trong lần xuất bản đầu tiên còn cho biết thêm, có thể vẫn thiếu cả hoa văn nghệ thuật Champa và di tích miền Nam mà sinh thời PGS Nguyễn Du Chi đã có nhiều dịp đi thực tế nghiên cứu.

Một điều đáng tiếc nữa cho lần xuất bản mới đây, không hiểu vì lý do gì, các hình minh họa hoa văn đi kèm không được chú ý chăm chút. Cả cuốn sách chỉ in hai màu đen trắng khiến cho nhiều họa tiết hoa văn rất lem nhem, không bằng lần xuất bản đầu tiên gần 20 năm trước, trong sách còn những hình màu. Chính vì chỉ in hai màu đen trắng này đã làm giảm đi nhiều giá trị của cuốn sách, nhất là với những bạn đọc chuyên ngành đòi hỏi độ chính xác cao và những người yêu sách kỳ khu muốn những cuốn sách vừa hay về nội dung vừa đẹp về hình thức. Bên cạnh đó, việc biên tập cho lần tái bản này cũng chưa được chăm chút kỹ càng, còn sót lỗi chính tả cả về kỹ thuật lẫn nội dung.

 

Theo Khải Mông (thanhnien)

Có thể bạn quan tâm

Mừng lúa mới trên cao nguyên

Mừng lúa mới trên cao nguyên

(GLO)- Sau khi thu hoạch mùa vụ và đưa lúa về kho, đồng bào Jrai náo nức với lễ mừng lúa mới. Nghi lễ nông nghiệp cổ truyền độc đáo này đã được bà con duy trì từ bao đời nay.

Biến sản phẩm văn hóa thành quà tặng du lịch

Biến sản phẩm văn hóa thành quà tặng du lịch

(GLO)- Quà lưu niệm từ sản phẩm văn hóa vừa là “sứ giả” du lịch, vừa góp phần đem lại thu nhập cho người dân. Việc tổ chức các cuộc thi tay nghề đan lát, dệt thổ cẩm nhằm tìm kiếm sản phẩm đặc sắc làm quà tặng đã góp phần nâng cao đời sống người dân và thúc đẩy du lịch nông thôn phát triển.

Giá trị của liên hoan

Giá trị của liên hoan

Liên hoan Cải lương toàn quốc năm 2024 tổ chức tại TP Cần Thơ vừa khép lại. Bên cạnh những hồ hởi, vui vẻ, nhiều nỗi niềm của sân khấu cải lương truyền thống cũng đã bộc lộ trong mùa liên hoan năm nay.

Chuyện một “công trình sư” Bahnar

Chuyện một “công trình sư” Bahnar

(GLO)- Sau khi hoàn tất việc cắt lúa, ông Chánh thư thái ngồi trò chuyện cùng chúng tôi bên ghè rượu. Phẩm chất nghệ sĩ của người nông dân với tư cách “công trình sư” một loạt công trình, mô hình ghi dấu bản sắc văn hóa tại Quảng trường Đại Đoàn Kết (TP. Pleiku) hiện diện trước mặt chúng tôi.

Cần phát huy giá trị di tích: “Địa điểm vụ thảm sát nhân dân làng Tân Lập năm 1947”

Cần phát huy giá trị di tích: “Địa điểm vụ thảm sát nhân dân làng Tân Lập năm 1947”

(GLO)- Sáng 6-11, tại TP. Pleiku, Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai tổ chức hội thảo khoa học di tích lịch sử “Địa điểm vụ thảm sát nhân dân làng Tân Lập năm 1947, xã Kông Bơ La, huyện Kbang” nhằm hoàn thiện hồ sơ, trình cấp có thẩm quyền đề nghị xếp hạng di tích quốc gia.

Trao giải Cuộc thi đan lát, dệt thổ cẩm truyền thống tạo ra các sản phẩm lưu niệm phục vụ du khách

Trao giải Cuộc thi đan lát, dệt thổ cẩm truyền thống tạo ra các sản phẩm lưu niệm phục vụ du khách

(GLO)- Nằm trong khuôn khổ Tuần lễ hoa dã quỳ-núi lửa Chư Đang Ya, chiều 9-11, tại khu vực sân nhà rông làng Gri, xã Chư Đang Ya (huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai), Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch phối hợp với UBND huyện Chư Păh tổ chức trao giải Cuộc thi đan lát, dệt thổ cẩm truyền thống.

Các nghệ nhân làng Chuet 2 (phường Thắng Lợi) phục dựng lễ báo hiếu cha mẹ tại Làng Văn hóa-Du lịch các dân tộc Việt Nam. Ảnh: Thu

Lễ báo hiếu của người Jrai

(GLO)- Lễ báo hiếu cha mẹ là tập tục văn hóa truyền thống đã có từ xa xưa trong đời sống của cộng đồng người Jrai. Đây là dịp để những người con đền đáp công ơn sinh thành, dưỡng dục và cầu mong thần linh ban sức khỏe cho cha mẹ.

Ngân vang giai điệu cồng chiêng

Ngân vang giai điệu cồng chiêng

(GLO)- Suốt 1 tháng qua, sau khi hoàn tất công việc gia đình, những người nông dân Jrai chân chất, mộc mạc ở tổ 6 (phường Sông Bờ, thị xã Ayun Pa, tỉnh Gia Lai) lại say sưa luyện tập đánh cồng chiêng.