Công bố bia đá Chăm Pa tại Gia Lai

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Hai chuyên gia người Pháp và Campuchia đã hỗ trợ ngành Văn hóa Gia Lai nghiên cứu, lược dịch bia đá khắc chữ Chăm Pa phát hiện tại Gia Lai.
 

Bản ký tự nguyên văn trên bia đá thế kỷ XV. Ảnh Nguyễn Quang Tuệ
Bản ký tự nguyên văn trên bia đá thế kỷ XV. Ảnh Nguyễn Quang Tuệ



Ngày 1.10, Chủ tịch huyện Đắk Pơ - ông Nguyễn Trường cho biết các chuyên gia, nhà khảo cổ vừa giải mã bia đá có ký tự Chăm Pa niên đại năm 1438, thế kỷ XV ở địa phương.

Chính quyền huyện Đắk Pơ với sự hỗ trợ rất nhiều từ các chuyên gia đầu ngành khảo cổ, đến các chuyên gia nước ngoài mới dịch được dòng chữ Chăm Pa cổ.

Theo ông Nguyễn Thanh Hiền, Phó trưởng phòng phụ trách Phòng Văn hóa – Thông tin huyện Đắk Pơ, bia đá này đã hé mở một nền văn hóa cổ từng tồn tại ở Gia Lai.


 

Bản ký tự chữ Chăm Pa được làm sáng để dễ dịch. Ảnh Nguyễn Quang Tuệ
Bản ký tự chữ Chăm Pa được làm sáng để dễ dịch. Ảnh Nguyễn Quang Tuệ
 Giáo sư Arlo Griffiths (Pháp) và cô Khom – Sreymom (Campuchia) phối hợp đọc, dịch bản ký tự. Ảnh Nguyễn Quang Tuệ
Giáo sư Arlo Griffiths (Pháp) và cô Khom – Sreymom (Campuchia) phối hợp đọc, dịch bản ký tự. Ảnh Nguyễn Quang Tuệ
Bản dập bia đá khi được lấy từ bia đá. Ảnh Nguyễn Quang Tuệ
Bản dập bia đá khi được lấy từ bia đá. Ảnh Nguyễn Quang Tuệ
Bia đá có niên đại gần 600 năm hé mở nền văn hóa Chăm Pa tại Gia Lai. Ảnh Đình Văn
Bia đá có niên đại gần 600 năm hé mở nền văn hóa Chăm Pa tại Gia Lai. Ảnh Đình Văn



Nội dung dòng chữ trên bia đá phải mất 9 năm từ lúc phát hiện, mới được Giáo sư Arlo Griffiths (Pháp) và cô Khom – Sreymom (Campuchia) qua nhiều công đoạn dập, đọc mới dịch ra. Đồng thời, có công lao rất lớn từ ông Nguyễn Quang Tuệ - Trưởng phòng quản lý Di sản văn hóa (Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Gia Lai) cùng đại diện Trường Viễn đông Bác cổ Pháp tại Hà Nội.

Tháng 5.2010, người dân phát hiện một bia đá ở thôn Tư Lương, xã Tân An, huyện Đắk Pơ (Gia Lai) với những ký tự lạ không ai đọc được. Huyện Đắk Pơ báo cáo Sở VHTTDL Gia Lai hỗ trợ phối hợp tìm hiểu về bia đá.

Ông Nguyễn Xuân Thành (80 tuổi, thôn Tư Lương, xã Tân An) cũng thông báo với chính quyền địa phương, thì ông biết về bia đá này vào năm 1962. Khi đó, ông cùng với một số người đến khu vực này để đào vàng, châu báu đã nhìn thấy bia đá này và không phát hiện gì thêm.

Bia đá mặc mưa nắng, nằm trong một lùm cây gai góc, tồn tại theo thời gian.

Huyện Đắk Pơ thông tin về bia đá, rất nhiều chuyên gia văn hóa Chăm Pa cổ không thể dịch được nội dung dòng chữ. Các cụ cao niên người Chăm Pa ở các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận, Khánh Hòa… cũng tìm về huyện Đắk Pơ tìm hiểu bia đá cũng không đọc được nội dung.

Trường Viễn đông Bác cổ Pháp tại Hà Nội qua nhiều kết nối, đã cử 2 chuyên gia là Giáo sư Arlo Griffiths và cô Khom – Sreymom thì nội dung dòng chữ được dịch ra. Qua gần 600 năm tồn tại, có ký tự bị phai mờ, nên bản dịch không toàn vẹn, khoảng 80% nội dung của ký tự được dịch ra.

Với tầm quan trọng của nền lịch sử, văn hóa Chăm Pa từng đặt nền móng tại Gia Lai, chính quyền huyện Đắk Pơ sẽ tổ chức họp báo vào ngày 4.10 để công bố bản dịch ký tự trên bia đá.


Nội dung sơ lược mà huyện Đắk Pơ cung cấp cho báo Lao Động, là hoàng tử của một vị vua Chăm Pa đã chọn vùng đất Đắk Pơ làm kinh đô; đồng thời có nhắc đến sự lịch sử liên quan giữa Đại Việt và Campuchia với Chăm Pa.
 


Đình Văn (LĐO)

Có thể bạn quan tâm

Bình Định trưng bày tài liệu lưu trữ 'Ký ức thanh xuân tập kết ra Bắc'

Bình Định trưng bày tài liệu lưu trữ 'Ký ức thanh xuân tập kết ra Bắc'

Hơn 1.500 tài liệu, tư liệu, hình ảnh tại cuộc trưng bày mang tên ‘‘Ký ức thanh xuân tập kết ra Bắc”, góp phần tái hiện một giai đoạn lịch sử đặc biệt trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, khi hàng vạn người con miền Nam rời quê hương, mang theo khát vọng thống nhất đất nước, lên đường ra Bắc.

Cứu lấy di sản nhà dài Ê Đê

Cứu lấy di sản nhà dài Ê Đê

Trong nhịp đô thị hóa, nhà dài dần vắng bóng tại các buôn làng Ê Đê. Có ngôi nhà dài gần như nguyên bản, nhưng ông Y Jui Êban ở buôn Kmrơng Prông B (xã Ea Tu, TP Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk) đang lo có thể đổ sập bất kỳ lúc nào.

Tôn giáo luôn đồng hành cùng dân tộc

Tôn giáo luôn đồng hành cùng dân tộc

Việc Việt Nam tổ chức thành công Đại lễ Phật đản Liên Hợp Quốc - Vesak 2025 một lần nữa khẳng định vai trò ngày càng lớn của Phật giáo Việt Nam trong đời sống tôn giáo quốc tế.

Ksor Mang nặng lòng với văn hóa Jrai

Ksor Mang nặng lòng với văn hóa Jrai

(GLO)- Nhiều năm qua, anh Ksor Mang (SN 1986, buôn Phu Ma Nher, xã Ia Rtô, thị xã Ayun Pa, tỉnh Gia Lai) có nhiều đóng góp trong việc gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Jrai, nhất là việc truyền dạy cồng chiêng cho thế hệ trẻ.

Xa dần tiếng trống hơ gơr

Xa dần tiếng trống hơ gơr

(GLO)- Đối với đồng bào các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên, trống là vật thiêng, có Yàng trống bảo hộ, có giá trị cao nên cất giữ nơi trang trọng và được đem ra dùng trong những dịp lễ hội lớn của buôn làng hoặc gia đình. Ngày nay, các buôn làng ở Tây Nguyên dường như xa dần tiếng trống hơ gơr.

Lan tỏa tình yêu thổ cẩm

Lan tỏa tình yêu thổ cẩm

(GLO)- Diễn ra trong gần 1 tháng, cuộc thi “Nét đẹp trang phục truyền thống các dân tộc thiểu số qua ảnh” do Hội Liên hiệp phụ nữ huyện Ia Pa (tỉnh Gia Lai) tổ chức đã nhận được 33 tác phẩm dự thi. Mỗi bức ảnh là một thông điệp ý nghĩa mà những người mẫu không chuyên muốn truyền tải đến mọi người.

Nhà giáo Tạ Chí Tào tặng hiện vật quý cho Bảo tàng tỉnh

Nhà giáo Tạ Chí Tào tặng hiện vật quý cho Bảo tàng tỉnh Gia Lai

(GLO)- Nhiều lần đến tham quan Bảo tàng Hồ Chí Minh (thuộc Bảo tàng tỉnh Gia Lai), nhà giáo Tạ Chí Tào rất tâm đắc với những hiện vật thể hiện tấm lòng của người dân Tây Nguyên đối với Bác. Vì vậy, ông đã quyết định trao tặng một số hiện vật liên quan đến Bác Hồ mà mình đã sưu tầm cho Bảo tàng tỉnh.