Điệu then ở Pơ Nang

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Mặc dù định cư trên vùng đất mới hàng chục năm nay nhưng bà con dân tộc Tày, Nùng ở làng Pơ Nang (xã Kon Thụp, huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai) vẫn lưu giữ nét văn hóa truyền thống bằng việc thành lập tổ hát then, đàn tính.
Mới đây, chúng tôi về thăm làng Pơ Nang. Tiếp chúng tôi, ông Hoàng Văn Soạn-Chủ tịch Hội Người cao tuổi xã Kon Thụp-chia sẻ: Làng Pơ Nang có 286 hộ với 1.294 khẩu, trong đó có 80 hộ người Tày, Nùng. Bà con chủ yếu quê ở các tỉnh Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn đến Gia Lai lập nghiệp những năm 90 của thế kỷ trước.
Ngày mới định cư, cuộc sống của bà con khó khăn đủ bề. Khi ấy, bà con chủ yếu trồng mì, bắp và lúa 1 vụ. Điện, đường chưa có và mọi sinh hoạt gần như tự cấp, tự túc. Sau này, một số hộ học hỏi người Kinh trồng cà phê, hồ tiêu để tăng thu nhập. Tuy nghèo khó nhưng bà con rất đoàn kết, luôn thương yêu, giúp đỡ nhau. Bởi vậy, nỗi nhớ quê hương bản quán cùng điệu then, đàn tính du dương, ngọt ngào như dòng sữa mẹ luôn dâng trào trong tâm khảm mỗi người.
Để thể hiện tình yêu quê hương, yêu bản sắc văn hóa của dân tộc mình và lưu giữ những làn điệu dân ca, năm 2009, cộng đồng người Tày, Nùng ở làng Pơ Nang đã thành lập tổ hát then, đàn tính với 7 thành viên. Đến nay, tổ đã có 15 thành viên với nhiều lứa tuổi.
Một buổi tập luyện của các thành viên tổ hát then, đàn tính làng Pơ Nang. Ảnh: R’Ô Hok
Một buổi tập luyện của các thành viên tổ hát then, đàn tính làng Pơ Nang. Ảnh: R’Ô Hok
Bà Nguyễn Thị Bền (62 tuổi) cho biết: “Cứ mỗi buổi tối, sau một ngày làm việc mệt mỏi, các thành viên trong tổ lại tập trung để sinh hoạt văn hóa, ôn luyện những bài hát dân ca, đồng thời chỉ dạy cho các thành viên mới. Chúng tôi sẽ cũng nhau hát những điệu nhạc quen thuộc như: cúng cầu an, hoặc các bài về tình cảm đối với cha mẹ, tình yêu đôi lứa, ca ngợi quê hương, đất nước”.
Theo bà Bền, then trong tiếng Tày có nghĩa là “thiên” (trời), được coi là điệu hát của thần tiên để lại. Do đó, các điệu then, đàn tính thường lưu truyền bằng miệng. Để học được phải có thầy hoặc người già chỉ dạy nhưng quan trọng nhất là phải có năng khiếu, đam mê và có chất giọng ngọt ngào, thiếu một trong những thứ trên thì không thể hát hay được. Cha mẹ bà Bền đều biết hát then, chơi đàn tính nên từ lúc còn bé bà đã bập bẹ hát được một đôi bài dân ca của người Tày.
Cũng theo bà Bền, để hát 1 bài then bắt buộc phải có đàn tính và quả nhạc xúc xắc. Một người chơi thuần thục có thể cùng một lúc vừa hát, vừa đàn, chân thì rung quả xúc xắc khiến người nghe vô cùng thích thú. Để thưởng thức những nghệ nhân chơi thành thục như vậy thường gặp vào các dịp hội xuống đồng, ngày hội đại đoàn kết... của người Tày, Nùng ở đất Bắc.
Bà Ngân Thị Thanh bày tỏ: “Mong muốn của tôi là điệu then, đàn tính của người Tày, Nùng được lưu truyền lại cho thế hệ kế tiếp tại quê hương thứ 2 này. Đồng thời, chúng tôi cũng mong chính quyền địa phương quan tâm hơn nữa để hát then, đàn tính không bị mai một”.
Trao đổi với P.V, ông Lương Đình Lực-Chủ tịch UBND xã Kon Thụp-cho biết: “Xã luôn quan tâm giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc trên địa bàn. Hàng năm, thông qua chương trình, hội diễn văn nghệ các ngày lễ 8-3, 20-10, hội thi “Sống vui, sống khỏe” của người cao tuổi... bà con tham gia biểu diễn góp phần giúp bảo tồn, phát huy nét văn hóa độc đáo của dân tộc mình”.
R’Ô HOK

Có thể bạn quan tâm

Chạm vào thế giới trẻ thơ...

Chạm vào thế giới trẻ thơ...

(GLO)- Từ ống kính nhiếp ảnh, nét cọ hội họa, câu chữ văn chương đến giai điệu âm nhạc, nhiều nghệ sĩ ở Gia Lai đang lặng lẽ gìn giữ, khơi gợi, ươm hạt giống tâm hồn cho thế giới tuổi thơ; đồng thời, gửi gắm thông điệp về sự kết nối, về trách nhiệm của người lớn trước “tuổi thơ đang mất dần”.

Giải Booker 2025: Danh sách đề cử đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm

Giải Booker 2025: Danh sách đề cử đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm

(GLO)-Danh sách đề cử của Giải Booker 2025 danh giá mới được công bố, trong đó có 13 tác phẩm của các tác giả đến từ nhiều quốc gia khác nhau, cũng như sự cân bằng về tỷ lệ nam - nữ và sự đan xen giữa tên tuổi cũ và mới. Điều này cho thấy sự đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm của giải thưởng này.

Vũ Văn Tam Lang & 50 cây violon đặc chế

Vũ Văn Tam Lang và 50 cây violon đặc chế

(GLO)- Cách đây vài năm, khi ngắm 22 cây đàn violon do ông Vũ Văn Tam Lang (phường An Phú, tỉnh Gia Lai) chế tác bằng tất cả tâm huyết được giới chuyên môn đánh giá cao, tôi thầm nghĩ, ông đã có thể tự hài lòng với những gì mình có.

Mở lối vào thế giới sắc màu

Mở lối vào thế giới sắc màu

(GLO)- Từ nét màu nước chấm phá, mực tàu loang trên giấy dó, đến những dòng thư pháp bay bổng hay gam màu rực rỡ của tranh sáp màu, acrylic - tất cả hòa quyện tại những lớp học vẽ. Mùa hè, những lớp học nhỏ ấy lặng lẽ góp phần vun đắp tâm hồn nghệ thuật cho nhiều bạn trẻ.

Hòa điệu cùng tình yêu nghệ thuật múa

Cặp đôi nghệ sĩ Nguyễn Cơ-Hồng Mai: Hòa điệu cùng tình yêu nghệ thuật múa

(GLO)- Cùng sinh năm rồng (1988) và lớn lên với tình yêu dành cho từng nhịp vũ đạo, Nguyễn Văn Cơ và Trần Thị Hồng Mai-hai nghệ sĩ trưởng thành từ Nhà hát Ca múa nhạc tổng hợp Đam San trở thành cặp đôi hiếm hoi của làng múa ở cao nguyên Pleiku, luôn song hành cả trên sân khấu và trong đời sống.

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

(GLO)- Vở diễn Trò chơi của quỷ do Ðoàn ca kịch bài chòi Bình Ðịnh (thuộc Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Gia Lai) dàn dựng vừa giành huy chương đồng tại Liên hoan Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc về “Hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân” lần thứ V-năm 2025.

"Núi trên đất bằng"

"Núi trên đất bằng"

(GLO)- Tiến sĩ Hà Thanh Vân đã nhận xét Tiểu thuyết "Núi trên đất bằng" của Võ Đình Duy là một tác phẩm văn chương đầu tay ra mắt năm 2025, đánh dấu bước chuyển đầy bất ngờ từ một kiến trúc sư trẻ sống ở Gia Lai sang hành trình kiến tạo thế giới văn chương.

null