Công bố bia đá Chăm Pa tại Gia Lai

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Hai chuyên gia người Pháp và Campuchia đã hỗ trợ ngành Văn hóa Gia Lai nghiên cứu, lược dịch bia đá khắc chữ Chăm Pa phát hiện tại Gia Lai.
 

Bản ký tự nguyên văn trên bia đá thế kỷ XV. Ảnh Nguyễn Quang Tuệ
Bản ký tự nguyên văn trên bia đá thế kỷ XV. Ảnh Nguyễn Quang Tuệ



Ngày 1.10, Chủ tịch huyện Đắk Pơ - ông Nguyễn Trường cho biết các chuyên gia, nhà khảo cổ vừa giải mã bia đá có ký tự Chăm Pa niên đại năm 1438, thế kỷ XV ở địa phương.

Chính quyền huyện Đắk Pơ với sự hỗ trợ rất nhiều từ các chuyên gia đầu ngành khảo cổ, đến các chuyên gia nước ngoài mới dịch được dòng chữ Chăm Pa cổ.

Theo ông Nguyễn Thanh Hiền, Phó trưởng phòng phụ trách Phòng Văn hóa – Thông tin huyện Đắk Pơ, bia đá này đã hé mở một nền văn hóa cổ từng tồn tại ở Gia Lai.


 

Bản ký tự chữ Chăm Pa được làm sáng để dễ dịch. Ảnh Nguyễn Quang Tuệ
Bản ký tự chữ Chăm Pa được làm sáng để dễ dịch. Ảnh Nguyễn Quang Tuệ
 Giáo sư Arlo Griffiths (Pháp) và cô Khom – Sreymom (Campuchia) phối hợp đọc, dịch bản ký tự. Ảnh Nguyễn Quang Tuệ
Giáo sư Arlo Griffiths (Pháp) và cô Khom – Sreymom (Campuchia) phối hợp đọc, dịch bản ký tự. Ảnh Nguyễn Quang Tuệ
Bản dập bia đá khi được lấy từ bia đá. Ảnh Nguyễn Quang Tuệ
Bản dập bia đá khi được lấy từ bia đá. Ảnh Nguyễn Quang Tuệ
Bia đá có niên đại gần 600 năm hé mở nền văn hóa Chăm Pa tại Gia Lai. Ảnh Đình Văn
Bia đá có niên đại gần 600 năm hé mở nền văn hóa Chăm Pa tại Gia Lai. Ảnh Đình Văn



Nội dung dòng chữ trên bia đá phải mất 9 năm từ lúc phát hiện, mới được Giáo sư Arlo Griffiths (Pháp) và cô Khom – Sreymom (Campuchia) qua nhiều công đoạn dập, đọc mới dịch ra. Đồng thời, có công lao rất lớn từ ông Nguyễn Quang Tuệ - Trưởng phòng quản lý Di sản văn hóa (Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Gia Lai) cùng đại diện Trường Viễn đông Bác cổ Pháp tại Hà Nội.

Tháng 5.2010, người dân phát hiện một bia đá ở thôn Tư Lương, xã Tân An, huyện Đắk Pơ (Gia Lai) với những ký tự lạ không ai đọc được. Huyện Đắk Pơ báo cáo Sở VHTTDL Gia Lai hỗ trợ phối hợp tìm hiểu về bia đá.

Ông Nguyễn Xuân Thành (80 tuổi, thôn Tư Lương, xã Tân An) cũng thông báo với chính quyền địa phương, thì ông biết về bia đá này vào năm 1962. Khi đó, ông cùng với một số người đến khu vực này để đào vàng, châu báu đã nhìn thấy bia đá này và không phát hiện gì thêm.

Bia đá mặc mưa nắng, nằm trong một lùm cây gai góc, tồn tại theo thời gian.

Huyện Đắk Pơ thông tin về bia đá, rất nhiều chuyên gia văn hóa Chăm Pa cổ không thể dịch được nội dung dòng chữ. Các cụ cao niên người Chăm Pa ở các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận, Khánh Hòa… cũng tìm về huyện Đắk Pơ tìm hiểu bia đá cũng không đọc được nội dung.

Trường Viễn đông Bác cổ Pháp tại Hà Nội qua nhiều kết nối, đã cử 2 chuyên gia là Giáo sư Arlo Griffiths và cô Khom – Sreymom thì nội dung dòng chữ được dịch ra. Qua gần 600 năm tồn tại, có ký tự bị phai mờ, nên bản dịch không toàn vẹn, khoảng 80% nội dung của ký tự được dịch ra.

Với tầm quan trọng của nền lịch sử, văn hóa Chăm Pa từng đặt nền móng tại Gia Lai, chính quyền huyện Đắk Pơ sẽ tổ chức họp báo vào ngày 4.10 để công bố bản dịch ký tự trên bia đá.


Nội dung sơ lược mà huyện Đắk Pơ cung cấp cho báo Lao Động, là hoàng tử của một vị vua Chăm Pa đã chọn vùng đất Đắk Pơ làm kinh đô; đồng thời có nhắc đến sự lịch sử liên quan giữa Đại Việt và Campuchia với Chăm Pa.
 


Đình Văn (LĐO)

Có thể bạn quan tâm

Lan tỏa tình yêu thổ cẩm

Lan tỏa tình yêu thổ cẩm

(GLO)- Diễn ra trong gần 1 tháng, cuộc thi “Nét đẹp trang phục truyền thống các dân tộc thiểu số qua ảnh” do Hội Liên hiệp phụ nữ huyện Ia Pa (tỉnh Gia Lai) tổ chức đã nhận được 33 tác phẩm dự thi. Mỗi bức ảnh là một thông điệp ý nghĩa mà những người mẫu không chuyên muốn truyền tải đến mọi người.

Nhà giáo Tạ Chí Tào tặng hiện vật quý cho Bảo tàng tỉnh

Nhà giáo Tạ Chí Tào tặng hiện vật quý cho Bảo tàng tỉnh Gia Lai

(GLO)- Nhiều lần đến tham quan Bảo tàng Hồ Chí Minh (thuộc Bảo tàng tỉnh Gia Lai), nhà giáo Tạ Chí Tào rất tâm đắc với những hiện vật thể hiện tấm lòng của người dân Tây Nguyên đối với Bác. Vì vậy, ông đã quyết định trao tặng một số hiện vật liên quan đến Bác Hồ mà mình đã sưu tầm cho Bảo tàng tỉnh.

Tương lai viết nên từ bản lĩnh văn hóa

Tương lai viết nên từ bản lĩnh văn hóa

Di sản nếu không được số hóa, không được kể lại theo cách của thời đại sẽ dần bị đứt gãy trong trí nhớ cộng đồng. Một thế hệ lớn lên không thấy được những giá trị đã tạo nên cội nguồn sẽ khó tìm thấy niềm tự hào, khó kiến tạo tương lai có chiều sâu văn hóa.

Tái hiện không gian sinh hoạt cộng đồng của cư dân lúa nước vùng hạ lưu sông Ba

Tái hiện không gian sinh hoạt cộng đồng của cư dân lúa nước vùng hạ lưu sông Ba

(GLO)- Thoát khỏi không gian gò bó trên sân khấu, Ngày hội văn hóa-thể thao các dân tộc thiểu số huyện Krông Pa lần thứ III-2025 được tổ chức dưới những bóng cây cổ thụ trong Công viên Phú Túc đã tái hiện một cách chân thực không gian sinh hoạt cộng đồng của cư dân lúa nước vùng hạ lưu sông Ba.

Phụ nữ làng Groi phát huy nghề dệt thổ cẩm

Phụ nữ làng Groi phát huy nghề dệt thổ cẩm

(GLO)- Gần 2 năm đi vào hoạt động, Câu lạc bộ (CLB) Dệt thổ cẩm làng Groi (xã Ya Hội, huyện Đak Pơ) đã trở thành mái nhà chung cho những phụ nữ yêu thích nghề dệt. Thông qua các buổi sinh hoạt, chị em có cơ hội giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm và chung tay gìn giữ, phát huy nghề dệt truyền thống.

Lễ cúng bến nước. Ảnh: M.H

Bến nước buôn Pông

(GLO)- Bến nước, dòng sông cũng như tập tục của bà con Jrai đã trở nên quen thuộc với tôi trong thời gian dài công tác tại ngôi trường bên bờ sông Ba.

Tục thờ thần Bạch Mã ở vùng Tây Sơn Thượng đạo

Tục thờ thần Bạch Mã ở vùng Tây Sơn Thượng đạo

(GLO)- Thần Bạch Mã (hay còn gọi là Thái giám Bạch Mã, Bạch Mã Thái giám) là vị thần có ảnh hưởng lớn trong đời sống tín ngưỡng dân gian ở vùng Tây Sơn Thượng đạo. Hiện nay, một số đình tại thị xã An Khê còn duy trì việc thờ cúng và gìn giữ sắc phong vua ban cho vị thần này.

'Bảo hiểm' cho di sản

'Bảo hiểm' cho di sản

Tại lễ công bố các di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và quyết định xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp thành phố tại TPHCM vào cuối tháng 3 vừa qua, Công ty CP Tư vấn Cảng - kỹ thuật biển (Portcoast) đã trao tặng toàn bộ sản phẩm số hóa của Nhà hát Thành phố cho Trung tâm Nghệ thuật TPHCM.