Ngày 3-3-1994, nhân kỷ niệm Ngày truyền thống Bộ đội Biên phòng và Ngày Biên phòng toàn dân, chị Võ Thị Thúy Cải-Trưởng phòng VH-TT huyện Chư Păh (nay là huyện Ia Grai) và Đồn trưởng Đồn Biên phòng Ia O thay mặt 2 đơn vị ký kết chương trình phối hợp xây dựng “Điểm sáng văn hóa vùng biên” tại xã Ia O để xây dựng điểm sáng văn hóa được nhen nhóm từ làng Bi nơi biên giới.
Trước thời điểm đó, làng Bi hoàn toàn trắng về VH-TT, y tế, giáo dục. Cả làng chỉ có 1 phòng học diện tích 40 m2, do cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Ia O cử người đứng lớp dạy chương trình lớp 1, 2. Các đội chiếu phim lưu động cũng chưa đến được với người dân, dịch bệnh xảy ra liên miên.
Để làng Bi trở thành “điểm sáng văn hóa”, Phòng VH-TT huyện và Đồn Biên phòng Ia O đã triển khai nhiều hoạt động. Từ tuyên truyền, vận động bà con ăn ở vệ sinh, “sạch làng tốt ruộng”, giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống... đến các chương trình quy mô như: “Ngày hội văn hóa vùng biên”, “Bộ đội giúp dân làm đường, tổng vệ sinh thôn làng”, “Giúp dân làm nhà rông”... đều được người dân tích cực hưởng ứng.
Các cán bộ, chiến sĩ của Đồn cũng thường xuyên có mặt ở địa bàn giúp dân làng sản xuất, tu sửa trường học, làm nhà ở cho các đối tượng chính sách. Đặc biệt, người dân không thể quên được hình ảnh những cán bộ, chiến sĩ Biên phòng trong vai trò là “thầy giáo quân hàm xanh” ở các lớp học xóa mù chữ.
Khoảng năm 1995, ngành VH-TT đầu tư xây dựng trạm truyền thanh đặt tại làng Bi. Sau khi hoàn thành, trạm được giao cho Đồn Biên phòng Ia O quản lý, vận hành.
Từ đây, mỗi sáng, mỗi chiều, người dân làng Bi đều háo hức chờ nghe tin tức do lực lượng Bộ đội Biên phòng chọn lọc từ các phương tiện thông tin đại chúng rồi đọc qua hệ thống phát thanh phục vụ cộng đồng.
“Điểm sáng văn hóa” làng Bi dần trở thành phong trào được nhân rộng ra toàn xã Ia O. Từ đây, chương trình không chỉ là hoạt động của các bên đã tham gia ký kết, mà còn nhận được sự đồng hành của cả ngành VH-TT và Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh.
Thư viện tỉnh tiến hành luân chuyển sách báo đến các đồn Biên phòng, các điểm Bưu điện văn hóa xã. Bình quân mỗi năm có trên 10.000 bản sách báo được luân chuyển đến những địa chỉ trên. Cán bộ, chiến sĩ các đồn Biên phòng có điều kiện cập nhật thông tin mới, nâng cao chất lượng hoạt động VH-TT.
Đoàn Nghệ thuật Đam San (nay là Nhà hát Ca múa nhạc tổng hợp Đam San) mỗi năm tổ chức 10 buổi biểu diễn phục vụ biên giới; đội thông tin lưu động phục vụ 16 buổi; các đội xung kích điện ảnh hàng năm phục vụ mỗi làng 2 buổi; đoàn nghệ thuật thuộc Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh mỗi năm có khoảng 5-6 buổi biểu diễn phục vụ cán bộ, chiến sĩ các đồn Biên phòng và người vùng biên giới.
Chỉ tính riêng trong năm 2002, Ban Chỉ đạo chương trình phối hợp với Tổng Công ty Sách & Thiết bị trường học, Công ty Điện ảnh-Văn hóa tổng hợp tỉnh trao tặng 5.000 cuốn sách, 1 máy nổ trị giá 7 triệu đồng và 50 triệu đồng để xã Ia O xây dựng lớp học; tặng Đồn Biên phòng Ia O 1 chiếc ti vi 25 inch để phục vụ bà con.
Sau 10 năm triển khai chương trình, đến năm 2003, ở điểm sáng văn hóa vùng biên Ia O (lúc này đã được chia tách thành 2 xã Ia O và Ia Chía) có 2 trạm truyền thanh; 2 chảo parabol thu sóng truyền hình.
Riêng xã Ia O (mới) có 7 làng đã khôi phục được nhà rông truyền thống, các làng đều có đội cồng chiêng, đội bóng đá, bóng chuyền... hướng thanh niên tham gia các sinh hoạt văn hóa lành mạnh.
Năm 1998, cả 2 xã Ia O và Ia Chía đều đã được công nhận xóa mù chữ và phổ cập giáo dục tiểu học. Sức khỏe của người dân trong vùng luôn được quân-dân y phối hợp chăm lo.
Bên cạnh đó, Đoàn Thanh niên Công ty Điện ảnh-Văn hóa tổng hợp cũng kết nghĩa với Đoàn xã Ia O, Chi Đoàn làng Bi và tổ chức nhiều hoạt động thiết thực phục vụ cộng đồng.
Tham gia vào hoạt động văn hóa-tuyên truyền trong thập niên 90 của thế kỷ trước còn có các đội văn nghệ quần chúng, các đội cồng chiêng. Để nhân rộng mô hình, hàng năm, phòng VH-TT các huyện biên giới thường tổ chức liên hoan nghệ thuật quần chúng, liên hoan cồng chiêng theo cụm xã hoặc giao lưu văn nghệ giữa đồn Biên phòng, trường học và các cụm dân cư, tạo cho vùng biên một không khí tươi mới, thu hút đông đảo người dân tham gia.
Thông qua hoạt động tuyên truyền kết hợp với những điều “mắt thấy tai nghe” từ việc làm của lực lượng Bộ đội Biên phòng và cán bộ VH-TT, nhận thức của đồng bào vùng biên dần chuyển biến tích cực, góp phần giữ vững an ninh-chính trị nơi biên cương Tổ quốc.
