Công bố bia đá Chăm Pa tại Gia Lai

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Hai chuyên gia người Pháp và Campuchia đã hỗ trợ ngành Văn hóa Gia Lai nghiên cứu, lược dịch bia đá khắc chữ Chăm Pa phát hiện tại Gia Lai.
 

Bản ký tự nguyên văn trên bia đá thế kỷ XV. Ảnh Nguyễn Quang Tuệ
Bản ký tự nguyên văn trên bia đá thế kỷ XV. Ảnh Nguyễn Quang Tuệ



Ngày 1.10, Chủ tịch huyện Đắk Pơ - ông Nguyễn Trường cho biết các chuyên gia, nhà khảo cổ vừa giải mã bia đá có ký tự Chăm Pa niên đại năm 1438, thế kỷ XV ở địa phương.

Chính quyền huyện Đắk Pơ với sự hỗ trợ rất nhiều từ các chuyên gia đầu ngành khảo cổ, đến các chuyên gia nước ngoài mới dịch được dòng chữ Chăm Pa cổ.

Theo ông Nguyễn Thanh Hiền, Phó trưởng phòng phụ trách Phòng Văn hóa – Thông tin huyện Đắk Pơ, bia đá này đã hé mở một nền văn hóa cổ từng tồn tại ở Gia Lai.


 

Bản ký tự chữ Chăm Pa được làm sáng để dễ dịch. Ảnh Nguyễn Quang Tuệ
Bản ký tự chữ Chăm Pa được làm sáng để dễ dịch. Ảnh Nguyễn Quang Tuệ
 Giáo sư Arlo Griffiths (Pháp) và cô Khom – Sreymom (Campuchia) phối hợp đọc, dịch bản ký tự. Ảnh Nguyễn Quang Tuệ
Giáo sư Arlo Griffiths (Pháp) và cô Khom – Sreymom (Campuchia) phối hợp đọc, dịch bản ký tự. Ảnh Nguyễn Quang Tuệ
Bản dập bia đá khi được lấy từ bia đá. Ảnh Nguyễn Quang Tuệ
Bản dập bia đá khi được lấy từ bia đá. Ảnh Nguyễn Quang Tuệ
Bia đá có niên đại gần 600 năm hé mở nền văn hóa Chăm Pa tại Gia Lai. Ảnh Đình Văn
Bia đá có niên đại gần 600 năm hé mở nền văn hóa Chăm Pa tại Gia Lai. Ảnh Đình Văn



Nội dung dòng chữ trên bia đá phải mất 9 năm từ lúc phát hiện, mới được Giáo sư Arlo Griffiths (Pháp) và cô Khom – Sreymom (Campuchia) qua nhiều công đoạn dập, đọc mới dịch ra. Đồng thời, có công lao rất lớn từ ông Nguyễn Quang Tuệ - Trưởng phòng quản lý Di sản văn hóa (Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Gia Lai) cùng đại diện Trường Viễn đông Bác cổ Pháp tại Hà Nội.

Tháng 5.2010, người dân phát hiện một bia đá ở thôn Tư Lương, xã Tân An, huyện Đắk Pơ (Gia Lai) với những ký tự lạ không ai đọc được. Huyện Đắk Pơ báo cáo Sở VHTTDL Gia Lai hỗ trợ phối hợp tìm hiểu về bia đá.

Ông Nguyễn Xuân Thành (80 tuổi, thôn Tư Lương, xã Tân An) cũng thông báo với chính quyền địa phương, thì ông biết về bia đá này vào năm 1962. Khi đó, ông cùng với một số người đến khu vực này để đào vàng, châu báu đã nhìn thấy bia đá này và không phát hiện gì thêm.

Bia đá mặc mưa nắng, nằm trong một lùm cây gai góc, tồn tại theo thời gian.

Huyện Đắk Pơ thông tin về bia đá, rất nhiều chuyên gia văn hóa Chăm Pa cổ không thể dịch được nội dung dòng chữ. Các cụ cao niên người Chăm Pa ở các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận, Khánh Hòa… cũng tìm về huyện Đắk Pơ tìm hiểu bia đá cũng không đọc được nội dung.

Trường Viễn đông Bác cổ Pháp tại Hà Nội qua nhiều kết nối, đã cử 2 chuyên gia là Giáo sư Arlo Griffiths và cô Khom – Sreymom thì nội dung dòng chữ được dịch ra. Qua gần 600 năm tồn tại, có ký tự bị phai mờ, nên bản dịch không toàn vẹn, khoảng 80% nội dung của ký tự được dịch ra.

Với tầm quan trọng của nền lịch sử, văn hóa Chăm Pa từng đặt nền móng tại Gia Lai, chính quyền huyện Đắk Pơ sẽ tổ chức họp báo vào ngày 4.10 để công bố bản dịch ký tự trên bia đá.


Nội dung sơ lược mà huyện Đắk Pơ cung cấp cho báo Lao Động, là hoàng tử của một vị vua Chăm Pa đã chọn vùng đất Đắk Pơ làm kinh đô; đồng thời có nhắc đến sự lịch sử liên quan giữa Đại Việt và Campuchia với Chăm Pa.
 


Đình Văn (LĐO)

Có thể bạn quan tâm

Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

(GLO)- Tại Kỳ họp thứ 19 của Ủy ban Liên Chính phủ Công ước 2003 của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể diễn ra tại Thủ đô Asunción (Cộng hòa Paraguay) vào ngày 4-12, UNESCO đã chính thức ghi danh Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam của Việt Nam vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

“Điểm sáng văn hóa vùng biên”

“Điểm sáng văn hóa vùng biên”

(GLO)- Năm 1993, Sở Văn hóa-Thông tin (VH-TT) và Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Gia Lai đã ký kết chương trình phối hợp hành động với nhiều hoạt động thiết thực, trong đó có mô hình “Điểm sáng văn hóa vùng biên”.

Mừng lúa mới trên cao nguyên

Mừng lúa mới trên cao nguyên

(GLO)- Sau khi thu hoạch mùa vụ và đưa lúa về kho, đồng bào Jrai náo nức với lễ mừng lúa mới. Nghi lễ nông nghiệp cổ truyền độc đáo này đã được bà con duy trì từ bao đời nay.

Biến sản phẩm văn hóa thành quà tặng du lịch

Biến sản phẩm văn hóa thành quà tặng du lịch

(GLO)- Quà lưu niệm từ sản phẩm văn hóa vừa là “sứ giả” du lịch, vừa góp phần đem lại thu nhập cho người dân. Việc tổ chức các cuộc thi tay nghề đan lát, dệt thổ cẩm nhằm tìm kiếm sản phẩm đặc sắc làm quà tặng đã góp phần nâng cao đời sống người dân và thúc đẩy du lịch nông thôn phát triển.

Tiết mục hát dân ca của em Đinh Doanh và đoàn nghệ nhân xã Pờ Tó trong chương trình “Cồng chiêng cuối tuần-Thưởng thức và trải nghiệm” tại huyện Ia Pa. Ảnh: V.C

Cồng chiêng cuối tuần trở lại Ia Pa

(GLO)- Tối 17-11, chương trình “Cồng chiêng cuối tuần-Thưởng thức và trải nghiệm” tiếp tục được tổ chức tại huyện Ia Pa, tỉnh Gia Lai. Chương trình mang đến nhiều tiết mục đặc sắc làm nức lòng người dân và du khách.

Giá trị của liên hoan

Giá trị của liên hoan

Liên hoan Cải lương toàn quốc năm 2024 tổ chức tại TP Cần Thơ vừa khép lại. Bên cạnh những hồ hởi, vui vẻ, nhiều nỗi niềm của sân khấu cải lương truyền thống cũng đã bộc lộ trong mùa liên hoan năm nay.

Chuyện một “công trình sư” Bahnar

Chuyện một “công trình sư” Bahnar

(GLO)- Sau khi hoàn tất việc cắt lúa, ông Chánh thư thái ngồi trò chuyện cùng chúng tôi bên ghè rượu. Phẩm chất nghệ sĩ của người nông dân với tư cách “công trình sư” một loạt công trình, mô hình ghi dấu bản sắc văn hóa tại Quảng trường Đại Đoàn Kết (TP. Pleiku) hiện diện trước mặt chúng tôi.

Bảo tồn bản sắc làng Bahnar - Kỳ cuối: Cần phát huy giá trị văn hóa truyền thống

Bảo tồn bản sắc làng Bahnar - Kỳ cuối: Cần phát huy giá trị văn hóa truyền thống

(GLO)- Cách đây gần 18 năm, trong một số công trình điều tra văn hóa các làng đồng bào dân tộc thiểu số ở TP. Pleiku thì người ta xếp một số buôn làng trong khu vực, trong đó có làng Wâu và Ktu (xã Chư Á) là làng tương đối có giá trị, đưa vào diện bảo tồn và phát triển.

Sân trường rộn tiếng cồng chiêng

Sân trường rộn tiếng cồng chiêng

(GLO)- Cứ mỗi buổi sinh hoạt, khuôn viên Trường Phổ thông Dân tộc bán trú THCS Lơ Pang (xã Lơ Pang, huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai) lại rộn ràng tiếng cồng chiêng. Âm thanh quen thuộc ấy đến từ đôi tay nhỏ bé của các em học sinh thuộc Câu lạc bộ (CLB) Cồng chiêng của trường.