Điệu then ở Pơ Nang

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Mặc dù định cư trên vùng đất mới hàng chục năm nay nhưng bà con dân tộc Tày, Nùng ở làng Pơ Nang (xã Kon Thụp, huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai) vẫn lưu giữ nét văn hóa truyền thống bằng việc thành lập tổ hát then, đàn tính.
Mới đây, chúng tôi về thăm làng Pơ Nang. Tiếp chúng tôi, ông Hoàng Văn Soạn-Chủ tịch Hội Người cao tuổi xã Kon Thụp-chia sẻ: Làng Pơ Nang có 286 hộ với 1.294 khẩu, trong đó có 80 hộ người Tày, Nùng. Bà con chủ yếu quê ở các tỉnh Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn đến Gia Lai lập nghiệp những năm 90 của thế kỷ trước.
Ngày mới định cư, cuộc sống của bà con khó khăn đủ bề. Khi ấy, bà con chủ yếu trồng mì, bắp và lúa 1 vụ. Điện, đường chưa có và mọi sinh hoạt gần như tự cấp, tự túc. Sau này, một số hộ học hỏi người Kinh trồng cà phê, hồ tiêu để tăng thu nhập. Tuy nghèo khó nhưng bà con rất đoàn kết, luôn thương yêu, giúp đỡ nhau. Bởi vậy, nỗi nhớ quê hương bản quán cùng điệu then, đàn tính du dương, ngọt ngào như dòng sữa mẹ luôn dâng trào trong tâm khảm mỗi người.
Để thể hiện tình yêu quê hương, yêu bản sắc văn hóa của dân tộc mình và lưu giữ những làn điệu dân ca, năm 2009, cộng đồng người Tày, Nùng ở làng Pơ Nang đã thành lập tổ hát then, đàn tính với 7 thành viên. Đến nay, tổ đã có 15 thành viên với nhiều lứa tuổi.
Một buổi tập luyện của các thành viên tổ hát then, đàn tính làng Pơ Nang. Ảnh: R’Ô Hok
Một buổi tập luyện của các thành viên tổ hát then, đàn tính làng Pơ Nang. Ảnh: R’Ô Hok
Bà Nguyễn Thị Bền (62 tuổi) cho biết: “Cứ mỗi buổi tối, sau một ngày làm việc mệt mỏi, các thành viên trong tổ lại tập trung để sinh hoạt văn hóa, ôn luyện những bài hát dân ca, đồng thời chỉ dạy cho các thành viên mới. Chúng tôi sẽ cũng nhau hát những điệu nhạc quen thuộc như: cúng cầu an, hoặc các bài về tình cảm đối với cha mẹ, tình yêu đôi lứa, ca ngợi quê hương, đất nước”.
Theo bà Bền, then trong tiếng Tày có nghĩa là “thiên” (trời), được coi là điệu hát của thần tiên để lại. Do đó, các điệu then, đàn tính thường lưu truyền bằng miệng. Để học được phải có thầy hoặc người già chỉ dạy nhưng quan trọng nhất là phải có năng khiếu, đam mê và có chất giọng ngọt ngào, thiếu một trong những thứ trên thì không thể hát hay được. Cha mẹ bà Bền đều biết hát then, chơi đàn tính nên từ lúc còn bé bà đã bập bẹ hát được một đôi bài dân ca của người Tày.
Cũng theo bà Bền, để hát 1 bài then bắt buộc phải có đàn tính và quả nhạc xúc xắc. Một người chơi thuần thục có thể cùng một lúc vừa hát, vừa đàn, chân thì rung quả xúc xắc khiến người nghe vô cùng thích thú. Để thưởng thức những nghệ nhân chơi thành thục như vậy thường gặp vào các dịp hội xuống đồng, ngày hội đại đoàn kết... của người Tày, Nùng ở đất Bắc.
Bà Ngân Thị Thanh bày tỏ: “Mong muốn của tôi là điệu then, đàn tính của người Tày, Nùng được lưu truyền lại cho thế hệ kế tiếp tại quê hương thứ 2 này. Đồng thời, chúng tôi cũng mong chính quyền địa phương quan tâm hơn nữa để hát then, đàn tính không bị mai một”.
Trao đổi với P.V, ông Lương Đình Lực-Chủ tịch UBND xã Kon Thụp-cho biết: “Xã luôn quan tâm giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc trên địa bàn. Hàng năm, thông qua chương trình, hội diễn văn nghệ các ngày lễ 8-3, 20-10, hội thi “Sống vui, sống khỏe” của người cao tuổi... bà con tham gia biểu diễn góp phần giúp bảo tồn, phát huy nét văn hóa độc đáo của dân tộc mình”.
R’Ô HOK

Có thể bạn quan tâm

“Tổ quốc bên bờ sóng”

“Tổ quốc bên bờ sóng”

(GLO)- Đó là chủ đề cuộc thi và triển lãm ảnh nghệ thuật cấp quốc gia do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức nhằm thực hiện kế hoạch tuyên truyền về biển, đảo năm 2025.

Sáng tạo văn học nghệ thuật: Hành trình không đơn độc

Sáng tạo văn học nghệ thuật: Hành trình không đơn độc

(GLO)- Mặc nhiên, việc sáng tạo văn học nghệ thuật luôn mang tính độc lập và tự giác cao độ của mỗi văn nghệ sĩ, nhưng hành trình ấy sẽ không đơn độc nếu có sự dìu dắt chân tình của người đi trước. Tại phố núi Pleiku, nhiều tác giả trẻ đã tìm được điểm tựa tinh thần đáng quý như thế.

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời lúc 10h45 sáng 13/3 tại Hà Nội. Năm cuối đời, ông chống chọi với bệnh ung thư. Vài tháng gần đây, nhiều đồng nghiệp chia sẻ hình ảnh thăm nhạc sĩ Thụy Kha trong bệnh viện. 

Tiết mục múa của đơn vị Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng trình diễn tại Liên hoan nghệ thuật quần chúng huyện Ia Grai năm 2025.

Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang huyện Ia Grai: Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng giành giải nhất toàn đoàn

(GLO)- Trong 2 đêm (11 và 12-3), huyện Ia Grai tổ chức Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang năm 2025. Liên hoan quy tụ 13 đơn vị tham gia. Mỗi đơn vị đăng ký trình diễn từ 3 đến 5 tiết mục ca, múa và diễn tấu các loại nhạc cụ.

Thơ Bút Biển: Nắng chưa qua

Thơ Bút Biển: Nắng chưa qua

(GLO)- "Nắng chưa qua" của Bút Biển là một bài thơ đầy hoài niệm. Bằng những câu thơ nhẹ nhàng mà day dứt, tác giả khắc họa nỗi buồn của sự xa cách, khi ký ức vẫn còn đó nhưng hiện tại chỉ còn lại gió lùa, hoa rụng và căn phòng trống,... dường như có ai đang ngóng về một vệt nắng chưa qua.

Bản hòa ca cùng triền ký ức

Bản hòa ca cùng triền ký ức

(GLO)- Dù đã có hơn 30 năm sống ở Pleiku nhưng khi đọc tập “Vân môi say phố” của Ngô Thanh Vân (NXB Hội Nhà văn, 2024), tôi lại có cảm tưởng được khám phá một miền đất tưởng chừng quá đỗi quen thuộc.

Giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Giải phóng tỉnh tại xã Gào

Giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Giải phóng tỉnh tại xã Gào

(GLO)- Tối 10-3, tại làng C (xã Gào), Đội Thông tin lưu động-Trung tâm Văn hóa-Thông tin và Thể thao TP. Pleiku tổ chức chương trình giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng tỉnh (17/3/1975-17/3/2025), chào mừng Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV.

Hội viên Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tỉnh tại chương trình chào mừng Ngày Âm nhạc Việt Nam năm 2024. Ảnh: H.N

Nhạc sĩ Gia Lai kiếm tìm tác phẩm có sức ảnh hưởng lớn

(GLO)- Bám sát hơi thở cuộc sống và đưa bản sắc dân tộc vào tác phẩm, các nhạc sĩ Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tỉnh Gia Lai đã thực sự cố gắng trong hoạt động sáng tác nhằm ghi dấu ấn. Song, làm gì để tác phẩm lan tỏa rộng rãi, ghi đậm trong tâm trí người nghe đang là trăn trở của những người tâm huyết.

Thơ Sơn Trần: Nhớ Pleiku

Thơ Sơn Trần: Nhớ Pleiku

(GLO)- "Nhớ Pleiku" là một tác phẩm đầy cảm xúc của tác giả Sơn Trần. Từng câu thơ vẽ nên bức tranh phố núi đẹp mơ mộng với cảnh sắc yên bình, quyện hòa cùng ký ức, tình yêu và nỗi nhớ...

Thơ Vân Phi: Lâu không về nhà

Thơ Vân Phi: Lâu không về nhà

(GLO)- Bài thơ "Lâu không về nhà" của tác giả Vân Phi thấm đượm nỗi nhớ quê hương da diết của người con xa xứ-nơi cánh đồng, dòng sông và mẹ già vẫn chờ đợi theo tháng năm lở bồi. Từng câu thơ như những thước phim chậm rãi, gợi lại ký ức tuổi thơ ấm áp bên ánh đèn dầu, bên những thân gần mẹ cha.