Gác bếp ngày mưa

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Nhìn cơn mưa đổ xuống như trút mà hắn thở dài. Cả tháng nay mưa liên miên. Mưa lang thang qua những mái ngói nâu trầm, rỉ rả trong từng kẽ hở của thưng ván.

Nhà cửa thì ẩm thấp, đường sá thì nhão nhoẹt, những dấu chân chi chít lối đi. Mong mãi chẳng có chút nắng hửng lên mà phơi phóng thức nọ, thức kia. Nhìn bếp lửa hắt ánh hồng tỏa hơi ấm khắp căn nhà, nhìn gác bếp chất đầy bao nhiêu thứ cần hong khô mà hắn thầm biết ơn.

Mùa này, những cơn mưa rừng, mưa núi tầm tã. Mưa nối mưa. Mưa như thối đất, thối cát. Mà lạ thật, càng mưa thì bao nhiêu thứ sản vật núi rừng lại càng thêm mê đắm. Nói đâu xa, ngay mấy vạt le bên bìa rừng đấy, khi những cơn mưa kéo dài thấm ướt cánh rừng thì từ các thân cây le già lại nhú lên những chồi măng non mơn mởn. Măng le này mà hái về luộc lên chấm mắm hay xào, nấu canh, hầm gì đều ngon hết sẩy. Vậy là chẳng nề hà gió mưa, nề hà những cung đường nhão nhoẹt, hắn, bao người làng hắn, tay cầm dao, cuốc nhỏ, tay cầm bao đi hái măng rừng. Chịu khó một vòng là mang về cả bao măng nặng trĩu.

Mà ngặt nỗi, mưa suốt, mưa như trút. Muốn để dành chút măng chẳng thể nào phơi phóng được. Mẹ hắn vốn tảo tần. Bao măng hắn mang về, phần bán cho thương lái, phần ít để lại ăn trong ngày, phần nữa mẹ hắn đem luộc để khử bớt mùi măng rồi lấy lạt xâu thành xâu dài treo lên gác bếp. Chỉ tầm một tuần thôi, những búp măng trắng bắt đầu se lại, khô dần.

Đơn sơ gác bếp nhà sàn. Ảnh: N.P

Đơn sơ gác bếp nhà sàn. Ảnh: N.P

Nhờ gác bếp mà nhà hắn có măng ăn quanh năm, mùa mưa ăn măng tươi, mùa khô ăn măng khô, đỡ phải lo phần nào chuyện rau, chuyện măng cho bữa cơm cả nhà. Măng gác bếp sậm màu vì ám khói chứ không có màu vàng như phơi nắng. Nào đâu chỉ màu sắc. Măng treo gác bếp bao giờ cũng mang lại cho món ăn mùi khói măng thơm thơm đặc biệt. Đó không hẳn là mùi, cũng không hẳn là vị, nó là tất cả. Mà phải thân thuộc lắm, phải gắn bó lắm với gác bếp ngày mưa như người ở làng hắn mới nhận thấy, mới sinh ghiền. Thành ra, với hắn, đã ăn măng khô cứ phải là măng gác bếp. Măng khô gác bếp đem ngâm nước, luộc qua vài ba lần, rồi có kho, hầm hay xào đều phảng phất vị khói thân thương của bếp lửa nhà sàn.

Gác bếp nhà hắn nào đâu chỉ gác măng. Nhà có thịt con heo, con bò, mẹ hắn chọn phần chắc thớ, rửa sơ qua, rồi để dành treo gác bếp. Vạt bắp bên suối đến mùa thu hái, dùng không hết, mẹ hắn lấy dây lạt buộc lại thành từng túm treo lủng lẳng. Đám lúa, rẫy bắp hay ít hạt bầu hạt bí, mẹ hắn chọn chọn, lựa lựa hạt mẩy, quả ngon để dành giống cho mùa sau, thể nào cũng tỉ mẩn treo bên gác bếp.

Cha hắn khéo tay, giỏi đan lát. Già rồi chẳng theo được việc đồng, việc rẫy, ngồi nhà miết cũng buồn, suốt ngày làm bạn với chuốt nan, đan rổ rá. Vật dụng sinh hoạt hằng ngày nhà hắn chẳng phải mua. Cha hắn đan hết cái này đến cái kia, hoàn thành xong, thể nào cũng đặt lên gác bếp. Có chút hơi khói, hơi lửa, đồ đan từ mây tre chẳng lo mối mọt, dùng mãi vẫn bền lâu.

Ngày dựng lại căn nhà sàn mới, cha hắn làm bếp bên góc nhà và không quên làm cái gác bếp. Không như mấy nhà trong làng chỉ gác tạm lên vài thanh gỗ, cha hắn cẩn thận chọn những cây le già thẳng thớm, xếp đều lên nhau rồi dùng dây mây buộc chặt thành khung hình chữ nhật. Nhà sàn phải có cái gác bếp mới đúng cốt cách, đúng phong vị của nhà sàn, cha hắn bảo vậy.

Mà nào đâu chỉ đúng cốt cách, đúng phong vị. Với người làng hắn, cái gác bếp đơn sơ, ám đen bồ hóng vậy mà được bao việc. Nơi cất trữ của để dành những ngày mưa gió. Nơi làm nên món đặc sản thịt gác bếp trứ danh.

Nói đến món thịt gác bếp, cha hắn kể lại rằng, người làng xưa kia dù có giàu có nhất làng, trâu bò hàng đàn, cồng chiêng quý cả chục bộ cũng làm gì có tủ lạnh, có máy sấy, máy ép để bảo quản thực phẩm như bây giờ. Đi rừng bắt được con thú rừng hay làm thịt con heo, con trâu, con bò, muốn để dành đều để lên gác bếp. Cách làm cũng đơn giản lắm, chọn miếng thịt chắc thớ, rửa sạch rồi treo lên. Nhà nào cầu kỳ hơn thì tẩm ướp thêm chút gia vị. Chỉ vài hôm, thịt bén hơi khói, hơi lửa, khô dần và giữ hương vị rất riêng, vừa ngòn ngọt vị thịt, vừa ngai ngái vị khói. Khi dùng chỉ cần nướng sơ mặt ngoài dính chút bồ hóng, mùi ám khói, chấm với ít muối hạt giã cùng tiêu, ớt. Ngày mưa lành lạnh, có dĩa thịt heo gác bếp xé nhỏ, chuyện cứ nối tiếp chuyện, cả nhà rổn rảng bên bếp lửa hồng, cứ gọi là ăn nhớ, ăn thương.

Tối ngày mưa, cả nhà hắn quây quần sưởi ấm bên bếp lửa. Ánh lửa hồng bập bùng soi rọi từng gương mặt và soi rõ màu lam của làn khói ngoằn ngoèo nhẹ tỏa lên không trung, lên chiếc gác bếp đơn sơ, giản dị. Hắn cảm giác cái gác bếp đơn sơ, đậm màu thời gian, đậm cả màu khói bụi đã được đôi bàn tay gầy guộc của cha, đôi bàn tay tảo tần của mẹ hắn gửi gắm bao nhiêu ước mơ, khát vọng, chất chứa bao nhiêu của để dành cho anh em hắn luôn có những buổi tối quây quần, ấm no, đủ đầy bên bếp lửa hồng.

Theo NGUYÊN PHÚC (baokontum)

Có thể bạn quan tâm

Chờ đợi tầm xuân

Chờ đợi tầm xuân

(GLO)- Tầm xuân đã trở thành cái tên rất quen thuộc với chúng ta, nằm lòng như mấy câu lục bát: “Trèo lên cây bưởi hái hoa/Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân/Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc/Em có chồng anh tiếc lắm thay”.

Minh họa: HUYỀN TRANG

Nếp nhăn của mẹ

(GLO)- Từ lúc còn nhỏ, tôi đã quen với hình ảnh của mẹ-một người phụ nữ cần mẫn, tảo tần từ sáng đến tối. Mẹ như bông lúa chín, dẻo dai trước nắng mưa nhưng vẫn mang trên mình những dấu ấn của thời gian. 

Minh họa: HUYỀN TRANG

Bảng lảng mùa sương

(GLO)- Chiếc xe bắt đầu sang số, nhấn ga để vào địa phận đèo dốc. Trước mặt chúng tôi, sương giăng đầy. Sương bao trùm đỉnh núi, bám phủ quanh rừng cây, buông mình lên những vạt cỏ, xóa luôn dấu vết con đường quanh co, khúc khuỷu. Kính xe mờ, mặt người đẫm lạnh.

Minh họa: Huyền Trang

Nẻo về Pleiku

(GLO)- Tôi ngồi gõ những dòng này vào ngày đầu tiên thí điểm mở thông tuyến đường Trần Hưng Đạo đoạn đi qua phía trước Tượng đài Bác Hồ với các dân tộc Tây Nguyên (TP. Pleiku).

Hoa muộn

Hoa muộn

(GLO)- Người xưa yêu chuộng hoa mai, xem mai là loài hoa biểu trưng cho người quân tử, có cốt cách chính trực, phong nhã.

Màu xoan thương nhớ

Màu xoan thương nhớ

(GLO)- Trong những chiều hoa rụng, mẹ nói với bố là mẹ nhớ quê, nhớ cây xoan già bên cạnh cầu ao. Mẹ kể, sau ngày mẹ lấy chồng, ông ngoại đã xẻ hết cây xoan quanh nhà để ngâm dưới ao. Ông bảo phải ngâm trước mới kịp để sau này có gỗ cho bố mẹ làm nhà.

Hương phố, hương đồi

Hương phố, hương đồi

(GLO)- Thường thì khi gắn bó với một nơi quá quen thuộc, chúng ta hay mặc nhiên nghĩ rằng những gì đang hiện diện là hết sức bình thường, chẳng đáng bận tâm. Chỉ đến khi xa vắng mới thấy lòng thật chông chênh, khắc khoải.

Hương cau mùa cũ

Hương cau mùa cũ

(GLO)- Mỗi lần đi ngang qua vườn cau, lòng tôi lại xao động bởi mùi hương thanh khiết mà dịu dàng của những chùm hoa nở rộ. Hương cau không nồng nàn như hoa sữa mà thoảng nhẹ như một ký ức xa xăm, gợi nhớ những mùa cũ đã đi qua trong đời.

Hương lúa

Hương lúa

(GLO)- Tuổi thơ tôi gắn liền với cánh đồng lúa bát ngát với mùi hương lúa thơm nồng mỗi mùa vụ. Đó là hương thơm của quê hương, của những ngày tháng gắn bó với ruộng đồng, của những ký ức tuổi thơ êm đềm và tình yêu đất mẹ thiêng liêng.

Chạm miền thương nhớ

Chạm miền thương nhớ

(GLO)- Chiếc xe rẽ trái đưa chúng tôi vào con đường làng. Cánh đồng xanh giữa những vườn dừa tươi tốt dần hiện ra trước mắt. Một cảm xúc thật lạ kỳ đang dâng lên trong lòng.

Minh họa: H.T

Nơi những cánh chim trở về

(GLO)- Ngày bé, tôi thường phải ở nhà một mình. Với một đứa trẻ, điều ấy chẳng những không thú vị mà còn đáng sợ. Nếu ai đã từng xem bộ phim “Ở nhà một mình” của đạo diễn Chris Columbus sẽ thấy cậu bé Kevin phải đối diện với những hiểm nguy ra sao. 

Phụ nữ là để yêu thương

Phụ nữ là để yêu thương

(GLO)- Không phải ngẫu nhiên mà xưa nay danh xưng “phái đẹp” lại chỉ dùng khi nói về phụ nữ. Họ còn được ví như những bông hoa tươi thắm với tất cả sự nâng niu, yêu mến bởi cái đẹp tự thân không thể phủ nhận.

Tháng ba

Tháng ba

(GLO)- Tháng ba về, vùng đất Tây Nguyên lại chuyển mình trong một bản hòa ca của sắc màu và hương thơm. Đây là một trong những thời điểm đẹp và đặc biệt nhất trong năm của cao nguyên đầy nắng gió này. Cả đất trời trở nên thơ mộng hơn bao giờ hết, dễ khiến lòng người lưu luyến nhớ thương.

Hoa vàng anh nơi miền sơn cước

Hoa vàng anh nơi miền sơn cước

(GLO)- Một người bạn đã rủ tôi xuôi đường xuống Vĩnh Thạnh, Bình Định. Đây là huyện miền núi sát với huyện Kbang, Gia Lai. Mùa này, hai bên bờ suối khoác lên mình một tấm áo rực rỡ của hàng trăm cây vàng anh, nổi bật trên nền trời xanh thắm.

“Gặp gỡ êm đềm”

“Gặp gỡ êm đềm”

(GLO)- Gần như không thể đếm được mỗi chúng ta đã có bao nhiêu lần gặp gỡ trong đời. Dù so với cái rộng dài của thế gian thì “môi sinh” của một người cũng chỉ là bầu không khí nhỏ thôi.

Tản mạn chuyện tình yêu

Tản mạn chuyện tình yêu

(GLO)- Trong một giờ học liên quan đến nội dung giáo dục giới tính, sau nhiều vấn đề được nêu ra thảo luận khá sôi nổi, tôi đặt câu hỏi thăm dò thử xem các em học sinh suy nghĩ thế nào về tình yêu ở tuổi học trò. Lớp học ngay lập tức được chia thành 2 nhóm với các ý kiến trái chiều.

Thanh âm quê nhà

Thanh âm quê nhà

(GLO)- Sinh ra vào những năm đầu thập niên 70 của thế kỷ XX, tuổi thơ tôi gắn liền với những cánh đồng lúa xanh mướt, con đường làng quanh co và những ngôi nhà tranh đơn sơ mộc mạc. Quê nhà dẫu còn nghèo khó nhưng lại chứa đựng biết bao kỷ niệm đẹp đẽ, khó quên.

Giấc mơ xanh

Giấc mơ xanh

(GLO)- Mùa xuân có muôn vàn con đường mở ra trước mắt. Mới hôm nào giá rét đẩy ta đến bờ sông sụt lở, thấy bi quan, lo lắng thì giờ đây, mùa xuân như bến mơ, có con đò sẵn đợi.